Formy działania administracji PDF

Preview

Summary

Download Formy działania administracji PDF

Description

Formy działania administracji - jest to określony przepisem prawa, typ konkretnej czynności organu administracyjnego. Klasyfikacja form działania administracji 1) kryterium władztwa - administracja może, lecz nie musi korzystać z przysługującego jej władztwa. Działania administracji można więc podzielić na władcze (imperium) i niewładcze (akty gestii). Władcze formy to te, które podejmowane są jednostronnie, na podstawie norm publicznoprawnych w celu sformułowania nakazów/zakazów, głównie będą to akty administracyjne. Niewładcze to te, podejmowane wg norm prawa cywilnego, sytuacja stron ulega tu zrównaniu. W przeciwieństwie do władczych form, są to działania podejmowane dwustronnie (obie strony mają wpływ na treść aktu). 2) kryterium skutku prawnego - chodzi tutaj o podział na czynności prawne i czynności faktyczne. Czynność prawna zmierza do ustanowienia, zmiany, zawieszenie/zniesienia stosunku prawnego (skierowana na osiągnięcie skutku prawnego). Czynność faktyczna to każde inne działanie. Wedle tego kryterium możemy więc wyróżnić podział na działania faktyczne i działania prawne. Prawne zawsze wywołują skutki prawne, muszą opierać się na podstawie prawnej. Do działań faktycznych zaliczamy działania spał.-org., materialno techniczne i zaświadczenia/poświadczenia. 3) kryterium stosunku do obowiązującego prawa - adm. nie tylko stosuje ale i stanowi (tworzy) prawo. Wyróżniamy więc działania polegające na stanowieniu i na stosowaniu prawa. Administracja jest upoważniona do wydawania aktów normatywnych zwanych przepisami administracyjnymi (są one powszechnie obowiązujące, mimo iż KRP nie wymienia ich w tym katalogu). Zajmują one dlatego miejsce wśród form działania adm. a nie źródeł prawa. Przepisy adm. w świetle KRP są aktami stosowania prawa, lecz stosowanie to polega na tworzeniu następnych norm (indywidualnych i konkretnych). 4) kryterium charakteru działania prawnego - działania oparte na normach prawa publicznego (administracyjnego) to działania administracyjno-prawne; działania oparte na normach prawa cywilnego - to działania/czynności cywilno-prawne. 5) kryterium sfery skutku prawnego - chodzi o podział na sfery funkcjonowania administracji: zewnętrzną i wewnętrzną. Działania zewnętrzne to: akt prawa miejscowego, akt administracyjny, umowa adm. Działania wewnętrzne to: regulaminy, wytyczne, polecenia służbowe. Działania zewnętrzne muszą opierać się na określonej podstawie prawnej, natomiast wewnętrzne mogą opierać się na normie kompetencyjnej. 6) kryterium adresata skutku prawnego - adresatem może być: podmiot ściśle określony/lub grupa takich podmiotów i będzie to działanie indywidualne; może też być to podmiot/grupa których nie można dokładnie określić/oznaczyć i będzie to działanie generalne. Szczególnym rodzajem działań generalnych są działania powszechnie obowiązujące. 7) nowe rodzaje prawnych form działania adm. niemieszczące się w klasycznych formach to np. plany, strategie, raporty, analizy. Nie tworzą one jednej grupy, a często mieszają się z formami klasycznymi. mogą być tworzone/opracowane/kontrolowane przez różne podmioty, co oddziela je od tradycyjnej zasady „jedna forma działania - jedna kompetencja - jeden organ”. Strona 1 z 5

Do podstawowych form działania administracji zaliczamy więc wg Bocia: - akty administracyjne - akty normatywne - formy działań faktycznych - różnego rodzaju umowy / akty wielostronne lub dwustronne administracji 1. Akt administracyjny (sensu stricto) to czynność polegająca na: - zastosowaniu normy prawa administracyjnego. Za pomocą aktu adm. norma abstrakcyjna i generalna zostaje przetworzona na normę konkretną i indywidualną. - jest czynnością organu adm, więc wykonywaną przez podmiot upoważniony przez państwo i je reprezentujący - jest oświadczeniem woli organu adm. - jest czynnością władczą i jednostronną. Za jego pomocą organ adm. wyraża swoje władztwo i sam decyduje o prawach i obowiązkach. Adresat natomiast nie bierze udziału w formułowaniu treści aktu, może jedynie mieć wpływ pośredni np. uczestniczyć w postępowaniu przygotowującym akt. - akt administracyjny pomimo jednostronności jego formułowania jest DWUSTRONNIE wiążący. Uprawnienia i obowiązki dotyczą zarówno organu adm jak i adresata. - adresatem co do zasady jest podmiot zewnętrzny stojący poza strukturą administracyjną - zawsze wywołuje skutki w dziedzinie prawa administracyjnego, czasem również w innych dziedzinach np. prawa cywilnego. Akt administracyjny sensu largo to akty normatywne administracji, akty generalne i akty wewnętrzne. Klasyfikacja aktów administracyjnych 1) kryteria związane z adresatem - podział na akty generalne i indywidualne oraz na wewnętrzne i zewnętrzne. „Na potrzeby rozważań przyjmujemy równoznaczność aktu administracyjnego oraz decyzji administracyjnej co oznacza, że akt adm. zawsze będzie indywidualny i zewnętrzny. 2) akty konstytutywne i deklaratoryjne. Konstytutywne mają twórczy charakter (tworzą, zmieniają, uchylają stosunki prawne). Skutek tutaj powstaje z mocy aktu a nie z mocy prawa (ustawy). Ustawa ustanawia jedynie możność własnej konkretyzacji i możność wyznaczenia jej własnych skutków w drodze aktu administracyjnego. Akty te obowiązują zatem ex nunc (od teraz), np. od momentu dostarczenia. Deklaratoryjne - ich zadaniem jest potwierdzenie skutków prawnych, które wynikają z ustawy. Akty te deklarują i ustalają w sposób wiążący, że w danej sytuacji wynikają z ustawy takie a takie prawa. Obowiązują ex tunc (od wtedy, od początku) np. stwierdzenie nieważności innego aktu. Zaświadczenia/poświadczenia należą do faktycznych form działania administracji, różnica między nimi a akrami deklaratoryjnymi jest taka, że a.d uruchamia możliwość korzystania z prawa nabytego, natomiast zaświadczenie jest jedynie potwierdzeniem, nie wywołuje takich skutków (praw było najpewniej wykonywane i przed uzyskaniem poświadczenia). 3) akty związane i swobodne - chodzi o związanie aktu z jego podstawą prawną. Gdy podstawa jest sformułowana tak, że nie pozostawia administracji wyboru działania mówimy o akcie związanym (głównie będą to akty deklaratoryjne), gdy organ ma możliwość wyboru rozwiązania sprawy, a podstawa jest elastyczna mamy akt swobodny (głównie chodzi o akty konstytutywne). Strona 2 z 5

4) zależność aktu od woli adresata- akt (decyzja) jest zawsze jednostronna, niekiedy może jednak zależeć od woli adresata (może mieć on wpływ pośredni np na przygotowanie aktu) 5) akty zobowiązujące i uprawniające 6) skierowane do osób i rzeczy 7) nakazujące/zakazujące/kształtujące/ustalające. Nakazujące i zakazujące zobowiązują do określonego działania/zaniechania. Kształtujące ustanawiają, zmieniają lub znoszą stosunek prawny i mają charakter konstytutywny, ustalające natomiast stwierdzają prawo lub prawnie doniosłą cechę i mają charakter deklaratoryjny. Wadliwość aktu administracyjnego teoria gradacji wad - wady istotne i nieistotne 1) Wady istotne mogą powodować wzruszalność lub nieważność. Wzruszalność daje możliwość uchylenia lub zmiany aktu, nie wpływa jednak na jego obowiązywanie. Akt uchylający będzie aktem konstytutywnym, działającym ex nunc. Nieważność prowadzi do zaprzeczenia mocy obowiązującej, jest to wada kwalifikowana, powoduje że akt nie obowiązuje od samego początku (teoria bezwzględnej nieważności) lub że akt powinien być wyeliminowany aktem deklaratoryjnym z mocą ex tunc (od początku). 2) Rozróżnienie wad powodujących nieważność i wzruszalność z art. 156 k.p.a - naruszenie kompetencji organu (naruszenie każdej kategorii właściwości miejscowej, rzeczowej, instancyjnej) - decyzja wydana bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa - wydanie decyzji w sprawie już rozstrzygniętej inną decyzją ostateczną (res iudicata) - skierowanie decyzji do osoby niebędącej stroną - trwała niewykonalność decyzji w dniu jej wydania - zagrożenie wykonania decyzji karą Formy aktów administracyjnych 1) decyzja administracyjna - pojęcie używane w języku prawnym, jest synonimem aktu administracyjnego sensu stricto, który charakteryzuje się jednostronnością, zewnętrznością, indywidualnością i konkretnością. Decyzja jest formą, która umożliwia obywatelowi ochronę przed administracją (odwołanie/sąd administracyjny). Zamiennie, co jest mało konsekwentne używa się pojęć : zezwolenie, licencja, zgoda, potwierdzenie, zaświadczenie. Brak jest pełnej definicji decyzji adm. Art. 104 k.p.a „organ załatwia sprawę przez wydanie decyzji (…) decyzje rozstrzygają sprawę lub w inny sposób kończą sprawę w danej instancji” np. akt nazwany decyzją może mieść treść wyłącznie procesową (decyzja o umorzeniu postępowania) i nie być aktem stosowania prawa. Przepisy przewidują stwierdzenie nieważności decyzji wydanej przez organ niewłaściwy (156 kpa) uznają ją więc za decyzję mimo braku odpowiedniego umocowania organu do jej wydania, tak samo jest z decyzją wydaną do niewłaściwego adresata, który nie był stroną w sprawie. 2) zezwolenie - forma aktu adm. ustalającego uprawnienie w sferze prawa administracyjnego lub wyrażającego zgodę na dokonanie przedsięwzięcia lub podjęcia czynności dopuszczonej normami PA

Strona 3 z 5

3) koncesja - akt administracyjny, który osobie fiz. lub prawnej nadaje uprawnienia do wykonywania określonej działalności, najczęściej produkcyjnej lub usługowej 4) licencja - akt adm. ustalający uprawnienia do wykonywania określonej działalności (niekoniecznie o charakterze godz.) lub pracy zawodowej , gdy wykonywanie takiej działalności związane jest z posiadaniem odpowiednich kwalifikacji 2. Akty wielostronne/dwustronne 1) umowa cywilnoprawna - regulowana przepisami prawa cywilnego, organy adm. reprezentują państwo jako podmiot prawa cywilnego dysponują majątkiem komunalnym oraz Skarbu Państwa. Będą to umowy sprzedaży, dzierżawy, najmu, będące konsekwencją wydanego aktu administracyjnego. Stronami jest organ adm. i podmiot zewnętrzny. Kontrola: sądownictwo cywilne. 2) porozumienie administracyjne - to współdziałanie podmiotów adm. publ. przy realizacji zadań publicznych, w granicach przyznanych organom kompetencji, występuje równorzędność stron (forma niewładcza), charakter wiążący - publicznoprawny. Kontrola: sądy powszechne. Przykłady: porozumienie komunalne międzygminne/międzypowiatowe; porozumienie o wykonanie zadań z zakresu adm. rządowej , powierzenie zadań JST innej JST, kontrakt wojewódzki (RM a samorząd). 3) umowa administracyjne (publicznoprawna) - zawierana przez organ adm. i podmiot zewnętrzny (nie będzie to np między JST z organem adm. rządowe - wtedy mamy porozumienie). Wg Bocia i slajdów należą do nich j.w - związki komunalne, porozumienia komunalne, porozumienia o wykonanie zadań z zakresu adm. rządowej, porozumienie adm i kontrakty wojewódzkie. Kontrola sądy administracyjne, podstawą przepisy PA. 4) ugoda administracyjna - oznacza układ między stronami postępowania adm. zawierany przed organem prowadzącym to postępowanie i zatwierdzony przez ten organ. Zastępuje decyzję, jaka ma być wydana. Polska ugoda nie jest więc działaniem dwustronnym, rozumianym jako działanie org. adm oraz podm. zewnętrznym, ale działaniem podejmowanym przez 2 podmioty zewnętrzne wobec org. adm. (zastępuje decyzję art. 121 k.p.a 5) * przyrzeczenie administracyjne - Zimmerman zalicza do aktów/działań dwustronnych natomiast na slajdach jest to podpięte do działań jednostronnych. Jest to oświadczenie organu adm. w którym zobowiązuje się on do konkretnego zachowania (w zamian za nie adresat musi podjąć pewne działania lub spełnić jakieś warunki). Jest to pisemne oświadczenie woli, związanie się organu danym przyrzeczeniem (zasada zaufania obywatela do państwa). 3. Akty normatywne administracji publicznej Wszelkie akty prawne nie mające rangi ustawy, posiadają różne nazwy, wydawane są przez upoważnione org. adm. publicznej w oparciu o rozmaicie skonstruowane podstawy prawne. Zawierają treści normatywne (obowiązki adresata do określonego/skonkretyzowanego zachowania się). Uzupełniają reguły już istniejące (konkretyzują). • mogą mieć charakter powszechnie obowiązujący lub działać w sferze wewnętrznej (sfera zew/ wew) • wyraźne upoważnienie ustawowe lub norma kompetencyjna (zawarta w KRP lub ustawach i inne) • forma władcza Strona 4 z 5

• generalno - abstrakcyjne • nie ulegają skonsumowaniu w wyniku jednorazowego działania • np. rozporządzenia, akty normatywne terenowych organów adm. rządowej/samorządowej 4. Działania faktyczne administracji publicznej • wywołują skutki prawne przez fakty, nie normy • podejmowane są na podstawie i w celu wykonania obowiązujących norm prawnych • stanowią czynności z zakresu adm. publ. • podlegają kontroli • nie są skierowane bezpośrednio na tworzenie zmianę lub znoszenie stosunków prawnych • mogą w drodze faktów wywoływać określone skutki prawne (pośredni skutek w sferze praw i obowiązków jednostki) Wyróżniamy Zaświadczenia: podobne do aktów deklaratoryjnych, jednak akt. d uruchamia możliwość korzystania z jakiegoś prawa natomiast zaświadczenie nie wywołuje takich skutków. W odniesieniu do zaświadczenia prawo, o którym ono mówi mogło być i najpewniej było już wykonywane a zaświadczenie w żaden sposób na to wykonywanie nie wpływa.

Działania społęczno - organizatorskie - brak przymusu państwowego, brak obowiązku po stronie administrowanych, zasada subsydiarności, przekonywania, np. akcje informacyjne, spotkania z mieszkańcami, prelekcje.

Działania materialno - techniczne nie mają wymiaru społecznego, łączą się z techniką administrowania. Są instrumentami za pomocą których przygotowuje się działania prawne, ale same bezpośrednio nie wywołują skutków prawnych. Są one zewnętrzne, mogą wywoływać pośrednie skutki prawne, często związane są z egzekucją administracyjną, oparte na wyraźnej podstawie prawnej.

Strona 5 z 5...