College 7 Strafrecht PDF

Preview

Summary

Samenvatting college 7 strafrecht ...

Description

College 7: Strafrecht 1. Algemeen Definitie: Weerspiegeling van het morele bewustzijn en het rechtsbewustzijn van de bevolking - democratische consensus nodig → bv. over abortuswet - evoluties, ook ideologisch → bv. sinds kort veel aandacht aan online criminaliteit - territoriale verschillen → bv. catfishing is in Nederland strafbaar, in België niet Strafbaar (wet) is niet perse vervolging in de praktijk (buitenvervolgstelling of ander alternatief) Het strafrecht: corona maatregelen - materieel strafrecht: territoriale toepassing van het strafrecht - formeel strafrecht: de kennisname van de overtreding Proportionaliteitsbeginsel 2. Vergelijking

3. Begrippenkader -

Legaliteitsbeginsel = - Nullum crimen, nulla pena sine lege = geen misdrijf, geen straf - Enkel de wetgever kan gedragingen strafbaar stellen en de straffen bepalen - scheiding der machten - democratische rechtsstaat - hoofdzakelijk federale materie - Strikte interpretatie strafwet - relatief weining vrijheid voor de rechter - geen toepassing ‘naar analogie’ - mildere straf kan, zwaardere straf niet - Niet-retroactieve werking van de strafwet (terugwerkende kracht) - was de gedraging strafbaar op het ogenblik van de feiten? - het kan zijn dat het strafwetboek later wordt aangepast, maar dat betekent niets voor de daad op dat ogenblik. Wel als de straf milder is geworden → dus altijd in het voordeel van degene die de gedraging heeft gesteld

-

Territoriale toepassing van de wet = - Non bis in idem: je kan niet twee keer veroordeeld worden voor dezelfde feiten - enkel nationaal principe (internationaal minder duidelijk geregeld) - Belgische strafwetten worden toegepast op feiten die worden gepleegd op Belgisch grondgebied. Nationaliteit, … doet er niet toe. Ook als het in een ander land niet strafbaar wordt geacht. - Mag onderdeel van misdrijf zijn, moet niet het volledige misdrijf zijn op belgisch grondgebied - leer van ondeelbaarheid - Belgische rechter mag kennis nemen van alle elementen van het misdrijf die een ondeelbaar geheel vormen met het misdrijf dat op Belgisch grondgebied werd gepleegd

4. Materieel strafrecht -

Misdrijven - kan enkel worden vervolgd als het effectief is uitgevoerd, door de wet is omschreven en een straf kent - constitutionele elementen - materieel element - veruiterlijking van een gedrag (handeling of verzuim) op een door de wet omschreven wijze waaraan een sanctie is gekoppeld - strafbare poging - niet strafbaar, tenzij voor misdaden - indien begin van uitvoering, dan wel strafbaar - moreel element (versus schulduitsluitings) - er moet sprake zijn van schuld - schuld element: verwijtbaarheid - nullum crimen sine culpa: er is geen sprake van een misdrijf als er geen schuld is - schulduitsluitingsgronden - geestesziekte, onweerstaanbare drang, ontoerekeningsvatbaar, … - Minderjarigen - in strafrecht normaliter meerderjarig zijn - minderjarigen strafbaar feit plegen: andere rechtbank gaat bevoegdheid over nemen: opvoedende maatregelen - uitzondering: 16-18 jaar: kunnen uit handen worden gegeven (dezelfde regeling als meerderjarigen dus) - wederrechtelijkheid (versus rechtvaardigingsgronden) - geen wederrechtelijk karakter - wettige (zelf)verdediging of noodweer - enkel verdediging van personen, niet van goederen (bv. overval in supermarkt) - afweer van een onrechtmatige aanval door middel van slagen verwondingen of doodslag - noodtoestand - deze heffen niet de gedragingen op, maar maken deze toelaatbaar - rechtvaardigheidsgronden - strafwaardigheid (versus verschoningsgronden)

-

-

-

invloed op straftoemeting verschoningsgronden - staan in de wet zelf omschreven, moeten verplicht worden toegepast door de rechter - straf wordt verminderd of uitgesloten - bv. gedraging is uitgelokt door andere persoon - verzwarende/verzachtende omstandigheden: moeten niet verplicht worden toegepast, keuze van de rechter

Strafbare deelneming - deelneming: andere personen zijn ook strafrechtelijk verantwoordelijk - aanzetten tot, verschaffen van middelen, inlichtingen geven - (mede)daders zijn niet medeplichtigen (straf verschilt) - medeplichtigheid: wanneer hulp bijkomstig is - bv. heling: bijhouden van gestolen goederen - verschil ligt in straf, die is minder bij medeplichtigheid driedeling misdrijven

5. Formeel strafrecht -

strafvordering - overtreden strafwet, inbreuk maatschappelijke orde - uitoefenen - AANVULLEN

-

fasen strafproces

-

kennisname misdrijven

Klacht (van een individu) - niet automatisch leiden tot vervolging - in bepaalde gevallen noodzakelijk: laster en eerroof Aangifte - door overheidsfunctionaris) - soms voorwaarde → bv. fiscale misdrijven Vaststelling door politiediensten -

vervolgingsrecht

Na kennisname van misdrijf → vervolgingsrecht voor het openbaar ministerie - opsporingsplicht - opsporingsrecht - zelfs indien geen klacht of aangifte -

geen strafvordering

Seponeren = zaak zonder gevolg klasseren - beleidssepot: seponeren, voorstellen van een alternatief - moet wel territoriaal: je kan niet iets seponeren in Luik, en het vervolgen in Antwerpen - technisch sepot: wanneer een zaak niet haalbaar blijkt te zijn →

verjaring Vervallen van de strafvordering - minnelijke schikking: onmiddellijke inning geldsom → administratieve geldboete - bemiddelen in strafzaken

-

opsporen misdrijf Traditionele politiediensten - misdrijven voorkomen - openbare rust en veiligheid bewaren - preventief optreden Gerechtelijke politie - onder procureur des konings - opsporen en vaststellen van misdrijven - repressief optreden

-

opsporings daden - controle identiteit - proces-verbaal - officiële akte die strekt tot het bewijs van een misdrijf - vaststelling bepaalde feiten - verklaringen van personen en eventueel gedane opsporingen - verhoren van verdachten en getuigen (Salduz) - inwinnen van inlichtingen over betrokken feiten - bescherming bij verhoor: advocaten bijstand - doorzoeken van een voertuig - huiszoeking - betreden van een woning om bewijs voor een misdrijf op te sporen en in beslag te nemen - bevel onderzoeksrechter - fouilleren - betasten van lichaam en kleding, controle van bagage - deskundigenonderzoek - procureur des konings: expert aanstellen om bv. DNA onderzoek te doen - maatregelen inzake telecommunicatie - bijzondere opsporingsmethodes - undercover, infiltrates, observaties, onderscheppen briefwisseling, onderscheppen bankgegevens - opletten voor onrechtmatig bewijs

-

-

geen uitlokking of provocatie betrapping op heterdaad - ontdekken van misdrijf terwijl het wordt gepleegd - vermijden dat bewijs verloren gaat

na het opsporingsonderzoek onderzoek

Seponeren Minnelijke schikking bemiddeling in strafzaken strafrechtelijke vervolging - rechtstreekse dagvaarding voor vonnisgerecht: wel uitzonderlijk - gerechtelijk onderzoek vorderen bij onderzoeksrechter - ook via burgerlijke partijstelling - personen die zich geschaad voelen bij/door het optreden van de dader (bv. zaak Sanda Dia, Gaia heeft zich burgerlijke partij gesteld)

-

gerechtelijk onderzoek

Handelingen om daders op te sporen en bewijzen te verzamelen Maatregelen die rechtscolleges in staat moeten stellen met kennis van zaken uitspraak te doen - niet hetzelfde als opsporingsonderzoek - onderzoeksrechter is verantwoordelijke - zeer grote bevoegdheden -

onderzoeksdaden

- ondervragen - verhoren van verdachten of getuigen - huiszoeking en inbeslagname - controleren telecommunicatie - plaatsbezoek (reconstructie) - deskundigen aanstellen (DNA onderzoek) - bijzondere opsporingsmethodes toestaan Voorlopige hechtenis: voorlopige vrijheidsberoving van iemand die wordt verdacht van het plegen van een strafbaar feit, maar hiervoor nog niet schuldig is verklaard door een definitieve rechterlijke uitspraak - maatschappelijk noodzakelijk versus EVRM - ernstige aanwijzingen van schuld - volstrekte noodzakelijkheid voor openbare veiligheid - niet alleen bij vluchtgevaar, ook bij recidivegevaar Beslissing raadkamer

- zo aanhouding > 5 dagen - eerste verschijning: invrijheidsstelling of verlenging aanhouding Beroep bij Kamer van inbeschuldigingstelling - uitspraak binnen 15 dagen Voorlopige hechtenis: ultimum remedium → alternatieve vervangend vrijheidsbeperkende maatregelen (bv. contactverbod)

-

na het gerechtelijk onderzoek

Beschikking tot mededeling - onderzoeksrechter meldt het einde van het onderzoek aan de Procureur des Konings Raadkamer: filter tussen grerecnterlik onderzoek en vonnisgerecht - onpartijdige, onafhankelijke rechtsinstantie onderzoekt of onderzoek voldoende aanwijzingen van schuld heeft opgeleverd en of procedure voor het vonnisgerecht verantwoord is - geen opportuniteitsoordeel (niet seponeren)

AANvullen Internering - raadkamer beslist uitzonderlijk over (on)schuld - verdachte wordt niet toerekeningsvatbaar verklaard - beveiligingsmaatregel Buitenvervolgstelling - beslissing om niet te vervolgen - heropening dossier mogelijk bij nieuwe elementen Verwijzing naar vonnisgerecht -

rechtspleging ter zitting

Recht op eerlijk proces vermoeden van onschuld - geen bewezen misdrijf of rechtvaardigingsgrond → vrijspraak In kracht van gewijsde gegane uitspraak (geen beroep meer mogelijk) → uitvoerbaar Strafuitvoering onder toezicht van openbaar ministerie...