Leki żółciowe i wątrobowe PDF

Preview

Summary

Leki żółciowe i wątrobowe...

Description

Leki pochodzenia naturalnego

wykład 11

16.12.2010

Leki żółciowe i wątrobowe

Kumaryny 4-metyloumbeliferon (=hymecromone, imecromone) Wchodzi w skład preparatów: Cholestil, Cantabilin, Cholespasmin, Hymecromone. Występowanie: - rośliny z rodziny Apiaceae - otrzymywany również na drodze syntezy Zastosowanie: - przewlekłe choroby pęcherzyka żółciowego - hiperkinezy - zespoły po cholecystektomii (wycięcie pęcherzyka żółciowego) fraksydyna i izofraksydyna Wykazują podobne działania (słabsze) do 4-metyloumbeliferonu, stanowią dimetoksylowe pochodne umbeliferonu. Występowanie: - kora i liście jesionu: Fraxini cortex, folium Fraxinus excelsior – jesion wyniosły (Oleaceae) - ziele bożego drzewka: Abrotani herba Artemisia abrotanum – bylica boże drzewko (Asteraceae)

Olejki eteryczne Menthae piperitae aetheroleum Skład: - mentol - menton Zastosowanie: są składnikami wielu leków żołądkowo-wątrobowych. Raphani sativi radix – korzeń rzodkwi (czarnej rzepy) Raphanus sativus var. nigra (Cruciferae) Skład: wyciąg suchy z czarnej rzepy zawiera lotne związki siarkowe

Zastosowanie: bardzo często stosowana w schorzeniach wątrobowych w postaci drażetek. Preparaty: Drażetki Raphacholin i Raphacholin C Inne składniki olejków eterycznych działające żółciopędnie to: - borneol - fenchon - terpineol - pineny Wchodzą one m.in. w skład preparatu Terpichol, stosowanego w kamicy żółciowej i innych chorobach pęcherzyka i dróg żółciowych.

Surowce flawonoidowe Hyperici herba Intractum hyperici Succus hyperici Skład: -flawonoidy (hiperozyd) - proantocyjanidyny - hiperycyna Zastosowanie: surowiec wchodzi w skład wielu mieszanek i preparatów wątrobowych. W medycynie tradycyjnej stosowany jest w schorzeniach wątroby, natomiast w medycynie racjonalnej (oficjalnej) jako środek przeciwdepresyjny. Helichrysi inflorescentia – kwiatostan kocanek (Stoechados citrini flos) Helichrysum arenarium (Asteraceae) Skład: - pochodne flawonolu, flawanonu i chalkonu - głównym składnikiem jest izosalipurpozyd Preparaty: - Składnik mieszanek np. Cholagoga III - wyciąg z surowca wchodzi w skład preparatu Cholesol Agrimoniae herba – ziele rzepiku pospolitego Skład: - garbniki - gorycze - flawonoidy

- cholina - sole mineralne Preparaty: Wchodzi w skład: Cholegranu i Gastrogranu

Fenolokwasy i ich pochodne Kwas ferulowy i jego amid (ferulamid) Występowanie: - kwas ferulowy występuje w wielu roślinach, szczególnie z rodziny Umbelliferae - amid otrzymywany jest syntetycznie Działanie: wykazuje działanie żółciopędne Preparaty: ferulamid wchodzi w skład preparatu Raphalamid. Kurkumina Związek dimeryczny, wywodzący się od kwasu ferulowego. Charakteryzuje się żółtą barwą. Występowanie: - kłącze kurkumy, pozyskiwane z gatunków: Curcuma xanthorrhiza, Curcuma longa (Zingiberaceae) - Curcumae xanthorrhiza rhizoma – żółty korzeń jawajski, pozyskiwany z Curcuma xanthorrhiza (Zingiberaceae) Skład: - olejek eteryczny - kurkuminoidy Działanie: - wzmaga wydzielanie żółci - ułatwia trawienie Zastosowanie: - dolegliwości dyspeptyczne - dolegliwości ze strony wątroby i pęcherzyka żółciowego Preparaty: Solaren, Hepatofalk planta, Cholitol, Chelicar Kwas chlorogenowy Depsyd kwasu kawowego i kwasu chinowego (kwas kawoilochinowy).

Występowanie: - pozyskiwany jest z nasion kawy - występuje w wielu roślinach leczniczych m.in. w karczochu Działanie: żółciopędne Kwas cykoriowy (2,3 –dikawoilowinowy) Występowanie: liczne rośliny z rodziny Compositae Działanie: żołciopędne Cynaryna (kwas dikawoilochinowy) Działanie: - żółciopędne – zmniejsza zawartość cholesterolu (o ok.30%) i lipidów (o ok.20%) w surowicy krwi Występowanie: izolowana jest z: Cynarae herba – ziele karczocha, pozyskiwanego z Cynara scolymus (Compositae) Preparaty: Cynarex, Cynarein, Sylicynar, Cynacholin, Hepacynar, Raphacholin AC, Raphacholin C

Inne surowce z rodziny Compositae o działaniu żółciopędnym, zawierające gorzkie laktony seskwiterpenowe, fenolokwasy (kawowy i chlorogenowy), fitosterole i inne terpenoidy Taraxaci radix Taraxaci flos Succus taraxaci – wyciąg wodny z korzeni mniszka wchodzi w skład preparatu Gastrochol i Cholesol Cichorii radix Inulae radix Artemisiae herba – ziele bylicy pospolitej Artemisia vulgaris (Asteraceae) Marrubii herba – ziele szanty Marrubium vulgare – szanta zwyczajna (Lamiaceae). Jest to ziele pospolitego u nas chwasta w rodziny wargowych (podobny pokrojem do pokrzywy). Zawiera diterpen marubinę, kwas rozmarynowy i inne pseudogarbniki, sole potasu, ślady olejku

eterycznego. Surowiec pobudza czynność wydzielnicza trzustki i wątroby. Jest składnikiem ziołowych preparatów i mieszanek wątrobowych, np.Cholegran.

Kwasy żółciowe Kwas ursodeoksycholowy Naturalny kwas żółciowy w ludzkiej żółci, występujący w niewielkiej ilości. Działanie: - nasila wydzielanie żółci - zmniejsza wchłanianie i wytwarzanie cholesterolu - zapobiega tworzeniu się kamieni żółciowych, a powoduje rozpuszczenie się kamieni już istniejących Zastosowanie: - kamica żółciowa - niedostateczne wydzielanie żółci po wycięciu pęcherzyka żółciowego - pierwotna żółciowa marskość wątroby Leczenie jest długotrwałe, dawki 8-15 mg mc.dz. Preparaty: Biliepar, Ursocam, Ursofalk, Ursopol, Proursan Źródło: pozykiwany jest z żółci zwierzęcych. Oleum olivarum – oliwa z oliwek: głównym jej składnikiem jest gliceryd kwasu olejowego. W większych dawkach działa żółciopędnie.

Specyfiki żółciopędne wieloskładnikowe Species cholagogae FPVI – zioła żółciopędne: Taraxaci radix 28,0 cz. Helichrysi inflorescentia 20,0 cz. Menthae piperitae folium 30,0 cz. Frangulae cortex 2,0 cz. Millefolii herba 20,0 cz. standaryzacja: zawartość olejku nie mniejsza niż 0,23% (metoda II) Cholagoga I (species cholagogae nr I): Juniperi fructus Hyperici herba Polygoni avic. herba stosować przy stolcu luźnym

Cholagoga II (species cholagogae nr II) Helichrysi inflorescentia Taraxaci radix Menthae piperitae folium Millefolii herba Frangulae cortex Chelidoni herba stosować przy stolcu normlanym Cholagoga III (species cholagogae nr III) Juniperi fructus Hyperici herba Polygoni avic. herba Frangulae cortex Carvi fructus Menthae piperitae folium stosować przy zaparciach Raphacholin C Cynarae extractum siccum Acidum dehydrocholicum Carbo medicinalis Manthae piperitae oleum Raphacholin AC Carbo medicinalis Cynarae extractum siccum Raphani sativi extractum Raphalamid Extractum Raphani sicc. Carbo medicinalis Oleum Menthae piperitae Alkaloidy Glauci flavi Ferulamidum Gastrodol zawiera 0,3-0,4% alkaloidów glistnika nie mniej niż 0,4% flawonoidów nie mniej niż 0,7% pochodnych antrachinonu Sylicynar sylimaryna Cynarae extractum siccum standaryzowany na polifenolokwasy

Cholesol wyciąg wodno-etanolowy z: Kora kruszyny Skrzyp Owoc róży Ziele ruty Owoc kolendry Owoc jałowca Kwiatostan kocanek Wyciąg z mniszka lekarskiego Chelicur Curcuma et. Chelidonii extractum fluidum Menthae piperitae oleum Menthae piperitae oleum Cholegran Leonuri cardiacae herba (serdecznik) Marrubi herba Hyperici herba Chamomillae anthodium Rhei radix Frangulae cortex Menthae piperitae folium Levistici radix Natrii sulfas Cholavit Menthae piperitae folium Frangulae cortex Juniperi fructus Hyperici herba Carvi fructus (kminek) Artecholin wyciąg wodno-etanolowy z: Abrotani herba (boże drzewko) Sylibi mariani fructus Menthae piperitae herba Taraxaci radix Chelidonii herba standaryzowny na zawartość kumaryn Syligran Sylimaryna

Chamomillae anth. Calendulae anth. (nagietek) Betulae folium Bardanae radix (łopian) Chelidoni herba Boldaloin (tabletki) alkaloidy boldo 0,007 Aloe extractum siccum 0,0236 Boldine (tabletki) Cynarein (tabletki) Terpichol (kapsułki,płyn, czopki) oliwa z oliwek kamfen cyneol borneol pinen mentol menton

Leki działające ochronnie na wątrobę Sylibi mariani fructus - owoc ostropestu plamistego Sylibum marianum – ostropest plamisty (Asteraceae) Skład: - zespół flawonolignanów (=sylimaryna), złożony głównie z sylibiny, sylibininy, sylidoniny - flawonoidy - sterole - olej tłusty - aminy Działanie: sylimaryna: - przeciwdziała szkodliwemu działaniu substancji toksycznych: toksyn grzybowych, czterochlorku węgla, cytostatyków i innych leków - wpływa regulująco na miąższ wątroby - wzmaga syntezę rybosomów i białka w wątrobie Zastosowanie: - chroniczne zapalenie wątroby

- marskość wątroby - zatrucia podczas terapii cytostatykami - przy długotrwałym stosowaniu innych leków Preparaty z ostropestu: Sylimarol, Sylimarosan, Legalon, Sylimax, Sylicaps, Syliverin, Lagosa, Darosylimaryna, Cefasylimaryna, Hepabesch, Hepar-pasc., Preparaty ostropest+karczoch: Sylicynar, Hepatoprotekt, Hepatobon Preparaty złożone: Syligran, Sylipid, Artecholin i inne

Aminokwasy  metionina  arginina  ornityna (powstaje z argininy w cyklu mocznikowym) Działanie: biorą udział w syntezie mocznika z amoniaku, co przyczynia się do odtruwania i regeneracji uszkodzonych hepatocytów. Preparaty z L- argininą: Hepa – Merc (drażetki)+pankreatyna Hepa-Merc 3000 (granulat) Hepatil (drażetki,z L-ornityną) Hepatil vit. (drażetki, z L-ornityną) Sargisthare oral (ampułki do picia)

Mioinozytol (=mezoinozytol) Alkohol cukrowy, witamina, składnik płynów ustrojowych, czynnik lipotropowy. Działanie: zapobiega stłuszczaniu się wątroby. Zastosowanie: - hiperlipidemia - miażdżyca - marskość wątroby Preparaty: Hexanicit, Theohexanicit

Leki o działaniu przeciwbiegunkowym Surowce garbnikowe Tormentillae rhizoma Bistortae rhizoma Quercus cortex Rhei rhizome Myrtilli fructus Myrtilli folium Salviae folium Rubi idaea folium Rubi fruticose folium Sanguisorbae herba Agrimoniae herba Hydrolapathi radix /fructus (szczaw lancetowaty) Tanninum albuminatum – białczan taniny Tinctura tormentillae – nalewka pięciornika

Carbo medicinalis, Carbo activatus FPVIII węgiel leczniczy, otrzymany po zwęgleniu I wysuszeniu drewna lub kości zwierzęcych.

Alkaloidy o działaniu zapierającym atropina Extractum Belladonnae siccum Tinctura Opii Extractum Opii (Guttae Inoziemcovi)

Preparaty złożone Bismutannol (dawniej stosowany) Tanninum albuminatum Bismuthum subnitricum Extractum Belladonnae siccum Benzotal (tabletki) Tanninum albuminatum Bismuthum subcarbonicum Benzonaphtolinum aa 0,15 Salotannal (tabletki) Salolum Tannalbinum Tannosan: species antidiarrhoieae Tormentillae rhizome 30 Myrtilli fructus 30 Menthae piperitae folium 20 Anthemidis anthodium (Rumian rzymski) 10 Salviae folium 10 Zioła przeciwbiegunkowe FPVI: Tormentillae rhizoma 30 Menthae piperitae folium 25 Psyllii semen (płesznik) 15 Salviae folium 15 Rubi fruticosi folium 15 garbniki>70,0mg/g, olejki eteryczne > 0,4ml/100g

Probiotyki Żywe mikroorganizmy, które podawane w odpowiednich ilościach wywierają korzystne działanie w organizmie gospodarza. Stosuje się wyselekcjonowane kultury niektórych bakterii lub drożdży, które pomagają w zachowaniu (lub przywróceniu) właściwej flory bakteryjnej w jelitach oraz działają immunostymulująco. Do bakterii probiotycznych należą: Lactobacillus sp. (Lacidophyllus), Bifidobacterium sp., Streptomyces salvivarius ssp. thermophilus. Drożdże Saccharomyces boulardi. Stosuje się je głównie w biegunkach, zwłaszcza u dzieci i po antybiotykoterapii. Preparaty: Lacidofil, Acidolac, Nutriplant, Dicoflor, Ac-Zymes, Trifora, Lacidosone, Trilac, Floridal, Biotyk, Lacidobaby, Linex forte

Fitoestrogeny i inne środki roślinne stosowane w dolegliwościach kobiecych Fitoestrogeny Do fitoestrogenów zalicza się roślinne związki o budowie steroidowej (fitosterole) jak też związki o innej budowie wykazujące aktywność podobną do endogennych estrogenów np. izoflawony, kumestany, ligniny. Najczęściej stosuje się preparaty zawierające izoflawony soi: genisteinę i daidzeinę. Fitoestrogeny oddziaływują na organizm w sposób podobny do endogennych hormonów (tj. przez wiązanie się z receptorami estrogennymi α i β). Ich działanie jest jednak 100-100000 razy słabsze, ale stężenie we krwi przekracza ok.100 krotnie stężenie steroidów wydzielanych przez jajniki. Fitoestrogeny wykazują większe powinowactwo do rec. β (ER-β) niż do rec.α (ER-α), co objawia się ich tkankowo selektywnym charakterem działania. Oprócz konkurencyjnego wiązania się z receptorami wynikającego z podobieństwa budowy, związki z tej grupy mogą wpływać na: - uwalnianie gonadotropin - hamowanie syntezy hormonów - wzrost syntezy białek wiążących estrogeny Dlatego też możliwe jest działanie antyestrogenne. Oprócz tego mają pewne powinowactwo do rec.androgenowego i rec.oksytocyny. Inne ważne aktywności niektórych związków z tej grupy, szczególnie izoflawonów: antyoksydacyjne, antyproliferacyjne, hamujące angiogenezę. Puerariae herba – korzeń kudzu Pueraria lobata (Fabaceae) Skład: zawiera znaczne ilości izoflawonów: pueraryny, daidzeiny Zastosowanie: stosowany w tradycyjnej medycynie chińskiej w dolegliwościach okresu menopauzy, a także w leczeniu odwykowym alkoholików, cukrzycy i alergii. Preparaty z soi Cimicifugae rhizoma – kłącze pluskwicy Cimcifuga racemosa (Actaea racemosa) – pluskwica groniasta (Ranunculaceae) Substancje czynne: - saponiny, pochodne cykloartenolu (akteina, cimicifugozyd) - izoflawony - śladowe ilości olejku eterycznego

Działanie i zastosowanie: - estrogenne o stałym nasileniu - hamuje wydzielanie LH - przeciwzapalne - hipoglikemiczne - hipotensyjne - łagodzi zaburzenia neurowegetatywne w klimakterium, szczególnie w preparatach łączonych z dziurawcem Efekt terapeutyczny uzyskuje się po 4 tygodniach. Preparaty: Remifemin, Menofem, Klymadynon, Cimicifuga Homaccord Agni casti fructus – owoc niepokalanka Vitex agnus – castus – niepokalanek mnisi (=pieprz mnisi) (Verbenaceae) Skład: -diterpeny - irydoidy - flawonoidy lipofilne (sinensetyna) - olejek eteryczny (0,7-1,8%) - olej tłusty Działanie: -hamuje sekrecję prolaktyny - normalizuje cykl miesięczny Zastosowanie: - nieregularne krwawienie miesięczne - zespół przedmenstruacyjny - mastodynia Preparaty: Agnolyt (krople), Agnucaston, Castagnus, Evana Lupuli strobili – Szyszka chmielu Składniki czynne: - flawonoidy o stosunkowo silnym działaniu estrogennym: naryngenina, ksantohumol - żywice: humulon, lupulin - olejek eteryczny (kwas walerianowy) Działanie: - głównie uspakajające - estrogeno-podobne

Zastosowanie: - zespół napięcia przedmiesiączkowego - nadmierna pobudliwość płciowa (głównie mieszanki ziołowe) Inne surowce o działaniu gonadotropowym (zawierające irydoidy, flawonoidy, pochodne kwasu kawowego) Lycopi herba – ziele karbieńca Veronicae herba – ziele przetacznika Verbenae herba – ziele werbeny Lamici albi flos – kwiat jasnoty białej np. Feminosan, zawierający krwawnik, melisę, chmiel...