Wprowadzenie do ortodoncji PDF

Preview

Summary

notatki z książki i seminairum...

Description

Ortodoncja - dział stomatologii zajmujący się badaniem, profilaktyką i leczeniem zaburzeń twarzowo–szczękowo-zgryzowych% Cel: przywrócenie prawidłowych warunków zgryzowych, prawidłowej czynności narządu żucia oraz poprawę estetyki uzębienia, uśmiechu i rysów twarzy pacjenta (

Norma układu stomatognatycznego( - norma zgryzowa ( • Klasyfikacja Angle’a - uzębienie stałe( • Klasyfikacja Baume’a - uzębienie mleczne( - harmonijne rysy twarzy: ( • zachowana symetria,( • równość trzech odcinków (czołowego, nosowego i szczękowego) ( • prawidłowy profil ( - prawidłowa budowa i czynność stawów skroniowo-żuchwowych ( - równowaga dynamiczna mięśni( - prawidłowa dla danego okresu rozwojowego czynność narządu żucia: oddychania, połykania, wymowy i żucia (

Klasy Angle’a( OKREŚLAJĄ RELACJE PRZEDNIO-TYLNE I ZĘBÓW TRZONOWYCH W UZĘBIENIU MIESZANYM I STAŁYM.

I klasa Angle’a% Guzek policzkowy przedni pierwszego górnego zęba trzonowego wpada w przednią ( policzkową bruzdę międzyguzkową pierwszego zęba trzonowego dolnego. 7 I klasa Angle’a ( II klasa Angle’a Guzek policzkowy przedni pierwszego górnego zęba trzonowego wpada w przestrzeń między drugim zębem przedtrzonowym a pierwszym zębem trzonowym dolnym. ( Tendencja do II klasy lub II klasa guzkowa – guzek policzkowy przedni pierwszego górnego zęba trzonowego pokrywa pierwszy guzek policzkowy zęba trzonowego dolnego. % W zależności od ułożenia zębów siecznych wyróżnia się: ( - Grupę I – zęby sieczne górne są ustawione prawidłowo lub wychylone ( - Grupę II – zęby sieczne górne są przechylone (

Strona 1 z 11

III klasa Angle’a% Guzek policzkowy przedni pierwszego zęba trzonowego górnego wpada: ( - w bruzdę między drugim a trzecim policzkowym guzkiem pierwszego zęba trzonowego (w przypadku pięcioguzkowego zęba trzonowego dolnego) ( - w przestrzeń między pierwszym i drugim zębem trzonowym dolnym (w przypadku czteroguzkowego zęba trzonowego dolnego) % Pozorne klasy Angle’a Powstają w przypadku wędrówki mezjalnej pierwszych zębów trzonowych górnych lub dolnych. Przyczyną wędrówki może być przedwczesna utrata zęba mlecznego lub brak zawiązka zęba stałego, np. II przedtrzonowca. (

Klasy kłowe( OKREŚLAJĄ RELACJE PRZEDNIO-TYLNE KŁÓW.

I klasa kłowa% Kieł górny wpada w przestrzeń między kłem dolnym i pierwszym zębem przedtrzonowym. ( II klasa kłowa Oś długa kła górnego rzutuje w przestrzeń między kłem dolnym i zębem siecznym bocznym dolnym.% W przypadku, kiedy kieł górny ustawiony jest do przodu o mniej niż szerokość kła dolnego określamy to jako ułamek klasy kłowej. ( Np. kiedy oś długa kła górnego rzutuje na oś długą kła dolnego mówimy o 1⁄2 II klasy kłowej. ( III klasa kłowa Oś długa kła górnego rzutuje w przestrzeń między pierwszym i drugim zębem przedtrzonowym dolnym.% W przypadku, kiedy kieł górny ustawiony jest do tyłu o mniej niż szerokość kła dolnego określamy

Strona 2 z 11

to jako ułamek klasy kłowej. Np. kiedy oś długa kła górnego rzutuje na oś długą pierwszego przedtrzonowca dolnego mówimy o 1⁄2 III klasy kłowej. (

Klasy Bauma( OKREŚLAJĄ RELACJE PRZEDNIO-TYLNE ZĘBÓW TRZONOWYCH W UZĘBIENIU MLECZNYM. PRZY OKREŚLANIU KLAS BAUMA POSŁUGUJEMY SIĘ PŁASZCZYZNĄ KOŃCOWĄ. TWORZĄ JĄ POWIERZCHNIE DYSTALNE DRUGICH ZĘBÓW TRZONOWYCH MLECZNYCH GÓRNYCH I DOLNYCH.

I klasa Bauma% Płaszczyzna końcowa pionowa do 4-5 r.ż., potem łamana do przodu. Odpowiednik I ( klasy Angle’a w uzębieniu mlecznym. ( II klasa Bauma% Płaszczyzna końcowa łamana do tyłu. Odpowiednik II klasy Angle’a w uzębieniu ( mlecznym. ( III klasa Bauma% Płaszczyzna końcowa łamana jest do przodu. Odpowiednik III klasy Angle’a w uzębieniu ( mlecznym. (

Klasy szkieletowe( OKREŚLAJĄ PRZEDNIO-TYLNE WZAJEMNE POŁOŻENIE SZCZĘKI I ŻUCHWY., OKREŚLA SIĘ JE NA PODSTAWIE POMIARU KĄTA ANB NA ZDJĘCIU CEFALOMETRYCZNYM.

• Kąt ANB – kąt zawarty między liniami NA i NB. Jego wielkość zależy od wzajemnego

położenia szczęk. Zmniejsza się przy wysuniętej żuchwie, większa się przy cofniętej żuchwie. %

• Punkt N – położony najbardziej doprzednio w obrębie szwu czołowo-nosowego. ( • Punkt A – leży w największym zagłębieniu na przednim zarysie kości szczęki, pod % kolcem nosowym przednim. (

• Punkt B – leży w największym zagłębieniu na przednim zarysie żuchwy, powyżej kostnej % bródki. (

I klasa szkieletowa – szczęka jest nieznacznie wysunięta przed żuchwę. Kąt ANB = 0-4°. ( % II klasa szkieletowa - żuchwa jest cofnięta w stosunku do szczęki. Kąt ANB > 4°. (

Strona 3 z 11

% III klasa szkieletowa – żuchwa jest wysunięta w stosunku do szczęki. Kąt ANB boczne przemieszczenie żuchwy ( - równoległość linii źrenicznej, łączącej źrenice i linii przechodzącej przez kąty ust ( - U każdego człowieka występuje niewielkiego stopnia asymetria % WZGLĘDEM PŁASZCZYZNY CZOŁOWO-OCZODOŁOWEJ

- Oceniamy profil twarzy względem pola biometrycznego ( - Ustawienie głowy pacjenta:( • płaszczyzna frankfurcka równoległa do podłoża,( • strzałkowa prostopadła do podłoża. ( • wyprostowane plecy ( • patrzeć przed siebie w dal( • Zwarte łuki( • Wargi i mięsień bródkowy rozluźnione% Pole biometryczne% Przestrzeń, w której mieszczą się prawidłowe rysy twarzy z uwzględnieniem osobniczych odchyleń. ( Ograniczenie:( • Płaszczyzna czołowa Kantorowicza-Izarda: przez punkt glabella, jest prostopadła do frankfurckiej i stanowi przednie ograniczenie pola biometrycznego po 7 r.ż. ( • Płaszczyzna czołowa Dreyfusa: przechodzi przez punkt nasion, stanowi przednie ograniczenie pola biometrycznego u dzieci poniżej 7 r.ż. (

Strona 7 z 11

• Płaszczyzna oczodołowa Simona: przechodzi przez punkty Orbitale, jest prostopadła do płaszczyzny frankfurckiej i strzałkowej, stanowi tylne ograniczenie pola biometrycznego. (

W analizie rysów twarzy w polu biometrycznym określa się wysunięcia lub cofnięcia okolicy podnosowej, wargi górnej i dolnej, bruzdy wargowo-bródkowej i bródki, które odpowiadają: ( - Okolica podnosowa – wyrostkowi zębodołowemu szczęki ( - Warga górna – koronom siekaczy górnych ( - Warga dolna – koronom siekaczy dolnych ( - Bruzda wargowo-bródkowa – części zębodołowej żuchwy ( - Bródka – spojeniu żuchwy ( - Odnotowuje się także wygładzenie lub pogłębienie bruzdy wargowo-bródkowej. % PRAWIDŁOWY PROFIL (NORMA LATERALIS)

-

Warga górna zbliża się do przedniej granicy pola biometrycznego ( Warga dolna jest nieznacznie cofnięta w stosunku do wargi górnej ( Warga dolna i bródka leżą pośrodku pola biometrycznego ( Umiarkowanie zaznaczona bruzda wargowo-bródkowa leży bliżej płaszczyzny % oczodołowej. ( U mężczyzn po 18 r.ż. warga dolna i bródka mogą dochodzić do linii czołowej% 3 TYPY PRAWIDŁOWEGO PROFILU:

• Profil mezofrontalny – cały profil pacjenta mieści się w polu biometrycznym. ( - subnasale na linii pionowej Pn przechodzącej przez skórny punkt nasion( • Profil transfrontalny – wysunięty przed pole biometryczne. ( - subnasale - do przodu od linii Pn( • Profil cisfrontalny – cofnięty za tylną granicę pola biometrycznego. ( - subnasale za linią Pn. % We wszystkich typach zachowane są harmonijne wzajemne relacje okolicy wargi górnej, wargi dolnej i bródki. ( We wszystkich typach może być zachowana prawidłowa okluzja. ( W każdym z nich Schwarz wyróżnił 3 podtypy. % PROFILE SZCZĘKOWE WG SCHWARZA: RELACJA POGONIONA - SUBNASALE

- Prosty – punkt skórny pogonion zachowuje prawidłową relację w stosunku do punktu subnasale. (

- Skośny do tyłu – punkt skórny pogonion jest przemieszczony zbyt daleko do tyłu w stosunku do subnasale. (

- Skośny do przodu – punkt skórny pogonion jest przemieszczony zbyt doprzednio w stosunku do subnasale. (

ANALIZA DYWERGENCJI PROFILU

Opiera się na 2 liniach referencyjnych: - Linia łącząca skórny punkt glabella i punkt labrale superius. ( - Linia łącząca punkt labrale superius i skórny punkt pogonion. ( Profil prosty – linie przebiegają niemal w jednej płaszczyźnie. Profil jest harmonijny. % Profil wypukły (convex) – linie formują kąt wskazujący na relatywnie dotylną pozycję % bródki. Może sugerować dystalną relację podstaw szczęk. % Profil wklęsły (conkave) – linie kształtują kąt wskazujący na relatywnie doprzednią % pozycję bródki. Może sugerować doprzednią relację podstaw szczęk. % ANALIZA PROFILU WEDŁUG RICKETTSA

Wykorzystuje do analizy profilu linię styczną do końca nosa (pronasale) i punktu pogonion określaną jako linia estetyczna. (

Strona 8 z 11

-

U pacjentów dorosłych wargi powinny leżeć za linią estetyczną ( Warga dolna powinna stać nieco bliżej linii E niż warga górna( Warga górna leży 2-3 mm za linią E, a warga dolna 1-2 mm za tą linią ( W uzębieniu mieszanym wargi leżą na linii E lub przed nią( W uzębieniu mlecznym wargi leżą przed linią E (

ANALIZA WZGLĘDEM PŁASZCZYZNY FRANKFURCKIEJ

Płaszczyzna frankfurcka – pozioma, przechodząca przez punkty orbitale i tragion. ( Analizie podlega równość 3 odcinków twarzy fizjonomicznej: ( - Odcinek czołowy – od punktu trichion do ophryon ( - Odcinek nosowy – od punktu ophryon do subnasale ( - Odcinek szczękowy – od punktu subnasale do gnathion ( Zgodnie z zasadą Kollmanna twarz jest harmonijna, gdy wszystkie odcinki są jednakowej ( długości. ( Skrócenie odcinka szczękowego - zmniejszenie kąta między podstawami szczęk, ( wydłużenie - otwartą konfigurację podstaw szczęk( ANALIZA SYMETRII

W 2 wymiarach: ( - poprzecznym - zgodnie z linia pośrodkową ( - Określić przyczynę( - Przesunięcie pogonion - może świadczyć o przesunięciu bocznym żuchwy( - pionowym - zgodnie z linią międzyźreniczną i linią przechodzącą przez kąty ust( ANALIZA NOSA

-

pionowy wymiar nosa - 1/3 całej wysokości twarzy (trichion - gnathion)( Wielkość, ( Kształt otworów nosowych( Przegroda nosa(

ANALIZA WARG

- prawidłowe relacje:( - Długość wargi górnej: subnasale stomiom - 1/3 odcinka szczękowego( - Długość wargi dolnej z bródką: stomiom gnathion - 2/3 odcinak szczękowego( - Stosunek wargi górnej do brzegów siecznych górnych siekaczy - w spoczynku lub uśmiechu wystają 2 mm spod wargi (

- ułożenie wargi dolnej - w spoczynku 1/3 zębów górnych przykryta( - Schodek wargowy wg Korkhausa:( - Prawidłowo: warga dolna minimalnie cofnięta względem wargi górnej - ujemy schodek( - Nasilony ujemny schodek - klasy II( - Dodatni schodek wargowy - klasy III( - Kąt nosowo-wargowy - ustala stosunek wargi górnej do nosa: podstawa nosa subnasale babrale superius - norma 109,8(

- Ocena napięcia warg(

Norma zgryzowa w uzębieniu mlecznym( - 20 zębów mlecznych (4 zęby sieczne, 2 kły i 4 zęby trzonowe w każdym łuku) ( - Łuki zębowe - kształt półkolisty( - Linia pośrodkowa górnego i dolnego łuku zębowego pokrywają się ze sobą i z linią pośrodkową twarzy(

- Guzki policzkowe zębów trzonowych górnych obejmują na zewnątrz zęby dolne, a podniebienne trafiają w ich bruzdy międzyguzkowe(

- Brzegi sieczne zębów siecznych dolnych stykają się z podniebiennymi powierzchniami górnych zębów siecznych poniżej ich guzków zębowych (

- Nagryz poziomy nie przekracza 2 mm( - Nagryz pionowy wynosi od 1⁄2 do 1/3 wysokości koron zębów siecznych dolnych ( Strona 9 z 11

- Każdy ząb (wyj. przyśrodkowe siekacze dolne i drugie zęby trzonowe górne) styka się z dwoma zębami przeciwstawnymi, tworząc triady(

- Dystalne powierzchnie górnych i dolnych drugich zębów trzonowych tworzą linię prostą (I klasa -

Baume’a), około 5 r. ż. linia prosta za „piątkami” załamuje się w żuchwie do przodu, tworząc schodek( Płaszczyzna zgryzu płaska (brak krzywej Spee)( 2 typy łuków zębowych – ze szparami - 70% i bez szpar - 30%( SZPARY I RZĘDOWE - między II a III w szczęce, między III a IV w żuchwie tzw. „małpie szpary” ( SZPARY II RZĘDOWE – w związku ze wzrostem pojawiają się szpary między mlecznymi zębami przednimi (

Norma zgryzowa w uzębieniu mieszanym ( Po 3. roku życia u dziecka obserwujemy procesy przygotowawcze do wymiany uzębienia. ( Zaliczamy do nich: ( - ścieranie się guzków koron zębów mlecznych oraz spłycenie bruzd międzyguzkowych ( - resorpcję korzeni zębów mlecznych ( - dalszy rozwój zawiązków zębów stałych ( - pojawienie się lub powiększenie szpar między zębami mlecznymi ( - powstanie szerokich płaszczyzn za drugimi zębami trzonowymi mlecznymi (tworzy się % miejsce dla pierwszych stałych zębów trzonowych) ( - załamanie się do przodu linii prostej za drugimi zębami trzonowymi mlecznymi % (umożliwiające ustawienie się pierwszych stałych zębów trzonowych w I klasie Angle’a) ( - zmniejszenie się w odcinku przednim głębokości zachodzenia siekaczy górnych na % dolne, może pojawić się zgryz prosty ( - Okres uzębienia mieszanego trwa od 5-7 roku życia (wyrznięcie pierwszych stałych zębów trzonowych lub początek wymiany zębów siecznych) do 11-13 roku życia (wyrznięcie kłów lub drugich zębów przedtrzonowych) ( - Wyrzynające się pomiędzy 7 a 9 rokiem życia zęby sieczne górne ustawiają się wachlarzowato, a między zębami siecznymi przyśrodkowymi pojawia się diastema fizjologiczna – jest to tzw. „etap brzydkiego kaczątka” % % Typy wymiany zębów mlecznych na stałe 1. W uzębieniu mlecznym ze szparami pierwsze stałe zęby trzonowe ustawiają się w I klasie Angle’a. ( 2. W uzębieniu mlecznym bez szpar pierwsze stałe zęby trzonowe ustawiają się guzkowo i zajmują prawidłowa pozycję dopiero po wymianie zębów mlecznych trzonowych na zęby stałe przedtrzonowe. (

Rozwój narządu żucia ( Rozwojowi narządu żucia towarzyszą zmiany w wymiarze poziomym i pionowym. ( Wyróżniamy 2 fizjologiczne wysunięcia żuchwy i 3 fizjologiczne podniesienia zwarcia. (

- I fizjologiczne wysunięcie żuchwy – na skutek bardziej intensywnego wzrostu żuchwy % -

tyłożuchwie fizjologiczne, z którym rodzi się noworodek ulega wyrównaniu w % pierwszych 4 miesiącach życia. ( II fizjologiczne wysunięcie żuchwy – około 5 roku życia na skutek starcia koron zębów % mlecznych i powiększenia szpar między zębami mlecznymi możliwy jest doprzedni wzrost żuchwy. Dochodzi do spłycenia nagryzu pionowego, może powstać zgryz prosty. Umożliwia to ustawienie I zębów trzonowych stałych w I klasie Angle’a. %

Strona 10 z 11

- I fizjologiczne podniesienie zwarcia – po wyrznięciu I mlecznych zębów trzonowych (15- 21 -

miesiąc życia) nagryz pionowy ulega spłyceniu (wcześniej korony zębów siecznych górnych pokrywają w całości korony zębów siecznych dolnych. ( II fizjologiczne podniesienie zwarcia – I zęby trzonowe osiągają właściwą wysokość koron klinicznych w 7-8 roku życia, nagryz pionowy ulega spłyceniu. ( III fizjologiczne podniesienie zwarcia – po całkowitym wyrznięciu się drugich stałych zębów trzonowych (11-14 rok życia) nagryz pionowy ulega dalszemu spłyceniu. (

Norma zgryzowa w uzębieniu stałym ( - 32 zęby (4 zęby sieczne, 2 kły, 4 zęby przedtrzonowe i 6 zębów trzonowych w każdym łuku zębowym) (

- Kształt łuków( • górny- półelipsa; ( • dolny- parabola( - Linia środkowa górnego i dolnego łuku pokrywają się ze sobą i z linią pośrodkową % twarzy(

- Guzki policzkowe zębów trzonowych górnych obejmują na zewnątrz zęby dolne, a podniebienne trafiają w ich bruzdy międzyguzkowe(

- Brzegi sieczne zębów siecznych dolnych stykają się z podniebiennymi powierzchniami % górnych zębów siecznych poniżej ich guzków zębowych (

- Nagryz poziomy nie przekracza 2mm ( - Nagryz pionowy wynosi od 1⁄2 do 1/3 wysokości koron zębów siecznych dolnych ( - Każdy ząb (wyj.przyśrodkowe siekacze dolne i ostatnie zęby trzonowe górne) styka się % z dwoma zębami przeciwstawnymi, tworząc triady (

- Płaszczyzna zgryzowa jest płaska w obrębie zębów siecznych, kłów i zębów przedtrzonowych, -

od pierwszych zębów trzonowych unosi się ku górze i tyłowi (krzywa % Spee) ( Między zębami zachowane są punkty styczne ( Pierwsze zęby trzonowe są ustawione w I klasie Angle’a, a kły w I klasie kłowej.% Prawidłowym warunkom zgryzowym najczęściej towarzysza harmonijne rysy twarzy. (

Diagnostyka wad zgryzu ( I Wady poprzeczne (zaburzenia we wzroście na szerokość w odniesieniu do płaszczyzny pośrodkowej) ( II Wady dotylne i doprzednie (zaburzenia we wzroście na długość w odniesieniu do płaszczyzny oczodołowej) ( III Wady pionowe (zaburzenia we wzroście na wysokość w odniesieniu do płaszczyzny poziomej) ( IV Protruzja dwuszczękowa( V .Wady z rozległymi zmianami w odniesieniu do trzech płaszczyzn przestrzennych ( VI .Stłoczenia zębów (pierwotne, wtórne, trzeciorzędowe) % VII Nieprawidłowości zębowe – zaburzenia budowy, liczby, położenia, czasu i kolejności ( wyrzynania zębów(

Strona 11 z 11...