5 Zasada demokratycznego państwa prawnego PDF

Preview

Summary

Download 5 Zasada demokratycznego państwa prawnego PDF

Description

Temat:

Zasada demokratycznego państwa prawnego

Art.2 Konstytucji II RP mówi, że RP jest demokratycznym państwem prawnym urzeczywistniającym zasadę sprawiedliwości społeczeństwa. - Zasada ta obowiązywała również w 1989 co było wyrazem, że Polska odcięła się od korzeni komunistycznych i stała się faktycznym państwem prawnym, była to już wtedy zasada zasad. - Aby powiązać państwo z prawem musi istnieć hierarchiczny i wewnętrznie spójny system prawny a zarazem autonomiczny, oznacza to, że prawo nie może służyć celom politycznym. W państwie prawnym system prawny winien odpowiadać następującym wymaganiom: a) Winien być w pełni stabilny czego gwarantem jest konstytucja jako akt nadrzędny b) Ustawa jest w tym systemie aktem priorytetowym, posiada monopol na reguły prawne i obowiązków obywatelskich ustroju, a także kompetencji organów państwowych c) Prawo powinno chronić wolności i równości jednostek wobec systemu prawnego, a także przestrzegać praw człowieka, zasada powyższa wyraża także inna zasada nie retro aktywności prawa (prawo nie działa wstecz), zasada ochrony praw nabytych zasada domniemania niewonności oskarżonego, a także inne zasady procesowe karne, cywilne i postępowania administracyjnego. d) Prawo winno być stanowione przez przedstawicieli narodowych z zachowaniem procedur określonych. Art. 7 Konstytucji RP mówi, że: „Organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa, oznacza to, że dany organ musi działać w sposób legalny tj. wykazywać legalność prawa przy wykonywaniu władzy i opierać swoją działalność właśnie na tym prawie.” W odniesieniu do obywatela zasadą jest, że co nie jest zakazane jest dozwolone. Oznacza to, że od obywatela nie wymaga się działania na podstawie prawa, a jedynie by jego nie naruszał (art. 83 Konstytucja RP). Z kolei dla organów państwowych to co nie jest dozwolone jest zakazane. Dlatego też podejmowanie przez dany organ czynności takich jak wydawanie aktów prawnych musi wynikać z wyraźnej podstawy prawnej przy czym organ musi też wykazać swoje umocowanie do czynności prawnych. Konstytucja deklaruje również realizacje przez państwo (demokratyczne prawne) z zasad spraw społecznych. Pojęcie sprawiedliwości nie jest sprecyzowane jednoznacznie ani w nauce prawnej ani w praktyce stosowanego prawa, miary sprawiedliwości lub jej braku są różne, np. czy każdemu wg zasług, czy wg potrzeb czy po równo, to również nie jest zdefiniowane stąd odwołanie się w konstytucji do ww. zasady ma wydźwięk doniosłości politycznej i socjotechnicznej. Koncepcja sprawiedliwości społecznej znajduje się również potwierdzając w innych przepisach konstytucji, jest też powiązana z inną zasadą konstytucji a mianowicie zasadą społecznej gospodarki rynkowej. Demokratyczne państwo prawne, które realizuje zasadę sprawiedliwości społecznej winno mieć rozbudowany system gwarancji przestrzegającej prawa przez same organy państwowe istnieją 2 rozdziały gwarancji przestrzegania prawa:

a) Formalne – gwarancjami tymi są wyspecjalizowane instytucje państwowe, których zadaniem jest przywrócenie stanu zgodnego z prawem w szczególności chodzi o relacje człowiek – państwo i tak w Polsce są: Trybunał Konstytucyjny, Trybunał Stanu, Niezawistne Sądy, a także Rzecznik Praw Obywatelskich. b) Instytucjonalne – gwarancjami praworządności tego typu są: zasada odpowiedzialności państwa za szkody wyrządzone obywatelom przez działalność funkcjonariuszy państwowych, prawo obywateli do sądu, odpowiedzialność prawa funkcjonalne państwa Ww. gwarancje praworządności mają oparcie w systemie demokratycznym, jak również w instytucjach, które określają demokratyczny charakter władzy państwa (tj. referendum, samorządy, podział władzy, a także system przedstawicielski) Zasada demokratycznego państwa prawnego należy do zasad dynamicznych czego dowodzi orzecznictwo Trybunały Konstytucyjnego, które odnosi się do art. 2 Konstytucji. - Trybunał Konstytucyjny wyprowadził z tej zasady kolejne zasady szczegółowe, które w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego funkcjonują już jako samodzielne podstawy konkretnych ustaw. Do zasad tych zaliczamy m. in. :       

Zasady ochrony życia ludzkiego Zasady ochrony praw słusznie nabytych Zasady zaufania obywateli do państwa, a co za tym idzie do prawa przez niego stanowionego Zasady bezpieczeństwa praw obywatelskich Zasady nie działania prawa wstecz Zasady odpowiedniej Vacacjo Legis (chodzi o czas oczekiwania wejścia ustaw w życie) Zasady pewności podatku

Inną zasadą ustrojową, która ma realne znaczenie dla bytu demokratycznego państwa prawnego jest tzw. zasada zwierzchnictwa narodu. Art. 4 ust. 1 Konstytucji mówi, że: „Władza zwierzchnia RP należy do narodu, naród jest tu rozumiany jako ogół obywateli w państwie Polskim bez względu na ich faktyczną przynależność narodową. Potwierdzenie tej definicji znajduje się w Preambule Konstytucji.” „My narów Polski…” stąd naród jest podmiotem władz państwowych jako suweren posiadający prawo w procesie rządzenia samo pojęcie suwerenności oznacza w tym przypadku władzę pierwotną, trwałą i niezależną w stosunku zewnętrznym i wewnętrznym. Realizacja zasady suwerenności przejawia się m. in. w: a) Czynnym i biernym prawie wyborczym b) W prawie do udziału w referendum c) W obywatelskiej inicjatywie ustawodawczej Z kolei gdy dochodzi do realnej władzy państwa narodu przez ww. np. referendum tworzenie nowych przepisów prawnych czy wybory to podmiotem wtedy działania są uprawnieni do referendum wyborcy, a nie sam naród w sensie zbiorowym....