Statuty litewskie - Notatki z wykładu wszystkie PDF

Preview

Summary

Statuty litewskie - Notatki z wykładu wszystkie...

Description

Statuty litewskie. Podstawą prawa litewskiego aż do końca XV w. było prawo zwyczajowe. Do nielicznych pomników ustawodawczych należał Sudiebnik Kazimierza Jagiellończyka z 1468r, zawierający normy z dziedziny prawa karnego. Natomiast podjęte w XV w. prace nad kodyfikacją prawa, będące odbiciem powszechnego w dobie Odrodzenia prądu do spisania, ujednolicenia i systematyzacji różnych partykularnych źródeł prawa, natrafiły na Litwie na sprzyjające warunki i doprowadziły do opracowania trzech zbiorów o charakterze kodyfikacji, pod nazwą Statutów Litewskich. W 1529r został zatwierdzony na sejmie wileńskim jako prawo obowiązujące na całym terytorium i wszystkich mieszkańców Wielkiego Księstwa tzw. I Statut Litewski (282 artykuły w 12 rozdziałach)dotyczący nie tylko prawa sądowego, ale również ustroju państwowego i organizacji społeczeństwa. Opierał się głównie na prawie zwyczajowym, ale też na prawie stanowionym, Ruskiej Prawdzie oraz pewnych wątkach prawa rzymskiego.

1566r – II Statut Litewski, wprowadzony przez potrzeby poprawek, 368 artykułów w 14 rozdziałach, wykazywał większy wpływ prawa polskiego 1588r – III Statut Litewski, zachowujący w pełni odrębność systemu prawnego Litwy, a jednocześnie przyjmujący pewne postanowienia prawa koronnego i postulaty polskiej doktryny. Źródła prawa miejskiego. Istniejące dawniej zróżnicowanie źródeł prawa miejskiego uległo w XVI w. dalszemu pogłębieniu, kiedy rozluźniły się kontakty z Magdeburgiem, z którego wywodziły się pierwotne źródła prawa miejskiego. Ważną rolę w procesie pogłębiania partykularnych różnic między miastami miała lokalna działalność prawodawcza rad miejskich, a później właścicieli ziemskich w miastach prywatnych czy też króla w miastach królewskich. Podstawowym źródłem prawa miejskiego pozostały: Zwierciadło Saskie i Weichbild Saski. Źródła prawa wiejskiego. Prawo wiejskie w odróżnieniu od innych praw stanowych – ziemskiego czy miejskiego –nie stanowiło w Polsce odrębnego systemu prawnego. Różnorodne źródła prawa któremu podlegała ludność chłopska w RP

wywodziły się najczęściej z prawa miejskiego, które od czasów kolonizacji wsi na prawie niemieckim miało odpowiednie zastosowanie w sądownictwie wiejskim. Dawne źródła prawa, wywodzące się jeszcze z tradycji samorządu wiejskiego czasów kolonizacji, zaczęły ustępować nowym, będącym wyrazem rosnącej ingerencji panów we wszystkie dziedziny życia wsi. Do takich źródeł należą: ustawy zwane wilkierzami lub ordynacjami, jak i również judykaturasprawowanego przez panów sądownictwa dominalnego. Podstawowymi źródłami poznania prawa wiejskiego były powstające od XV w. księgi sądowe wiejskie, do których wpisywano chronologicznie sprawy sądowe oraz akta spraw niespornych. Prawo rzymskie w Polsce. Obawy przed narzuceniem Polsce zwierzchnictwa niemieckiego w imię uniwersalistycznych haseł cesarzy wyrażały się m.in. w opozycji prawa rzymskiego jako prawa cesarzy. W kręgach szlachty polskiej prawo rzymskie znów napotkało silną opozycję, tym razem uzasadnioną względami polityki wewnętrznej. Wykształcone w prawie rzymskim pojęcia uzasadniające pełnię władzy monarchy, jak np. to, że monarcha nie jest związany prawami, albo że prawem jest wszystko to, co podoba

się władcy, sprawiły, że w dobie demokracji szlacheckiej prawo rzymskie było wśród ogółu szlachty niepopularne jako czynnik sprzyjający absolutystycznym tendencjom, a więc zagrażający jej swobodom i przywilejom. Większy zasięg miało prawo rzymskie w państwie litewskim gdzie III Statut Litewski dopuszczał jego posiłkowe stosowanie. Zasadniczo odmienną rolę odegrało prawo rzymskie w prawie miejskim. W miastach bowiem potrzeby gospodarcze uzasadniały konieczność wykorzystywania w praktyce norm, które by najlepiej odpowiadały warunkom gospodarki towarowo-pieniężnej. Względy te decydowały o zasięgi infiltracji romanistycznej do prawa miejskiego, która nawet w literaturze została określona jako recepcja prawa rzymskiego. Przede wszystkim jednak wpływ prawa rzymskiego odbywał się za pośrednictwem literatury prawniczej. W dziełach pisarzy prawa miejskiego uwzględnione były źródła rzymskie, a zasady prawa magdeburskiego były często objaśniane za pomocą romanistycznych sformułowań....