Francja notatka poprawna PDF

Preview

Summary

super super superskkrpyt do zajec gwarancja zdania...

Description

Rozdział XXIII: Francja w dobie rewolucji I. Ogólne wprowadzenie Przyczyny rewolucji francuskiej 1. Antagonizm pomiędzy gospodarka feudalną a kapitalistyczną 2. Walka o prawa człowieka (prawa naturalne) 3. Ideologia umowy społecznej i teoria podziału władzy (zabezpieczenie praw naturalnych) – Monteskiusz krytykował rządy despotyczne i chwalił monarchię, Rousseau suwerenność przypisywał ludowi (rządy bezpośrednie ludu) 4. Kryzys gospodarczy i nieurodzaj 5. Antagonizmy społeczne (wysoki poziom życia szlachty przy bardzo niskim poziomie życia innych klas) 6. Wzrost stanowiska szlachty w państwie, zagrodził drogę mieszczaństwu Podział na okresy I. Okres monarchii ograniczonej (1789 – 1792) – od zebrania się Stanów Generalnych do uwięzienia króla Ludwika XVI II. Okres Konwentu (1792 – 1793) – do zwycięstwa jakobinów nad żyrondystami III. Okres dyktatury jakobińskiej (1793 – 1794) – do zamachu 9 termidora (uwięzienia Robespierre’a) IV. Okres Dyrektoriatu (1795 – 1799) – do zamachu Napoleona 18 brumaire’a V. Okres dyktatury napoleońskiej (1799 -1814/1815) – do kapitulacji Napoleona II. Okres monarchii ograniczonej A. I Konstytucja Zwołanie stanów generalnych w 1789 r. Polityka króla dążąca do ograniczenia roli parlamentu doprowadziła do poważnego konfliktu z parlamentem jak i ze społeczeństwem, czego przejawem było zwołanie stanów generalnych i podwojenie liczby posłów stanu trzeciego. Wybory dokonywane w wielkiej opozycji do władcy spowodowały, że nie tylko posłowie stanu trzeciego, ale szlachty i duchowieństwa, zażądali od króla zmian ustrojowych. Powstanie I konstytucji i jej prace Poprzednio stany obradowały oddzielnie, a do prawomocności uchwał potrzebna była zgoda każdego stanu oddzielnie, w takim systemie nie ważna była liczba posłów, lecz już w pierwszych dniach stan 3 zażądał wspólnych obrad i głosowania indywidualnego. Liczono, że do większości stanu trzeciego dołączą głosy przedstawicieli innych stanów (przyłączyło się duchowieństwo i dużo szlachty). Stany generalne ogłosiły się Zgromadzeniem Narodowym, a później (9 lipca) Konstytuantą. Postanowiono, że Konstytuanta nie może zostać rozwiązana ani rozwiązać się sama zanim nie uchwali nowej konstytucji, ustalono też, że połowie są nietykalni i nie mogą być pociągnięci do odpowiedzialności politycznej (są reprezentantami całego narodu). Gdy do ludu doszły wieści, że król chce rozwiązać konstytuantę doszło do walk zbrojnych - 14 lipca 1789 r. – zdobycie paryskiej Bastylii.

Konstytuanta uchwaliła: 1. 2. 3. 4. 5. 6.

Deklarację praw człowieka i obywatela Uchwały w sprawie likwidacji feudalizmu Reformy zarządu terytorialnego Reformy sądownictwa Reformy w dziedzinie stosunków wyznaniowych Uchwalenie konstytucji 3 września 1791 r.

Deklaracja praw człowieka i obywatela (sierpień 1789 r.) 1. Zasady ogólne dotyczące organizacji politycznej państwa a. Zasada suwerenności ludu b. Trójpodział władzy 2. Sformułowanie praw osobistych człowieka – prawa osobiste, naturalne, niezbywalne i święte: a. równość wobec prawa 1. Równość praw politycznych 2. Niwelacja przywilejów stanowych 3. Równy dostęp do urzędów 4. Równe sądy 5. Równość ciężarów podatkowych b. wolność 1. Nietykalność osobista (nikt nie może być aresztowany, więziony, oskarżony w sposób inny niż przewiduje prawo) 2. Wolność sumienia (odcięcie się od nietolerancji religijnej, wolność słowa) 3. Wolność wyrażania przekonań na piśmie i słowie 4. Wolność gospodarcza 5. Nienaruszalność własności prywatnej (własność prawo święte i nienaruszalne) 3. Wprowadzenie pojęcia podmiotowych praw publicznych – stosunek jednostki do państwa stał się dwustronny, poddany stał się obywatelem. Uchwały w sprawie likwidacji feudalizmu Konstytuanta jeszcze przed uchwaleniem deklaracji zniosła przywileje szlachty oraz powinności feudalne chłopów wobec panów. Sprawa wywłaszczenia była bardzo trudna ze względu na święte prawo własności zawarte w deklaracji. Dlatego konstytuanta rozróżniła: 1. Feudalizm dominujący – poddaństwo, sądownictwo patrymonialne, pańszczyzna i monopole dworskie 2. Feudalizm kontraktujący – prawo do poboru czynszów i podobnych opłat od chłopów Pierwsza kategorię likwidowano bez odszkodowań, a od drugiej chłop mógł się wykupić. W 1792 ustalono, że chłopi będą zobowiązani do świadczenia czynszów tylko tam, gdzie panowie będą mogli udowodnić swoje prawo do nich. W 1793 zniesiono wszelkie prawa feudalne bez odszkodowań. Ustawa o konfiskacie dóbr kościelnych Ustawa o konfiskacie dóbr szlacheckich emigrantów Skonfiskowane dobra sprzedawano chłopom za symboliczną cenę. W ten sposób

zlikwidowano wielką własność ziemską w Francji . Reformy zarządu terytorialnego 1. Francję podzielono na 83 departamenty, które dzieliły się kolejno na dystrykty, kantony, gminy wiejskie i miejskie. 2. Całą administrację lokalną powierzono obieralnym samorządowym organom. Na poszczególnych szczeblach obywatele wybierali wieloosobowe rady: municypalne w gminach (3 -21 osób) dystryktowe (12) i departamentowe (36). Rady wybierały ze swego grona merów w gminach a dyrektoriaty w dystryktach (4 osoby) i w departamentach (8). Reformy sądownictwa 1. Równe dla wszystkich sądownictwo powszechne. Odrębne sądownictwo w sprawach cywilnych i karnych a. Dla spraw cywilnych wprowadzono sądownictwo dwustopniowe (sądy pokoju i trybunały dystryktu, od których apelacja mogła iść do innego dystryktu) b. Dla lżejszych spraw karnych istniały 3 instancje(sądy policji municypalnej, sąd policji poprawczej (na szczeblu kantonu), trybunał dystryktu c. Dla cięższych spraw karnych zagrożonych kara na ciele lub hańbiącą, śledztwo przeprowadzał sędzia pokoju, który przekazywał sprawę do trybunału dystryktu, który sądził sprawę wraz z ławą przysięgłych d. Powstał sąd kasacyjny, który w razie naruszenia procedury lub prawa mógł uchylić wyrok i odesłać sprawę do innego trybunału wdla ponownego jej rozpatrzenia 2. Czynnik suwerenności ludu a. Sędziowie obsadzani w drodze wyborów b. Istnienie ławy przysięgłych 3. Niezawisłość – sądy w Francji były zupełnie oddzielone od władzy wykonawczej i ustawodawczej Unormowanie stosunków wyznaniowych Zasada wolności sumienia (wolności wyznania), znalazła zastosowanie w ustawodawstwie. Przyznano obywatelstwo wszystkim protestantom. Wszystkim Żydom przyznano wszelkie prawa obywatelskie. Państwo a kościół katolicki: 1. konfiskata dóbr kościelnych i przekształcenie je w dobra narodowe, kasacja zakonów 2. Konstytucja cywilna kleru – państwo ma prawo regulować organizację wewnętrzna kleru nie ingerując w dogmaty wiary. Zniesiono dotychczasowy podział diecezjalny i wprowadzono nowy odpowiadający podziałowi administracyjnemu. Takie potraktowanie kościoła doprowadziło do kryzysu w stosunkach kościoła i państwa. 3. W 1792 Konwent wprowadził obowiązek zawierania ślubów cywilnych i odebrało sądownictwo w sprawach małżeńskich kościołowi.

B. Zasady konstytucji z 1791

Ogólne zasady konstytucji Konstytucja opierała się na Deklaracji, która weszła do niej jako wprowadzenie. 1. Władza wykonawcza – była sprawowana przez króla a. Był nietykalny i nieodpowiedzialny b. Mianował ministrów c. Wszystkie akty króla wymagały kontrasygnaty ministra d. Nie miał władzy ustawodawczej, przysługiwało mu tylko prawo weta zawieszającego (odrzucane poprzez uchwalenie go przez dwie następne legislatywy) e. Nie mógł rozwiązać Zgromadzenia ● Ministrowie byli odpowiedzialni prawnie, oskarżenie było wydawane przez Zgromadzenie ustawodawcze, a sprawę rozpatrywał Najwyższy Trybunał Narodowy (nie mogli być członkami Zgromadzenia) 2. Władza ustawodawcza – Powierzono jednoizbowemu Zgromadzeniu Ustawodawczemu wybieranemu na dwa lata w wyborach pośrednich (płacony odpowiednio wysoki podatek, 25 lat mężczyzna). Uprawnieni wybierali po jednym elektorze na sto obywateli (mieli jeszcze wyższe cenzusy), elektorzy na zebraniach elektorskich wybierali posłów. (wybory pośrednie, dwustopniowe) Wrzesień 1791 r. – rozwiązanie Konstytuanty, wybory do Zgromadzenia Ustawodawczego (przewaga bogatego mieszczaństwa) III. Okres rządów Konwentu (1792 – 1793) Zebranie się Konwentu i proklamacja Republiki Pierwszym aktem Konwentu było formalne zniesienie monarchii i proklamowanie republiki (22.09.1792). Okres Konwentu formalnie trwał trzy lata, w rzeczywistości tylko osiem miesięcy – do przejęcia władzy przez Jakobinów. Walka żyrondystów z jakobinami Żyrondyści zgodzili się na to, aby król był sądzony przez Konwent. Po zdobyciu większości przez jakobinów większości w Konwencie, musieli oni wprowadzić ład wewnętrzny i uratowanie dzieła rewolucji.

IV. okres dyktatury jakobińskiej(1793 – 1794) Konstytucja jakobińska z 24.06.1793 1. W deklaracji wysunięto przede wszystkim argument równości nad wolności a. Prawo do pracy i opieki publicznej b. Prawo do wykształcenia c. Prawo do własności przestało być święte i nienaruszalne d. Konstytucja za najświętsze prawo ludu uznaje prawo do oporu 2. Cala władza miała spoczywać w ręku jednoizbowego Ciała Ustawodawczego wybieranego na okres jednego roku w wyborach bezpośrednich, równych, powszechnych i jawnych. Prawa wyborcze mieli mieć mężczyźni od 21 lat

a. Samodzielnie uchwalała dekrety, ustawy musiały być przekazane do zebrań pierwiastkowych 3. Funkcje wykonawcze miała sprawować Rada wykonawcza podporządkowana Ciału Ustawodawczemu, złożona z 24 członków powoływanych przez ciało ustawodawcze na dwa lata, co roku połowa miała się zmieniać 4. Przyznano szerokie uprawnienia zebraniom pierwiastkowym (ogół obywateli) a. Wybierały posłów do Ciała Ustawodawczego, sędziów, urzędników b. Przedstawiały kandydatów do Rady wykonawczej c. Projekty ustaw musiały być skonsultowane z nimi (bezpośredni udział w ustawodawstwie) Konstytucja jakobińska nie weszła w życie. W obawie przed kontrrewolucją, władza rzeczywista objęta została przez komitet Ocalenia Publicznego (9 członków kierowało polityką zagraniczną i wewnątrzną). Komitet Bezpieczeństwa Powszechnego - do walki z kontrrewolucją Trybunał Rewolucyjny - sądził za przestępstwa kontrrewolucyjne Robespierre – ustrój rewolucyjny – dopuszczenie wszelkich możliwych sposobów do ocalenia narodu; system terroru. V. Okres dyrektoriatu (1794/95 – 1799) - powrót na pozycje bardziej konserwatywne Konstytucja dyrektoriatu z 1795 1. Deklaracja ograniczyła katalog wolności, a o równości mówi tylko jako o równości wobec prawa. Zawiera liczbę obowiązków obywatela 2. Władza ustawodawcza spoczęła w ręce dwuizbowego ciała ustawodawczego (Rada Pięciuset i Rada Starszych [250 członków]), wybierane na okres 3 lat, z tym, że co roku 1/3 składu się zmieniała. Wybory były pośrednie (wyborcy – elektorzy – posłowie) w wyborach I stopnia cenzus wieku był 21 lat (elektorzy musieli mieć, co najmniej 25,) oraz cenzusy majątkowe. Bierne: Rada Pięciuset 30, Rada starszych 40, mogli zostać tylko żonaci lub wdowcy. Inicjatywa należała do Rady 500, Rada Starszych mogła zatwierdzić lub odrzucić. 3. Władzę wykonawczą – powierzono Dyrektoriatowi – kolegium złożonemu z 5 dyrektorów, którzy wybierani byli na 5 lat i zmieniali się, co roku po jednym. Wyboru dokonywała Rada Starszych spośród 10 kandydatów przedstawionych przez Radę 500. Dyrektorzy powoływali ministrów (zwykłych urzędników); byli tylko odpowiedzialni prawnie. 4. Dyrektorzy nie mieli prawa zwoływać, odraczać, ani rozwiązywać Rad, ani też uczestniczyć w ich zebraniach. 5. Rady nie mogły interpelować ani usuwać dyrektorów Dyrektoriat, w obawie przed powrotem Burbonów, stworzył dyktaturę wojskową.

VI. Okres dyktatury Napoleońskiej (1799 – 1814) Konstytucja konsularna z grudnia 1799 (przyjęta przez plebiscyt) 1. Konstytucja przyznała wszystkim obywatelom od 21 roku życia prawa wyborcze. Cały system oparty był na tzw. listach zaufania wszyscy obywatele wybierali z siebie 1/10 ludzi godnych sprawowania urzędów (lista okręgowa). Z tej listy wybierano

kolejną 1/10 do listy departamentalnej, z kolej znów członkowie tej listy wybierali spośród siebie 1/10 członków na listę narodową. I konsul wybierał z tych list odpowiednio urzędników na szczeblu okręgowym i departamentalnym, a Senat powoływał narodowych konsulów i członków zgromadzeń ustawodawczych. 2. Ustawodawstwo a. I konsul – przedstawiał projekty ustaw b. Rada stanu (składała się z członków mianowanych przez I konsula) – opracowywała projekty ustawodawcze, a także wykonywała sądownictwo administracyjne c. Trybunat – złożony ze 100 członków, przeprowadzał dyskusję nad projektami ustaw. W 1807 r. został rozwiązany za nastroje opozycyjne d. Ciało Ustawodawcze – złożone z 300 członków, uchwalało ustawy, które przedstawiało mu po trzech członków Trybunatu i Rady Stanu; nie było możliwość dyskutowania o uchwałach e. Senat – składał się z 80 członków dożywotnich, nominowanych przez I konsula. 1. Sprawdzał on zgodność ustaw z konstytucją 2. Mógł wprowadzić zmiany do konstytucji (za zgoda plebiscytu ludowego) 3. Mianował członków Trybunatu, Ciała Ustawodawczego i sądu kasacyjnego 3. Władza wykonawcza – należała w sumie do pierwszego konsula (pozostałych dwóch miało tylko głos doradczy), miał też prawo inicjatywy ustawodawczej i mianował urzędników państwowych, którzy odpowiadali przed nim. 4. Zmiany do konstytucji a. 1802 r. – dożywotność urzędu konsula dla Napoleona, z prawem wyznaczania następcy b. 1804 – przekształcenie urzędu konsulów w cesarską godność dziedziczną c. 1807 – rozwiązanie Trybunatu

B. Reformy wewnętrzne Reformy zarządu terytorialnego Departament dzieliły się na okręgi i gminy. Kanton utrzymał się jedynie jako okręg administracji skarbowej i sądowej Na każdym szczeblu postawił urzędnika, który w każdej chwili mógł zostać odwołany przez swojego przełożonego. 1. Na czele departamentu stał prefekt a. Podporządkowane mu były działy administracji z wyjątkiem: sądownictwa,

wojska, poczty oraz szkolnictwa wyższego i średniego b. Jego zwierzchnikiem w dziedzinie administracji był minister spraw wewnętrznych, a w innych odpowiedni ministrowie 2. Na czele okręgu podprefekt 3. Na czele gminy mer Przy boku prefekta podprefekta i mera stały Rady Departamentalne, okręgowe i gminne (służyły głównie jako organy doradcze) Reorganizacja sądownictwa 1. Na szczeblu kantonu – sędziowie pokoju 2. Na szczeblu okręgu – jeden trybunał dla spraw cywilnych 3. Trybunały apelacyjne (było ich 27) – organ odwoławczy od okręgowego 4. Trybunał kasacyjny Sądownictwo karne, zmiany 1. Zniesiona została ława przysięgłych oskarżająca, została tylko ława orzekająca dla spraw karnych 2. Zniesiono obieralność sędziów 3. Wybierani byli tylko sędziowie pokoju i przysięgli. 4. Zasada nieusuwalności sędziów Unormowanie Stosunków między państwem a kościołem W 1801 został zawarty konkordat, Pius VII ustąpił w: 1. zniósł przedrewolucyjny podział diecezjalny i zgodził się na nowy wprowadzony przez konstytuantę 2. Biskupi nominowani przez I konsula i papież nadawał im później inwestyturę 3. uznał za nienaruszalny stan faktyczny dóbr kościelnych, powstały poprzez ich konkfiskatę i rozprzedaż Kodeks cywilny 1804 1. kodeks cywilny należy uznać za pierwszy na świecie wzorowy kodeks prawa cywilnego. Zrywał zasadniczo z: a. Wszelkimi ograniczeniami prawa feudalnego b. Z nierównością prawa wobec ludzi różnych stanów c. Tworzył prawne podstawy rozwoju kapitalizmu 2. nie został jednak w całości napisany od nowa a. prawo małżeńskie wywodzi się z prawa kanonicznego b. Prawo zobowiązań opiera się na prawie rzymskim c. W majątkowym prawie małżeńskim występują nawiązania do prawa zwyczajowego Francuskiego 3. Stanowił postawę i wzór dla późniejszych kodyfikacji...