Umowy transportowe PDF

Preview

Summary

Omówienie zagadnień związanych z ochroną praw konsumenta. ...

Description

Umowy transportowe w systemie prawa Umowy w działalności transportowej – tworzą zintegrowany system kontraktowy. Bezpośredni cel tych umów: dokonanie faktycznych czynności przewozowych albo kompleksu usług prawnych i faktycznych związanych z realizowanym przemieszczeniem rzeczy Szeroki katalog umów użytecznych w transporcie: –Umowa przewozu –Umowa czarteru środka transportowego –Umowa spedycji –Umowa ubezpieczenia –Umowa składu –Umowa przechowania –Umowa o wykonanie czynności ładunkowych –Umowa pilotażu –Umowa holownicza –Umowa bocznicowa –Umowa ważenia Umowa przewozu Umowa przewozu – umowa uregulowana w tytule XXV KC, zawiera podstawowy zbiór przepisów normujących ramowo zasady tej umowy (wzorzec). Ustawa wprowadza osobne przepisy dla przewozu osób i przewozu rzeczy. Wbrew pozorom – dosyć wąski zakres zastosowania tych przepisów, co wynika z art. 775 KC i odesłania do przepisów szczególnych (subsydiarność norm KC) Art. 774 KC Przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa do przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy. Art. 775 KC Przepisy tytułu niniejszego stosuje się do przewozu w zakresie poszczególnych rodzajów transportu tylko o tyle, o ile przewóz ten nie jest uregulowany odrębnymi przepisami Źródła prawa – przepisy polskie

Pierwszeństwo unormowań szczególnych wynika z art. 775 KC, wynika to z dużej różnorodności i specyfiki technicznej i ekonomicznej sposobów wykonywania działalności transportowej. Przepisy KC odnośnie umowy przewozu znajdą zastosowanie przede wszystkim do transportu konnego. Ustawa – Prawo przewozowe wraz z przepisami wykonawczymi i regulaminami wydawanymi przez przewoźników Ustawa – Kodeks morski, tytuł IV Ustawa – Prawo lotnicze, dział X, Ustawa – Prawo pocztowe, rozdz. 3, 4, 8 Źródła prawa – akty prawne UE Akty prawa unijnego – część prawa polskiego. Dla stosunków cywilnoprawnych w działalności transportowej szczególne znaczenie mają: –Rozporządzenie (WE) Nr 261/2004 PE i Rady z 11 lutego 2004 r. ustanawiające wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów, uchylające rozporządzenie (EWG) Nr 295/91 (Dz.Urz. WE I. Nr 46, s. 1; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 7, t. 8, s. 10) –Rozporządzenie (WE) Nr 1371/2007 PE i Rady z 23 października 2007 r. dotyczące praw i obowiązków pasażerów w ruchu kolejowym (Dz.Urz. UE L Nr 315, s. 14) –Rozporządzenie PE i Rady (WE) Nr 392/2009 z 23 kwietnia 2009 r. w sprawie odpowiedzialności przewoźników pasażerskich na morskich drogach wodnych z tytułu wypadków (Dz. Urz. UE L Nr 131, s. 24)

–Rozporządzenie PE i Rady (UE) Nr 181/2011 z 16 lutego 2011 r. dotyczące praw pasażerów w transporcie autobusowym i autokarowym oraz zmieniające rozporządzenie (WE) Nr 2006/2004 (Dz. Urz. UE L Nr 55, s. 1) –Rozporządzenie PE i Rady (UE) Nr 1177/2010 z 24 listopada 2010 r. o prawach pasażerów podróżujących drogą morską i drogą wodną śródlądową oraz zmieniające rozporządzenie (WE) Nr 2006/2004 (Dz. Urz. UE L Nr 334, s.1) Źródła prawa – akty prawa międzynarodowego •Odesłania do prawa międzynarodowego przede wszystkim w Kodeksie morskim i Prawie lotniczym Art. 18 par. 1 Kodeksu morskiego w zakresie odpowiedzialności za szkody na osobie i w bagażu właściwymi są przepisy konwencji ateńskiej z 1974 r. w sprawie przewozu morzem pasażerów i ich bagażu Art. 208 Prawo lotnicze :przewoźnik lotniczy za szkody w przewozie osób, bagażu i towarów odpowiada na zasadach określonych w umowach międzynarodowych ratyfikowanych przez RP; obecnie: konwencja montrealska z 1999 r. o ujednoliceniu niektórych prawideł dotyczących międzynarodowego przewozu lotniczego Pojęcie umowy przewozu Umowa przewozu należy do kategorii umów o świadczenie usług. Jej celem jest dokonanie czynności faktycznej polegającej na przemieszczeniu osób lub rzeczy z jednego miejsca na drugie. Jest to umowa dwustronnie zobowiązująca, kauzalna, wzajemna i odpłatna Umowa przewozu uznawana jest jako przykład kontraktu typowego i adhezyjnego, co związane jest przede wszystkim z jej masowym charakterem, uniemożliwiającym indywidualne kształtowanie treści umowy Podział kodeksowej regulacji przepisów o umowie przewozu PRZEWÓZ OSÓB art. 776-778 KC PRZEWÓZ RZECZY art. 779-793 KC Treść umowy przewozu W umowie przewozu, uwzględniając definicję zawartą w KC oraz przepisy szczególne, do elementów przedmiotowo zalicza się oznaczenie: →trasy przewozu (oznaczenie punktu początkowego i końcowego, domniemanie najkrótszej trasy przewozu) →wynagrodzenia przewoźnika (może być określone w zależności od rozmaitych czynników, np. klasa środka transportowego, szybkość przemieszczania się, system ulg taryfowych etc.) →przedmiotu przewozu Do składników nieistotnych umowy, czyli takich, które wiążą się naturalnie z danym typem umowy, a nie stanowią cech istotnych, zalicza się zwykle: →przy przewozie osób – postanowienia dotyczące bezpieczeństwa i właściwego standardu warunków, w jakich dokonywany jest przejazd →przy przewozie rzeczy – postanowienia odnoszące się m.in. do kwestii zważania, opakowania, załadowania czy awizowania przesyłki Elementy nieistotne mają charakter semiimperatywny – w transporcie osobowym istnieje możliwość umownego podwyższenia (ale nie obniżenia) warunków bezpieczeństwa i komfortu odbywanej podróży Elementy podmiotowo istotne – są to np. oznaczenie drogi przewozu, oznaczenie kabiny, miejsca siedzącego lub leżącego Strony umowy przewozu Stronami umowy przewozu są przewoźnik oraz podróżny w transporcie osobowym, a wysyłający w transporcie towarowym PRZEWOŹNIK

-Przewoźnik dokonuje przewozu w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa (prowadzenie działalności w formie przedsiębiorstwa – charakter gospodarczy) -Umowa kwalifikowana – może być zawierana tylko przez profesjonalistę, osobę stale, zawodowo i zarobkowo trudniącą się tego typu działalnością PODRÓŻNY (transport osobowy) WYSYŁAJĄCY (transport towarowy) PASAŻER (Kodeks morski, Prawo lotnicze) -Jest kontrahentem przewoźnika i przedmiotem przewozu -Prawo przewozowe wprowadziło nową konstrukcję prawną tzw. przewozów grupowych (osobny organizator, a osobny przedmiot np. transport organizowany przez zakład pracy)

Zawarcie umowy przewozu Zawarcie umowy przewozu podlega regułom określonym w części ogólnej KC – najszerzej stosowanym wariantem jest złożenie oferty i jej przyjęcie. Ostatnio coraz bardziej popularne są przetarg i negocjacje (przy dużych kontraktach) Przewoźnik występuje, poprzez opublikowanie i rozpowszechnianie taryfy przewozowej wraz z rozkładem jazdy (lotów), z zaproszeniem do zawarcia umowy W wyszczególnionych ustawowo przypadkach istnieje obowiązek kontraktowania, czyli obowiązek przedsiębiorstwa przewozowego do zawarcia umowy w niektórych przypadkach, związanych głównie z utrzymaniem porządku publicznego Obowiązki przewoźnika Podstawowy obowiązek – prawidłowe wykonanie przewozu. Trzy kategorie warunków, jakie musi spełnić przewoźnik (wyróżnione w KC): WARUNKI BEZPIECZEŃSTWA Miara staranności zależy od środka transportu. Przewoźnik odpowiada na zasadzie ryzyka za niebezpieczeństwa wynikłe w czasie podróży WARUNKI HIGIENY Warunki zależą od rodzaju środka transportu. Przepisy zawarte w poszczególnych ustawach. WARUNKI WYGODY. Warunki wygody formułowane są swoiście w zależności od osoby podróżnego (pasażera) – w szczególności, jeśli jest on osobą niepełnosprawną lub ograniczoną w zdolności ruchowej (nieostre pojęcie „odpowiednich warunków”) Obowiązki przewoźnika Art. 18 ust. 1 PrPrzw – obowiązek zagwarantowania przewozu zastępczego. Szczególne obowiązki w prawie lotniczym (art. 200 PrLot, analogiczny przepis w transporcie autobusowym) Art. 18 ust. 1 PrPrzw Jeżeli przed rozpoczęciem przewozu lub w czasie jego wykonywania zaistnieją okoliczności uniemożliwiające jego wykonanie zgodnie z treścią umowy, przewoźnik jest obowiązany niezwłocznie powiadomić o tym podróżnych oraz zapewnić im bez dodatkowej opłaty przewóz do miejsca przeznaczenia przy użyciu własnych lub obcych środków transportowych (przewóz zastępczy). Rozporządzenie Nr 261/2004 W przypadku odwołania lotu do pasażera należy wybór jednego z uprawnień: • odstąpienie od umowy • żądanie wypłaty zryczałtowanego odszkodowania • żądania wykonania przelotu w najbliższym dostępnym locie lub w późniejszym terminie • otrzymanie od przewoźnika, stosowanie do czasu oczekiwania, bezpłatnych świadczeń, takich jak wyżywienie, zakwaterowanie, dostęp do środków komunikowania się Uprawnienia przewoźnika

Najistotniejsze uprawnienie przewoźnika – prawo do otrzymania wynagrodzenia za świadczoną usługę przewozową. Istotne uprawnienie przewoźnika polega na prawie ustalenia drogi przewozu, chyba że kwestia ta stanowi fragment przyjętych podmiotowo istotnych elementów umowy Obowiązki podróżnego i nadawcy Zasadniczy obowiązek – zapłata umówionego wynagrodzenia, w środkach transportu przyjęta została zasada zapłaty „z góry” Podróżny zobowiązany jest przestrzegać panujących w danej gałęzi transportu zasad i przepisów porządkowych, które powinny być powszechnie dostępne (art. 15 PrPrzew, art. 174 par. 2 KM) Pasażer powinien sprawdzić prawidłowość wydanego biletu oraz zachować go w podróży Uprawnienia podróżnego Główne uprawnienia – prawo żądania od przewoźnika wykonania przewozu zgodnie z treścią umowy Dodatkowe uprawnienia, nieuregulowane w KC: –prawo zabrania ze sobą bagażu podręcznego (art. 23 ust. 1 PrPrzew, art. 172 par. 3 KM), który pozostaje pod bezpośrednią pieczą podróżnego, a w transporcie kolejowym i autobusowym – małego dziecka i małych zwierząt domowych –prawo do przerw w podróży i ułatwień w kontynuowaniu jej w razie opóźnień środka transportowego –prawo do zawarcia umów dodatkowych (najczęściej umowy nienazwane, np. przewóz przesyłki bagażowej, projekcja filmu w czasie lotu samolotem, kanapka w czasie lotu) –prawo do zmiany i odstąpienia od umowy w drodze jednostronnego oświadczenia woli (art. 17 PrPrzew – podróżny może zmienić umowę lub odstąpić od niej przed rozpoczęciem podróży albo w miejscu zatrzymania się środka transportowego na drodze przewozu; szczegółowe uregulowania w poszczególnych środkach transportu; różne przepisy również ze względu na moment odstąpienia od umowy) Odpowiedzialność przewoźnika Prawna regulacja kompleksu zagadnień związanych z odpowiedzialnością przewoźnika nie ma charakteru jednolitego, zróżnicowanie na podstawie kryterium przewozu Brak regulacji w Tytule XXV KC oraz w PrPrzew odpowiedzialności za zdrowie i życie pasażera – konieczność stosowania przepisów ogólnych, przewidzianych w Księdze III KC Przedstawiciele doktryny zgodnie (sic!) twierdzą, że w porównaniu z regułami odpowiedzialności kontraktowej właściwe i bardziej skuteczne w dochodzeniu roszczeń będą zasady odpowiedzialności deliktowej, co jednak nie stanowi przeszkody w możliwym zbiegu odpowiedzialności Odpowiedzialność prowadzącego przedsiębiorstwo Art. 435 par. 1 KC Prowadzący na własny rachunek przedsiębiorstwo lub zakład wprawiany w ruch za pomocą sił przyrody (pary, gazu, elektryczności, paliw płynnych itp.) ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu, wyrządzoną komukolwiek przez ruch przedsiębiorstwa lub zakładu, chyba że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności. Posiadacz pojazdu Art. 436 par. 1 KC Odpowiedzialność przewidzianą w artykule poprzedzającym ponosi również samoistny posiadacz mechanicznego środka komunikacji poruszanego za pomocą sił przyrody. Jednakże gdy posiadacz samoistny oddał środek komunikacji w posiadanie zależne, odpowiedzialność ponosi posiadacz zależny. Interpretacja art. 435 i 436 KC Art. 437 KC – Nie można wyłączyć ani ograniczyć z góry odpowiedzialności określonej w dwóch artykułach poprzedzających. Odpowiedzialność przewoźnika w większości gałęzi transportu opiera się na zasadzie ryzyka – przewoźnik, chcąc się uwolnić od odpowiedzialności, musi wykazać, że szkoda powstała wskutek działania siły wyższej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności .

Odmienne uregulowania w przepisach odnośnie poszczególnych środków transportu (PrLot, KM) Odpowiedzialność za bagaż podręczny •KC ustala jedynie zasady ogólne, które doznają korekty w przepisach szczególnych (KM, PrLot) Odpowiedzialność z art. 777 par. 1 KC BAGAŻ PRZEWOŻONY ZE SOBĄ: Tylko w wypadku, gdy można przewoźnikowi przypisać winę umyślną lub rażące niedbalstwo Odpowiedzialność z art. 777 par. 2 KC BAGAŻ POWIERZONY PRZEWOŹNIKOWI: Odpowiedzialność według zasad przewidzianych dla przewozu rzeczy Terminowość wykonania przewozu •Wspólnym chronionym dobrem dla transportu osobowego i towarowego jest punktualność wykonania przewozu. Czas, w jakim powinien on być wykonany, wyznaczony jest w transporcie pasażerskim odpowiednimi rozkładami jazdy, określającymi godzinę odjazdu i przyjazdu środka transportowego w komunikacji regularnej •Brak regulacji w KC – przepisy znajdują się w PrPrzew (art. 62 ust. 1) Odszkodowanie na podstawie KC •Rozmiar odszkodowania należnego pokrzywdzonemu określony został w KC art. 361 KC ZWIĄZEK PRZYCZYNOWY, SZKODA Zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła; naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono art. 444 par. 1 KC SZKODA NA OSOBIE W razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę pieniężną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu •Przepisy szczególne przewidują odrębną regulację (art. 7 konwencji ateńskiej) USTAWA Z DNIA 15 LISTOPADA 1984R. PRAWO PRZEWOZOWE OBOWIĄZKI PRZEWOŹNIKA Przewoźnik jest obowiązany do zapewnienia podróżnym:  odpowiednich warunków bezpieczeństwa i higieny  wygody  należytej obsługi. OBOWIĄZKI PODRÓŻNEGO 1.Podróżny jest obowiązany do przestrzegania przepisów porządkowych obowiązujących w transporcie. 2. Osoby zagrażające bezpieczeństwu lub porządkowi w transporcie mogą być niedopuszczone do przewozu lub usunięte ze środka transportowego. 3. Osoby uciążliwe dla podróżnych lub odmawiające zapłacenia należności za przewóz mogą być usunięte ze środka transportowego, chyba że naruszałoby to zasady współżycia społecznego. UMOWA PRZEWOZU Zgodnie z ustawą z dnia 15 listopada 1984r. – Prawo przewozowe:

Art. 16. 1. Umowę przewozu zawiera się przez nabycie biletu na przejazd przed rozpoczęciem podróży lub spełnienie innych określonych przez przewoźnika lub organizatora publicznego transportu zbiorowego warunków dostępu do środka transportowego, a w razie ich nieustalenia – przez samo zajęcie miejsca w środku transportowym. ZMIANA UMOWY PRZEWOZU Podróżny może zmienić umowę przewozu lub odstąpić od niej przed rozpoczęciem podróży albo w miejscu zatrzymania środka transportowego na drodze przewozu. Zmiana umowy przewozu może dotyczyć: 1)terminu odjazdu; 2) miejscowości przeznaczenia; 3) klasy środka transportowego

UMOWA PRZEWOZU GRUPOWEGO OSÓB Umowę grupowego przewozu osób zawiera z przewoźnikiem organizator takiego przewozu. PRZEWOŹNIK a ORGANIZATOR W grupowym przewozie osób do obowiązków organizatora należy nadzór nad przestrzeganiem przez uczestników przewozu grupowego przepisów porządkowych; Organizator i uczestnik ponoszą odpowiedzialność solidarną za wyrządzone szkody w mieniu przewoźnika, chyba że strony umówią się inaczej. PRZESYŁKA BAGAŻOWA Podróżny może zabrać ze sobą do środka transportowego rzeczy, jak również oddać je do przewozu jako przesyłkę bagażową. Z przewozu tego są wyłączone: 1)rzeczy, których przewóz jest zabroniony na podstawie odrębnych przepisów; 2) rzeczy niebezpieczne lub mogące wyrządzić szkodę osobom lub mieniu; 3)zwłoki i szczątki zwłok ludzkich. Przewoźnik przyjmuje przesyłki bagażowe w punktach odprawy podanych do wiadomości publicznej lub bezpośrednio w środku transportowym, którym przesyłka ma być przewieziona. Przewoźnik:  ustala masę i liczbę sztuk przesyłki, 

przypadające do zapłaty należności przewozowe.

W dowód przyjęcia przesyłki do przewozu oraz opłacenia należności wydaje podróżnemu kwit bagażowy. Przewoźnik ma prawo odmówić dokonania przewozu, gdy:  Ma za zadanie przewieźć rzeczy, które podczas transportu mogą zostać uszkodzone. 

Towar został źle zapakowany lub niewłaściwie oznakowany.

W razie przyjęcia takich rzeczy do przewozu przewoźnik zamieszcza o tym odpowiednią wzmiankę w kwicie bagażowym. Umowa przewozu przesyłki bagażu zostaje zawarta w momencie: PRZEKAZANIA PRZESYŁKI PRZYJĘCIA KWITU PRZEWOŹNIKOWI PRZEZ PODRÓŻNEGO

Przewoźnik wydaje przesyłkę bagażową posiadaczowi kwitu bagażowego za jego zwrotem i nie jest obowiązany do sprawdzenia, czy osoba zgłaszająca się z kwitem bagażowym jest uprawniona do odbioru przesyłki. Ponadto przewoźnik może wydać przesyłkę bagażową osobie, która nie może okazać kwitu bagażowego, lecz udowodni swoje uprawnienia do odbioru; w razie wątpliwości przewoźnik może żądać odpowiedniego zabezpieczenia. UPRAWNIENIA KONTROLNE Przewoźnik lub organizator publicznego transportu zbiorowego albo osoba przez niego upoważniona, legitymując się identyfikatorem umieszczonym w widocznym miejscu, może dokonywać kontroli dokumentów przewozu osób lub bagażu. W razie stwierdzenia braku odpowiedniego dokumentu przewozu lub ważnego dokumentu poświadczającego uprawnienie do bezpłatnego albo ulgowego przejazdu - przewoźnik lub organizator publicznego transportu zbiorowego albo osoba przez niego upoważniona pobiera właściwą należność za przewóz i opłatę dodatkową albo wystawia wezwanie do zapłaty.

W razie posiadania przez podróżnego ważnego dokumentu przewozu, którego nie miał podczas przejazdu,  W przypadku udokumentowania przez podróżnego, nie później niż w terminie 7 dni od dnia przewozu, uprawnień do bezpłatnego lub ulgowego przejazdu - pobrana należność za przewóz i opłata dodatkowa, po uiszczeniu opłaty manipulacyjnej odpowiadającej kosztom poniesionym przez przewoźnika lub organizatora publicznego transportu zbiorowego, podlegają zwrotowi, a w przypadku wezwania do zapłaty – umorzeniu. ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA Z TYTUŁU NIEWYKONANIA LUB NIENALEŻYTEGO WYKONANIA UMOWY PRZEWOZU OSÓB Przewoźnik odpowiada za szkodę, jaką podróżny poniósł wskutek przedwczesnego odjazdu środka transportowego. Przewoźnik odpowiada również za szkodę, jaką podróżny poniósł wskutek opóźnionego przyjazdu lub odwołania regularnie kursującego środka transportowego, jeżeli szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika. Także za rzeczy, które podróżny przewozi ze sobą pod własnym nadzorem, przewoźnik ponosi odpowiedzialność, jeżeli szkoda powstała z jego winy. ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRZEWOŹNIKA Z TYTUŁU NIEWYKONANIA LUB NIENALEŻYTEGO WYKONANIA UMOWY PRZEWOZU PRZESYŁEK Przewoźnik ponosi odpowiedzialność za: •utratę, •ubytek, •uszkodzenie przesyłki - powstałe od przyjęcia jej do przewozu aż do jej wydania oraz za opóźnienie w przewozie przesyłki. Przewoźnik nie ponosi odpowiedzialności, jeżeli wymienione wyżej zdarzenia powstały z przyczyn występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy, niewywołanych winą przewoźnika, z właściwości towaru albo wskutek siły wyższej. Dowód, że szkoda lub przekroczenie terminu przewozu przesyłki wynikło z jednej z wymienionych okoliczności, ciąży na przewoźniku. REKLAMACJA Z TYTUŁU NIEWYKONANIA LUB NIENALEŻYTEGO WYKONANIA ZOBOWIĄZANIA PRZEZ PRZEWOŹNIKA Kwestię rozpatrzenia reklamacji składanej przez pasażera do przewoźnika określa rozporządzenie Ministra Transportu i Budownictwa z dnia 24 lutego 2006 r. w sprawie ustalania stanu przesyłek oraz postępowania reklamacyjnego (DzU z 2006 r. nr 38, poz. 266).

Uprawniony albo podróżny może złożyć do przewoźnika reklamację: 1) z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy przewozu; 2) gdy nie zgadza się z treścią wezwania do zapłaty i może udowodnić, że posiadał ważny dokument przewozu lub dokument poświadczający jego uprawnienie do przejazdu bezpłatnego lub ulgowego. Zgodnie z § 6 ust. 1 rozporządzenia złożona przez pasażera reklamac...