Samenvatting- Roberto Assagioli Psychosynthese - Een veelzijdige benadering van heel de mens. PDF

Preview

Summary

Samenvatting Roberto Assagioli Psychosynthese...

Description

Samenvatting- Roberto Assagioli Psychosynthese - Een veelzijdige benadering van heel de mens.

Online info over Roberto Assagioli en wat is Psychosynthese Inleiding Als tijdgenoot en collega van Sigmund Freud en Carl Gustav Jung ontwikkelde Roberto Assagioli de psychosynthese: een psychologie die kwaliteiten als zingeving, vervulling, creativiteit, liefde en wijsheid net zo zeer omvat als de impulsen, driften en behoeften van de mens. Psychosynthese gaat ervan uit dat ieder mens een persoonlijk zelf, een Ik heeft, een centrum van bewustzijn en wil van waaruit we de eigen persoonlijkheid kunnen verkennen en aansturen.

Psychosynthese In zijn werken met psychoanalyse kwam Assagioli naast mensen die worstelden met hun verleden, driftleven of onbevredigde behoeften, ook mensen tegen die vastliepen als gevolg van onvermogen tot zingeving of het niet kunnen verwezenlijken van hun unieke persoonlijke potentie. Steeds meer zag hij de beperkingen van het psychoanalytische concept: zo lang de mens alleen gezien wordt als afhankelijk van zijn biologische instincten, kan hij slechts gedeeltelijk begrepen worden. Zo schreef Freud in een van zijn brieven: “Ik ben alleen geïnteresseerd in de kelder van de mens.” Assagioli antwoordt: “Psychosynthese is geïnteresseerd in het hele gebouw. Wij proberen een lift te bouwen die iemand toegang geeft tot elk niveau van zijn persoonlijkheid. Per slot van rekening is een gebouw met alleen een kelder erg beperkt. Wij willen het terras openen, waar je kunt zonnebaden of naar de sterren kijken” (Keen 1974). De ideeën van Jung en Assagioli lagen dicht bij elkaar. Beiden verwierpen de focus op psychologische ziekte en symptomen in therapie. In plaats daarvan zagen zij de cliënt als een in oorsprong gezond persoon die tijdelijk niet goed functioneert. Het is de taak van de therapie en begeleiding om de persoonlijkheid te transformeren en tegenstellingen te integreren. Hierbij wordt ervan uitgegaan dat ieder mens in wezen een spiritueel wezen is, en potenties en kwaliteiten heeft die ontwikkeld kunnen worden. Daarbij geeft Assagioli de wil, de vrije keuze en verantwoordelijkheid een belangrijke rol. Daarmee neemt hij afstand van de Victoriaanse opvatting dat er alleen maar strenge en onderdrukkende wil bestaat. Assagioli ziet de wil als een sturend mechanisme achter het menselijk handelen (Keen, 1974).

Subpersonen Psychosynthese gaat ervan uit dat de persoonlijkheid bestaat uit verschillende subpersonen, ofwel verschillende rollen waar vanuit we ons leven van alledag vorm- geven. Voorbeelden van subpersonen zijn de harde werker, levensgenieter, vermijder, criticus, perfectionist, slachtoffer of zorger, ouder, leraar. Bedenk maar eens hoe vaak we anders tegen dingen aankijken, hoe we ons verschillend kunnen voelen, met steeds andere lichaamshoudingen, gevoelens, gedragingen, woorden en overtuigingen. Problemen ontstaan als we ons te veel identificeren met bepaalde subpersonen, of als tegenstellingen tussen subpersonen spanningen oproepen.

Zo kan ‘een perfectionist’ erg op de voor- grond zijn, waarbij we altijd maar hard wer- ken, zo goed mogelijk presteren, het is nooit goed genoeg. We gaan denken dat we dat zijn; we identificeren ons met dat deel van onszelf. Hierdoor krijgen andere subperso- nen, zoals ‘de levensgenieter’, geen ruimte. Vaak zijn subpersonen in de kindertijd ontwikkeld, als reactie op lastige ervaringen en situaties. Een perfectionist heeft mogelijk geleerd om beoordeeld te worden op ‘wat hij presteert’, in plaats van op ‘wie hij is’. Vaak draagt ‘de perfectionist’ angst bij zich om het niet goed te doen, of om afgewezen te worden bij fouten. Psychosynthese helpt om subpersonen bewust te worden, eruit te stappen, en zo meer onszelf te worden. We leren dat we ‘de perfectionist’ niet zijn, maar hebben. Hierbij is het belangrijk om te zien dat we onze subpersonen nodig hebben om te leven, want allen herbergen zij kwaliteiten. Zo zijn kwaliteiten van een perfectionist onder andere werklust en doorzettingsvermogen. De levensgenieter staat weer voor spontaniteit, vrolijkheid, speelsheid. Het gaat mis als subpersonen elkaar verdringen. De psycho- synthese streeft in essentie naar integratie van de verschillende delen, integratie in de vorm van een samenwerking. Het Ik Vanuit het Ik kunnen we de verschillende subpersonen in een accepterende houding observeren, verkennen en aansturen. We kunnen het Ik en de subpersonen vergelijken met een dirigent en een orkest. Zonder dirigent spelen alle orkestleden hun eigen melodie, waarbij sommigen luidruchtig boven het orkest uitkomen. Als de dirigent de partituur en de orkestleden kent, kan hij de leiding nemen, en kunnen ze samen prachtige harmonieuze muziek maken. Hogere Zelf Het Hogere Zelf is een oneindige bron van kwaliteiten, waar we, als we bij ons Ik zijn, over beschikken. In het orkest, staat de partituur van de componist voor de functie van het Hogere Zelf. Vanuit de verbinding Ik – Hoger Zelf weten we wat we willen, zijn we in contact met intuïtie, inspiratie, creativiteit. Als deze verbinding weer gelegd is, al is het maar voor even, kunnen belemmeringen die ons weerhielden om te doen wat voor ons echt belangrijk is, verdwijnen of overwonnen worden. Psychosynthese heeft technieken, visualisaties en meditaties ontwikkeld om met het Hogere Zelf in contact te komen. Praktijk De psychosynthese beoogt een groter doel dan het oplossen van het probleem in een specifieke situatie. De belangrijkste doelstelling is om mensen te helpen ontdekken wie ze in wezen zijn, en dit vervolgens effectief toe te passen in hun leven. Voorbeelden van methodieken die hiervoor worden ingezet zijn subpersonenwerk, visualisatie en meditatie.

Subpersonenwerk Een belangrijk element in het counsellen vanuit de visie van psychosynthese is het erkennen en verkennen van de subpersonen. Dit doen we onder andere door deze als het ware ergens neer te zetten in de ruimte of op bijvoorbeeld een krukje. De cliënt onderzoekt en bevraagt de subpersoon vanuit de waar- nemer, het Ik, en kan ook de plaats van een subpersoon innemen om deze te ervaren en aan het woord te laten. Door de cliënt weer te vragen de positie van het Ik in te nemen, oefenen we het dis-identificeren van de sub- persoon. voelen en waar te nemen. Daarmee is stilte een manier om meer bij jezelf te komen en in contact met het Hogere Zelf.

Waarde De discussie over het weer in balans brengen van in wezen gezonde mensen aan de ene kant, en het behandelen van ziekte aan de andere kant is in deze tijd van diagnose behandel combinaties nog steeds actueel. Het huidige vergoedingssysteem is vooral gericht op de behandeling van specifieke diagnoses volgens gestandaardiseerde protocollen. We zijn niet het probleem, maar hebben een probleem, en we zijn meer dan onze problemen Dis-identificatie is een belangrijk element van psychosynthese, waarvoor naast subpersonenwerk verschillende oefeningen en technieken bestaan. Om te kunnen disidentificeren van een subpersoon, is het soms nodig om onderliggende blokkades of probleemvelden te verkennen of op te ruimen. “We worden overheerst door alles waarmee we ons identificeren of waaraan we ons hechten. We kunnen alles waarmee we ons dis-identificeren of waarvan we ons onthechten, zelf beheersen en sturen” (Assagioli). Visualisatie Psychosynthese heeft een breed aanbod aan visualisatie-oefeningen. Positieve beelden die gebruikt worden zijn de zon, kaars, roos, boom en de wijze. Via deze oefeningen kun je tal van kwaliteiten oproepen zoals kracht, warmte, vrede, schoonheid, creativiteit, vreugde, liefde. Meditatie Stilte maakt bewust van wat er is in onszelf en waar behoefte aan is, geeft ruimte om te Zeker nu binnen de geestelijke gezondheids- zorg bezuinigd moet worden dreigt de ‘hele mens’ meer en meer gereduceerd te worden tot een ziekte- beeld. Psychosynthese heeft als uitgangspunt het positieve en gezonde mensbeeld en heeft aandacht voor zowel probleemgebieden als het versterken en ontwikkelen van kwaliteiten, potenties en zingeving. We zijn niet het probleem, maar hebben een probleem, en we zijn meer dan onze problemen. Met haar mensbeeld zoals weergegeven in het ei- model, visualisatie- en meditatieoefeningen, werken met subpersonen en de wil, biedt psychosynthese een visie en handvatten om meer recht te doen aan de uniciteit en heelheid van de mens. versus https://www.canvas.be/wereldbeeld/kan-je-leven-zonder-doel specifiek Johan Braeckman

De samenvatting van het boek

Deel een: Beginselen Inleiding Het verschil tussen psychosynthese en existentialistische psychotherapie: A: Overeenkomsten 1. Van binnen uit starten: de identiteit staat centraal

2. Individu in ontwikkeling: groei 3. Individu op zoek naar zingeving 4. Belang van waarden 5. Verantwoordelijkheid voor eigen keuzes 6. Bewust van drijvende motieven bij een keuze 7. Leven is ernstig: aandacht voor angst en lijden 8. Iedere mens is uniek B: Verschillen: andere accenten bij de psychosynthese 1. Centrale plaats van de wil: de wil sterk maken en sturen 2. Het zelf-bewustzijn is een ‘fenomenologische’ ervaring 3. Naast dal-ervaringen ook aandacht voor piekervaringen 4. Eenzaamheid niet definitief 5. Toepassen van actieve technieken voor groei 6. Geplande reconstructie van de persoonlijkheid in 3 stadia via samenspel patiënt en therapeut Technieken: Toepassing van psycho-spirituele technieken voor het bovenbewuste. Psychosynthese is neutraal t.o.v. verschillende religies.. Het stopt bij de mens. Behandelingsfasen lopen parallel: 1. psychoanalyse: problemen en mogelijkheden 2. activeren van latente aspecten 3. integratie Systematische gebruik van actieve psychologische technieken Belangrijkste techniek: het mobiliseren en ontwikkelen van de wil. Onze wil is weinig effectief.: door foutief en onintelligent gebruik ervan Via doelstelling onze wil effectiever richten. De wil bestaat uit 6 stadia/fasen: 1. doelstelling, waarde-toekenning motivatie 2. overweging 3. beslissing 4. bekrachtiging 5. planning 6. richting van de uitvoering Elk van deze stadia kan via geschikte technieken tot ontwikkeling worden gebracht. Psychologische methode: sublimatie van de bio-energieën. Deze energieën ondergaan spontane transformaties. Deze energieën ook leren aanwenden voor creatieve prestaties. (psychodynamica) Daarnaast losmaken van energieën uit het onbewuste. Psychosynthese kan ook op andere domeinen toegepast worden o.a. onderwijs bovenbehaafde lln., tussenmenselijke relaties en individueel (ouder, opvoeder, sociaal werker, ….). Einddoel: een harmonische integratie en samenwerking

Hoofdstuk 1. Dynamische psychologie en psychosynthese Verschillende betekenisgeving van het begrip psychosynthese afhankelijk van de betrokken psycholoog of psychiater. Onderzoek naar het ontrafelen van het raadsel van de menselijke psyché. 1. Pierre Janet: Veel mentale activiteiten vinden onafhankelijk plaats van het bewustzijn, naast/achter de alledaagse persoonlijkheid bestaan er echte ‘tweede persoonlijkheden’. 2. Sigmund Freud: De verschillende fysieke symptomen en psychische stoornissen zijn te wijten aan de instincten, driften en fantasieën, die in het onbewuste begraven liggen, en daar door allerlei weerstanden worden vastgehouden. Waardevolle bijdragen door verschillende stromingen: 1. De psychosomatische geneeskunde: relatie tussen ziektes en psyché. 2. De psychologie van de godsdienst: relatie tussen psychologie en godsdienst. 3. Het onderzoek van het bovenbewuste. 4. Parapsychologie: boven zintuigelijke waarnemingen 5. De Oosterse (vooral Indische) Psychologie 6. Creatief begrijpen: creatieve kracht van innerlijke zinvolheid. 7. De holistische benadering en de psychologie van de persoonlijkheid. 8. De interindividuele en sociale psychologie en psychiatrie en de antropologische studie van de mens. 9. ‘Actieve technieken’ voor de behandeling en ontwikkeling van de persoonlijkheid. a. Oude technieken: hypnose, suggestie en zelfsuggestie b. autogene training, meditatie, groepstherapie, trainen van geheugen, denken, de verbeelding en de wil Assagioli heeft de constitutie van de mens vormgegeven in het zogenaamde ei-model (figuur 1). Dit is een grof en vereenvoudigd schema. Dit model gaat ervan uit dat de persoonlijkheid drie dimensies omvat: het lagere onbewuste, middelste onbewuste en hogere onbewuste. Deze kunnen ook vertaald worden als ons verleden, heden en toekomst. • Het lagere onbewuste bevat de autonome lichamelijk reacties, primitieve, biologische driften en instincten, en de verdrongen en onverwerkte ervaringen uit de jeugd en kindertijd. • Het middelste onbewuste is een opslag- plaats voor informatie en kennis die we nu niet nodig hebben, maar gemakkelijk oproepbaar is in het veld van bewustzijn wanneer we het nodig hebben. • Het hogere onbewuste is onze bron van potenties en kwaliteiten. • In het veld van bewustzijn liggen gevoelens, gedachten, emoties, verlangens en impulsen die je in het hier en nu ervaart. • In de kern van het veld van bewustzijn bevindt zich het Ik of persoonlijke zelf. Dit is het niet-veranderende deel van onze persoonlijkheid. Vanuit dit Ik kunnen we onze persoonlijkheid observeren en sturen door middel van de wil, die hier vlakbij is gelegen.

• Uit het Hogere Zelf of Transpersoonlijke Zelf putten we onze intuïties en inspiraties; dit is de bron van gevoelens zoals onbaatzuchtige liefde, genialiteit, het gevoel voor zin en betekenis van het leven, de meest authentieke identiteit en de diepste ervaring van zijn. • Het collectieve onbewuste is ons veld van interactie met alle andere wezens. Hiermee wordt de persoonlijkheid gezien in een groter kader van culturele en maatschappelijke invloeden, verbondenheid en betrokkenheid.

1. Het lagere onbewuste 2. Het middelste onbewuste 3. Het hogere onbewuste 4. Het veld van bewustzijn 5. Het Ik of persoonlijke zelf 6. Het Hogere Zelf of Transpersoonlijke Zelf 7. Het collectieve onbewuste Het bovenstaand diagram helpt ons om de beide volgende feiten, die elkaar op het eerste gezicht schijnen uit te sluiten, weer met elkaar te verzoenen. 1. de ogenschijnlijke dualiteit: de twee zelven de persoonlijke zelf die zich niet bewust is van het ware zelf (latente in het onbewuste) 2. de werkelijke eenheid en het unieke karakter van het Zelf: het Zelf is één maar heeft verschil in gewaar-zijn Zonder inzicht van zich-zelf is er geen controle van zich-zelf Hoe kunnen we tot een harmonische innerlijke eenheid komen (verwerkelijking van onze echte Zelf). De verschillende stadia 1. grondige kennis van de eigen persoonlijkheid 2. beheersing van de verschillende elementen van de eigen persoonlijkheid 3. bewustwording van het echte Zelf 4. psychosynthese: de vorming van de persoonlijkheid rondom het echte Zelf 1. Grondige kennis van de eigen persoonlijkheid Door dringen in de diepten van ons lagere onbewuste: ontdekken wat ons drijft, belemmert, …, via psychoanalyse.

De gebieden van het middelste en hoger onbewuste onderzoeken om onze ongekende mogelijkheden, echte roeping en ongebruikte energie te ontdekken. Hierdoor heer en meester worden over een onbegrensd vermogen tot leren en tot scheppen. 2. Beheersing van de verschillende elementen van de eigen persoonlijkheid De aanvallen uit het onbewuste één voor één weerstaan, de disidentificatie Wij kunnen alles beheersen en controleren waarmee we ons niet langer vereenzelvigen. Een vlaag van …. tracht mij te overmeesteren. Een opwelling van … probeert mij te overrompelen. Vaak is het voldoende om op die manier een aanval van dergelijke krachten te weerstaan en de strijd te winnen. De diepgewortelde oorzaken van de aanvallen uit het onbewuste te lijf gaan en de wortels van de moeilijkheden uitsnijden. a. de ‘ontmanteling ven de schadelijke beelden of complexen Via objectivering, kritische analyse en onderscheid. Een objectief vanuit 3de standpunt ver weg (armlengte) onpersoonlijk observeren op zoek naar de oorsprong, de aard en de onzinnigheid. b. het beheersen en benutten van de aldus vrijgekomen energieën De vrijgekomen energieën controleren en in goede banen leiden. Seksuele en agressieve driften onschadelijk maken en benutten voor constructieve doeleinden, vb. creatieve werkzaamheden en heropbouw persoonlijkheid. Dit vanuit ons centrum , het echte Zelf. 3. Het bewust worden van het echte Zelf Het persoonlijke bewustzijn uitbreiden tot het bewustzijn van het Zelf. Dit gebeurt in stappen. Dit proces van groei kan versneld worden door weloverwogen, bewust handelen door toepassing van actieve methoden. Naast zelf –verwerkelijking ideaal ook een mate van extraversie, voor jezelf maar ook voor anderen. 4. Psychosynthese: de vorming van de persoonlijkheid rondom het echte Zelf Rond het echte Zelf, het eenheid leidend centrum bouwen we een nieuwe persoonlijkheid die samenhangend, georganiseerd en één is. Stap 1: Opstellen van een actieplan om de persoonlijkheid te ontwikkelen wij willen. Een realistisch en echt beeld: een echt ideaalbeeld (starre methode). Of overlevering aan de scheppende kracht van de geest die de weg zal tonen (flexibele aanpassingen maken als er nieuwe wendingen zijn). Soorten ideaal beeld: all-round persoonlijk of spirituele volmaaktheid (introvert mensen) volgroeid-zijn op een specifiek gebied (extraverte mensen) Stap 2: De daadwerkelijke opbouw van de nieuwe persoonlijkheid. a. Het benutten van de beschikbare energieën: psych dynamica

b. Het ontwikkelen van de aspecten van de persoonlijkheid die of gebrekkig of ontoereikend zijn met het oog op het doel dat wij willen bereiken. c. Het coördineren en ordenen van de verschillende energieën en functies van de psyché, d.w.z. het tot stand brengen van een hechte organisatie van de persoonlijkheid. Deze verschillende stadia zijn nauw verbonden en gebeuren niet gescheiden van elkaar. Psychosynthese in haar totaliteit: Het is een dynamische, dramatische opvatting van ons psychische leven, waarbij we de verschillende krachten onder controle brengen en met elkaar in harmonie brengen en benutten. Het doel is de persoonlijkheid ontwikkelen en vervolmaken en met het Zelf verenigen. Verschillende doeleinden: 1. Een methode van psychologische ontwikkeling en van Zelfverwerkelijking. 2. Een behandelingsmethode van psychische en psychosomatische stoornissen 3. Een methode van integrale opvoeding Een kosmische synthese (integratie): Er bestaan geen geïsoleerde wezens we zijn allen van elkaar afhankelijk. Streven naar interindividuele psychosynthese op dezelfde manier te werk gaan als bij individuelen psychosynthese. De Geest wil de schepping omvormen tot geordendheid, harmonie en schoonheid. Hij werkt aan de vereniging van alle mensen. De Opperste Synthese is het einddoel.

Hoofdstuk 2. Zelfverwerkelijking en psychische stoornissen Psychopathologie heeft naast haar voordelen een ernstig nadeel, een overdreven nadruk op de ziekelijke uitingen en op de lagere aspecten van de menselijke natuur (dal momenten). Hierdoor worden belangrijke realiteiten en functies verwaarloosd. De ortho-psychologie: kennis van de menselijke natuur in haar totaliteit en de ontplooiing van de hogere creatieve mogelijkheden. Vaak voorkomende conflicten: 1. Tegenstrijdige uitingen bij de mens 2. behoefte aan behoud en behoefte aan verandering 3. nieuwe behoeften die in strijd zijn met de vroegere (puberteit) Organische eenheid is het einddoel: Dit groeiproces gebeurt meestal niet spontaan maar meestal via zelf-training, onderwijs en therapie. Zelfverwerkelijking: 1. psychische groei en rijping (Maslow) 2. de vereniging met het spirituele centrum (het Zelf) Het aantal psychische stoornissen die een spirituele oorsprong hebben neemt toe met het aantal mensen die op zoek zijn naar een meer vervuld leven. Vier kritieke stadia van spirituele verwerkelijking en mogelijke bijhorende stoornissen:

1. Crises die aan het spirituele ontwaken voorafgaan Kenm. van de ‘Gewone’ mens: hij wordt geleefd. Fasen van ontwikkeling: a. Op zoek naar rijkdom en zintuigelijk genot (persoonlijke verlangens) b. Ook oog voor verschillende plichten (maatschappij en familie) zonder inzicht in de oorsprong van de plichten (enige werkelijkheid is de fysieke wereld) c. Innerlijke verwarring: Vaak zet de verandering in met een gevoel van ontevredenheid en een niet materieel gemis. Gevoel van een leeg bestaan. Radeloosheid omd...