Stoornissen Zintuigen OOG PDF

Preview

Summary

Download Stoornissen Zintuigen OOG PDF

Description

Zintuiglijke stoornissen van het oog 1 Bijziendheid of myopie

Wat

In de volksmond zegt men: als je bijziend bent, kun je voorwerpen dichtbij goed zien, maar op afstand niet. Het beeld van een voorwerp veraf wordt in een bijziend oog vóór het netvlies gevormd.

Oorzaak

De oorzaak van bijziendheid is vaak een afwijkende vorm van het oog. De oogbol van een bijziend persoon is te lang, zodat de afstand tussen het netvlies en de lens te groot is. Andere mogelijke oorzaken zijn een te bol hoornvlies of een te bolle ooglens waardoor de lichtstralen te veel gebroken worden.

Oplossing

Bijziendheid kan op verschillende manieren verholpen worden. - een bril of contactlenzen met holle, divergerende (negatieve) lenzen. Divergerende of holle lenzen zijn dunner in het midden dan aan de randen, waardoor het licht minder sterk gebroken wordt. Zo worden de beelden naar achteren verplaatst in het oog en wordt er op het netvlies opnieuw een scherp beeld gevormd. Een contactlens wordt op het hoornvlies gedragen. Een contactlens zit dichter bij het oog dan een bril. Daarom is de sterkte van een contactlens iets minder dan de sterkte van een brilglas. - een laserbehandeling. Met die behandeling kan het te bolle hoornvlies van het oog minder bol gemaakt worden, zodat de brekingssterkte van het hoornvlies verminderd wordt. - een lensimplantatie. Tijdens een operatie wordt er een lens aangebracht voor de eigen lens, of de eigen lens wordt verwijderd en vervangen door een kunstlens.

Normaal oog

Bijziend oog

Bijziend oog met brilcorrectie

1

DEEL 2

DEEL 3

DEEL 4

2 Verziendheid of hypermetropie

Wat

In de volksmond zegt men: als je verziend bent, kun je voorwerpen op afstand goed zien, maar dichtbij niet. Het beeld van een voorwerp veraf wordt in een verziend oog achter het netvlies gevormd.

Oorzaak

De oorzaak van verziendheid is vaak een afwijkende vorm van het oog. De oogbol van een verziend persoon is te kort, zodat de afstand tussen het netvlies en de lens te klein is. Andere mogelijke oorzaken zijn een te vlak hoornvlies of een te vlakke ooglens waardoor de lichtstralen te weinig gebroken worden.

Oplossing

Verziendheid kan op verschillende manieren verholpen worden. - een bril of contactlenzen met bolle, convergerende (positieve) lenzen. Convergerende of bolle lenzen zijn dikker in het midden dan aan de randen, waardoor het licht sterker gebroken wordt. Zo worden de beelden naar voren verplaatst in het oog en wordt er op het netvlies opnieuw een scherp beeld gevormd. Een contactlens wordt op het hoornvlies gedragen. Een contactlens zit dus dichter bij het oog dan een bril. Daarom is de sterkte van een contactlens iets minder dan de sterkte van een brilglas. - een laserbehandeling. Met die behandeling kan de sterkte van de lens aangepast worden. De lasertechnieken zijn echter minder goed ontwikkeld voor verziendheid dan voor bijziendheid. - een lensimplantatie. Tijdens een operatie wordt er een lens aangebracht voor de eigen lens, of de eigen lens wordt verwijderd en vervangen door een kunstlens.

Normaal oog

2

Verziend oog

Verziend oog met brilcorrectie

3 Astigmatisme

Wat

Bij astigmatisme wordt het netvliesbeeld onscherp en in de hoogte of in de breedte uit elkaar getrokken. Toch ziet een persoon met astigmatisme geen vervormd beeld, maar gewoon een onscherp beeld.

Oorzaak

De oorzaak is een abnormale kromming van het hoornvlies. Bij normaal zicht is het hoornvlies mooi rond. De breking van het licht is daardoor in alle richtingen gelijk. Bij astigmatisme is het hoornvlies echter ovaalvormig, waardoor de lichtstralen na breking niet in één punt samenkomen. Daardoor wordt een deel van het beeld vóór het netvlies gevormd en een ander deel van het beeld achter het netvlies gevormd.

Oplossing

Astigmatisme kan op verschillende manieren verholpen worden. - een bril of contactlenzen met cilindrische lenzen. Na de correctie van de cilindrische lens komen alle lichtstralen weer in één punt terecht. - een laserbehandeling. Met die behandeling kan de sterkte van de lens aangepast worden. - sneetjes (krasjes). Door sneetjes te maken in het hoornvlies wordt de ovale vorm van het hoornvlies verminderd.

bolvormig hoornvlies

ovaalvormig hoornvlies meerdere brandpunten

één brandpunt

Normaal oog

Astigmatisch oog

3

DEEL 2

DEEL 3

DEEL 4

4 Kleurenblindheid

Wat

Een persoon met kleurenblindheid kan alle of bepaalde kleuren niet volledig waarnemen.

Oorzaak

Wanneer je gezonde, normale ogen hebt, kun je de drie primaire kleuren (rood, groen, blauw) even goed waarnemen. Je bent trichromaat. Sommige mensen zien echter niet alle kleuren. Dat komt doordat één of meer soorten kegeltjes in hun ogen minder of helemaal niet werken. Er zijn verschillende soorten kleurenblindheid. - Als de gevoeligheid voor een van de drie primaire kleuren afwezig is, ben je dichromaat. In dat geval werkt een soort kegeltjes minder of helemaal niet meer. - Als de gevoeligheid voor twee primaire kleuren ontbreekt, ben je monochromaat. In dat geval werken er twee soorten kegeltjes minder of helemaal niet meer. - Wanneer de functie van alle soorten kegeltjes is weggevallen, ben je achromaat. Mensen met achromatopsie zien enkel zwart-wit en grijstinten. Achromatopsie is erg zeldzaam. Vaak zien achromaten minder goed bij daglicht en zijn ze lichtschuw omdat ze alleen met staafjes kijken. - Rood-groenkleurenblindheid of daltonisme komt het meest voor. Mensen met daltonisme kunnen rood en groen niet van elkaar onderscheiden en zien beide kleuren als grijs.

Oplossing

Kleurenblindheid is niet te behandelen of te verhelpen. De afwijking is erfelijk en geslachtsgebonden. Om kleurenblindheid vast te stellen gebruik je kleurkaarten.

Een daltonist ziet het cijfer 6 niet staan.

4

Een daltonist ziet 21 in plaats van 74

. 2.10

5 Scheelzien of strabisme

Wat

Scheelzien of strabisme is een oogafwijking waarbij de twee ogen niet op hetzelfde punt gericht zijn.

Oorzaak

Dankzij een goede samenwerking tussen de oogspieren van beide ogen kun je gecoördineerd kijken en staan je ogen recht. Als de spierbalans van beide ogen niet in evenwicht is, kijken de twee ogen niet in dezelfde richting en spreek je van strabisme. Aangezien er vier spieren betrokken zijn bij de oogcoördinatie (bovenste, onderste, binnenste en buitenste rechte oogspier) zijn er verschillende vormen van strabisme.

Oplossing

De behandeling van scheelzien is afhankelijk van welke spier van de oogbol minder goed functioneert. Mogelijke oplossingen zijn: - het dragen van een bril. - oogspieroefeningen. - een oogspieroperatie. Tijdens een operatie worden de oogspieren van de oogbol verzwakt of versterkt door ze te verplaatsen of in te korten.

5

DEEL 2

DEEL 3

DEEL 4

6 Lui oog of amblyopie

Wat

Een lui oog is een oog waarbij het vermogen om te zien in de kinderjaren onvoldoende ontwikkeld is. De ogen zijn gezond en normaal, maar het beeld dat via het amblyope oog binnenkomt, wordt door de hersenen onderdrukt.

Oorzaak

Een lui oog kan verschillende oorzaken hebben, zoals een brilsterkteverschil en strabisme. - Bij een brilsterkteverschil of een eenzijdige brilsterkte is het beeld dat het ene oog doorgeeft aan de hersenen van betere kwaliteit dan het beeld van het andere oog. Daardoor vertraagt meestal de ontwikkeling van het oog met de laagste sterkte en ontstaat er een achterstand in de ontwikkeling van het gezichtsvermogen. - Bij strabisme schakelen de hersenen het beeld van een van de ogen uit om dubbelzien te voorkomen. Een van de ogen wordt dan gewoonlijk minder vaak gebruikt.

Oplossing

Een lui oog kan op verschillende manieren behandeld worden afhankelijk van de oorzaak en de ernst van het luie oog. - De brilsterkte corrigeren. - Het goede oog afplakken. - Druppels in het goede oog doen.

6

7 Ouderdomsverziendheid of presbyopie

Wat

Een normale ooglens stelt zich automatisch scherp op een voorwerp, onafhankelijk van de afstand tot het voorwerp. Bij het ouder worden vermindert het accommodatievermogen van de ogen. Dat is ouderdomsverziendheid.

Oorzaak

De elasticiteit van de lens neemt af, waardoor de lens onvoldoende bol wordt. Het wordt zo moeilijk om scherp beeld te vormen van dichtbijgelegen voorwerpen.

Oplossing

Om dichtbij toch scherp te zien gebruik je een zogenaamde leesbril. Dat is een bril met bolvormige lenzen Als je een leesbril nodig hebt, maar je bent daarbij ook verziend of bijziend, dan kun je een bril met aangepaste glazen dragen. - Multifocale of progressieve brilglazen zijn glazen waarbij je een scherp beeld krijgt van een voorwerp op eender welke afstand van het oog. In de glazen is er een geleidelijke overgang tussen de zones waardoor er geen bruuske overgangen zijn. Dat is het verschil met een bifocaal glas. Er zijn verschillende soorten multifocale glazen. Het verschil zit onder andere in de grootte van het gezichtsveld, comfort bij het lezen en de samenwerking tussen beide ogen. Je behoeften en je levensstijl bepalen welke multifocale glazen het best bij je passen. Je kunt ook multifocale lenzen dragen. Die lenzen zijn zo gemaakt dat de breking van boven naar beneden toeneemt. - Bij een bifocaal glas zijn er wel bruuske overgangen tussen de verschillende zones van het glas. Om voorwerpen dichtbij te zien, kijk je door het onderste deel van het brilglas. Om voorwerpen te zien verder af, kijk je door het bovenste deel van het glas.

beeldvorming achter het netvlies

beeldvorming op het netvlies bolle lens met focus op een voorwerp dichtbij

Normaal zicht

minder flexibele lens door ouderdom

Presbyopie

Presbyopie met brilcorrectie

7

DEEL 2

DEEL 3

DEEL 4

8 Lichtschuwheid of fotofobie

Wat

Fotofobie of lichtschuwheid is een overgevoeligheid voor een of meer vormen van licht zoals zonlicht, uv-licht, kunstlicht of weerkaatsing van licht. De gezichtsscherpte kan sterk verminderen en je kunt tijdelijk verblind zijn. Hoofdpijn en oogirritatie komen vaak voor bij lichtschuwheid.

Oorzaak

De oorzaak van lichtschuwheid is vaak niet gekend. Het kan het gevolg zijn van het gebruik van medicatie of van oogirritatie bij het dragen van contactlenzen.

Oplossing

Er is geen oplossing. Je kunt wel zelf een aantal voorzorgsmaatregelen treffen door bijvoorbeeld een pet en een zonnebril te dragen, veel met de ogen te knipperen en de schaduw op te zoeken. Vermijd fluorescerende stiften bij het studeren. Gebruik zachte kleuren voor je kledij of kamerinrichting. Verlaag de helderheid van bijvoorbeeld je tv-scherm, je computerscherm, je gsm. Het kan ook helpen als je het contrast verlaagt.

9 Nachtblindheid

Wat

Je lijdt aan nachtblindheid wanneer je niet of bijna niet kunt zien in het donker. Bij een plotse overgang van donker naar licht of omgekeerd hebben je ogen tijd nodig om zich aan de nieuwe situatie aan te passen. Dat is de gewenningstijd. Als de gewenningstijd heel lang duurt, dan heb je waarschijnlijk een vorm van nachtblindheid.

Oorzaak

Nachtblindheid heeft twee mogelijke oorzaken. In het Westen is het meestal een erfelijke aandoening, maar nachtblindheid kan ook veroorzaakt worden door een tekort aan vitamine A. Nachtblindheid is een stoornis in de werking van de staafjes. De staafjes vangen ’s nachts lichtsignalen op en zorgen ervoor dat die omgezet worden in zenuwimpulsen voor de hersenen. Dankzij een pigment in de staafjes, rodopsine, is het mogelijk om in het schemerdonker en in het donker te zien. Als dat pigment onvoldoende aanwezig is in het oog zie je minder goed bij weinig of geen licht. Vitamine A zorgt voor de aanmaak van het pigment rodopsine. Nachtbijziendheid is een specifieke vorm van nachtblindheid. Sommige bijzienden hebben daarom in het donker een sterkere bril nodig dan normaal. Een snelle en correcte diagnose van nachtblindheid is belangrijk om ongelukken te voorkomen.

Oplossing

8

Wanneer nachtblindheid een aangeboren afwijking is, kan ze niet genezen worden. Wanneer een tekort aan vitamine A de oorzaak is, kan gezond eten of extra vitamine A innemen een goede behandeling zijn.

10 Glaucoom

Wat

Glaucoom is een ziekte waarbij een beschadiging aan de zenuwvezels en de oogzenuw tot een vermindering van het gezichtsveld leidt. In een vergevorderd stadium kan het tot kokerzicht en blindheid leiden.

Oorzaak

Een van de oorzaken van glaucoom is een verhoogde oogdruk. Een zekere druk op het oog is belangrijk om de bolvorm van het oog te behouden. De voortdurende aanmaak en afvoer van waterig vocht is normaal in evenwicht en zorgt voor de inwendige oogdruk. Wanneer het evenwicht tussen aanmaak en afvoer verstoord is, kan de druk op het oog verhogen. Een verstoorde afvoer door een vernauwd afvoerkanaaltje is bij de meeste vormen van glaucoom de oorzaak. Glaucoom is erfelijk. Diabetici, mensen die bijziend zijn, en mensen die lijden aan vaatziekten of migraine hebben meer kans om de ziekte te krijgen. Genezing en herstel van het uitgevallen deel van het gezichtsveld is onmogelijk.

Oplossing

Er zijn echter wel een aantal preventieve behandelingen. - oogdruppels. Ze verminderen de aanmaak van of stimuleren de afvoer van vocht. - een laserbehandeling. Als de oogdruppels niet helpen, kan men met behulp van laserstralen de verstopping verwijderen. - een operatie. Een andere optie, als de oogdruppels niet helpen, is het operatief aanleggen van een nieuw afvoerkanaaltje. Het doel van elk van die behandelingen is de oogdruk verlagen waardoor de kans op oogschade afneemt.

GEZOND OOG

waterig vocht afvoerkanaal

Gezond oog

GLAUCOOM

glasachtig lichaam

1 vernauwd afvoerkanaal; vochtophoping

Ontstaan van glaucoom

2 verhoogde druk beschadigt bloedvaten en de oogzenuw

Verhoogde druk op het oog

9

DEEL 2

DEEL 3

DEEL 4

11 Grijze staar of cataract

Wat

Cataract is een vertroebeling van de ooglens.

Oorzaak

Er zijn waarschijnlijk veel oorzaken voor cataract, maar in de meeste gevallen is de oorzaak niet bekend. Bij cataract kunnen verschillende klachten optreden. - Je ziet steeds minder scherp. - De lens wordt geelachtig en later zelfs bruin. Daardoor lijkt je omgeving grauwer en minder kleurrijk. - Je wordt gevoelig voor tegenlicht en zonlicht.

Oplossing

Er zijn geen medicijnen om cataract te voorkomen of te genezen. Het gezichtsvermogen gaat langzaam maar zeker achteruit. Zodra cataract te hinderlijk wordt, kan het gezichtsvermogen hersteld worden door middel van een operatie. De troebele lens wordt dan verwijderd en vervangen door een kunstlens.

Heldere ooglens

10

Ooglens met cataract 2.18...