Mózgowe Mech ĆW - Notatki z wykładu 1-5 PDF

Preview

Summary

notatki z ćwiczeń...

Description

Mechanizmy mózgowe ĆWICZENIA 1 – 24.02.2020 Lista realizowanych tematów:        

Wzrok – neuronauka poznawcza Piotr Jaśkowski rozdział trzeci Ruch Język i mowa Procesy poznawcze Pamięć i uczenie się Emocje Psychopatologia (wybrane zaburzenia) *różnice indywidualne (płeć, wiek i ręczność etc.) i neuroplastyczność

ĆWICZENIA 2 – 02.03.2020 PRĘCIKI Światło rozproszone Więcej Widzenie mniej szczegółowe Szybsza reakcja Widzenie „w skali szarości” – ciemniejsze, czy jaśniejsze Peryferia siatkówki Zakończenie prostokątne

CZOPKI Światło bezpośrednie Mniej Widzenie ostre, detaliczne Wolniejsza reakcja Widzenie barwne Koncentracja w plamce żółtej Zakończone „w stożek”

Pole recepcyjne – grupa komórek – fotoreceptorów (9) z których jedna komórka zwojowa (8) otrzymuje informacje Pole recepcyjne –> centrum i środek – pręciki i czopki nie różnią się, różni się reakcja komórki zwojowej Komórki zwojowe maja trzy stany aktywności: 1. BAZOWY

2. PODWYŻSZONA AKTYWNOŚĆ

3. OBNIŻONA AKTYWNOŚĆ

I.

Komórki zwojowe M – informacje od pręcików WŁ.

II.

Komórki zwojowe P – informacje od czopków Czerwony + zielony WŁ. Czerwona

WYŁ. Czerwona

WYŁ.

Niebieski + żółty

ĆWICZENIA 3 – 24.03.2020 Kora V1 Komórki proste – reagują na linie, które są nieruchome, wrażliwe również na kąt nachylenia Komórki złożone – reagują na linie które są ruchome oraz na kąty nachylenia. Są komórki dwukierunkowe które reagują na ruch i z prawej do lewej i z lewej do prawej. Są też komórki jednokierunkowe. Komórki hiperzłożone – linie ruchome, kąt nachylenia i reagują również na długość linii Komórki na poziomie kory V1 nie dzielą się informacjami. Jeśli osoba będzie miała uszkodzoną korę V1 będzie niewidoma. Nazywa się to ślepota korowa. Ślepowidzenie – blinfsight – informacje z ciała kolankowatego bocznego przechodzą do kory V4 lub V5 innymi kanałami które przez osoby widoczne nie są używane. Widzi jaśniejsze plamy może ominąć przedmioty ale rzeczywiście ich nie widzi. Kora V1 odpowiada również za wyobrażenia. 

Droga dla kształtów

Receptory: czopki (zapewniają wyższą rozdzielczość niż pręciki) V1 – linie które nie są powiązane, nie tworzą konkretnych kształtów  V2 – neurony mają większe pole recepcyjne dzięki czemu widzimy proste kształty geometryczne  V4 – potrafi składać elementy 3D  IT – (płat skroniowy dolna część) tu następuje rozpoznanie obiektu  Agnozja wzrokowa – niemożność rozpoznania obiektu kiedy się na niego patrzy. Kiedy osoba użyje innych zmysłów rozpozna obiekt: o Apercepcyjna – pacjent nie jest w stanie rozpoznać kształtu. Uszkodzenie występuje w korze V2 – nie może zbudować całości, może być także zepsute połączenie między korą V1 I V2. o Asocjacyjna – pacjent potrafi przerysować obiekt ale nie jest w stanie rozpoznać przedmiotu. Uszkodzenie występuję w IT lub w drodze między V4, a IT. (Mężczyzna który pomylił swoją żonę z kapeluszem. Zaks – autor)  Prozopagnozja – niemożność rozpoznania twarzy – uszkodzona struktura w płacie skroniowym – zakręt wrzecionowaty – służy nie tylko do twarzy, ale również do klasyfikacji egzemplarzy które są odpowiednio skomplikowane  Greeble Greeble (ciaptaki) – eksperyment Są osoby, które urodziły się z prozopagnozją. Patrzą się trochę inaczej, bardziej na czoło. 

Droga dla ruchu

Fotoreceptor: pręciki (informacje przekazywane są bardzo szybko) V1 (komórki złożone i hiperzłożone)  przez V2  V5/V5A – widzenie całościowe, kierunek ruchu i jego prędkość, ma budowę kolumnową  Akinetopsja – ślepota na ruch, uszkodzenie kory V5. Co jakiś czas statyczny obraz. Ludziom z tym schorzeniem łatwiej jest funkcjonować bez używania wzroku. Rozjeżdża się dźwięk z obrazem. Kora V5 (MT) reaguje także na iluzje ruchu, wystarczy też zdjęcie z pozornym ruchem Kora V5A (MST) 



Dokonuje korekty widzenia ruchu  dostaje sygnały z mięśni szyi, głowy etc. Jak przechylamy głowę, obraz wciąż pozostaje pionowy Sakady – specyficzny skok oka związany z ruchem gałki Maskowanie sakadowe – nie widzimy ruchu własnych gałek ocznych Przepływ optyczny – wizja otoczenia podczas jazdy np. na motocyklu – wrażenie ze wszystko leci na nas

Kora V5 i V5A  płat czołowy (mózgowe ośrodki sterowania ruchem naszego organizmu) – dzięki temu nie wpadamy na nic jak idziemy; ośrodek okoruchowy – jesteśmy w stanie śledzić ruch obiektów (ruch gałki jest płynny nie sakadowy) Ruch biologiczny – widzimy ruch innego żywego organizmu, ruch biologiczny

ĆWICZENIA 4 – 31.03.2020 

Droga dla koloru

Fotoreceptory: czopki (RGB), zwojowe P V1 – plamki; komórki podwójnie przeciwstawne – jeden kolor na tle innego (zielony, czerwony, niebieski i żółty)  V4 – subiektywne doświadczenie barwy – odpowiada za miksowanie barw i dzięki niej widzimy inne kolory (różnice w interpretacji kolorów) Stałość barwy/koloru – polega na tym, że widzimy przedmioty posiadające stabilne kolory niezależnie od tego jak je oświetlamy. Odpowiada za to również kora V4. Kora zakłada że światło jest żółtawe suknia jest ciemna Mózgi założyły że światło jest chłodne niebieskie widzi ja jako biało złotą

Czy osoba ma tendencje do wstawania wcześnie czy osoba która funkcjonuje w nocy mózg przyzwyczaja się jak wstaje to jestem przyzwyczajona do dziennego oświetlenia światło żarówkowe rzadziej widzę. Mózgi przyzwyczajone do światła żółtego w nocy. Himba – plemię które całkowicie inaczej nazwy barwy (do you see what I see) Percepcja barw jest bardzo subiektywna Achromatopsja – ślepota na barwy o Uszkodzenie kory V4 – widzenie w różnych odcieniach szarości o Jest też wrodzona (gen)  są miejsca gdzie ponad połowa społeczeństwa nie widzi barw (mała społeczność jest możliwość rodzina z rodziną) island of the colorblind Hemofilia i rodziny królewskie Firma która produkuje okulary dzięki którym daltonista rozróżni czerwień i zieleń – EnChroma

ĆWICZENIA 5 – 07.04.2020 Neuroplastyczność – zdolność układu nerwowego do zmieniania się – zmiany funkcji/struktury (reorganizacja kory) np. po wylewie neurony starają się wypracować nowe połączenia – pacjent nie ma władzy w ręce, a później wraca do sprawności. 

Aspekt rozwojowy (wzrok rozwija się do 5 miesiąca życia – dzieci rodzą się ze słabym wzrokiem, podatny na bodźce. Okres krytyczny – czas w rozwoju jednostki kiedy doświadczenie bodźców jest bardzo ważne. Jeśli coś pójdzie nie tak dana funkcja może się nieprawidłowo rozwinąć. Koty – wychowywano je w specyficznych warunkach. Spędzały większość czasu w ciemnych pomieszczeniach, jak były wypuszczane na zewnątrz widziały tylko poziome lub pionowe linie – tuby w poziome lub pionowe linie. U kotów neurony od pionów nie umarły tylko wzmocniły poziom. Mózg nie utrzymuje neuronów darmozjadów. Osoby niewidome – są w stanie porozumiewać się za pomocą kolokacji

RUCH 1.   

Mięśnie Gładkie: narządy wewnętrzne; nie mamy nad nimi świadomej kontroli Poprzecznie prążkowane: mięśnie szkieletowe; nad nimi mamy świadomą kontrolę Poprzecznie prążkowane mięśnia sercowego: ściany serca; brak świadomej kontroli

Mięśnie szkieletowe  

Brzusiec Ścięgna (przyczepy)

Włókno mięśniowe = komórka mięśniowa = miocyt

Pęczek włókien  pojedyncze włókno  pewna liczba miofibryli  pojedyncza miofibryla  pewnej liczby nitek aktyny i miozyny (miofilamenty) Sarkomer – najmniejsza kurczliwa część włókna mięśniowego

ĆWICZENIA 6 – 21.04.2020 – ruch cd Typy włókien mięśniowych: WŁÓKNA CZERWONE Metabolizm tlenowy – energia uzyskiwana z procesów utleniania, uzyskujemy więcej energii, ale jest czasochłonne Mocniejsze unaczynienie – owinięte gęstsza siecią naczyń krwionośnych, ciemniejsze zabarwienie włókien Słabszy skurcz – mniejsza siła Bardziej wytrzymałe – mogą dłużej pracować bez przerwy, bez odpoczynku Mniej męczliwe – związane z wytrzymałością, zmęczenie przyjdzie później Wolniejsze – wolniej zbierają się do pracy (do maksa), dłużej trwa relaksowanie się mięśnia

WŁÓKNA BIAŁE Metabolizm beztlenowy – uzyskuje energię bez udziału tlenu, dzieje się to szybciej, ale uzyskujemy mniej energii Słabsze unaczynienie – mniej gęsta sieć naczyń, blady kolor Silniejszy skurcz – większa siła, moc Mniej wytrzymałe – krótszy czas pracy bez przerwy Bardziej męczliwe – szybciej się męczą Szybsze – szybciej dochodzą do maksymalnej siły skurczu

W mięśniu mamy po trochę włókien białych i czerwonych.

Przyczyny przez które mięśnie są złożone w większej mierze z danego włókna:   

Rodzaj pracy – np. mięśnie prostowniki – związane z pionową postawą ciała  czerwone Geny – mamy predyspozycje genetyczne związane z budową mięśni Aktywność, trening etc. – mięśnie można wytrenować, po latach treningu organizm może przekształcić białe włókna w czerwone

Jeżeli mięśnie składają się z włókien czerwonych to są one bardziej płaskie, jeżeli chodzi o rzeźbienie mięśni lepiej wyglądają białe. Mięśnie są sterowane, unerwiane większą ilością motoneuronów, które łączą włókna mięśniowe z rdzeniem kręgowym. Całość (włókno mięśniowe i jego aksony motoneuronów) nazywamy jednostką motoryczną Skurcz mięśnia – miozyna łapie aktynę

1. Wydzielenie ACh (Acetylocholina) do szczeliny synaptycznej (motoneuron/włókno mięśniowe) 2. Uwolnienie jonów wapnia pod wpływem fali depolaryzacyjnej (~ kanały T) 3. Troponina (część paska aktyny, komin) wiąże wapń 4. Tropomiozyna (część paska aktyny, wstążeczka – owija się) odkształca się i odsłania miejsca wiązania dla miozyny 5. Miozyna ciągnie w swoją stronę pasek aktyny (ATP) Właściwy poziom Na i K – ich brak może powodować nieskoordynowane ruchy mięśni (sód i potas). Nieprawidłowy poziom potasu sprawia że praca neuronów jest zaburzona, może to powodować arytmie serca. Miastenia – choroba autoimmunologiczna, sprawia, że układ odpornościowy niszczy własny organizm. Receptory ACh są niszczone – bardzo duże osłabienie mięśni (także mimiczne, problemy z uśmiechaniem się, opadające powieki, problemy z oddychaniem, zaburzenia motoryczne, kłopot żeby utrzymać pion, problem ze wstaniem z ziemi). Leczy się ją tylko objawowo; leki immunosupersanty – osłabia układ odpornościowy, dzięki temu nie walczy z mięśniami, niestety organizm jest ogólnie bardzo osłabiony, leki opóźniające rozkład ACh.

ĆWICZENIA 7 – 28.04.2020 – ruch cd Propriocepcja – pracują na rzeczywistości wewnętrznej, możemy poczuć, że żołądek jest pełny, czy że coś nas boli. Związane są z mięśniami. Pacjenci bez propriocepcji mogą nie być w stanie chodzić, utrzymanie kubka też sprawia im problem. Jak zamykają oczy, gubi im się wrażenie ciała.  Wrzeciono mięśniowe – nie pracuje aktywnie, ale jak mięsień zmienia swój kształt to wrzeciono też. Zbierają informacje z mięśni dotyczące stopnia rozciągnięcia; cel: informacje potrzebne do planowania ruchu + odruchy ochronne Możliwa kontuzja – rozerwanie mięśnia np. zrobienie szpagatu bez przygotowania  Ciałko Golgiego – aparat ścięgnisty Golgiego, zlokalizowane są w obrębie ścięgien. Informacje dotyczące napięcia mięśnia; cel: informacje potrzebne dla planowania ruchu + odruchy ochronne Możliwa kontuzja – oderwanie mięśnia od kości np. podczas podnoszenia ciężarów Odruchy  Powstają bez świadomej decyzji  Wrodzone – część zostaje do końca, a część zanika  Nie da się ich kształcić  Są stereotypowe – zawsze będzie wyglądał tak samo  Są balistyczne – nie da się zatrzymać odruchu  Bez udziału mózgu! (rdzeń kręgowy)

 Odruch miotatyczny – np. odruch kolanowy; zaczyna się od wrzecion  Odruch odwrotny miotatyczny – np. odruch ; zaczyna się od ciałka Golgiego; celem jest zrelaksowanie napięcia, zapobiega odejścia mięśnia od kości; stretching PNW

ĆWICZENIA 8 – 5.05.2020 – ruch c.d. Praksja 1. Kora pierwszorzędowa ruchowa (M1) a. W płacie czołowym – tylna część, symetryczna struktura (czerwona) b. Drogi ruchowe są skrzyżowane – lewa półkula odpowiada za prawą stronę ciała i na odwrót. c. Budowa somatotopowa – mięśnie, które w ciele są daleko od siebie, będą miały neurony zgromadzone daleko od siebie. – zasada ułożenia neuronów. Im więcej dana część ciała jest w stanie wykonywać ruchów, czynności tym potrzebuje więcej neuronów. d. Wykonanie ruchu – sterowanie pracą mięśni ( motoneurony w rdzeniu); dostosowanie parametrów ruchu np. siła skurczu e. Uszkodzenie; niedowłady 2. Kora ruchowa II rzędu (PMA i SMA) a. W płacie czołowym sąsiadują z korą M1 (niebieska PMA i pomarańczowa SMA) b. PMA – premotor – kora/okolica przedruchowa; SMA – supplementary – dodatkowa kora/okolica ruchowa PMA – planowanie ruchów dowolnych, ruchów które wykonujemy na co dzień  Uszkodzenie; apraksje – zaburzenia motoryczne, związane z błędami planowania  System neuronów lustrzanych – uczenie się przez obserwację/imitowanie; empatia; autyzm („broken mirrors hypothesis”) SMA – koordynacja ruchowa, przede wszystkim dwóch dłoni 3. Kora przedczołowa a. Nie tylko ruch! b. Inicjowanie ruchu, chęć poruszania się c. Lobotomia – celowe uszkodzenie mózgu. Poddawano pacjentów psychiatrycznych, którzy mieli aktywne epizody psychotyczne. Wprowadzenie szpikulca do płata przedczołowego i poruszanie nim. W efekcie dochodziło do uszkodzenia tkanki (przed oczodół). Efektem psychiatrycznym było permanentne uspokojenie. Odbierano im wolę chcenia zrobienia czegoś. Lata 50. „Wykasowanie osobowości”. (odrabianie 6.05.2020 – dokończenie ruchu) Choroby neurodegeneracyjne: Choroba Parkinsona

a. Neurodegeneracyjna, progresywna b. Istota czarna zanika, neurony wokół istoty czarnej mają ulubiony neurotransmiter, którym jest dopamina (za mało dopaminy) c. Najczęstsze są objawy motoryczne: TRAP  tremor – drżenia spoczynkowe (widoczne są kiedy pacjent spokojnie siedzi), rigidity – sztywność mięśniowa, podwyższone napięcie, akinesis – powolność ruchowa, postural instability – niestabilność posturalna, łatwa utrata równowagi; Deficyty poznawcze; Zaburzenia nastrojów  depresja d. Przyczyna neurodegeneracji – nieustalona [np. geny; choroby metaboliczne; zatrucia (środowiskowe, np. szkodliwe metale); urazy głowy (częstsze zachorowania u graczy w football amerykański – częste uderzenia w głowę) etc.] e. Leki (np. L-dopa – możliwe, że zaniknął objawy drgawek, ale pojawią się objawy schizofrenii np. urojenia); interwencje chirurgiczne (lezje); DBS (deep brain stimulation – urządzenia wszczepiane pod skórę w okolice obojczyka, sięga do głębi mózgu) Choroba Huntingtona a. Neurodegeneracyjna, progresywna b. Globalna, ogromna utrata tkanki mózgowej, c. Objawy motoryczne: bardzo dużo obszernych ruchów niekontrolowanych, ruchliwość, obniżone napięcie mięśnie – wiotkość; Objawy poznawcze np. utrata zdolności posługiwania się mową; Zaburzenia nastrojów  pobudzenie, niepokój; Utrata osobowości d. Choroba genetyczna; kodowanie białka huntingtyny jest wadliwe; dziedziczna e. Ujawnia się 30 – 50 rok życia f. Testy, większość osób wie, że ma tą chorobę.

ĆWICZENIA 9 – 6.05.2020 odrabianie / 12.05.2020 Język 1. Asymetria mózgowa  Brak symetrii LP/PP (struktury, funkcje)  Asymetria języka o Zazwyczaj LP – ośrodki językowe (dwa)  Ręczność (praworęczne – 96% LP. niepraworęczne – 60% LP)  Płeć (Kobiety – PP albo w obu półkulach, u mężczyzn bardziej jedna z półkul 2. Klasyczne źródła danych o mózgowym podłożu języka a. Studium przypadku  Paul Broca  jego pacjent nie był w stanie wypowiedzieć nic więcej niż jedną sylabę. Rozumiał co się do niego mówi i wydawał się wiedzieć co chce powiedzieć, ale nie mógł.

Uszkodzenie w dolnej części płata czołowego (LP); ośrodek Broki (ruchowy mowy) = produkcja  Karl Wernicke  problem jego pacjentów był taki, że mówili wszystko poprawnie, ale mówili bez sensu. Wyglądało też na to, że nie rozumieją co mówią, ani co się do nich mówi. Uszkodzenia w płacie skroniowym (LP); ośrodek Wernickego ((czuciowy mowy) = rozumienie b. Test Wady( próba amytalowa) – procedura u pacjentów, którzy mieli zostać poddani zabiegom mózgu/neurochirurgiczne. Sprawdzenie w której półkuli znajduje się u danego pacjenta ośrodek mowy, aby uważać na neurony odpowiedzialne za mowę/język. Jak jeszcze nie było neuroobrazowania.  Podaje się pacjentowi sól sodową amytalu do kolejnych półkul mózgu. Prosi się pacjenta, żeby cały czas coś mówił oraz żeby ruszał dłońmi. Obserwowano przytomnego pacjenta. Jedna z rąk opada po podaniu substancji (prawa ręka opada substancja została podana do półkuli lewej?) c. Komisurotomia  Przecięcie spoidła wielkiego  Przeprowadza się na pacjentach cierpiących na padaczkę i jest odporny na lekoterapię  Ataki występują nadal, ale są bardzo łagodne i rzadkie.  Tacy pacjenci funkcjonują normalnie. A nawet lepiej bo mózg nie męczy się już atakami  Poprawa kontroli motorycznej. Dwie dłonie mogą funkcjonować oddzielnie. Nie ma spoidła wielkiego brak interferencji między półkulami. Nie wysyłają sobie informacji  Split-brain patient – półkule pracują osobno. (Sperry; Gazzanigga; Zaidel)  Prawa półkula ma skłonność do wykonywania czynności, a lewa tłumaczy te zachowania, ale nie wie dlaczego tak się stało – konfabulacja – pacjent zmyśla, nie robi tego świadomie lewa półkula szuka wyjaśnienia.  Lewa i prawa półkula robi coś innego i wie coś innego  Syndrom obcej ręki – jedna z rąk może robić coś czego nie chcemy d. Śródoperacyjne drażnienie mózgu  „Mapy”

ĆWICZENIA 10

ĆWICZENIA 11 EMOCJE 1. Afekt o o o o o

Ogólne reakcje afektywne (pozytywny/negatywny, są nieprecyzyjne) Bardzo krótkie (ms-s) Zjawiska o niskiej intensywności Nie jesteśmy świadomi, że one występują – nieuświadamiane Brak klarownych ekspresji mimicznych (mikroekspresje)

o Odpowiednie zadania: poprzedzanie afektywne (Zajonc) o Mózg  Ciało migdałowate (amygdala) – aktywna przy prezentacji zdjęć wyrazów mimicznych; wzbudzenie afektu; aktywacja asymetryczna negatywnie – silniejsza dla emocji negatywnych niż pozytywnych  Brzuszno-przyśrodkowa kora przedczołowa (VMPFC) – aktywna przy wydawaniu oceny; podejmowaniu decyzji; włączenie afektu w decyzję 2. Emocje o Specyficzne reakcje na określone bodźce (złość, smutek, radość…) o Krótkotrwałe (s-min) o Zróżnicowana intensywność o Są świadome o Wyrazy mimiczne (podstawowe) o Strach  Aktywacja ciała migdałowatego  układ dokrewny, AUN (objawy emocji)  Skąd wiemy?  Uszkodzenia amygdali u zwierząt – jednym z objawów była łagodność oraz brak strachu; hiperoralizm – zwierzęta były w stanie zjeść wszystko; panseksualność – było im obojętne z kim kopulują (nawet z innymi gatunkami); też zaburzenia uwagi wzrokowej: zespół Kluvera-Bucy (ci pacjenci są bardzo naiwni, ufają wszystkim, pobudzenie, ekshibicjonizm, hiperoralizm)  Badania LeDoux – uszkodzenie amygdali zaburza warunkowanie awersyjne; teoria dwóch szlaków generowania strachu  Krótki i szybki; wzgórze  amygdala  Dłuższy i dokładny; wzgórze  okolice korowe (np. wzrok, słuch)  amygdala  Też konotacja emocjonalna (wspomnienia  hipokamp)

ĆWICZENIA 12 Kontrola emocjonalna o Brzuszno-przyśrodkowa kora przedczołowa (VMPEC).  Przypadek Phineasa Gage’a – był robotnikiem detonował ładunki. Nie zdążył odejść na bezpieczną odległość, metalowy pręt przeszył mu czaszkę na wylot. Pręt przeszedł przez brzuszno-przyśrodkową korę przedczołową. Przed wypadkiem był przykładnym małżonkiem, dobrym pracownikiem. Po wypadku stał się bardzo impulsywny, zachowywał się trochę jak ludzie w manii, wydawał pieniądze, co chwilę rzucał pracę, nie można było na nim polegać, był irracjonalny.  Pacjent z uszkodzeniami kory przedczołowej  rozhamowanie (brak hamowanie), nie potrafią się kontrolować  Aspekt rozwojowy ( dzieci) Współodczuwanie i empatia o Też VMPEC  Psychopatia – grupa która charakteryzuje się niezdolnością do odczuwania, mają problem z wczuciem się w czyjąś sytuacje, patrzą na relacje międzyludzkie na podstawie zysków. Np. przestrzegają zasad na zasadzie co im się opłaca – nie będą kradli nie dlatego, że to jest złe, ale dlatego, że im się nie opłaca. Ogromna płytkość emocjonalna, ale świetnie udają emocje. Obniżona aktywność kory przedczołowej – PEC (VM). Świadomość/przeżywanie emocji o Przednia kora obręczy (ACC – anterior cingulate cortex) o Łączenie poznanie-emocje o Uszkodzenie ...