URI NG TULA- sa panitikang pilipino PDF

Preview

Summary

mga uri ng tula sa panitikang pilipino. Ito ang ibat ibang uri ng tula sa panitikang pilipino....

Description

Tulang Damdamin o Tulang Liriko Mula sa pangalan ng uri, ito ay sumasalamin lamang sa damdamin ng makata o sumusulat ng tula. Walang anumang konsiderasyon sa pagsulat nito ngunit ang damdamin o emosyon lamang ng sumusulat. Hindi nito kinakailangan na mayroong tauhan o karakter sa isusulat na tula. Tumatalakay lamang ang tulang ito sa perspektibo, pagpapahalaga, emosyon, o iniisip ng makata. Mayroong iba’t ibang uri ang tulang liriko: Awit, soneto, oda, dalit, elehiya.

Awit Ito ay isang tula na may tig-aapat na taludtod bawat saknong. Ang bawat taludtod naman ay binubuo ng labindalawang (12) pantig. Iisa rin ang tugma ng bawat taludtod. Katumbas nito sa kasalukuyan ang awit o mga kantang mayroong liriko.

Soneto Ito ay isang mahabang tula na binubuo ng 14 na linya. Karaniwang tumatalakay naman ito sa kaisipan, diwa ng makata.

Oda Nakatuon naman sa pagbibigay ng papuri o dedikasyon sa isang tao, bagay, o anumang elemento ang oda.

Elehiya Isang uri naman ng malungkot at pagdadalamhating babasahin ang elehiya. Ito ay tulang damdamin na may temang kamatayan o pagluluksa.

Dalit Tumutukoy naman ito sa isang uri ng tulang damdamin na nagpapakita ng luwalhati, kaligayahan, o pagpapasalamat. Karaniwang para ito sa mga diyos o pinaniniwalaang panginoon upang magpakita ng pagsamba. Karaniwan din itong isang saknong lamang.

Tulang Pasalaysay

Ito naman ay nakatuon sa pagkukuwento o pagpapakita ng balangkas ng isang pangyayari. Walang bilang ng taludtod, saknong, o pantig ang tulang pasalaysay. Maaari itong mga akdang mahaba o maikli na nagbibigay ng simple o komplikadong mga pangyayari tulad ng daloy ng buhay pag-ibig o pakikipagsapalaran ng isang tao o bayani. Mayroong dalawang uri ng tulang pasalaysay: ito an gang mga epiko at awit o korido.

Epiko Ito ay isang napakahabang tula, isang uri ng kuwento tulad ng mga nobela, na nakasulat nang patula. Karaniwang ang bida o pangunahing tauhan sa epiko ay isang bayani o mahalagang tao sa isang lipunan. Mahalagang bahagi ng isang bansa, pangkat etniko, o lipunan ang epiko. Binibigyang halaga rin ng mga tao sa isang lipunan o pangkat ang pangunahing tauhan sa isang epiko.

Awit o korido Ito naman ay karaniwang may walong sukat o kung minsan ay hindi sinusunod. Ito ay karaniwang ginagawa sa ibang bansa tulad ng Europa, Espanya, Gresya, at Pransya.

Karaniwang Tulang Pasalaysay Ito ay pagsasalaysay pa rin naman ng isang pangyayari ngunit nakatuon na lamang sa mga pang-araw-araw na karanasan o pakikipagsapalaran ng isang tao. Ito ay maaaring simpleng tula na likha ng isang bata o mag-aaral. Karaniwan din itong nababasa sa mga dyornal o diary.

Tulang Patnigan (Joustic Poetry) Ito naman ay isang uri ng tula na nakatuon sa pagbibigay ng damdamin habang mayroong kapalitan ng opinyon o kuro-kuro. Karaniwang tinitignan ito bilang isang tulang nasa anyong padebate o pagtatalo. Ang kaibahan lamang nito sa karaniwang debate ay gumagamit pa rin ito ng tugma, ritmo, at taludturan.

Mayroong apat na uri ng tulang patnigan ang kinikilala: ang Balagtasan, Karagatan, Duplo, at ang kontemporaryong FlipTop Battle o Battle Rap.

Balagtasan Ito ay ipinangalan kay Franciso ‘Balagtas’ Baltazar. Ito ay isang uri ng pagtatalo ng dalawa o tatlong manunula sa iisang paksa. Magsasalitan ng pagsagot ang bawat panig na pinagigitnaan ng isang lakandula o lakambini.

Karagatan Ito ay isang uri naman ng paligsahan sa pagtutula. Kilala rin ito sa tawag na libangang tanghalan. Nagmumula sa isang alamat ang paksa ng tula.

Duplo Ito ay isa namang paligsahan sa pangangatwiran sa anyong patula. Hango ito sa Bibliya na binubuo ng mga mahahalagang salita at kasabihan.

Fliptop o Battle Rap Isang modernong uri ng Balagtasan ang FlipTop kung saan nagsasagutan din ang dalawang panig patungkol sa isang paksa. Kailangan din itong may tugma na binibigkas lamang nang mas mabilis.

Tulang Pantanghalan o Padula Ito ay mga piyesa o tulang itinatanghal sa mga dulaan o teatro. Karaniwan itong binibigkas ng patula sa saliw ng tunog o musika upang mas maging kagiliw-giliw sa mga manonood....