Antropomotoryka- Kolos PDF

Preview

Summary

notatki na podstawie podrecznika...

Description

a) Obiektywność Test sprawności fizycznej musi być obiektywny, tzn. powinien być on tak skonstruowany, aby dwie różne osoby, prowadzące niezależnie od siebie badania tej samej osoby, dochodziły do identycznego lub zbliżonego rezultatu. Innymi słowy, badacz nie powinien mieć znaczącego wpływu na wynik, jaki uzyska w teście badana osoba. Ocena powinna być całkowicie bezstronna, wolna od uprzedzeń i przesądów. b) Trafność Próbą trafną jest taka, która mierzy oczekiwaną właściwość, a więc tę, którą miała mierzyć. Ważne jest tu wykluczenie udziału w próbie innych komponentów, które zniekształcają poziom natężenia danej cechy. Zwykle za miarę trafności testu przyjmuje się współczynniki korelacji z przyjętym kryterium. Trafność więc nie jest wewnętrzną cechą testu, tak jak np. rzetelność, ale wyraża relacje testu do kryterium przyjętej miary tego, co ma podlegać testowaniu. c) Rzetelność próby Rzetelność (ang. reliability) próby informuje o wielkości błędu pomiaru. Z pojęciem rzetelności pomiaru wiąże się stabilność wyników uzyskiwanych przez badane osoby w pomiarach powtarzalnych. Innymi słowy, powtórzenie pomiaru w tych samych warunkach powinno dać te same rezultaty. SPOSOBY ZWIĘKSZANIA RZETELNOŚCI TESTU (1) przez bardziej rygorystyczną standaryzację, (2) zwiększenie liczby prób, (3) zwiększenie liczby oceniających i podnoszenie ich umiejętności różnicowania zjawisk, (4) wprowadzenie ekwiwalentnych testów, (5) powiększenie motywacji badanych d) Standaryzacja Przez standaryzację rozumiemy tutaj ujednolicony sposób posługiwania się testem. W instrukcji, stanowiącej integralną część każdego testu, powinny znaleźć się wszystkie wyjaśnienia dotyczące sposobu i warunków prowadzenia pomiaru. Instrukcja powinna w szczególności precyzować: miejsce wykonania próby, sprzęt i pomoce, formę ruchu, sposób oceny, liczbę i kolejność powtórzeń, metodę rozgrzewki, strój sportowy (obuwie) itp. Opis próby nie powinien więc pozostawiać żadnych wątpliwości odnośnie do interpretacji warunków jej przebiegu. e) Normalizacja Test jest znormalizowany, jeżeli został stworzony układ odniesienia (np. skala T, skala centylowa, skala wartości unormowanych), który pozwala ocenić, jakie miejsce ze względu na daną cechę zajmuje badana osoba w całej populacji. Normy testowe uzyskuje się z badań empirycznych reprezentacyjnej dla danej populacji grupy osób

Metody ciągle. Podstawową cechą tych metod jest brak przerw odpoczynkowych. Występuje tu równocześnie duży zakres pracy podejmowanej w warunkach równowagi tlenowej. Metody ciągłe są bardzo skuteczne w zwiększaniu tlenowych zdolności ustroju oraz w poprawie ogólnej odporności na wysiłek. Długotrwały wysiłek zmusza do maksymalnej ekonomiki pracy mięśniowej i prowadzi do jednoczesnego doskonalenia techniki ruchu. Wśród grupy metod o charakterze ciągłym wyróżnia się metodę ciągłą jednostajną i ciągłą zmienną. -Metoda ciągła jednostajna cechuje się długotrwałą pracą wykonywaną ze względnie równomierną intensywnością. -Metoda ciągła zmienna charakteryzuje się, co prawda, stałym wysiłkiem, ale intensywnośc ulega tu ściśle zaplanowanym lub w zależności od potrzeb dostosowania się do różnych czynników zewnętrznych szeregu nieplanowanym zmianom. Metody przerywane. Znamienną cechą tej grupy metod są planowe, powtarzane zmiany obciążenia i wypoczynku. -Metoda interwałowa charakteryzuje się z góry założonym pojawianiem się zaprogramowanego obciążenia i niepełnego odpoczynku. Ściśle określone pozostają: intensywność i czas trwania bodźca oraz długość przerw odpoczynkowych. Istotą metody jest to, że kolejny wysiłek jest zawsze podejmowany przy niezlikwidowanym zmęczeniu po uprzednim obciążeniu. Interwałowa metoda oddziaływania wysiłkiem fizycznym występuje w dwu wariantach: ekstensywnym i intensywnym. -Metoda powtórzeniowa wysiłki mają z reguły bardzo intensywny charakter i są powtarzane po optymalnym z punktu widzenia potrzeby wypoczynku czasie przerwy. Konieczny jest tu powrót organizmu do niemal całkowitej równowagi, a więc przerwa musi być dostatecznie długa. Zasadą jest, że następny wysiłek powinien następować dopiero wtedy, kiedy tętno obniży się do ok. 100 uderzeń/min lub w zależności od osobnika nawet znacznie poniżej. • Zasada specyficzności treningu. Wskazuje, ona że fizjologiczna i metaboliczna

odpowiedź oraz adaptacja do ćwiczeń treningowych są specyficzne oraz zależne od typu ćwiczeń i zaangażowanych grup mięśniowych. Zupełnie inne wymagania musi spełniać aktywność fizyczna, jeśli ma być efektywna w rozwoju wydolności aerobowej, gibkości ciała lub siły mięśniowej. • Zasada zwiększonego obciążenia. Poprawa poszczególnych komponentów sprawności fizycznej wymaga, aby fizjologiczny system ustroju był poddany takiemu obciążeniu, do którego dany ćwiczący nie jest przyzwyczajony. Zwiększone obciążenie może być osiągnięte przez przyrost częstości, intensywności lub czasu trwania ćwiczeń. Grupy mięśniowe mogą być efektywnie obciążane przez wzrost liczby powtórzeń, serii, ciężaru. • Zasada progresji w treningu. Program zajęć winien prowadzić do stopniowego przyrostu objętości i obciążeń treningowych. Każda progresja powinna być stopniowa, ponieważ dążenie do uzyskania zbyt wiele w krótkim czasie może prowadzić do kontuzji układu mięśniowego i szkieletowego oraz wycofywania się ćwiczących z dalszego treningu. • Zasada uwzględnienia początkowego poziomu. Jednostka z niskim początkowym poziomem sprawności fizycznej będzie osiągała większy relatywny (%) postęp i szybsze tempo poprawy w porównaniu z osobami z przeciętnym i wyższym poziomem wyjścio wym. Na przykład, podczas pierwszych miesięcy treningu siłowego (z oporem), jedno stka o słabym poziomie rozwoju siły mięśniowej może poprawić swój poziom nawet 0 20% lub więcej, gdy dobrze wytrenowany sportowiec poprawi się w tym samym czasie tylko o 1 % lub mniej. • Zasada indywidualnego zróżnicowania. Indywidualna reakcja na trening jest bardzo różna i zależy od takich czynników, jak: wiek, początkowy poziom sprawności fizycznej 1 stan zdrowia. Program treningu przede wszystkim winien uwzględniać specyficzne potrzeby, zainteresowania, zdolności i preferencje ćwiczących. • Zasada zmniejszania się efektów. Każda osoba posiada genetycznie wyznaczony pułap, który stanowi granicę możliwej poprawy w efekcie treningu. Kiedy osobnik zbliża się do tego genetycznego pułapu, tempo poprawy sprawności fizycznej maleje, a w końcu nawet, mimo treningu, poziom się obniża. • Zasada odwracalności zmian. Pozytywne fizjologiczne efekty i korzyści dla zdrowia wynikające z podejmowania aktywności fizycznej i ćwiczenia są odwracalne (tj. cofają się). Kiedy jednostka zaprzestaje treningu (ang. detraining), efekty sprawnościowe szybko maleją, a w ciągu kilku miesięcy traci się większość wcześniejszych pozytywnych zmian treningowych.

OPIS I PRZEBIEG TESTU SPRAWNOŚCI FIZYCZNEJ DLA OSÓB STARSZYCH W trakcie przebiegu całego testu uczestnik badań winien być instruowany

według zasady: „wykonaj cały test najlepiej jak to możliwe, ale nigdy nie wysilaj się tak, abyś był wyczerpany lub też by został przekroczony ten punkt, w którym ćwiczenie jest jeszcze bezpieczne". Przed przystąpieniem do ćwiczeń zawsze konieczna jest 5-10minutowa rozgrzewka, z odpowiednią porcją ćwiczeń rozciągających. Test powstał na podstawie zaleceń American College of Sport Medicine (1995 r.), z wykorzystaniem licznych konsultacji medycznych. Test jest bezpieczny dla większości osób w wieku starszym i może być proponowany bez dodatkowych badań lekarskich. Ryzyko nie jest tu większe aniżeli przy każdej innej umiarkowanej aktywności fizycznej. Bezwzględnie jednak z konsultacji lekarskich korzystać winny osoby: • którym lekarz z powodów medycznych zaleci ograniczenia w ćwiczeniach fizycz nych, • które aktualnie doświadczają bólów w klatce piersiowej, zawrotów głowy, cierpią na wysiłkową dusznicę bolesną (ucisk w klatce piersiowej, bóle, ciężkość), • które cierpią na zastoinową niewydolność serca, • które posiadają niekontrolowane (nagłe) wysokie ciśnienie (powyżej 160/100). Poszczególne elementy testu (1) Wstawanie z krzesła w ciągu 30 sekund Cel: Ocena siły dolnej części ciała. Przebieg próby: Uczestnik siedzi na krześle (wysokości 43,18 cm) z plecami wyprostowanymi i stopami płasko na podłodze. Ramiona skrzyżowane są nadgarstkami i trzymane przy klatce piersiowej. Na sygnał „Start" badany podnosi się do pełnego stania, a następnie wraca do pełnej pozycji siedzącej. Wynik końcowy: Wynikiem jest całkowita liczba powstań i siadów wykonanych prawidłowo w ciągu 30 s. 309 (2) Uginanie ramion Cel: Ocena siły górnej części ciała. Przebieg próby: Uczestnik siedzi na krześle, plecy są wyprostowane, a stopy płasko ułożone na podłodze. Ciężarek (o masie ok. 2,27 kg = 5 lbs dla kobiet oraz 3,63 kg = 8 lbs dla mężczyzn) jest trzymany w sprawniejszej ręce zamkniętą dłonią. W momencie rozpoczęcia testowania ramię jest skierowane w dół obok krzesła, prostopadle do podłogi. Na sygnał „Start" badany obraca dłoń do góry, uginając kończynę górną, a następnie prostuje ją do pozycji wyjściowej. Wynik końcowy: Wynikiem jest całkowita liczba poprawnie wykonanych ugięć w ciągu 30 s. (3a) 6-minutowy marsz) Cel: Ocena wytrzymałości (tlenowej). Przebieg próby: Test ocenia maksymalny dystans, który może być pokonany marszem

w 6 minut po torze prostokąta o bokach 45,72 m (50 yardów) i 14,57 m (5 yardów). Na sygnał „Start" badani maszerują tak szybko, jak to możliwe (nie biegają) wokół zaznaczonego toru przez 6 min. Jeśli to konieczne, badani mogą zatrzymać się i odpocząć, a następnie kontynuować maszerowanie. Wynik końcowy: Wynikiem jest całkowita liczba metrów przebytych w ciągu 6 minut, do najbliższego dodatkowo specjalnie zaznaczonego 5-yardowego (4,57 m) odcinka. Bezpieczeństwo: Test nie powinien być kontynuowany, jeśli w jakimkolwiek momencie uczestnik przejawia oznaki zawrotów głowy, bólu, mdłości lub nadmiernego zmęczenia. (3b) 2-minutowy marsz w miejscu -alternatywa dla testu 6-minutowego marszu Cel: Ocena wytrzymałości (tlenowej). Przebieg próby: Na sygnał „Start" badany rozpoczyna maszerować (nie biegać) w miejscu, zaczynając prawą nogą i wykonuje tyle kroków, ile jest to tylko możliwe w ciągu 2 minut, podnosząc oba kolana do wyznaczonej indywidualnie wysokości. Jeśli to konieczne, badany może umieścić jedną rękę na stole lub krześle, aby pomóc sobie w utrzymaniu równowagi. Wynik końcowy: Wynikiem jest całkowita liczba dosięgnięcia prawym kolanem na wyznaczoną wysokość w ciągu 2 minut. Bezpieczeństwo: Bezpośrednio po wysiłku należy zachęcać badanych do co najmniej 1-minutowego marszu, celem regeneracji i uspokojenia organizmu. (4) Usiądź na krześle i dosięgnij Cel: Ocena gibkości dolnej części ciała (przede wszystkim - ścięgien podkolanowych). Przebieg próby: Badanie rozpoczyna się w pozycji siedzącej na krześle (wysokość 43-46 cm) z jedną nogą ugiętą i stopą płasko na podłodze, druga noga jest wyciągnięta prosto z piętą ułożoną na podłodze. Następnie badany powoli wykonuje skłon do wyprostowanej nogi i rękoma próbuje sięgnąć jak najdalej. Wynik końcowy: Mierzy się odległość od czubków palców dłoni do palców stóp lub zasięg poza palce stóp. 310 (5) Drapanie się po plecach Cel: Ocena gibkości górnej części ciała. Przebieg próby: W pozycji stojącej, badany kładzie jedną rękę za plecy od góry w dół i sięga do środka pleców tak daleko, jak to tylko możliwe („łokieć spiczasty"), a drugą rękę umieszcza za plecami od dołu i wyciąga w górę. Następnie próbuje zetknąć środkowe palce obu rąk. Wynik końcowy: Mierzona jest odległość zachodzenia na siebie lub oddalenie czubków środkowych palców.

(6) Wstań i idź Cel: Ocena zwinności/ dynamicznej równowagi. Przebieg próby: Badany siedzi na krześle, kończyny górne utrzymuje wzdłuż ud, a stopy płasko na podłodze. Na sygnał „Start" wstaje z krzesła i maszeruje do pachołka, który jest oddalony o 243,84 cm (odpowiada to 8 ft - stąd nazwa testu w j. angielskim), obchodzi go, wraca do krzesła i siada na nim. Ocenia się czas, a celem jest, by maszerować jak najszybciej (ale nie biegać). Wynik końcowy: Mierzy się czas, jaki upłynął od sygnału „Start" do momentu powrotu badanego do pozycji siedzącej na krześle. Test Sprawności Fizycznej Dzieci i Młodzieży - YMCA Test został opracowany na zlecenie YMCA przez profesora i dyrektora Szkoły Zdrowia, Wychowania Fizycznego, Rekreacji i Tańca z Uniwersytetu Stanowego w Luizjanie (USA) - B. Dona Franksa [1989], a w polskim tłumaczeniu (Osiński, Wachowski) został wydany w 1994 r. przez AWF w Poznaniu. Głównym celem pomiaru sprawności jest tu "promocja zdrowia" i motywowanie do kształtowania pożądanego stylu życia, nastawionego na uczestnictwo w aktywności fizycznej, satysfakcjonujący wygląd, wysoką zdolność do pracy i dobre samopoczucie. Test ujmuje wyłącznie pięć komponentów uznawanych za istotne dla zdrowia (H-RF) - tab. 17. Tab. 17. Struktura Testu Sprawności Fizycznej Dzieci i Młodzieży - YMCA [Franks 1989] Wyniki testu są analizowane na podstawie rzeczywistych potrzeb z punktu widzenia standardu zdrowia, a nie w odniesieniu do pozycji osobnika w populacji. Konstrukcja norm nie jest tu więc oparta na statystycznej ocenie miejsca osobnika w zmienności danej cechy w populacji, ale kryterium stanowi tu wyłącznie pożądany poziom zdrowia.

Eurofit dla osób dorosłych Bateria testów "Eurofit dla dorosłych" stanowi istotne rozwinięcie idei testu "Eurofit" . Powstała ona z inicjatywy Rady Europy w Strasburgu w celu unifikacji w skali europejskiej metod pomiaru sprawności fizycznej również wśród osób dorosłych (od 20 roku życia).

Bateria ta jest oparta na podobnej koncepcji teoretycznej jak jej pierwowzór, tj. obejmuje zarówno elementy health-related fitness (H-RF)jaki performance-related fitness (P-RF)

Europejski Test Sprawności Fizycznej - "Eurofit" Testy "Eurofitu" stanowią kolejną, po "Międzynarodowym Teście Sprawności Fizycznej" propozycję unifikacji w skali ponadpaństwowej pomiaru sprawności fizycznej dzieci i młodzieży, dostosowaną do potrzeb 177 szkolnego wychowania fizycznego i sportu oraz badań naukowych. Idea testu zrodziła się w Komitecie Badań nad Sportem przy Radzie Europejskiego Komitetu Rozwoju Sportu. Głównym przesłaniem była tu chęć stworzenia "zestawu europejskiego" i przez to wniesienie wkładu do większej jedności między państwami - członkami Komitetu. Bateria testów obejmuje 10 prób, poprzez które mierzy się 6 tzw. wymiarów i 9 czynników sprawności. Ponadto konieczne jest uwzględnienie pomiarów antropometrycznych oraz wieku i płci. Testy "Eurofitu" są przeznaczone głównie dla dzieci i młodzieży w wieku szkolnym 6-18 lat, ale mogą być też stosowane w grupach starszych....