Geschiedenis islam - lesnotities PDF

Preview

Summary

Download Geschiedenis islam - lesnotities PDF

Description

Geschiedenis van de islam - lesnotities Les 1: 13/02 Mohammed stelt openbaring te gekregen hebben van God dat dan de Koraan zal genoemd worden. Het is een geschiedenis die begint bij die 1 persoon en vandaag 2 miljard mensen de zich moslim noemen. Oemma is de gemeenschap van gelovigen van moslims. Eigen tijdrekening die begnt met geschiedenis Mohammed rond 622 tot 1442 AH (vandaag). Iedereen die lid is van de gemeenschap heeft een eigen toekomstperspectief nml. naar het paradijs te gaan. Dit noemt een heilgeschiedenis. Sharia = juiste pad van God. Geschiedenis van moslim zijn. Samids geschiedenis is een geschiedenis die veel breder is. Islaam verschijnt niet in de marge van de geschiedenis. Het verschijnt meteen in het centrum van de geschiedenis. Meteen een enorme revolutionaire impact. Veranderd de geschiedenis. Niet enkel islaam als levensbeweging, maar ook politiek is. Het is een geschiedenis van ook andersgelovigen. Ook sociale, economische, culturele veranderingen sinds de vroege 7e eeuw die zich uitstrekken over hele euro-Aseatische wereld. In deze lessen gaat het niet over de heilsgeschiedenis, maar wel over een islamitische wereld die over veel meer gaat. We spitsen ons toe op West-Azië. 1e golfbeweging: 7e - 10e eeuw + 11e - 18e eeuw. Er is een parrallel tussen beide golfbewegingen. Centraal staat interactie tussen rijks- en indentiteitsvorming als een kader waarbinnen alles wat er gebeurt een plaats kan gegeven worden. Een deel ook bepaald door de aard van het specifieke bronnenmateriaal. Bronnenmateriaal dat door elites, leiders, … is geschreven. We maken een soort vereenvoudiging van interpretatiekader dat door Max Weber ontwikkeld is. 

 

Legaal o rationaal: het gezag van de wet o vooral in context van moderniteit o Bv. Waarom aanvaarden we gzag van regering? Omdat het door wettelijk kader wordt vormgegeven. Charimatisch o Mensen aanvaarden iemands gezag, omdat ze naar hem opkijken Traditioneel o Uit gewoonte, iets is altijd zo geweest o Hierbij  Patriarchalism  Patrimonialism  Wanneer kern en belangen zo complex en uitgebreidt worden dat het … anderen die aangetrokken worden omwille van specialisaties bv. militairen, … De kern blijft gebouwd op familierelaties, maar degene die die belangen uitvoeren zijn specialisten.

Macht is geen absolute kwaliteit, gaat steeds over het uitoefenen van macht op anderen. Dat begint steeds in een context van verwantschapstradities. Dit evolueert dan naar complexere relaties die patriarchaal zijn. Zo kijken we naar Wast-Azië bekeken vanuit specifieke venster. Wisselwerking tussen specifieke vormen tussen ….

1

Geschiedenis van de islam - lesnotities Golf 1: 7e - 10e eeuw: de laatantieke tijd en het islamtische wereldrijk De laat antieke tijd is de periode die zeer trage verandering. Tijd van grote wereldrijken. Romeinen en Pyzantijnen die de regio vanuit Constantinopel beheersen. Verder de Sassanieden die vanuit Perzië heersen. Die nieuwe vorm van monotheïsme wordt verspreid en zal hand in hand gaan met politiek beleidt. 1 waarheid: de keizer of de shah. Die wereldrijken en de monotheïstische tradities zijn voorbestemd om constant met elkaar in de conflict. Enerzijds het Byzantijnse rijk en anderzijds de het Sassaniedische Rijk. Beiden zullen sterk veranderen. Byzantijnse rijk zie andere samenvatting. Ook in Sassaniedische Rijk centralisatie (beetje nabootsen van wat er gebeurt bij Byzantijnse rijk). Ook vergroten van afstand tussen centrum en periferie waardoor er meer ruimte bestaat voor de perferie om macht te bekrijgen. Enorme tweestrijd tussen beide rijken in vroege 7e eeuw om alleenheerschappij. Schaarste in Arabië. Enorm droog gebied. Vooral gekenmerkt door schaarste. Grote woestijngebieden. De mogelijkheden om te overleven zijn zeer beperkt. Zowel het arabische schiereiland zelf. Externe factoren waardoor rijken/ groepen meer op voorgrond zijn getreden. Het zuiden nml. Jeden. In het noorden heb je een gelijkaardige situatie. Daar verschijnen koninkrijken onder arabische families die leiderschap weten te claimen onder een ruimer geheel van arabische … Grensgebied gaat investeren in lokale groepen om lokale strijd te voeren. De bondgenoten van Byzantijnen zijn de Ghassanieden. Die perfiere groepen die alsmmaar belangrijker worden. Hetzelfde gebeurt in de loop van de 6e eeuw. Rondom de Lakhmiederen. De Eufraat en Tygris. In Centraal- en West-Azië wordt het leven georganiseerd rond verwantschapsrelaties. Bepaald ook de groote van de groepen. Verwantschap: Banu. Verwantschapsgroepen patriarchaal georganiseerd. Niet te groot wat dan schaarste, maar ook niet te klein want dan geen macht opeisen. Tegelijkertijd spreken ze wat we nu noemen arabisch. Veel variaties, maar al deze groepen kunnen dus zo communiceren en er zal ook het idee heersen dat al deze groepen vandezelfde voorvader komen. Rooftochten behoren tot de cultuuur van die arabische verwantschapsgroepen. Rooftochten tegenover andere groepen. Alle leden van de verwantschapsgroep zijn krijgers. Ook norm/ mildere principe waar beroep op gedaan wordt om voorkomen dat conflict sterk uit de hand zou lopen. Wanneer een iemand uit groep gekwets wordt heeft die groep het recht om andere groep ook te doden. Principe van de bloedwraak om te voorkomen dat tijdens rooftochten zo weinig mogelijk bloed vergoten wordt. Kleine groep waarin toch enkele mensen belangrijker zijn. Geen koningen ofzo, maar leiders. Deze worden genoemd de Ashraf. Deze kunnen optreden als scheidsrechters (hakam). Sommige groepen zijn nomaden, anderen zijn sedentair. Sedentair in de buurt van waterbronnen. Zo’n sacrale plaatsen noemt met haram (fenomen als een boom die in woestijn verschijnt wordt als goddelijk fenomeen beschreven). In de haram moet alles wat met conflict te maken heeft verdwijnen, omdat we zo dicht bij god zitten. Zo’n haram in Arabisch schiereiland was Mekka. Twee elementen hadden dat tot die specifieke plaats gemaakt: enerzijds een bron nml. de Zamzam en anderzijds de Kaaba dat het centrum was van het heiligdom. Verbonden met verhalen over Abraham, … In de loop van de 6e eeuw waren en bewakers in Mekka om alles in goede handen te leiden. Dit bewaken was in handen van 1 familie nml. de Quraysh. Binnen Quraysh gaan vredevolle omstandigheden voor bedevaarders, bewaken van Kaaba en ook als steeds meer en meer handel tussen Jemen en Byzantijnse rijk beheersen.

2

Geschiedenis van de islam - lesnotities Casus: De betekenis van de komst van islam in de laatantieke tijd? 1. Traditionele interpretaties a. interpretaties van moslims zelf Byzantijnse rijk is opnieuw 1 geheel geworden. In hoeverre is dat totaal radicale verandering onstaat. Waar komt die verandering plots vandaan? Is dat iets nieuws of is deel van het historische proces. Hoe kijken moslims zelf naar eigen geschiedenis? Mohammed is de laatste profeet die net als zoveel profeten ervoor … Mohammed als breuk. Alles wat voor Mohammed gebeurde kan onder 1 noemer gebracht worden nml. tijdsperk van polytheïsme naar … Voor de islaam zelf is dit een duidelijke breuk. Die profeet was een analfabeet, hij was onwetend, maar God heeft hem alwetend gemaakt. b. Interpretatie van onderzoekers: Pirennen Hypothese van begin middeleeuwen, einde antiqiteit. Idee van Pirennen. Voor Pirennen beginnen de middeleeuwen met de komst van Islaam en expansie van … De komst van Islaam betekend het afsluiten van ‘Europa’ van het mediterane gebied en van de antieke erfenis. Die Europa terugdwingt naar zichzelf. Het verklaart voor hem de karolingische renaissance omwille van feit dat karolingers niet meer konden bouwen adhv erfenis van antiekheid, maar eigen techniek moesten uitvinden. Deze thesis is controversieel, omdat er veel gaten in idee zitten. Het doorknippen van handelsrelaties … Idee klopt dus waarschijnlijk niet, maar blijft referentiepunt voor denkers over middeleeuwen en leeft voort in meer populistische bedenkingen nml. de clash of the Civilizations. c. Samuel Huntington [st. 2008], The Clash of Civilizations and the Remaking of World Order [1996] Ook dit is een ideologische visie die vooral zeer sterke impact heeft gehad op beleid dat gevoerd werd door Bush en Trump. Arabieren kunnen geen Israëlieten zijn in dit voorbeeld. Ook Huntington grijpt terug naar idee van een breuk. 2. Historisch wetenschappelijk onderzoek Twee grote stellingen. Herinterpretaties van verschijnen in laat antieke tijd. a. … De laatantieke wereld is een wereld die we vooral rond middellandse zeegebied dus Arabische wereld heeft hier niet mee te maken. Misschien is de echte wieg van de Arabische wereld eerder richting de regio van Christendom. Denkt dat mekka op de verkeerde plaats lag. Hagarism-aanhangers hebben twee radicale standpunten nml. dat Mohammed niet bestaan heeft en dat de koran uit de 8e en niet 7e eeuw bestaat. Hier kwam veel kritiek op nml. omdat het bronnenmateriaal dit tegenspreekt. b. … Misschien moeten we de ruimte veel ruimer beschouwen en is Arabisch schiereiland wel veel meer geïntegreerd binnen de laatantieke wereld. Deze stelling is veel meer geïntegreerd nu.

3

Geschiedenis van de islam - lesnotities Brown is degene die de term hanteert. Er verschijnt steeds meer bronnenmateriaal die toelaat deze … Die gezien worden als deel van een goddelijk plan, door god gestuurd tegen Christendom. Krijgers, strijders, maar volgen ook de leidraad die gegeven is door een figuur nml. Mohammed. Mohammed preekte en geeft ook wetgeving. In de vroegste tekst zien we iets gelijkaardigs terugkomen. Een monnik die ook verwijst naar groepen die door God Op basis van dit materiaal doet Hoyland … In de regio’s van Egypte en Irak. Uiteindelijk wordt dit idee op basis van dit nieuwe bronnenmateriaal het duidelijkst ingevoerd door … De aard van die beweging Les 2: 20/02 1. Golf 1: 7e -10e eeuw 1.1. De Laatantieke tijd en het islamitische wereldrijk ! Vraag op slide is 1 van vragen examen Onderwerp van vandaag heeft veel connecties met wereld van vandaag:1 Salafisten proberen zo goed mogelijk te leven zoals hen dat is voorgedaan door de ‘de vrome voorouders’. Dit zijn de 1e drie generaties van moslims. O.a. ‘de rechtgeleide kaliefen’ (4 1e leiders na M.). Deze mensen zijn de besten van zijn (M.) gemeenschap. Salafisten nemen dit zeer letterlijk. Hoe het toen was moet het nu zijn. Ze halen hun kennis uit verhalen (Hadith) in soenna en Koran. Salafieten willen terug naar die ideale samenleving. Hoe? Terugtrekken uit samenleving, geweld gebruiken (Jihadi Salafisme bv. Al Khaida, ISIS). Abu Bakr al-Baghdadi (leider ISIS, nu dood) roept zichzelf uit als kalief om link te leggen met ‘de rechtsgeleide kaliefen’. Afbeelding van koning Jordanië en koning Marokko. Twee eerder stabiele delen uit gebied. Twee koningen die hun gezag stoelen op link met traditionele verleden. Macht op basis van traditie. Jordanië heet voluit ‘het Hashimitisch’ koninkrijk. Die koning claimt dat hij afstamt van de Hashim. De shariief van Marokko is een rechtstreekse afstammeling van Mohammed. Casus 1: Op zoek naar de historische Mohammed: We weten enorm veel over deze periode. Deze informatie wordt generatie op generatie doorgegeven. Eerst mondeling (soenna), later specialisten die die mondelingen traditie gaan opschrijven. Uiteindelijk bewaard gebleven in twee grote vormen: Sira (biografie van profeet M.) en Hadith (alle overleveringen die samengebracht worden vooral in kader tot conclusie komen over islamitisch recht). De belangrijkste Sira komt uit vroege 9e eeuw. Deze biografie is gebaseerd op (delen geselecteerd uit) een biografie uit de 8e eeuw. Verder is er Hadith. De belangrijkste collecties zijn in loop van 9e eeuw ontstaan. De Sahih zijn de echte overleveringen met connecties die teruggaan naar tijd van M. Een Hadith bestaat altijd uit twee zaken. Je hebt altijd de inhoud en anderzijds de overleveringsstructuur (van wie hebben we wat gehoord). Verhaal één gaat terug naar Aisha bv. profeet vond het prettig om alles met rechts te doen. (Salafisten gaan dit opvolgen). Die verhalen zijn niet altijd zo 1 Niet leren 4

Geschiedenis van de islam - lesnotities éénduidig. Een voorbeeld daarvan is het genotshuwelijk: een juridische regel waarbij het toegelaten is om binnen huwelijk een ander huwelijk te sluiten om seks te hebben en dit huwelijk daarna te ontbinden. Moslims discussiëren hierover. Waarom heb je iets als Hadith en ‘echte’ Hadith? Omdat er zo’n 600.000 de ronde gingen. Het was dus moeilijk om te ontdekken welke ‘echt’ zijn uit de periode van de profeet. Hier zijn er maar 4 (?) van overgebleven. Deze tests zijn uitgevoerd adhv een wetenschappelijke methode: hoe is het verhaal bij specialisten uit de 9e eeuw terechtgekomen? Hoe zaten de overleveringsstructuren in mekaar? Leefden alle mensen uit de keten? Voorbeelden zijn alBuhari, al-Tabari, … Er wordt zeer veel gediscussieerd over statuut van materiaal. In …e eeuw zie je verschillende standpunten ontstaan waarin het rijk materiaal van … dat als kennis kan gebruikt worden om leven van M. te ontdekken. Die elk hun visie hebben. Tal van verschillende geleerden gaan verschillende standpunten vertegenwoordigen. Vaak wordt hier voorbeeld van profeet gebruikt, maar hier zijn dan vaak tegenstellingen. Standpunt 1: De stellingen van … gaat zijn dat Hadith ongeloofwaardig wat vroege geschiedenis betreft tot als het tegendeel bewezen is. Hadith kan wel gebruikt worden voor islamitisch recht. Aanhangers zijn the Goldziher, Lammerns, Schacht. the Goldziher :Hadith’s zijn reflecties die verschijnen in gemeenschappen die later zijn dan de eerste generatie. Lammerns: Hadith vertelt vooral een verhaal over wet, doctrine en exegese (proberen verklaren en begrip van koran) Schacht: Hadith vertelt ons vooral over formuleren/ discussiëren over … Standpunt 2: Alle Hadith zijn waar tot tegendeel bewezen wordt. Aanhangers zijn Watt. Hadith bevat steeds een kern van waarheid. Het meeste wat je vandaag leest steunt op dit materiaal. Materiaal heeft een betrouwheidskarakter. Sommige vandaag gaan hierop verder. Gaan ketens van overleveraars verder onderzoeken. Zij gaan beide standpunten samenbrengen. Aanhangers zijn … . Zij willen komen tot zo duidelijk mogelijk traditie en probeert tegenstellingen op te lossen. Stanpunt 3: De school van London die stelde dat Mekka niet in Arabië lag, maar in Nabije Oosten. Die gaan buiten die traditie treden. Ze gaan ander materiaal zoeken. Revisionisten die ontkennen dan Mohammed bestaan. Crone en Cook zijn al teruggekomen op hun woorden, maar de andere namen niet. Er bestaat steeds meer materiaal dat hij wel bestaan heeft. De afgelopen 20 jaar vertellen steeds meer en meer bronnen dat Mohammed wel bestaan heeft. Mingana Koran is ander voorbeeld. Op perkament. Tekst die je hier vind zou geschreven zijn niet lang na Mohammed. Het staat zo goed als vast dat deze Koran uit 7e eeuw komt. Wat is er interessant? Heel vroege vorm van Arabisch schrift. Deze tekst is niet gewijzigd tegenover de

5

Geschiedenis van de islam - lesnotities tekst van de koran van vandaag. Ook in Leiden heeft zo’n document. De Koran zou al vast staan sinds 7e eeuw. Wat vertelt die Koran over Mohammed? Heel weinig. We zien de verschijning van een bepaald beeld van Mohammed. Hij is een gezant van God die gelovigen rondom zich verzamelt tegenover de ongelovigen. Tekst die zeer waarschijnlijk uit 7e eeuw afstamt is Hadieth/ Siera. Ook hier vind je datzelfde beeld van Mohammed. Andere bronnen zijn heel zeldzaam. Er is een munt uit 7e eeuw die M. verwijst. Een munt uit Damascus toont dat er iets als monotheïsme is en dat er een nieuwe jaartelling is. Er bestaat discussie over of dit de profeet is. Verder een rots met ‘Ik ben in naam van God …’. Opnieuw monotheïsme en nieuwe jaartelling. 2. De profeet M. en het Arabische leiderschap van Medina 2.1. De socioreligieuse roeping van Muhammad in Mekka Traditioneel wordt gesteld dat M. in jaar 570 wordt geboren. Dit wordt ook het verhaal van de olifant genoemd. Wordt geboren in 1 van die clans van de stad Quaraysh. M. wordt geboren in de clans Hashi. Vanaf 612 zal die openbaring doorgegeven worden meestal via engel Gabriël. In eerste instantie blijft de impact daarbij heel beperkt. In eerste instantie heeft hij niet al te veel volgelingen. Eerst enkel zijn neef en zijn zoon Ali. (Nalezen). In 615 zal een eerste Hidjra plaatsvinden. De gelovigen worden belaagd dus daarom moeten ze wegtrekken. Ashraf zijn leidende families binnen Arabische stam en clan families. Deze mensen voelen zich aangevallen door M. In 615 gaat M. dus van Mekka naar Ethiopië trekken. Dit was een christelijk koninkrijk. M. wordt beschermd binnen het clan systeem dus niemand wil hem doden uit vrees voor een bloedblad. Iedereen die niet tot die clanstructuur behoort vlucht. Wanneer M. zijn beschermer sterft en de volgende clanleider hem niet wil beschermen moet hij opnieuw vluchten. Dit zal naar Medina zijn. Waarom staat men in Medina wel open voor M. en in Mekka niet? In Medina reeds problemen die hij zal oplossen. In Mekka ontvangt men deze Muhadjirun en deze stammen worden daarvoor de … genoemd. 2.2. De politiek-religieuze roeping van Muhammad in Medina

Umma is de gemeenschap van de gelovigen. Waarvan de oorsprong ligt in de migratie van die groep. Het is ook het moment dat nieuwe jaartelling start. In 630 totale omkeer. Aan hoofd van zijn leger neemt hij Mekka over. In jaar 632 gaat hij laatste bedevaart uitvoeren volgens de rituelen die vandaag nog steeds te volgen worden. Dit heet de afscheidsbedevaart. In 632 zal hij sterven. Op basis van charisma is het hem gelukt. 2.3. Het Arabische leiderschap van Medina: opvolging en fitna

2.3.1. Opvolging en leiderschap Het grote probleem is wie heeft het recht om in de voetsporen van profeet M. te treden? Welke principes kunnen we hanteren? Er zijn geen duidelijke richtlijnen over wie M. voor ogen had. Die eerste 4 figuren kwamen uit Mekka en uit verwantschapsrelaties van profeet Mohammed. ‘Uthman was deel van andere clan wat voor problemen zal volgen. Mohammed met de Koran. Heeft hij een rechtstreeks lijn met God of heeft hij een lijn via de profeet?

6

Geschiedenis van de islam - lesnotities Uiteindelijk wordt er consensus gevormd. Recht geleiden Kaliefen. Dusdanig het rechte pad aangeven. Conflicten duiken op wanneer de tijd sinds het overleiden alsmaar toeneemt. Wanneer ‘Uthman aan de macht komt dan zien we hoe daar in context spanningen en breuklijnen die breuklijn weer opduikt. Er komt een verschuiving van leiderschap. Terug naar rechts op stamboom naar de clan die zich in eerste instantie afzette tegen M. We zitten met oude principces van leiderschap waarbij 1 leider van familie van clan/ stam is. Deze leiderschap is op basis van verwantschap. Mohammed behoorde tot die van Ashraf. Die nieuwe gezag is gebaseerd op de link die zij hebben met de charisma van M. Uitgeroepen op twee principes: nabijheid (hoe dichter bij profeet, hoe belangrijker) en voorrang (hoe vroeger je bekeert was, hoe hoger je status en aanzien). Dan zien we verschillende militaire campagnes die Arabisch schiereiland verenigen. Eind jaren ’30 Irak, Egypte … De oude Ashraf en hun volgeling die kunnen geëmigreerd worden. Zij worden nu deel van de umma. Zij blijven beroep doen op oude … . Spanningen tussen beide groepen leiden tot moord op ‘Utmah. Volgens de Ashraf: als ‘Ali aanvaard leider te worden na ‘Utmah ’s moord zou hij moeten optreden tegen moordenaars, maar nee hij aanvaard net hun vraag. Dus Ashraf gaan niet meer gevolg volgen. Dit heet de fitna. Dan zijn er verschillende veldslagen. Fitna verwijst naar umma die noorden kwijt is. Gemeenschap die keuze moet maken welke leiders gaan ze volgen. Hier gaan allerlei splintergroepen ontstaan en twee grote groepen zijn Shi - Umayya.

2.4. Vragen

Hoe schrijf/ spreek je uit naam van Mohammed? Wat is de religieuze context waarin Mohammed verschijnt? Het jaar 0 is het einde van een tijdsperk dat daaraan vooraf gaat. Die tijd was een tijdsperk van onwetendheid. In deze periode had elke clan/ stam wel een God waarin hij geloofde. Dit heet afgodsbeelden. Er was dus een situatie van polytheïsme. Een voorbeeld daarvan zijn de ‘duivelsverzen’: het geloof in vrouwengoden. Er wordt verondersteld dat in Ka’ba elke stam wel zijn afgodsbeeld had. Dit is het traditionele verhaal. Recent onderzoek ...