Tiểu luận Triết Học - Tiểu luận triết học cho các bạn sinh viên năm nhất PDF

Preview

Summary

Download Tiểu luận Triết Học - Tiểu luận triết học cho các bạn sinh viên năm nhất PDF

Description

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN -------***-------

BÀI TẬP LỚN MÔN TRIẾT HỌC ĐỀ TÀI: Vn dng l lun v mi quan h bin chng gia lc lưng sn xut v quan h sn xut, hy phân tch tnh tt yu ca qu trnh xây dng v pht trin nn kinh t hng ha nhiu thnh phn  Vit Nam trong thi k qu đ lên Ch ngha x hi

Họ và tên SV : VŨ MẠNH TÙNG Lớp tín chỉ : TRIẾT HỌC MÁC-LÊ NIN(120) – AEP(CLC) – KTPT&NH 62-21

Mã SV

: 11207385

GVHD: TS NGUYỄN VĂN HẬU HÀ NỘI, NĂM 2020

§Æt vÊn ®Ò

LÞch sö ph¸t triÓn cña nÒn s¶n xuÊt x· héi lµ lÞch sö ph¸t triÓn cña nh÷ng ph- ¬ng thøc s¶n xuÊt kÕ tiÕp nhau tõ thÊp ®Õn cao. Sù thèng nhÊt vµ t¸c ®éng qua l¹i gi÷a lùc l- îng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt hîp thµnh ph- ¬ng thøc s¶n xuÊt . T¸c ®éng qua l¹i gi÷a lùc l- îng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt ®- îc M¸c-¡nghen kh¸i qu¸t thµnh quy luËt vÒ sù phï hîp víi quan hÖ s¶n xuÊt víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l- îng s¶n xuÊt . §©y lµ quy luËt c¬ b¶n cña ®êi sèng x· héi, chØ râ ®éng lùc vµ xu thÕ ph¸t triÓn cña lÞch sö. M©u thuÉn gi÷a hai mÆt ®èi lËp: lùc l- îng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt tån t¹i trong mét ph- ¬ng thøc s¶n xuÊt ®Õn mét møc ®é nµo ®ã, khi quan hÖ s¶n xuÊt lçi thêi trë nªn k×m h·m lùc l- îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn th× khi đ quan hÖ s¶n xuÊt cò sÏ bÞ thay thÕ b»ng quan hÖ s¶n xuÊt míi phï hîp h¬n víi lùc l- îng s¶n xuÊt. Khi ®ã cã thÓ chÕ ®é x· héi l¹c hËu sÏ mÊt ®i , ra ®êi chÕ ®é x· héi míi tiÕn bé hơn. B»ng viÖc ¸p dông chÝnh s¸ch trªn chóng ta ®· ®¹t ®- îc mét sè thµnh tùu ®¸ng kÓ, minh chøng cho sù ®óng ®¾n cña nã. Vµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n c¬ b¶n lµ §¶ng vµ nhµ nước ta ®· biÕt vËn dông “ quy luËt vÒ sù phï hîp gi÷a quan hÖ s¶n xuÊt víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l- îng s¶n xuÊt”. Do ln đu vit bi tiu lun mang tnh khoa học cao nên không th trnh đưc s thiu st, rt mong s giúp đỡ ca thy.

Cấu trúc đề tài gồm 2 phần Phần 1: L lun về mi quan h bin chng gia lc lưng sn xuất và quan h sn xuất. Phần 2: Phân tch tnh tất yu ca qu trnh xây dng và pht trin nền kinh t hàng ha nhiều thành phần  Vit Nam trong thi k qu đ lên Ch ngha x hi.

PHẦN 1: MỐI QUAN HỆ BIỆN CHỨNG GIỮA LỰC LƯỢNG SẢN XUẤT VÀ QUAN HỆ SẢN XUẤT

I.Kh¸i niÖm ph- ¬ng thøc s¶n xuÊt , lùc l- îng s¶n xuÊt , quan hÖ s¶n xuÊt: I.1. Kh¸i niÖm ph- ¬ng thøc s¶n xuÊt: Phương thc sn xuất là s thng nhất gia lc lưng sn xuất  mt trnh đ nhất định và quan h sn xuất tương ng. I.2 Lùc l- îng s¶n xuÊt : Lùc l- îng s¶n xuÊt thÓ hiÖn mèi quan hÖ gi÷a con ng- êi vµ tù nhiªn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt , nã thÓ hiÖn n¨ng lùc thùc tiÔn cña con ng- êi trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt .Lùc l- îng s¶n xuÊt bao gåm ng- êi lao ®éng víi nh÷ng kÜ n¨ng cña hä vµ t- liÖu s¶n xuÊt , tr- íc hÕt lµ c«ng cô lao ®éng. 1.Ng- êi lao ®éng: Do đặc trưng sinh học - x hi riêng c ca mnh, con ngưi, trong nền sn xuất c sc mạnh và kỹ năng lao đng thần kinh cơ bắp. Trong lao đng sc mạnh và kỹ năng ấy đ đưc nhân lên gấp nhiều lần. Hơn na, lao đng ca con ngưi ngày càng tr thành lao đng c tr tu và lao đng tr tu. Tr tu con ngưi không phi là ci g siêu t nhiên,mà là sn phẩm ca t nhiên và ca lao đng. Nhưng trong qu trnh lịch sử lâu dài ca x hi loài ngưi, tr tu hình thành phát trin cùng với lao đng làm cho lao đng ngày càng c hàm lưng tr tu cao hơn. Hàm lưng tr tu trong lao đng, đặc bit là trong điều kin ca khoa học công ngh hin nay, đ làm cho con ngưi tr thành mt nguồn lc đặc bit ca sn xuất, là nguồn lc cơ bn, nguồn lc vô tn. 2.T- liÖu s¶n xuÊt: T- liÖu s¶n xuÊt ®- îc cÊu thµnh tõ hai bé phËn : ®èi t- îng lao ®éng vµ t- liÖu lao ®éng. * §èi tîng lao ®éng lµ bé phËn cña giíi tù nhiªn mµ lao ®éng cña con ng- êi t¸c

®éng vµ lµm thay ®æi h×nh th¸i cña nã phï hîp víi môc ®Ých cña con ng- êi, ®èi tưng lao ®éng ®- îc cÊu thµnh tõ 2 bé phËn: -Loại có sẵn trong tự nhiên. Loại này thưng là đi tưng ca cc ngành công nghip khai thc: gç trong rõng , quÆng trong lßng ®Êt , t«m c¸ dưới biÓn … -Loại đã qua chế biến, ngha là đ c s tc đng ca lao đng gọi là nguyên liu: bông, vi, sắt, thép ….. * T- liÖu lao ®éng lµ mét vËt hay mét hÖ thèng nh÷ng vËt lµm nhiÖm vô truyÒn dÉn sù t¸c ®éng cña con ng- êi lªn ®èi t- îng lao ®éng nh»m biÕn ®æi ®èi t- îng lao d«ng theo môc ®Ých cña m×nh. Trong t- liÖu lao ®éng th× c«ng cô lao ®éng ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh vµ lµ th- íc ®o ph¶n ¸nh tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l- îng s¶n xuÊt. C«ng cô lao ®éng do con ng- êi s¸ng t¹o ra, lµ søc m¹nh cña tri thøc ®· ®ưîc vËt thÓ ho¸, nã nh©n søc m¹nh cña con ng- êi lªn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. C«ng cô lao ®éng lµ yÕu tè ®éng nhÊt cña lùc l- îng s¶n xuÊt. Cïng víi qu¸ tr×nh tÝch luü kinh nghiÖm, víi nh÷ng ph¸t minh vµ s¸ng chÕ kü thuËt , c«ng cô lao ®éng kh«ng ngõng ®- îc c¶i tiÕn vµ hoµn thiÖn . ChÝnh sù c¶i tiÕn vµ hoµn thiÖn kh«ng ngõng c«ng cô lao ®éng ®· lµm biÕn ®æi toµn bé t- liÖu s¶n xuÊt . XÐt ®Õn cïng , ®ã lµ nguyªn nh©n s©u xa cña mäi biÕn ®æi x· héi . Tr×nh ®é ph¸t triÓn cña c«ng cô lao ®éng lµ th- íc ®o tr×nh ®é chinh phôc tù nhiªn cña con ng- êi , lµ ph©n biÖt c¸c thêi ®¹i kinh tÕ trong lÞch sö. M¸c nãi “Nh÷ng thêi ®¹i kinh tÕ kh¸c nhau kh«ng ph¶i ë chç chóng s¶n xuÊt ra c¸i g× mµ ë chç chóng s¶n xuÊt b»ng c¸ch nµo”. Trong sù ph¸t triÓn cña lùc l ưîng s¶n xuÊt , khoa häc ®ãng vai trß ngµy cµng quan träng , sù ph¸t triÓn cña khoa häc g¾n liÒn víi s¶n xuÊt vµ lµ ®éng lùc m¹nh mÏ thóc ®Èy lùc l- îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn. Ngµy nay khoa häc ®- îc sö dông rÊt réng r·i trong s¶n xuÊt vµ ®- îc xem nh- mét lùc l- îng s¶n xuÊt trùc tiÕp . Gi÷a khoa häc vµ s¶n xuÊt cã sù t¸c ®éng qua l¹i víi nhau mét c¸ch biÖn chøng , cã sù g¾n bã víi nhau kh«ng thÓ t¸ch rêi. Khoa häc ®· ph¸t triÓn ®Õn møc trë thµnh nguyªn nh©n trùc tiÕp dÉn ®Õn nhiÒu biÕn ®æi to lín cña s¶n xuÊt, nã gióp con ng-

- êi nh©n søc m¹nh chinh phôc thiªn nhiªn cña m×nh lªn nhiÒu lÇn . Sù x©m nhËp ngµy cµng s©u s¾c cña khoa häc vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt , trë thµnh yÕu tè kh«ng thÓ thiÕu ®- îc trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt , lµm cho lùc l- îng s¶n xuÊt cã b- íc ph¸t triÓn nh¶y vät , t¹o thµnh cuéc c¸ch m¹ng khoa häc vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i . Cã thÓ nãi khoa häc vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i lµ ®Æc tr- ng cho lùc l- îng s¶n xuÊt hiÖn ®¹i. I.3. Quan hÖ s¶n xuÊt : Quan hÖ s¶n xuÊt lµ quan hÖ gi÷a con ng- êi víi con ng- êi trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Tæng thÓ nh÷ng mèi quan hÖ ®ã t¹o thµnh h×nh thøc kinh tÕ mµ nhê ®ã c¸c nh©n tè lùc lîng s¶n xuÊt kÕt hîp víi nhau ®Ó t¹o ra søc s¶n xuÊt cña x· héi . Quan hÖ s¶n xuÊt do con ng- êi t¹o ra nh- ng nã h×nh thµnh mét c¸ch kh¸ch quan trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, kh«ng phô thuéc ý muèn chñ quan cña con ng- êi . C.M¸c viÕt: “Trong s¶n xuÊt , ngêi ta kh«ng chØ quan hÖ víi giíi tù nhiªn . Ng- êi ta kh«ng thÓ s¶n xuÊt ®- îc nÕu kh«ng kÕt hîp víi nhau theo mét c¸ch nµo ®ã ®Ó ho¹t ®éng chung vµ ®Ó trao ®æi ho¹t ®éng víi nhau . Muèn s¶n xuÊt ®- îc , ng- êi ta ph¶i cã nh÷ng mèi liªn hÖ vµ quan hÖ nhÊt ®Þnh víi nhau , vµ quan hÖ cña hä víi giíi tù nhiªn, tøc lµ viÖc s¶n xuÊt” . Quan hÖ s¶n xuÊt gåm 3 mÆt: quan hÖ së h÷u, quan hÖ tæ chøc qu¶n lÝ vµ quan hÖ ph©n phèi . Ba mÆt cña quan hÖ s¶n xuÊt thèng nhÊt víi nhau , t¹o thµnh mét hÖ thèng mang tÝnh æn ®Þnh t¬ng ®èi so víi sù vËn ®éng , ph¸t triÓn kh«ng ngõng cña lùc l- îng s¶n xuÊt . Trong 3 mÆt cña quan hÖ s¶n xuÊt,quan hÖ së h÷u vÒ t- liªu s¶n xuÊt gi÷ vai trß quyÕt ®Þnh ®èi víi quan hÖ tæ chøc qu¶n lÝ vµ quan hÖ ph©n phèi. Quan hÖ tæ chøc vµ qu¶n lÝ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt th- êng ®- îc ph©n tÝch trªn hai ph¹m vi : vi m« vµ vÜ m«. MÆc dï phô thuéc vµo quan hÖ s¶n xuÊt nh- ng tæ chøc vµ qu¶n lÝ s¶n xuÊt còng cã t¸c dông rÊt to lín ®èi víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt , nã cã thÓ thóc ®Èy hoÆc k×m h·m qóa tr×nh s¶n xuÊt . Quan hÖ tæ chøc vµ qu¶n lÝ s¶n xuÊt do quan hÖ s¶n xuÊt quyÕt ®Þnh vµ nã ph¶i thÝch øng víi quan hÖ së h÷u . Tuy nhiªn cã trêng hîp nã kh«ng thÝch øng víi quan hÖ së h÷u sÏ lµm biÕn d¹ng quan hÖ së h÷u . Quan hÖ ph©n phèi s¶n phÈm mÆc dï do quan hÖ së h÷u vµ quan hÖ tæ chøc

qu¶n lÝ s¶n xuÊt chi phèi , song nã kÝch thÝch trùc tiÕp ®Õn lîi Ých cña con ng- êi bëi suy cho cïng th× mäi ho¹t ®éng cña con ng- êi ®Òu h- íng tíi mét môc tiªu, ®ã lµ lîi Ých. V× vËy, nã t¸c ®éng ®Õn th¸i ®é cña con ng- êi trong lao ®éng s¶n xuÊt , vµ do ®ã nã cã thÓ thóc ®Èy hoÆc k×m h·m s¶n xuÊt ph¸t triÓn. trong ph- ¬ng thøc s¶n xuÊt t- b¶n chñ nghÜa , ®Ó tiªu thô ®- îc hµng ho¸, ph©n phèi s¶n phÈm ®i kh¾p n¬i , c¸c nhµ t- b¶n ph¶i c¹nh tranh nhau, ¸p dông nhanh chãng c¸c thµnh tùu khoa häc kÜ thuËt , nhê ®ã thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn .

II.Quy lut về s phù hp quan h sn xuất với tính chất và trình đ ca lc lưng sn xuất Quan h sn xuất đưc hnh thành, bin đổi, pht trin do lc lưng sn xuất quyt định. Trong qu trnh sn xuất đ lao đng bớt nặng nhọc và đạt hiu qu cao hơn, con ngưi luôn luôn tm cch ci tin, hoàn thin công cụ lao đng và ch tạo ra nhng công vụ lao đng mới, tinh xo hơn. Cùng với s bin đổi và pht trin ca công cụ lao đng th kinh nghim sn xuất, thi quen lao đng, kỹ năng sn xuất, kin thc khoa học ca con ngưi cũng tin b. Lc lưng sn xuất tr thành yu t hoạt đng nhất, cch mạng nhất. Còn quan h sn xuất là yu t tương đi ổn định, c khuynh hướng lạc hu hơn s pht trin ca lc lưng sn xuất. Lc lưng sn xuất là ni dung ca phương thc sn xuất, còn quan h sn xuất là hnh thc x hi ca n. Trong mi quan h gia ni dung và hnh thc th ni dung quyt định hnh thc; hnh thc phụ thuc vào ni dung; ni dung thay đổi trước, sau đó hnh thc mới bin đổi theo. Tất nhiên, trong quan h với ni dung, hnh thc không phi là mặt thụ đng, n cũng tc đng tr lại đi với vic pht trin ca ni dung.

Cùng với s pht trin ca lc lưng sn xuất, quan h sn xuất cũng hnh thành, bin đổi cho phù hp với tnh chất và trnh đ ca lc lưng sn xuất. S phù hp đ là đng lc cho lc lưng sn xuất pht trin mạnh mẽ. Nhưng lc lưng sn xuất luôn pht trin còn quan h sn xuất c xu hướng tương đi ổn định. Khi lc lưng sn xuất pht trin lên mt trnh đ mới, quan h sn xuất không còn phù hp với n na, tr thành chướng ngại đi với s pht trin ca n, sẽ ny sinh mâu thuẫn gay gắt gia hai mặt ca phương thc sn xuất. S pht trin khch quan đ tất yu dẫn đn vic xa bỏ quan h sn xuất cũ, thay th bằng mt kiu quan h sn xuất mới phù hp với tnh chất và trnh đ mới ca lc lưng sn xuất, m đưng cho lc lưng sn xuất pht trin. Vic xa bỏ quan h sn xuất cũ, thay th n bằng quan h sn xuất mới cũng c ngha là s dit vong ca mt phương thc sn xuất đ lỗi thi và s ra đi ca mt phương thc mới sn xuất. Trong x hi c giai cấp đi khng, mâu thuẫn gia lc lưng sn xuất mới và quan h sn xuất lỗi thi là cơ s khch quan ca cc cuc đấu tranh giai cấp, đồng thi cũng là tiền đề tất yu ca cc cuc cch mạng x hi. C. Mc đ nhn định: “Tới một giai đoạn phát triển nào đó của chúng, các lực lượng sản xuất vật chất của xã hội mâu thuẫn với những quan hệ sản xuất hiện có... trong đó từ trước đến nay các lực lượng sản xuất vẫn phát triển. Từ chỗ là những hình thức phát triển của lực lượng sản xuất, những quan hệ ấy trở thành những xiềng xích của các lực lượng sản xuất. Khi đó bắt đầu thời đại một cuộc cách mạng xã hội”. Đ là ni dung quy lut về s phù hp ca quan h sn xuất với trnh đ pht trin nhất định ca lc lưng sn xuất. Ch ngha duy vt lịch sử chng minh vai trò quyt định ca lc lưng sn xuất đi với quan h sn xuất song cũng chỉ rõ rằng quan h sn xuất bao gi cũng th hin tnh đc lp tương đi với lc lưng sn xuất. Quan h sn xuất là hnh thc x hi mà lc lưng sn xuất da vào đ đ đ pht trin, n tc đng tr lại

đi với lc lưng sn xuất: c th thúc đẩy hoặc lm hm s pht trin ca lc lưng sn xuất. Quan h sn xuất phù hp với tnh chất và trnh đ ca lc lưng sn xuất tr thành đng lc cơ bn thúc đẩy m đưng cho lc lưng sn xuất pht trin. Ngưc lại, quan h sn xuất lỗi thi không còn phù hp với tnh chất và trnh đ ca lc lưng sn xuất, bc l mâu thuẫn gay gắt với lc lưng sn xuất th tr thành “ xiềng xch tri buc” km hm s pht trin ca lc lưng sn xuất. Song tc dụng km hm đ chỉ là tạm thi, theo tnh tất yu khch quan, cui cùng n sẽ bị thay th bằng kiu quan h sn xuất mới phù hp với tnh chất và trnh đ ca lc lưng sn xuất. S d quan h sn xuất c th tc đng mạnh mẽ tr lại đi với lc lưng sn xuất (thúc đẩy hoặc km hm), v n quy định mục đch ca sn xuất, quy định h thng tổ chc qun l sn xuất và qun l x hi, quy định phương thc phân phi phần ca ci t hay nhiều mà ngưi lao đng đưc hưng. Do đ nh hưng đn thi đ ca qung đại quần chúng lao đng- lc lưng sn xuất ch yu ca x hi; n tạo ra nhng điều kin hoặc kch thch hoặc hạn ch vic ci tin công cụ lao đng, p dụng nhng thành tu khoa học và kỹ thut vào sn xuất, hp tc và phân công lao đng.... Tuy nhiên, không đưc hiu mt cch gin đơn tnh tch cc ca quan h sn xuất chỉ là vai trò ca nhng hnh thc s hu. Mỗi kiu quan h sn xuất là mt h thng, mt chỉnh th hu cơ gồm c ba mặt: quan h s hu, quan h qun l và quan h phân phi. Chỉ trong chỉnh th đ, quan h sn xuất mới tr thành đng lc thúc đẩy con ngưi hành đng nhằm pht trin sn xuất. Quy lut về s phù hp ca quan h sn xuất với tnh chất và trnh đ ca lc lưng sn xuất là quy lut chung nhất ca s pht trin x hi. S tc đng ca quy lut này đ đưa x hi loài ngưi tri qua cc phương thc sn xuất: công x nguyên thy, chim hu nô l, phong kin, tư bn ch ngha và phương thc sn

xuất cng sn tương lai. Quy lut về s phù hp ca quan h sn xuất với tnh chất và trnh đ ca lc lưng sn xuất là quy lut vn đng, pht trin ca x hi qua s thay th k tip nhau từ thấp lên cao ca cc phương thc sn xuất. Nhưng không phi bất c nước nào cũng phi nhất thit, tuần t tri qua tất c cc phương thc sn xuất mà loài ngưi đ bit đn. Th t pht trin ca lịch sử nhân loại cho thấy, tùy theo điều kin lịch sử- cụ th, mt s nước c th bỏ qua mt hoặc mt s phương thc sn xuất đ tin lên phương thc sn xuất mới cao hơn. Đ chnh là s biu hin ca quy lut chung trong điều kin cụ th ca mỗi nước. Quy lut chung chi phi s vn đng pht trin ca tất c cc nước; còn hnh thc, bước đi cụ th lại tùy thuc vào điều kin cụ th ca mỗi nước.

Phần 2: TÍNH TẤT YẾU CỦA QUÁ TRÌNH XÂY DỰNG VÀ PHÁT TRIỂN NỀN KINH TẾ HÀNG HÓA NHIỀU THÀNH PHẦN Ở VIỆT NAM TRONG THỜI KÌ QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA Xà HỘI I. M©u thuÉn gi÷a lùc l-îng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt trong thêi k× kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung §i lªn chñ nghÜa x· héi kh«ng qua giai ®o¹n ph¸t triÓn t- b¶n chñ nghÜa n- íc ta thiÕu “c¸i cèt vËt chÊt” cña mét nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn. Thùc tr¹ng kinh tÕ ®îc biÓu hiÖn ë nh÷ng mÆt c¬ b¶n nh- : c¬ cÊu h¹ tÇng vËt chÊt vµ x· héi thÊp kÐm, tr×nh ®é c¬ së vËt chÊt vµ c«ng nghÖ trong c¸c doanh nghiÖp l¹c hËu, kÐm kh¶ n¨ng c¹nh tranh, s¶n xuÊt ph©n t¸n nhá lÎ, kÜ thuËt thñ c«ng, mang nÆng tÝnh b¶o thñ, tr× trÖ, c¸c mèi liªn hÖ kinh tÕ kÐm ph¸t triÓn, thu nhËp cña d©n c- thÊp. Tõ n¨m 1986 trë vÒ tr- íc mÆc dï trªn thùc tÕ vÉn thõa nhËn s¶n xuÊt hµng ho¸, thõa nhËn quan hÖ hµng ho¸- tiÒn tÖ nh- ng thùc chÊt ®ã chØ lµ kinh tÕ hµng ho¸ mét thµnh phÇn- thµnh phÇn x· héi chñ nghÜa dùa trªn c«ng h÷u vÒ t- liÖu s¶n xuÊt d- íi hai h×nh thøc: toµn d©n vµ tËp thÓ. Kinh tÕ hµng hãa tËp trung víi c¬ chÕ quan liªu bao cÊp ®· lµm cho c¸c ph¹m trï cña kinh tÕ hµng ho¸ vèn sèng ®éng mÒm dÎo nh: gi¸ trÞ, gi¸ c¶, lîi nhuËn… bÞ h×nh thøc ho¸ ®Õn cao ®é, kh«ng ph¶n ¸nh c¸c quy luËt cña thÞ tr- êng, kh«ng cßn néi dung kinh tÕ hµng ho¸ n÷a. Chóng ta ®· vi ph¹m sai lÇm chñ quan, duy ý chÝ, vi ph¹m c¸c quy luËt kh¸ch quan trong c¶i t¹o x· héi chñ nghÜa, trong qu¸ tr×nh tiÕn hµnh c«ng nghiÖp ho¸ vµ trong qu¶n lý kinh tÕ. ChÝnh v× qu¸ nhÊn m¹nh mÆt quan hÖ s¶n xuÊt nhÊt lµ quan hÖ së h÷u vÒ t- liÖu s¶n xuÊt mµ kh«ng xuÊt ph¸t t- lùc l- îng s¶n xuÊt víi t- c¸ch lµ néi dung, dÉn ®Õn n«n nãng muèn xo¸ bá c¸c h×nh thøc t- nh©n, x¸c lËp chÕ c«ng h÷u vÒ t- liÖu s¶n xuÊt d- íi h×nh thøc së h÷u toµn d©n vµ së h÷u tËp thÓ. Chóng ta ®· ¸p ®Æt mét quan hÖ s¶n xuÊt hoµn toµn kh«ng phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc l- îng s¶n xuÊt cña n- íc ta trong thêi k× ®ã. Chóng ta ®· tËp thÓ ho¸ å ¹t th«ng qua quèc h÷u

ho¸ c¸c hîp t¸c x·. ViÖc nµy ®· k×m h·m sù ph¸t triÓn lùc l- îng s¶n xuÊt, k×m h·m tiÕn bé x· héi. Chóng ta ®· ¸p ®Æt mét quan hÖ s¶n xuÊt hoµn toµn kh«ng phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña cña lùc l- îng s¶n xuÊt cña n- íc ta trong thêi k× ®ã. Chóng ta ®· lÇm lÉn ®ång nhÊt s¶n xuÊt lín víi qui m« lín, gi÷a hîp t¸c víi tËp thÓ ho¸. C¸c c¸ nh©n doanh nghiÖp ho¹t ®éng kh«ng ph¶i v× lîi nhuËn nh- vèn cã cña kinh tÕ hµng ho¸ mµ tu©n thñ mét c¸ch nghiªm ngÆt hÖ thèng chØ tiªu ph¸p lÖnh ®îc ph¸t ra tõ trung t©m. c¸c quy luËt kinh tÕ hµng ho¸ hoÆc do ý chÝ chñ quan “bÞ thu hÑp ph¹m vi ho¹t ®éng”, xem nh “kh«ng hîp ph¸p” hoÆc cã thõa nhËn còng chØ ®ãng vai trß hÕt søc thø yÕu trong sù vËn ®éng cña nÒn kinh tÕ. C¸c hµng ho¸ ®Æc biÖt hoÆc phi hµng ho¸, c¸c lo¹i thÞ tr- êng cã tæ chøc, cã kÕ ho¹ch chi phèi c¸c lÜnh vùc quan träng nhÊt cña qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt x· héi. Chóng ta ®· kh«ng tu©n thñ theo “qu¸ tr×nh lÞch sö tù nhiªn” trong sù ph¸t triÓn x· héi nãi chung vµ trong kinh tÕ nãi riªng. Chóng ta ®· sai lÇm khi tiÕn hµnh x©y dùng quan hÖ s¶n xuÊt tiªn tiÕn råi míi thóc ®Èy lùc l- îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn. Sù v- ît qu¸ quan hÖ s¶n xuÊt l¹i trë lªn k×m h·m lùc l- îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn . quan hÖ s¶n xuÊt ë ®©y kh«ng ph¶i do tÝnh chÊt x· héi ho¸ cña lùc l- îng s¶n xuÊt quy ®Þnh mµ do ý chÝ chñ quan ¸p ®Æt t¹o ra. Chóng ta ®· ®i theo ®- êng lèi:®- a quan hÖ s¶n xuÊt ®i tr- íc më ®- êng cho lùc l- îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn. Chóng ta ®· dÇn dÇn lùa chän lùc l- îng s¶n xuÊt phï hîp víi “quan hÖ s¶n xuÊt ®i tríc” Êy. T duy ®ã v« h×nh chung ®· kh«ng nhËn ra ®- îc mèi quan hÖ biÖn chøng vèn cã gi÷a lùc l- îng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt, kh«ng thÊy ®- îc sù vËn ®éng ph¸t triÓn vµ quan hÖ lÉn nhau gi÷a chóng.

II. VÊn ®Ò gi¶i quyÕt m©u thuÉn gi÷a lùc l-îng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt trong qu¸ tr×nh x©y dùng kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn ë ViÖt Nam §¹i héi VI §¶ng n¨m 1986 ®· ®Ò ra tiÕn hµnh c«ng cuéc ®æi míi t- duy, ®æi míi kinh tÕ vµ mäi mÆt cña ®êi sèng x· héi. C«ng cuéc ®æi míi ®ßi hái chóng ta

ph¶i x©y dùng l¹i quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l- îng s¶n xuÊt. §¹i héi VI nhËn thÊy r»ng viÖc c¶i t¹o quan hÖ s¶n xuÊt x· héi lµ cÇn thiÕt nh- ng kh«ng thÓ tiÕn hµnh mét c¸ch chñ quan nãng véi nh- tr- íc mµ g¾n liÒn víi sù ph¸t triÓn cña lùc l- îng s¶n xuÊt. Tr- íc hÕt ph¶i c¶i t¹o quan hÖ së h÷u v× ®ã lµ néi dung quan träng cña quan hÖ s¶n xuÊt. ViÖc ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc së h÷u víi nh÷ng n¨ng lùc s¶n xuÊt míi, tr×nh ®é kÜ thuËt vèn liÕng, quy m« kh¸c nhau nh»m ®¸p øng nhu cÇu ®a d¹ng vÒ s¶n xuÊt vµ tiªu dïng. T- ¬ng øng víi mçi tr×nh ®é lùc l- îng s¶n xuÊt mét thµnh phÇn kinh tÕ nhÊt ®Þnh. ViÖc tån t¹i nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ nhÊt ®Þnh. ViÖc tån t¹i nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ do ®ã lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan. §¹i héi VI ®· kh¼ng ®Þnh c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®ang tån t¹i kh¸ch quan t- ¬ng øng víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l- îng s¶n xuÊt. NÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn trong sù vËn ®éng cña c¬ chÕ thÞ tr- êng ë n- íc ta lµ nguån lùc tæng hîp to lín ®Ó ®- a nÒn kinh tÕ v- ît khái thùc tr¹ng thÊp kÐm, nÒn kinh tÕ hµng ho¸ ph¸t triÓn. Sù tån t¹i cña nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn còng cã nghÜa lµ cßn cã nh÷ng quy luËt kinh tÕ kh¸c nhau ho¹t ®éng. Sù vËn ®éng vµ ph¸t triÓn cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong giai ®o¹n nµy chÞu sù chi phèi trùc tiÕp cña c¸c quy luËt thÞ tr- êng. Th«ng qua ho¹t ®éng cña c¸c quy luËt thÞ tr- êng mµ nã ®µo th¶i nh÷ng mÆt, nh÷ng yÕu tè bÊt hîp lý, thóc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh x· héi ho¸ s¶n xuÊt. ViÖc kÕt hîp tõng - u thÕ riªng cña tõng thµnh phÇn kinh tÕ th«ng qua ph©n c«ng lao ®éng x· héi lµ con ®- êng hiÖu qu¶ ®Ó ph¸t triÓn lùc l- îng s¶n xuÊt. ViÖc chuyÓn sang nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn chÝnh lµ ®Ó gi¶i phãng søc s¶n xuÊt, ®éng viªn tèi ®a ...