Media w edukacji notatki z wykładów PDF

Preview

Summary

Download Media w edukacji notatki z wykładów PDF

Description

Media w edukacji – wykłady 2016/17 11.10.16 Podstawowe właściwości nowych mediów. Specyfika interakcji zapośredniczonych rzez media. Media w społeczeństwie. Człowiek w świecie mediów. MEDIA- ogół elektrycznych i elektronicznych sposobów odtwarzania, zapisywania i rozpowszechniania obrazów i dźwięków, które stosuje się w komunikowaniu masowym w celu zorganizowania odbioru indywidualnego lub zbiorowego. Media to przedmioty, materiały, urządzenia przekazujące odbiorcom określone informacje (komunikaty) przez słowo, obraz, dźwięk, a także umożliwiające im dokonywanie określonych czynności intelektualnych i manualnych. Nowe media:  Początki epoki nowych mediów wiążą się z upowszechnieniem komputerów osobistych, telewizji satelitarnej i wideo  Komunikacja poprzez nie, charakteryzuje się interaktywnością, indywidualizacją, asynchronicznością Komputery Internet Multimedia

Palmtopy Netbooki Tablety

Tel. Komórkowe Smartfony

GPS

HDTV, itd.

Cechy nowych mediów:  Osłabienie kontroli społecznej  Digitalizacja wszystkich elementów  Interaktywność (cyfrowe)  Obecność społeczna (socjalność)  Konwergencja różnych mediów (  Bogactwo mediów przenikanie do mediów)  Autonomia  Odmienność Internetu od  Ludyczność komunikowania masowego  Interioryzacja widowni  Prywatność  Fragmentacja i zacieranie się granic  Personalizacja instytucji medialnej Formy komunikacji internetowej:  fora/grupy dyskusyjne  www  czaty  e-mail/listy dyskusyjne  gry sieciowe  komunikatory  blogi, portale społecznościowe Specyfika interakcji zapośredniczonych przez media „Internauci wchodzą zarówno w cyberinterakcje mające prowadzić do realizacji konkretnego wymiernego celu, jak i w interakcje, które są celem samym w sobie. W relacjach drugiego typu istotą komunikacji jest spotkanie z drugim człowiekiem. Poszukiwanie tego kontaktu nie wynika jednak z izolacji i osamotnienia, lecz jest prostą i skuteczną formą realizowania niektórych interesów, zainteresowań oraz zaspokajania potrzeb społecznych i psychicznych.” Media a życie społeczne  Wzrost znaczenia informacji i wiedzy w społeczeństwach postindustrialnych ma ogromne znaczenie w zdobywaniu wiedzy, w postępie cywilizacyjnym; ma wpływ na organizację życia społecznego, na przemiany kulturowe i osobowościowe, a nawet samorealizację poszczególnych osób.

Dostęp do aktualnych danych stał się jedną ze składowych części sukcesu indywidualnego i grupowego ludzi.  Media są obecne w każdej dziedzinie funkcjonowania człowieka-w ekonomii, kulturze, edukacji, turystyce, polityce i innych. Media w społeczeństwie:  Społeczne korzenie mediów  Społeczność wirtualna a realna  Masowość, szybkość, presja chwili w mediach Człowiek w świecie mediów:  Samotność  Specyficzny język mediów elektronicznych  Tożsamość osobowa i społeczna Wzrost znaczenia technologii informacyjno-komunikacyjnych  Korzystanie z ICT w coraz większym stopniu jest warunkiem pełnego uczestnictwa w zyciu społecznym, zawodowym i kulturalnym  Osoby, które nie korzystają z Internetu, ale także uczestnicy niemający odpowiednich kompetencji, w większym stopniu są zagrożeni wykluczeniem społecznym 

Społeczeństwo postindustrialne Społeczeństwo informacyjne Społeczeństwo wiedzy Etap rozwoju cywilizacyjnego, w którym wiedza stanowi podstawy wartościowania pracy oraz stratyfikacji społecznej. Nowa struktura społeczna

KOGNITARIAT–potrafi współpracować z komputerem(głównie naukowcy,programiści,intelektualiści)

DROBNA BURŻUAZJA – umie korzystać z komputera, ale nie potrafi programować

PROLETARIAT – jedynym źródłem informacji jest telewizja

Konsekwencje wpływu mediów     

POZYTYWNE Zwiększenie szans edukacyjnych Usprawnienie komunikacji Integrowanie społeczne Sprzyjanie rozwojowi demokracji Kompetencje kognitywne jako klucz do sukcesu

     

NEGATYWNE Lansowanie niewłaściwych stylów życia Sprzyjanie homogenizacji kultury Zwiększenie centralizacji władzy Kontrola nad jednostką Infomania technofobia

25.10.16 Cechy masowego komunikowania. Wybrane modele komunikowania. Komunikowanie społeczne Istota pojęcia „komunikowanie społeczne” bywa różnie określana. Wg różnych typów definicji interpretuje się je jako:  transmisję informacji, idei, emocji, umiejętności, itp.  Interakcję społeczną za pośrednictwem symboli  Wymianę znaczeń między ludźmi, sposób wyrażania norm, kształtowania kontroli społecznej  Rozumienie innych osób i bycie rozumianym  Oddziaływanie ludzi na siebie, wpływanie na innych  Łączenie-kształtowanie wspólnoty dzięki językowi Komunikowanie się to proces przekazywania i odbierania informacji, pojęć, idei za pomocą słów, obrazów, dźwięków, dotyku. Komunikowanie się jest rodzajem kontaktu (procesem, interakcją) nawiązanego za pomocą zmysłów lub specjalnie do tego przystosowanych narzędzi (środków komunikowania-mediów), między co najmniej dwiema osobami, z których jedna (nadawca) przekazuje drugiej (odbiorcy) za pomocą zrozumiałych dla nich znaków pewne treści pojęciowe (symboliczne) lub emocje z zamiarem wywołania u odbiorcy określonych reakcji. Rodzaje komunikacji – werbalna i niewerbalna Sposoby komunikacji – pośrednia i bezpośrednia Poziomy komunikowania wg Denisa McQuaila:  K. masowa  K. instytucjonalna  K. intergrupowa  K. intragrupowa  K. interpersonalna  K. intrapersonalna Typy komunikowania – informacyjne i perswazyjne Modele procesu komunikowania Model to hipotetyczna konstrukcja myślowa, będąca uproszczonym obrazem badanego fragmentu rzeczywistości. Trzonem modelu w przypadku mediów jest triada. NADAWCA -> PRZEKAZ -> ODBIORCA MODEL WSZECHMOCY PROPAGANDY SERGE’A TCHAKHOTINE’A  Model oparty na schemacie bodziec reakcja  Założenie określonej wizji człowieka jako istoty kierującej się bardziej emocjami i instynktem niż rozumem  Wpływ treści propagandowych, których moc jest uwarunkowana powtarzaniem losowych idei  Media jako środki perswazji wywierają silny wpływ i zaczepiają poglądy odbiorcom za wszystkich środowisk społecznych NADAWCA/ PROPAGANDYSTA (MOTYWY)

TREŚCI PROPAGANDY

MEDIUM

ODBIORCY (REAKCJE: POSTAWY ORAZ ZACHOWANIA)

MODEL AKTU PERSWAZYJNEGO HAROLDA LASSEWELLA  Proces komunikowania jako akt perswazji składający się z pięciu składników zawartych w formule: „Kto mówi, co mówi, za pomocą jakich środków, do kogo i z jakim skutkiem”  Nadawca zakłada zmianę postawy u odbiorcy NADAWCA

TREŚĆ

MEDIA

ODBIORCA

EFEKT

MODEL DYFUZYJNY EVERETTA M. ROGERSA  Dwustopniowy przepływ informacji  Treści rozpowszechniane przez media docierają do publiczności masowej za pośrednictwem szczególnej kategorii odbiorców określanych jako przywódcy opinii NADAWCA

PRZEKAZ

KANAŁ

PRZYWÓDCA OPINII

ODBIORCY

MODEL WSPÓLNOTY DOŚWIADCZEŃ WILBURA SCHRAMMA  Pojęcie wspólnoty doświadczeń – pojęć, symboli, idei akceptowanych przez nadawcę i odbiorcę  Trzy fazy procesu komunikowania: 1. Kodowanie – przekładanie treści na postrzegalny komunikat 2. Interpretacja 3. Dekodowanie – odczytanie treści komunikatu

DOŚWIADCZENIE

DOŚWIADCZENIE

SYGNAŁ ŹRÓDŁO KODUJĄCY

DEKODUJĄCY ADRESAT

MODEL SOCJOLOGICZNY MATILDY I JOHNA W. RILEY’ÓW  Uwzględnia wpływ grupy na postawy i reakcje jednostki  Uwzględnianie czynników społecznych jako decydujących w procesie komunikowania

przekazy

GR. PIERWOTNA

GR. PIERWOTNA

N GR. PIERWOTNA

O przekazy

GR. PIERWOTNA

MODEL SPOŁECZNO-KULTUROWY ANDRE TUDORA  Stosunkowo najlepiej uwzględnia społeczne i kulturowe uwarunkowania procesu komunikowania  Struktura społeczna określa społeczne usytuowanie nadawcy i odbiorcy oraz funkcje przekaźnika, a kultura z kolei określa orientację i oczekiwania nadawcy oraz język przekaźnika, rozumianego jako treści i kanał przekazu

KONTEKSTY KOMUNIKACJI INTERPERSONALNEJ WG Z. NĘCKIEGO  Interpersonalny – odnosi się do wzajemnego postrzegania, kto się z kim komunikuje?  Instrumentalny – sytuacja, w której odbywa się komunikacja, obejmuje aspekt werbalny i niewerbalny  Lingwistyczny – związany ze wcześniejszymi wypowiedziami, wpływa na bieżącą interpretacje komunikatów  Kulturowy – uznawane wartości, symbole, zachowania, itd. MODEL KOMUNIKACJI INTERPERSONALNEJ J. FRĄTCZAKA

MODEL LINGWISTYCZNY ROMANA JAKOBSONA  Funkcje naturalne komunikowania: 1) F. emotywna/ekspresywna – skierowana do adresata i mająca na celu wywołanie na nim pożądanych przez nadawcę reakcji 2) F. fatyczna – ma na celu podtrzymanie łączności między nadawcą i odbiorcą 3) F. konatywna – zawiera nakazy dla odbiorcy, mające na celu wywołanie u odbiorcy jakichś reakcji 4) F. metajęzykowa – ma na celu wyjaśnienie sensu niezrozumiałych stwierdzeń dla odbiorcy i zwrócenie uwagi na interpretację tekstu 5) F. poetycka – ma znaczenie czysto estetyczne 6) F. referencyjna – odwołuje odbiorcę o określonej sytuacji, nawiązuje do ogólnie znanych faktów Kontekst (f. poznawcza) Nadawca (f. emotywna)

Komunikat (f.poetycka)

Odbiorca (f. konatywna)

Kontakt (f. fatyczna) Kod (f. metajęzykowa) 22.11.2016 Podstawowe teorie i kierunki badań nad mediami Teorie mediów:  Naukowe  Normatywne Osie orientacji badawczej Mediacentyczne

Materialistyczne

Kulturalistyczne

Socjocentryczne

 

Pragmatyczne zdroworozsądkowe

Klasyfikacja teorii komunikowania masowego (M. Filipiak)  Teorie klasyczne oddziaływań mediów – psychologiczne, socjologiczne, kulturowe  Teorie „użytkowania i korzyści” oraz socjalizacyjnej funkcji mediów  Teoria luki informacyjnej  Teoria pośredniego wpływu mediów – t. małych grup, dwustopniowego przepływu informacji, czynników pośrednich  Inne teorie – podejście ekologiczno-dynamiczne, „spirali milczenia”, Szkoła Palo Alto, koncepcja determinizmu technologicznego Teorie psychologiczne:  Teoria warunkowania (G. Ellul, M. Chanks) – odnosi się głównie do oddziaływań propagandowych, w których chodzi o wywołanie u osoby odruchów warunkowych

wywołanych przez słowa, znaki, symbole, osoby lub fakty. Oddziaływanie jest silniejsze, jeśli lansowane treści skojarzone zostaną z uczuciami (lękiem, przyjemnością, nienawiścią czy miłością). Bodziec staje się czynnikiem ograniczającym ludzkie działanie.  Teoria dysonansu poznawczego (L. Festinger) – wyjaśnia zjawisko oporu u odbiorcy w przyjmowaniu informacji niezgodnych z jego nastawieniem Analogiczna teoria to t. przystosowania–koherencji postaw odbiorcy względem przekazu i odbiorcy, czy teoria współorientacji–zbieżność poglądów osób o tym co myślą o danym problemie inni. Teorie socjologiczne  Rola zmiennych społeczno-demograficznych ( wiek, płeć, wykształcenie, zawód)  Efekt komunikowania uwarunkowany jest przez wiele zmiennych pośredniczących – są to ukryte cechy psychiczne i jawne cechy społeczne  Wpływ grup pierwotnych, zwłaszcza ich liderów (autorytetów) oraz przywódców opinii społecznej na kształtowanie poglądów, zachowania się ludzi – rola grup odniesienia Teorie kulturowe  Podkreślenie dominującej roli mediów w kształtowaniu charakteru kultury, jej norm i standardów  Twierdzenie o niskiej wartości kulturowej treści przekazywanych przez media, o obniżeniu poziomu kultury, kształtowaniu złego smaku  Znaczenie udostępniania dorobku kulturowego nie tylko swojego narodu, ale całego świata. Media jako czynnik rewolucji w komunikowaniu kształtują i kontrolują zakres ludzkich związków. Świat jako „globalna wioska”. Teoria „użytkowania i korzyści”  Badanie funkcji pełnionych przez media w życiu ludzi. Główne pytanie: „Co ludzie robią z mediami i jak je wykorzystują?” Teoria socjalizacyjnej funkcji mediów  Aspekty korzystania z mediów:  Czas spędzony na odbieraniu przekazów masowych  Role społeczne pełnione w procesie komunikowania  Motywy selekcji przekazów  Zaufanie do poszczególnych mediów Teoria luki informacyjnej  Związek poziomu wykształcenia i statusu społeczno-ekonomicznego z rozumieniem treści przekazów medialnych. Hipoteza ta dotyczy tylko informacji, które wymagają pewnego wysiłku intelektualnego w ich przyswojeniu.  O luce informacyjnej można mówić, gdy nadawca świadomie unika nadawania informacji, które mogłyby być odebrane przez zdecydowaną większość jako nieprawdziwe i narazić go na poderwanie zaufania.  Teza o nowym rozwarstwieniu społecznym: istnienie „poinformacyjnej elity” oraz „niedoinformowanej większości” (wg U. Eco – „kognitariat” i „pariasi”) Teoria pośredniego wpływu mediów Na wybór informacji i sposób ich przyjęcia wywierają wpływ różne pośrednie czynniki społeczne:  Teoria małych grup – wybór treści zależy od przynależności odbiorcy do grupy pierwotnej. Grupy te kształtują sposób postepowania ludzi, sankcjonują ich zachowania i precyzują role członka grupy jako odbiorcy określonych treści przekazywanych przez media. Jednostka w obawie przed izolacją społeczną orientuje się na rozkład opinii w swojej grupie.  Teoria dwustopniowego przepływu informacji – informacje przekazywane przez media docierają do nieformalnych przywódców opinii, a od nich do pozostałych członków

zbiorowości. Przywódcy opinii są lepiej od innych poinformowani i bardziej aktywni społecznie, korzystają częściej z mediów.  Teoria czynników pośrednich – oddziaływanie mediów dokonuje się wśród rozmaitych wpływów i określonych sytuacji społecznych. Ich oddziaływanie należy więc analizować w kontekście sytuacji społecznej, a nie jako czynniki działające oddzielnie. Same media… (?) czynniki współdziałające lub uzupełniające się. Podejście „ekologiczno-dynamiczne”  Nacisk na personalny charakter komunikacji i długofalowości oddziaływania oraz ciągłości interakcji i wzajemne oddziaływania.  System komunikowania jako „środowisko symboliczne”.  Hipoteza „spirali milczenia” E. Noelle – Neuman  Cechy komunikowania społecznego:  Stopniowe formułowanie się wpływu  Konsensus treści upowszechnionych przez cały system mediów, osłabiający selektywność zachowań odbiorczych i zapobiegający niepożądanym efektom  Wszechobecność masowego komunikowania Koncepcja determinizmu technologicznego  Przyczyna sprawczą rozwoju komunikowania jest rozwój techniki; rozwój cywilizacji zależy od technik komunikowania  Media ( ich aspekt techniczny, a nie treść) mają decydujący wpływ na organizację społeczeństwa i poglądy, sposób postrzegania świata  Media elektroniczne powodują odwrót od myślenia pojęciowego na rzecz obrazkowego; postrzeganie mozaikowe  Idziemy ku technopolowi, „totalnej technokracji”; cywilizacja, kultura, umysły są podporządkowane przetwarzaniu informacji (komputery) Szkoła Palo Alto  Ujęcie systemowo- pragmatyczne, uwzględniające psychologiczne podłoże komunikacji. Wszelakie działania są w intencji działaniami komunikacyjnymi. Komunikacja jest zachowaniem obserwowalnym, procesem wymiany interpersonalnej determinującej relacje i stosunki między ludźmi.  Przystosowanie się do warunków bytu i zaspokajanie ludzkich potrzeb oraz regulowanie stosunków społecznych na poziomie kultur i cywilizacji nie byłoby możliwe bez wzajemnego oddziaływania i współdziałania komunikacyjnego – w tym przez proces budowania własnej tożsamości na skutek interakcji z innymi podmiotami (także za pośrednictwem mediów)  5 pragmatycznych aksjomatów komunikacji (trzon teorii komunikacji P. Watzlawicka) 1. Nie można nie komunikować się 2. Komunikacja ma aspekt treściowy i aspekt relacji 3. Różne sposoby spacjowania następstw zdarzeń definiują naturę relacji 4. Odróżniaj komunikację cyfrową od analogowej 5. Rozróżniaj interakcje symetryczne i komplementarne

06.12.2016 Interdyscyplinarność nad komunikowaniem. B.Dobek-Ostrowska -schemat

Aspekty badań nad mediami Element procesu komunikowania Analiza mediów masowych Analiza działania komunikacyjnego

Analiza zawartości komunikowania Analiza publiczności

Analiza efektu komunikowania

Problematyka badań

Analiza cech komunikowania masowego i personelu mediów, struktura organizacji medialnej , analiza otoczenia społecznego, ekonomicznego i politycznego organizacji medialnej oraz ich wzajemnej relacji 6 typów działania twórców i nadawców medialnych: teleologiczne (wykalkulowanymi strategie), aksjologiczne (wartości, normy i kryteria etyczne), afektywne (środki psychologicznego oddziaływania, gł. Perswazja), rutynowe (rutynowe czynności nadawców i odbiorców), dramaturgiczne (mechanizmy dramaturgiczne, prowadzenie i kontrola sytuacji interakcyjnych) oraz komunikacyjne (badanie zawartości , aspektów wizualnych i tekstualnych: sfera publiczna, debata publiczna) Analiza tematyki przekazów medialnych, reklama, metafora, język i jego funkcje, dyskurs, symbolika, mity, rytuały. Itd (głównie lingwistyka i językoznastwo oraz semiologia) Publiczność jako grupa społeczna (segment społeczeństwa, dobrze poinformowany i aktywny w życiu społecznym) oraz jako rynek (publiczność jako agregat rzeczywistych i potencjalnych konsumentów produktów medialnych); studia nad cechami odbiorców komunikowania masowego- badania rynkowe, marketingowe, socjologiczne i psychospołeczne; zainteresowania sposobami użytkowania mediów masowych przez ich odbiorców; związki między komunikowaniem masowym i komunikowaniem interpersonalnym (wzajemne nakładanie się tych dwóch sposobów komunikowania, rola grup pierwotnych i liderów opinii, np. Spotkania przedwyborcze, sprzedaż bezpośrednia)

Wpływ mediów na zachowania i postawy odbiorców, perswazja oraz socjalizacja

Nurty badań nad komunikowaniem :  Amerykański – socjologia komunikowania masowego  Europejski – socjologia wiedzy

Typy (orientacje) badań nad mediami: Orientacja empiryczno-funkcjonalna/funkcjonalizm amerykański (R.Merton, H.Lasswell, P. Lazarsfels, D.McQail Symboliczny interakcjonizm (E. Goffman, M.Edelman, V. Lemieux) Orientacja krytyczna/ szkoła franfurcka (M. Horheimer, T.W. Adorno, H.Marcuse, E.Fromm, J.Habermas), Cultural Studies/ brytyjska szkoła krytyczna (A. Gramsci, J. Carey, S. Hall) Orientacja kulturalno- semiotyczna (C. Levi-Strauss, R. Jakobson, U. Eco) 20.12.2016 Pedagogika medialna (W. Strykowski)  Nauka zajmująca się właściwościami, oddziaływaniem i stosowaniem mediów w szeroko pojętej edukacji (działalności dydaktycznej i wychowawczej)  Nauka interdyscyplinarna odkrywająca i scalająca wiedzę gromadzoną przez inne nauki, o mechanizmach oraz sposobach odbioru i oddziaływania mediów.  Nauka o mediatyzacji, czyli pośredniczeniu w przekazywaniu informacji i komunikowaniu się. Edukacja medialna ,,Praktyka związana z pedagogiką medialną, która jest nauką interdyscyplinarną odkrywającą i scalającą wiedzę gromadzoną przez inne nauki, o mechanizmach i sposobach odbioru i oddziaływania mediów’’. (W. Strykowski) ,,Proces kształtowania i upowszechniania umiejętności świadomego i krytycznego korzystania ze środków społecznego przekazu we wszystkich grupach społecznych oraz wiekowych. Proces edukacji medialnej powinien trwać przez całe życie , ponieważ formy i technologie przekazu ulegają zmianom , a ponadto społeczeństwo także ulega ciągłem przeobrażeniem” (KRRiT) Cele edukacji medialnej - W.Strykowski  uczenie krytycznego odbioru mediów jako narzędzi przekazu informacji oraz kształtowania systemu wartości i postaw  uczenie posługiwania się mediami jako narzędziami pracy intelektualnej (rozwoju osobistego) i pracy zawodowej  uczenie racjonalnego korzystania z mediów jako instrumentów zabawy i rozrywki Cele edukacji medialnej – B. Siemieniecki  Praktyczny- nabywanie kompetencji technicznych: wiedzy, umiejętności i sprawności dotyczących posługiwania się urządzeniami  Intelektualny- kształtowanie kompetencji kulturowych , czyli selektywny, świadomy i krytyczny odbiór mediów Kompetencja medialna ,,W procesie edukacji medialnej zdobywa się kompetencję medialną , która charakteryzuje świadomego i aktywnego odbiorcę przekazu medialnego. Odbiorca ten, rozumiejąc stosowane w mediach mechanizmy tworzenia i selekcji informacji , potrafi nie tylko skutecznie i bezpiecznie korzystać z mediów, tzn. Krytycznie ocenić odbie...