Phương pháp luận nghiên cứu khoa học PDF

Preview

Summary

BỘ CÔNG THƯƠNGTRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINHKHOA KHOA HỌC CƠ BẢNĐỀ TÀI: TÁC ĐỘNG CỦAMẠNG XÃ HỘI FACEBOOKĐẾN NHẬN THỨC VÀHÀNH VI CỦA SINH VIÊN TRƯỜNG ĐẠIHỌC CÔNG NGHIỆP TPLớp học phần:Nhóm:GVHD:Thành phố Hồ Chí Minh, tháng 5 năm 2021ĐỀCƯƠNGMÔN HỌC:BỘ CÔNG THƯƠNGTRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG N...

Description

BỘ CÔNG THƯƠNG TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH KHOA KHOA HỌC CƠ BẢN

ĐỀ TÀI: TÁC ĐỘNG CỦA

ĐỀ CƯƠNG

MẠNG XÃ HỘI FACEBOOK

MÔN HỌC: ĐẾN NHẬN THỨC VÀ HÀNH VI CỦA SINH VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP TP.HCM Lớp học phần: Nhóm: GVHD:

Thành phố Hồ Chí Minh, tháng 5 năm 2021

BỘ CÔNG THƯƠNG TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH KHOA KHOA HỌC CƠ BẢN

ĐỀ TÀI: TÁC ĐỘNG CỦA MẠNG XÃ HỘI FACEBOOK ĐẾN NHẬN THỨC ĐỀ CƯƠNG

VÀ HÀNH VI CỦA SINH VIÊN

MÔN HỌC:

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP TP.HCM

Lớp học phần: Nhóm: ST T 1 2 3

Họ và tên

MSSV

Thành phố Hồ Chí Minh, tháng 5 năm 2021

Chữ ký

NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ........................................................................................................... ...........................................................................................................

MỤC LỤC MỤC LỤC........................................................................................................................ 1 PHẦN MỞ ĐẦU............................................................................................................... 3 1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI.......................................................................................... 3 2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU..................................................................................... 4 2.1. Mục tiêu chính.................................................................................................... 4 2.2. Mục tiêu cụ thể................................................................................................... 4 3. CÂU HỎI NGHIÊN CỨU........................................................................................ 4 4. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU.........................................................5 4.1. Đối tượng nghiên cứu:........................................................................................5 4.2. Phạm vi nghiên cứu..............................................................................................5 5. Ý NGHĨA KHOA HỌC VÀ Ý NGHĨA THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI.....................5 5.1. Ý nghĩa khoa học của đề tài:..............................................................................5 5.2. Ý nghĩa thực tiễn của đề tài:..............................................................................6 TỔNG QUAN TÀI LIỆU................................................................................................7 1.1. CÁC KHÁI NIỆM.................................................................................................7 1.1.1. Mạng xã hội Facebook là gì?..........................................................................7 1.1.1.2. Mạng xã hội................................................................................................7 1.1.1.2. Facebook....................................................................................................7 1.1.2. Nhận thức và hành vi là gì?............................................................................7 1.1.2.1. Nhận thức...................................................................................................7 1.1.2.2. Hành vi.......................................................................................................7 1.1.3. Mối liên hệ giữa mạng xã hội Facebook và nhận thức, hành vi người dùng .................................................................................................................................... 7 1.2. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU TRONG VÀ NGOÀI NƯỚC THEO KHUNG KHÁI NIỆM.....................................................................................7 1

1.2.1. Nghiên cứu trong nước....................................................................................7 1.2.2. Nghiên cứu thế giới..........................................................................................9 1.3. NHỮNG VẤN ĐỀ / KHÍA CẠNH CÒN CHƯA NGHIÊN CỨU.....................12 NỘI DUNG – PHƯƠNG PHÁP....................................................................................13 2.1. THIẾT KẾ VÀ PHƯƠNG PHÁP CHỌN MẪU................................................13 2.1.1 Thiết kế nghiên cứu: Thiết kế nghiên cứu hỗn hợp...........................................13 2.1.2. Phương pháp nghiên cứu.................................................................................13 2.2 CHIẾN LƯỢC CHỌN MẪU...............................................................................14 2.3 THIẾT KẾ CÔNG CỤ THU THẬP THÔNG TIN.............................................15 2.3.1 Công cụ thu thập thông tin................................................................................15 2.3.2. Quy trình thiết kế công cụ...............................................................................15 2.3.3. Mô tả công cụ thu thập thông tin.....................................................................16 2.4 QUY TRÌNH THU THẬP DỮ LIỆU...................................................................16 2.5 QUY TRÌNH PHÂN TÍCH VÀ XỬ LÝ DỮ LIỆU.............................................16 CẤU TRÚC DỰ KIẾN CỦA LUẬN VĂN....................................................................17 LỊCH BIỂU NGHIÊN CỨU..........................................................................................18 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO......................................................................19

2

PHẦN MỞ ĐẦU 1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI Trong những năm gần đây, Việt Nam cũng như các nước trên thế giới đã và đang hòa mình vào thời đại công nghệ 4.0. Chính vì thế, mức sống của con người cũng trở nên được nâng cao, học sinh sinh viên cũng được đi học với hành trang tốt hơn. Những học sinh, đặc biệt là sinh viên được tiếp xúc nhiều với các trang mạng xã hội như Facebook, Instagram, Tiktok, v.v… trong một khoảng thời gian dài. Đặc biệt với trang Facebook đã được ra mắt từ rất lâu, nó đã trở thành trang mạng xã hội phổ biến mà hầu như ai cũng đều phải có.

Hình 1: Thống kê lượng người sử dụng mạng xã hội Facebook năm 2020 (Nguồn: Facebook..com)

Nhìn vào bảng số liệu thống kê mà Facebook đưa ra, ta có thể thấy tính đến tháng 6/2020, Việt Nam có rất nhiều người dùng sử dụng mạng xã hội Facebook. Người sử dụng Facebook tại Việt Nam chủ yếu là độ tuổi còn khá trẻ từ 18 - 34 tuổi, trong đó khoảng 50,7% là nam giới và 49,3% là nữ giới. Người dùng chủ yếu tham gia với các bài đăng video và hình ảnh hoặc sử dụng Facebook Messenger để nhắn tin với bạn bè, hoặc giao dịch mua bán online”. 3

Điều đó cho chúng ta thấy rằng mức độ học sinh, sinh viên là những người sử dụng mạng xã hội chủ yếu. Tuy nhiên, việc sử dụng mạng xã hội không chỉ để vui chơi, giải trí, nó còn có những tác động không nhỏ đến tâm lý, hành vi và lối sống của sinh viên. Ở Đại học Công Nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh hiện nay, mạng xã hội vẫn được đông đảo các bạn sinh viên sử dụng. Mỗi người sẽ có những mục đích khác nhau, nhưng dần dần đây sẽ trở thành thói quen khó bỏ. Đó cũng là lý do mà nhóm chọn đề tài “Những tác động của mạng xã hội Facebook đến nhận thức và hành vi của sinh viên trường Đại học Công Nghiệp”. Với đề tài này, nhóm sẽ tìm hiểu xem ngoài những lợi ích mà Facebook đem lại cho sinh viên, thì việc quá lạm dụng vào Facebook sẽ gây ra những tác động gì đến hành vi, nhận thức của sinh viên, từ đó đưa ra những đề xuất giúp thay đổi các tác động một cách tích cực hơn, tạo sự lành mạnh cho sinh viên khi sử dụng mạng xã hội Facebook.

2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU 2.1. Mục tiêu chính Tìm hiểu những tác động của mạng xã hội Facebook đối với sinh viên Đại học Công Nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh, từ đó đưa ra những đề xuất giúp nâng cao các tác động thành tích cực giúp sinh viên sử dụng một cách lành mạnh hơn. 2.2. Mục tiêu cụ thể Để thực hiện được mục tiêu tổng quát nói trên, nhóm nghiên cứu đã đưa ra mục tiêu cụ thể như sau: - Xác định các nhân tố của mạng xã hội Facebook tác động đến nhận thức, hành vi của sinh viên trường Đại học Công Nghiệp. - Mức độ sử dụng mạng xã hội Facebook của các sinh viên tại trường. - Đánh giá thực trạng về nhận thức, hành vi của sinh viên Đại học Công Nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh khi sử dụng mạng xã hội Facebook qua các thang đo. - Đề xuất một số giải pháp để nâng cao các tác động thành tích cực giúp sinh viên sử dụng mạng xã hội Facebook một cách lành mạnh hơn.

3. CÂU HỎI NGHIÊN CỨU Để có thể thực hiện các mục tiêu cụ thể nói trên, câu hỏi nghiên cứu nhằm định hướng 4

cho đề tài đã được nhóm tác giả đề xuất như sau: - Xác định các nhân tố của mạng xã hội Facebook tác động đến nhận thức, hành vi của sinh viên trường Đại học Công Nghiệp là gì? - Mức độ sử dụng mạng xã hội Facebook của các sinh viên tại trường như thế nào? - Đánh giá xem thực trạng về nhận thức, hành vi của sinh viên Đại học Công Nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh khi sử dụng mạng xã hội Facebook ra sao? - Các giải pháp để nâng cao các tác động thành tích cực giúp sinh viên sử dụng mạng xã hội Facebook một cách lành mạnh hơn là gì?

4. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU 4.1. Đối tượng nghiên cứu: Để thực hiện được đề “Những tác động của mạng xã hội Facebook đến nhận thức và hành vi của sinh viên trường Đại học Công Nghiệp”, nhóm đã tiến hành khảo sát những sinh viên thuộc trường Đại học Công Nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh. Trong đó, đối tượng phân tích chính của đề tài này là những tác động ảnh hưởng đến hành vi, nhận thức của sinh viên trường Đại học Công Nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh. 4.2. Phạm vi nghiên cứu Đề tài được thực hiện tại trường Đại học Công Nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh, là nơi mà các sinh viên đang theo học. Để có được những đánh giá một cách chính xác và nghiên cứu ra những giải pháp cụ thể, thiết thực cho đề tài, nhóm đã tiến hành thu thập dữ liệu thứ cấp.

5. Ý NGHĨA THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI Kết quả nghiên cứu giúp các giảng viên, sinh viên biết được các tác động nào đã ảnh hưởng đến hành vi, nhận thức của sinh viên Đại học Công Nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh khi sử dụng mạng xã hội Facebook, qua đó có những giải pháp phù hợp để nâng cao tác động tích cực cho các sinh viên trong trường về nhận thức, hành vi khi sử dụng mạng xã hội Facebook.

5

TỔNG QUAN TÀI LIỆU 1.1. CÁC KHÁI NIỆM 1.1.1. Mạng xã hội Facebook là gì? 1.1.1.1. Mạng xã hội 1.1.1.2. Facebook 1.1.2. Nhận thức và hành vi là gì? 1.1.2.1. Nhận thức 1.1.2.2. Hành vi 1.1.3. Mối liên hệ giữa mạng xã hội Facebook và nhận thức, hành vi người dùng

1.2. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU TRONG VÀ NGOÀI NƯỚC THEO KHUNG KHÁI NIỆM 1.2.1. Nghiên cứu trong nước 1

Theo tài liệu nghiên cứu của tác giả Nguyễn Lan Nguyên (2020) “Tác động của mạng

xã hội Facebook đến sinh viên hiện hay: Thực trạng và đề xuất chính sách” đã tóm tắt về việc với sự phát triển nhanh chóng của các nền tảng trực tuyến hiện nay, các mạng xã hội, đặc biệt là mạng xã hội Facebook đang tác động mạnh mẽ đến mọi mặt của đời sống sinh viên. Bài viết này sẽ tập trung phân tích tác động của mạng xã hội Facebook đến sinh viên theo một số phương diện chính sau: tác động đến việc học tập; tác động đến việc phát triển kỹ năng; tác động đến việc rèn luyện thái độ. Đồng thời, bài viết cũng trình bày một số đề xuất chính sách nhằm nâng cao hiệu quả quản lý tác động của mạng xã hội Facebook đến sinh viên Việt Nam trong thời gian tới.

1 Nguyen, N. L. (2020). "The Impacts of Facebook on Students Today: Status-quo and Policy Recommendations." VNU Journal of Science: Policy and Management Studies 36(3).

6

2

Theo tài liệu nghiên cứu của tác giả Đào Lê Hòa An (2013) “Nghiên cứu về hành vi

sử dụng Facebook của con người – một thách thức mới cho tâm lý học hiện đại” đã đề cập một số công trình nghiên cứu về mạng xã hội Facebook trên thế giới, đồng thời trình bày những nghiên cứu về vấn đề hành vi sử dụng internet nói chung và Facebook nói riêng tại Việt Nam. Thực tiễn cho thấy cần có thêm những nghiên cứu chuyên sâu về hành vi sử dụng Facebook, đặc biệt là sự lí giải dưới góc độ Tâm lí học đối với một vấn đề xã hội mang tính đặc biệt này. 3

Theo tài liệu nghiên cứu của hai tác giả Nguyễn Ngọc Bích Trâm, Nguyễn Thị Mai

Trang (2015) “Các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi sử dụng mạng xã hội Facebook tại Việt Nam” đã xem xét các yếu tố ảnh hưởng đến việc sử dụng mạng xã hội Facebook tại Việt Nam. Các yếu tố này bao gồm: tính xã hội (social identity), tính vị tha (altruism), tính thực tế ảo (telepresence), tính dễ sử dụng (perceived ease of use), tính hữu dụng (perceived usefulness) và tính khích lệ (perceived encouragement). Dữ liệu khảo sát trong bài được thu thập từ 363 người sử dụng Facebook tại ba thành phố Hà Nội, Đà Nẵng và Thành phố Hồ Chí Minh. Kết quả cho thấy có ba yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến hành vi sử dụng Facebook tại Việt Nam là tính hữu dụng, tính dễ sử dụng và tính khích lệ. Bên cạnh đó có 12 giả thuyết được ủng hộ trong số 14 giả thuyết kiến nghị. 4

Theo nghiên cứu của hai tác giả Hoàng Thị Ngọc, Lê Ngọc Phương (2018) “Ảnh

hưởng của mạng xã hội đến hoạt động học tập của sinh viên trường Đại học Sư Phạm Kỹ Thuật Hưng Yên” nghiên cứu việc Mạng xã hội Facebook được nhiều sinh viên sử dụng với mục đích giải trí và đặc biệt là mục đích học tập, trao đổi thông tin học tập. Bên cạnh những tác động tích cực, ở một góc độ nào đó, mạng xã hội Facebook gây ra những tác động tiêu cực đến sinh viên. Bài viết ảnh hưởng của mạng xã hội đến hoạt động học tập 2 An, Đ. o. L. H. a. (2013). "Nghiên cứ u vêề hành vi sử dụ ng Facebook củ a con ngườ i–một thách thức mới cho Tâm lí học hiện đại." Tạp chí Khoa học(49): 15. 3 Trâm, N. and N. Trang (2015). "Các yêếu tốế ả nh hưởng đêến hành vi sử dụng mạng xã hội facebook tại Việt Nam." Tạ p chí Phát triển Khoa học và Cống nghệ 18(1): 90-103. 4 Ngoc, H. T. (2018). "The influence of social networks on learning activities of students of Hung Yen University of Technology and Education." UTEHY Journal of Science and Technology 20: 121-124.

7

của sinh viên trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Hưng Yên, từ đó đưa ra khuyến nghị nhằm giúp sinh viên sử dụng mạng xã hội Facebook một cách hiệu quả. Theo kết quả nghiên cứu, mạng xã hội Facebook giúp cho lối sống của sinh viên trở nên năng động hơn, hỗ trợ sinh viên trong việc chia sẻ, tìm kiếm thông tin học tập. Đồng thời, bài viết cũng chỉ ra rằng việc sử dụng mạng xã hội Facebook có ảnh hưởng tích cực đến kết quả học tập của sinh viên hiện nay. Điều cần lưu ý là, sinh viên cần biết cách sử dụng Facebook một cách hợp lý để phát huy tối đa những lợi ích mà Mạng xã hội Facebook đem lại. 5

Theo nghiên cứu của hai tác giả Trần Thị Minh Đức, Bùi Thị Hồng Thái (2014) “Sử

dụng mạng xã hội trong sinh viên Việt Nam” tóm tắt việc Hiện nay, mạng xã hội (MXH) đang phát triển mạnh ở Việt Nam. Trong đó, những người sử dụng chủ yếu là thanh thiếu niên và sinh viên. Bài viết trình bày một số kết quả về: 1/ Thực trạng sử dụng MXH trong sinh viên, 2/ Bảo mật thông tin trên MXH, 3/ Nhu cầu sử dụng MXH và 4/ Những áp lực sinh viên (SV) có thể gặp phải khi sử dụng MXH. Từ số liệu điều tra bằng bảng hỏi trên 4.205 sinh viên có sử dụng MXH ở 6 thành phố lớn, các tác giả đã chỉ ra: trong các MXH sinh viên thường dùng thì Facebook được sử dụng nhiều nhất (chiếm 86,6%), với thời gian sử dụng trải dài từ 1 giờ đến dưới 5 giờ/ngày. Sinh viên sử dụng mạng xã hội chủ yếu cho nhu cầu tương tác và giải trí, mặc dù mức độ chịu áp lực từ việc sử dụng mạng xã hội ở sinh viên chưa đáng báo động, nhưng khi sinh viên càng có nhu cầu sử dụng mạng xã hội cao thì họ càng dễ có nguy cơ chịu áp lực từ MXH. 1.2.2. Nghiên cứu thế giới 6

Theo nghiên cứu của nhóm tác giả Julie Prescott, Sarah E. Wilson& Gordon Becket

thuộc Đại học Central Lancashire ở Anh (2013) “Students’ Attitudes Towards Facebook and Online Professionalism: Subject Discipline, Age and Gender Differences”. Nhóm tác giả nghiên cứu thái độ của sinh viên các ngành dược, công tác xã hội và ngành điều dưỡng ở 5 Đứ c, T. T. M. and B. T. H. Thái (2014). "Sử dụng mạng xã hội trong sinh viên Việt Nam." Tạp chí khoa học xã hội Việt Nam 8(81): 50-60. 6 Prescott, J., et al. (2013). "Students’ attitudes towards Facebook and online professionalism: Subject discipline, age and gender differences." Health and Social Care Education 2(2): 3-10.

8

Anh về Facebook và các trang web hỗ trợ học tập chuyên môn.Nghiên cứu tìm thấy sự 8 liên quan giữa thái độ ủa sinh viên với ngành học, năm học, giới tính của họ. Gần như tất cả các sinh viên trong nghiên cứu này đã nhận thức được tầm quan trọng của vấn đề bảo mật trên Facebook và họ không thiết lập thông tin cá nhân của mình ở chế độ công cộng (Puplic). Phân tích cho thái độ của sinh viên về Facebook và các dịch vụ trực tuyến chịu sự ảnh hưởng của tuổi tác hơn là giới tính hay năm học. 7

Theo nghiên cứu của tác giả Timothy Arndt thuộc Đại học Cleveland State thực hiện

(2012) “A survey of student attitudes on the use of social networking to build learning communities” đã phân tích thái độ của sinh viên về việc sử dụng MXH như là một công cụ hỗ trợ học tập. Thông qua kết quả đó, tác giả có thể có những định hướng và giải pháp cụ thể trong tương lai. 8

Theo nghiên cứu của các tác giả Beth Anderson, Patrick Fagan, Tom Woodnutt và Tomas

Chamorro-Premuzic (2012) “Facebook psychology: popular questions answered by research” bao gồm những câu hỏi được chia thành 3 nhóm chính: (a) Trước khi sử dụng Facebook; (b) Những cá nhân và tổ chức đã sử dụng Facebook như thế nào; và (c) Những kết quả hoặc ảnh hưởng tâm lý của việc sử dụng Facebook. Các câu trả lời được tập hợp từ hơn 100 ấn bản gần đây (hầu hết là kinh nghiệm cá nhân, những bài viết nghiên cứu đã qua bình duyệt được xuất bản).Những người dùng Facebook có nói thật về chính mình? Khi sử dụng Facebook, người dùng thiết lập cho mình một bảng khai báo thông tin cá nhân, điều này có thể tạo nên một lớp “mặt nạ” ảo cho những người sủ dụng. Vì Facebook là một môi trường “mở” thế nên người dùng phần nào cũng kiểm soát những gì mà họ thể hiện. Thế nhưng không hoàn toàn do những hoạt động online mà họ tham gia vào hay những người mà họ liên kết phần nào cũng thể hiện bản chất của họ trong suy nghĩ của người khác.

7 Arndt, T. (2012). "A Survey of Student Attitudes on the Use of Social Networking to Build Learning Communities." International Association for Development of the Information Society. 8 Anderson, B., et al. (2012). "Facebook psychology: Popular questions answered by research." Psychology of Popular Media Culture 1(1): 23.

9

9

Theo nghiên cứu của tác giả Tolga Sevük (2013) “The Influence of Facebook on