Title | Okulografia - Notatki z wykładu 1, 2, 3, 4 (A i B) |
---|---|
Author | Anna Assa |
Course | Okulografia w badaniach uwagi wzrokowej |
Institution | SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny |
Pages | 40 |
File Size | 1.6 MB |
File Type | |
Total Downloads | 19 |
Total Views | 142 |
Download Okulografia - Notatki z wykładu 1, 2, 3, 4 (A i B) PDF
Wykład 1a Ośrodek Badań Okulograficznych 2014 20 VIDEO EYE TRACKERS 11 GAZE POINTS + SMI RED 120 + SR RESEARCH EYELINK 1000 + GAZE POINT HD + 7 PUPIL LABS MOBILE TRACKERS Sala Dydaktyczna Laboratorium OBO 11 GAZE POINT EYE TRACKERS WITH LENOVO COMPUTERS uczymy prowadzenia badań okulograficznych, kursy obowiązkowe w programie nauczania • Okulografia w Badaniach Uwagi Wzrokowej • Human Computer Interaction Research Seminar • Mind-Communication-Technology: Eye-tracker Dlaczego warto śledzić ruch oka Podstawy fizjologii widzenia ● Oczy są najczęściej poruszającą się częścią naszego ciała ○ Gałki oczne wykonują przeciętnie 3 do 4 ruchów na sekundę Nawet jeżeli pominiemy okres snu, oznacza to, że poruszamy nimi ponad 150 tysięcy razy dziennie!
Mięśnie poruszające oko (6 mięśni) ➔ ➔ ➔ ➔ ➔ ➔
Mięsień prosty górny (podnoszenie, rotacja do wewnątrz) Mięsień prosty dolny (opuszczanie, rotacja do zewnątrz, przywodzenie) Mięsień prosty przyśrodkowy (przywodzenie) Mięsień prosty boczny (odwodzenie) Mięsień skośny górny (rotacja do wewnątrz, obniżenie, odwodzenie) Mięsień skośny dolny (rotacja do zewnątrz, podnoszenie, odwodzenie)
Założenie SPOJRZENIE - UWAGA (GAZE - ATTENTION) - Istnieje silna zależność pomiędzy ruchami oczu a uwagą wzrokową (Just & Carpenter, 1998; Schneider and Deubel, 1995) Fiksacje związane są z przetwarzaniem informacji (90% czasu oko fiksuje się) Ograniczony obszar ostrego widzenia (fovea)
Schematyczna reprezentacja pola widzenia człowieka - 190° horyzontalnie (na boki) - 140° wertykalnie (góra - dół)
Widzenie centralne i peryferyjne ● Widzenie centralne ○ Fovea (dołek dołeczek (foveola) środkowy siatkówki oka) ■ 2° od punktu fiksacji (ograniczony) ■ Najwyraźniejszy obraz ■ Dokładne rozpoznanie szczegółów, kształtu i barwy ○ Parafovea ■ 5° od punktu fiksacji ● Widzenie peryferyczne (obwodem siatkówki) ○ Daje orientację w przestrzeni Od tego, co znajduje się w parafovea zależy czy będziemy chcieli wykonać sakadę, czy też nie
Za pomocą wzroku zdobywamy przeważającą część informacji na temat otaczającego nas świata (nawet ok 80%) Głównym elementem układu wzrokowego jest umiejscowiona w oczodole gałka oczna, która przekazuje wrażenia wzrokowe poprzez drogi wzrokowe do korowych ośrodków wzrokowych mózgu.
Rogówka ➢ Zewnętrzna, przezroczysta część oka (brak naczyń krwionośnych) ○ Funkcje: ■ Ochronne (silnie unerwiona czuciowo) ■ Optyczne (bierze udział w załamywaniu światła docierającego do oka o max. 42 dioptrie)
Tęczówka ➢ Nierówna powierzchnia, posiada liczne promieniste zagłębienia oraz okrężne bruzdy ➢ W zależności od ilości barwnika tęczówka może mieć kolor szary, jasnoniebieski, zielonkawy lub brązowy Wielkość źrenicy kontrolowana jest przez dwa typy mięśni tęczówki: - Zwieracze (sphincter) - parasympatyczny (przywspółczulny) układ nerwowy - Rozszerzacze (dilator) - sympatyczny (współczulny) układ nerwowy
Źrenica ➢ ➢ ➢ ➢ ➢
Umiejscowiona w środku tęczówki Reguluje ilość światła wpuszczanego do oka Zmienia wielkość od ok 2-4 mm do 3-8 mm Zwężenie źrenicy polepsza ostrość widzenia Niesymetryczne zmiany szerokości ○ Szybciej się rozszerza niż zwęża
Mechanizmy rozszerzenia źrenicy (Beatty & Lucero-Wagoner, 2000): - Wzmożenie pobudzenia układu sympatycznego aktywuje rozszerzacz - Inhibicja pobudzenia w układzie parasympatycznym powoduje rozluźnienie zwieracza Problemy z pomiarem źrenicy ❏ Off-axis distortion ❏ Źrenica wydaje się szersza kiedy patrzymy w bok (Mathur et al., 2013) ❏ Zmiany szerokości źrenicy do ok. 10% (9-15%)! Hayes and Petrov (2016)
Dane z badań
Czego wskaźnikiem jest wielkość źrenicy? ● Trudności zadania ○ (Hess & Polt, 1960; Krejtz et. al., 2018; Zigenthaler et al., 2016)
● Pobudzenia emocjonalne (neg/poz) ○ (Hess & Polt, 1960; Partala et al., 2000; Steinhauer & Hakerem, 1992)
● Źrenica zwiększa się jako funkcja wymogów przetwarzania poznawczego ○ (Iqbal et al., 2004; Iqbal et al., 2005; Lin et al., 2003; Van Orden et al., 2000; Zeghal et al., 2002)
● Reakcje źrenicy na obciążenie poznawcze jest silniejsze u młodszych niż u starszych ○ (Pascal et al., 2004)
● Wielkość źrenicy zmniejsza się z narastającym zmęczeniem, sennością ○ (Lowenstein & Lowenfeld, 1962; Yoss et al., 1970)
Soczewka ➢ Przezroczysty, dwuwypukły twór, silnie załamujący światło ➢ Akomodacja: ○ Przystosowanie układu optycznego do ostrego widzenia (“Ostrość widzenia”) ○ W zależności od stanu napięcia obwódki rzęskowej - regulowanego przez mięśnie ciała rzęskowego - zmienia się kształt soczewki na bardziej płaski lub wypukły ○ Z wiekiem zdolność ta ze względu na stwardnienie soczewki znacznie maleje
Siatkówka ➢ Najbardziej wewnętrzna ___ ocznej ➢ Przyłożona lekko do pod ___ od wnętrza oka przez ciało __ ➢ W obrębie tzw. bieguna ___ znajduje się dołek środkowy __ w obszarze plamki żółtej __ beznaczyniowej przestrzeni ➢ Dołek środkowy jest mały ___ w plamce przystosowany __ najostrzejszego widzenia Fotoreceptory siatkówki
● Czopki ○ 3 typy światłoczułego barwnika ■ Największa czułość dla długości fali odpowiednio 420, 534, 564 nm ○ ok 7 millionów ○ Większość w dołku środkowym ok. 5° ○ Niewielka czułość, tylko na światło bezpośrednie ○ Szybka reakcja na światło ○ Brak: ślepota ➔ Widzenie fotopowe ◆ Umożliwiają widzenie kolorów ◆ Wysoka ostrość, lepsza rozdzielczość ◆ Dokładne widzenie przy dobrym oświetleniu ◆ Rozpoznanie szczegółów, kształtu i barwy
● Pręciki ○ 1 typ światłoczułego barwnika ○ 120 millionów ○ Maks. 20° od dołka środkowego ○ Brak w obszarze 1° ○ Bardzo duża czułość, na światło rozproszone ○ Wolna reakcja na światło ○ Brak: ślepota zmierzchowa (куриная слепота) ➔ Widzenie skotopowe ◆ Odpowiadają za postrzeganie kształtów i ruchu
◆ Pozwala na rozróżnienie zarysów przedmiotów ◆ Widzenie przy min oświetleniu ◆ Mała ostrość widzenia Liczba i umiejscowienie czopków i pręcików na siatkówce
Czopki Teoria Younga-Helmoltza Zakłada, że siatkówka posiada 3 różne rodzaje elementów światłoczułych, czułych na: - Światło czerwone - Światło niebieskie - Światło zielone Relacja między wzbudzeniem w trzech różnych elementach odpowiada wrażeniu barwy, suma odpowiada jasności
Zjawisko Purkiniego ● Podczas widzenia przy dobrym świetle siatkówka jest bardziej wrażliwa na fale długie, a podczas ciemności na fale krótkie ● Barwa czerwona wydaje się być jaśniejsza podczas widzenia przy dobrym oświetleniu, a niebieska i zielona przy słabym świetle
Nerw wzrokowy i ślepa plamka ● Tarcza nerwu wzrokowego ○ 2 mm od plamki żółtej w kierunku nosowym ○ Skupisko komórek nerwowych biegnących z siatkówki, które, zbierając na tarczy, tworzą nerw wzrokowy ● Plamka ślepa (Plamka Mariotte’a) ○ Pusta przestrzeń w polu widzenia, bez fotoreceptorów ○ Odpowiada tarczy nerwu wzrokowego ○ Gdy promienie świetlne zogniskują się na plamce ślepej, występuje niewidzenie małego wycinka z pola widzenia
Wykład 1b Rodzaje ruchów oka Taksonomia, znaczenie i mechanizmy “Kiedy czytamy, oglądamy, szukamy nasze oczy nigdy nie pozostają w spoczynku” Keith Rayner, 1998
Taksonomia ruchów oczu ● Ruchy fiksacyjne (fixations) ○ Ruchy wewnątrzfiksacyjne ● Ruchy skokowe (saccades) ● Odruch przedsionkowo-oczny (vestibulo-ocular movement) ● Odruch optokinetyczny ● Wolne ruchy śledzenia (smooth-pursuit) ● Ruchy wergencyjne (vergence) ○ Konwergencyjne (ruch zbieżny) ○ Dywergencyjne (ruch rozbieżny)
Ruchy wergencyjne - Ruchy gałek ocznych w przeciwstawnych kierunkach odbywające się w tym samym czasie - Oczy poruszają się w przeciwnych kierunkach w celu utrzymania stałości zbliżającego i oddalającego się w przestrzeni obiektu - Wywoływane przez zamazanie i/lub dwojenie obrazu
Konflikt konwergencji - akomodacji Ekrany stereoskopowe i VR
Wolne ruchy podążające (smooth pursuit) - Płynne ruchy gałek ocznych, których zadaniem jest zapobieganie rozmazaniu na siatkówce obrazu obiektu wolno poruszającego się na tle otoczenia - Wymagają poruszającego się na tle obiektu - Wywoływane przez bodziec z latencją 100-200 ms - Prędkość oka podczas tego ruchu (do ok 70 °/s) jest stale dostosowywana do prędkości poruszającego się obiektu w mechanizmie sprzężenia zwrotnego - Kierowane są w większości procesami góra-dół
Odruch przedsionkowo-oczny Vestibulo-Ocular Reflex - Ruchy gałek ocznych w kierunku przeciwnym do ruchu głowy - Stabilizuje obraz na siatkówce w trakcie szybkiego ruchu głowy - Informacja o ruchu głowy pochodzi z narządu przedsionkowego ucha środkowego
- Jeżeli ruch obrotowy głowy jest utrzymywany, gałki oczne poruszają się płynnie do momentu, w którym osiągają swoje maksymalne wychylenie w obrębie oczodołu, a następnie ruchem sakadowym są przenoszone ponownie do położenia centralnego - Krótki czas latencji (ok. 15 ms)
Odruch optokinetyczny Optokinetic reflex - Uzupełnienie odruchu przedsionkowo-ocznego podczas wolnego, jednostajnego ruchu głowy - Stabilizuje obraz na siatkówce - Informacja o ruchu pochodzi z układu wzrokowego - Wyzwalany przez przemieszczenie się całego obrazu przez siatkówkę - Latencja 50-100 ms -
Ruchy fiksacyjne Fiksacje - Stabilizują obraz w dołku środkowym siatkówki oka - Obraz na siatkówce nigdy nie jest całkowicie stabilny - Gdyby sztucznie zatrzymać oko przestałoby widzieć obraz (po ok 1-3 sek) - W trakcie fiksacji bodźce wizualne są najczęściej przetwarzane poznawczo - Fiksacje można rozumieć jako punkty (opisane czasem i przestrzenią) pomiędzy sakadami
Ruchy wewnątrzfiksacyjne - Niewielkie przemieszczenie gałek ocznych, które zapewniają, że widzenie nie zanika podczas fiksacji - Ich rolą jest przeciwdziałanie adaptacji neuronalnej 3 rodzaje: ● Mikrosakady (największe), amplituda ok 0,1°, częstotliwość ok 2 Hz ● Dryf, amplituda ok 0,1°, prędkość ok 0,25 °/s ● Mikrodrżenie (najmniejsze), amplituda < 0,1° i prędkość 0,05 - 0,1°/s
Sakady Ruchy skokowe ● Charakterystyka ○ Ruchy gałek ocznych przemieszczające obraz obiektu z obwodowej części siatkówki do jej centrum ● Funkcja ○ Nakierowanie plamki żółtej na cel ● Cechy ○ Ruch skojarzony obu oczu ○ Ruch w modelu balistycznym ■ Brak możliwości kontroli trajektorii i prędkości w trakcie wykonywania ruchu ● Latencja sakady - ok. 150-250 ms ○ Faza planowania (programowania) sakady ● Hamowanie sakadyczne - w czasie sakady nie nabywamy nowych informacji Rodzaje ● Odruchowe ○ Kierowane przez procesy oddolne (bottom-up vision) ○ Bodziec wyzwalający nie musi mieć charakteru wzrokowego ● Wolicjonalne
○ Kierowane przez procesy góra-dół (top-down vision) ○ Wyzwalane poprzez wyróżniający się (np ruch czy zmianę barwy) bodziec percepcyjny ● Parametry ○ Amplitude: zazwyczaj od 1° do 45° (zazwyczaj ok 15°) ○ Przyspieszenie: zazwyczaj ok 500 °/sek max 800 °/sek ● Prędkość sakady jest funkcją monotoniczną długości ruchu ○ Przy większej amplitudzie oko uzyskuje większą prędkość Sakady i fiksacje Parametry czasowe ➔ Sakady - od 20 ms (20-40 ms, czytanie) ➔ Fiksacje - od 150 ms (150-300 ms, czytanie) Scanpath Przykładowa ścieżka patrzenia - Zapis ścieżki patrzenia dla 1 osoby w trakcie oglądania obrazi (30 sek) - Fiksacje (koła) i sakady (linie)
Wykład 2a Mity i obietnice okulografii Mit pierwszy - Okulografia daje wgląd w to o czym ludzie myślą Dane okulograficzne pokazują, gdzie ludzie patrzyli. Nie mówią nic o atrakcyjności bodźca. Ale… Eye tracking świetnie nadaje się do odpowiedzi na konkretne pytania marketingowe Mit drugi - Jeżeli na mapie cieplnej nie jest czerwono to ludzie tego nie zauważyli Informacja nabywana jest również poprzez widzenie peryferyjne Heatmapy są łatwo generalizowane ● Zagregowana heatmapa, N=54, pierwsze 30 sekund oglądania strony internetowej ● W raporcie napisano “wszystkie boxy zarówno po prawej, jak i po lewej stronie są ignorowane” ● Ale, jakie było zadanie postawione przez badanymi? ● Bez tej wiedzy heatmapa jest nieinterpretowalna
Kilka faktów na temat reklam ● Ok 80% informacji nabywamy kanałem wzrokowym ● Przeciętnie jedna osoba widzi ok 3 tys informacji wzrokowych dziennie ● “Złapanie uwagi” potencjalnego konsumenta jest coraz trudniejsze
Obietnica okulografii ❖ Rozkład uwagi pomiędzy różnymi elementami reklamy ➢ Co najbardziej przyciąga, a co zatrzymuje uwagę ❖ Dynamika i trajektoria ruchów oka pomiędzy różnymi elementami reklamy ❖ Zmienność rozkładu uwagi na reklamie w zależności od kontekstu wizualnego ❖ Co ma szansę zostać zapamiętanym ❖ Co przyciąga uwagę odbiorcy reklamy do nazwy marki?
Wykład 2b Metody pomiaru ruchów oka Eye Tracking A.D. 1935 (Buswell) Edmund Huey w 1898 Techniki śledzenia ruchu gałki ocznej 1) Położenie oka względem głowy a) Elektrookulografia (EOG) b) Scleral contact lens/search coil i) Najbardziej inwazyjny, ale najbardziej precyzyjny (polega na założeniu soczewki kontaktowej) 2) Orientacja oka w przestrzeni (point of regard) a) Wideookulografia - śledzenie odbicia światła od rogówki i pozycji źrenicy
Elektrookulografia (EOG) EOG opiera się na rejestrowaniu zmiany pola elektrycznego wywołanego ruchem oka, która może być rejestrowana za pomocą elektrod umieszczonych w pobliżu. Mierzy ruchy oczu w stosunku do ruchów głowy. ● Należy do najstarszych metod pomiaru ruchów oczu ○ Stosunkowo nieinwazyjna ○ W pomiarach nie przeszkadzają zamknięte powieki ● Wykorzystuje ona fakt, że oko jest dipolem elektrycznym, warstwa receptorów siatkówki ma potencjał niższy niż rogówka ○ Ruch tego dipola wywołuje zmianę pola elektrycznego, która może być rejestrowana za pomocą elektrod umieszczonych w pobliżu BIOPAC MP 100 EOG (dwukanałowy moduł EOG, częstotliwość próbkowania 500 razy na sek, 500 Hz)
Wideookulografia Wideookulografia oparta na śledzeniu pozycji źrenicy i odbicia światła od rogówki Gaze Point 3 Jak to działa? - Mierzy się odbicie światła podczerwonego od rogówki względem położenia środka źrenicy - Odbicia światła od rogówki znane jako jeden z obrazów Purkinjego
Jan Evangelista Purkyne (1787-1869) Czeski anatom i fizjolog, jeden z ojców założycieli fizjologii. W 1839r. założył pierwszą na świecie Katedrę Fizjologii na Uniwersytecie Wrocławskim - w Prusach. - Przesunięcie Purkinjego (shift) - Obrazy Purkinjego Obrazy Purkinjego Odbicia światła od: P1: zewnętrzna powierzchnia rogówki P2: wewnętrzna powierzchnia rogówki P3: zewnętrzna powierzchnia soczewki P4: wewnętrzna powierzchnia soczewki
Zazwyczaj pierwsze odbicie zlokalizowane za pomocą wideookulografów
Wideookulografia Zasada działania Połączenie: ➢ Kamer wideo ➢ Iluminacji światłem podczerwonym odbitym od rogówki 1. Obraz oka nagrywany kamerą 2. Detekcja centrum źrenicy 3. Mapowanie współrzędnych obrazu z kamery na wielkość ekranu (kalibracja) 4. Pozycja oka Podczerwona iluminacja = lepsza widoczność źrenicy Psy oglądające zagrażające twarze Wyniki: ścieżki patrzenia
Dokładność okulografu Błąd Kalibracji Dokładność pomiaru określana jest przez dystans pomiędzy docelowym obiektem a punktem fiksacji oka wyrażonym w stopniach kątowych W badaniach przyjmujemy, że dopuszczalny błąd kalibracji powinien być < 5°
Okulograf mobilny Do-it-yourself mobile eye tracker (ok 35 euro)
Wykład 3a Proces czytania - interakcja między systemem wzrokowym i poznawczym Czytanie a ruchy gałki ocznej - Sekwencja fiksacji (150 - 300 ms) i sakad (20 - 40 ms, 7-9 znaków) - Refiksacje i regresje często związane z trudnościami w rozumieniu tekstu
Refiksacje ❖ Trudność w przetwarzaniu leksykalnym ➢ Refiksacje zapewniają umysłowi przerwę w przetwarzaniu trudnego leksykalnie słowa ❖ Trudność okulomotoryczna ➢ Refiksacje są wywoływane przez dostosowanie pozycji fiksacji na słowie (O Regan, 1990)
Optymalna pozycja fiksacji na słowie ❖ Ma wpływ na szybkość rozpoznania słowa ❖ Optymalna pozycja fiksacji (OPF) - “ciut” na lewo od środka słowa ➢ Wraz z przesunięciem fiksacji względem OPF ■ Zwiększa się prawdopodobieństwo refiksacji ■ Czas rozpoznania wzrasta ❖ Przy OPF fiksacje są dłuższe ➢ Ok 20 ms dłuższe fiksacje na słowach o niskiej frekwencji ❖ Przy dłuższych słowach zatem lepiej analizować ogólny czas patrzenia na słowo, nie tylko pierwszą fiksacje oraz wykluczyć regresję
Prawdopodobieństwo fiksacji na słowie ❖ Długości słowa ❖ Frekwencji występowania słowa ❖ Przewidywalności słowa w kontekście ❖ Znajomości słowa ❖ Znaczenia słowa (słowa wieloznaczne - większe prawdopodobieństwo fiksacji) ❖ Funkcji słowa ➢ Słowa leksykalne - w 82% oko zatrzymuje się na słowach niosących znaczenie, słowa gramatyczne - 38%
Efekty sąsiadujących słów Długość, częstość występowania ● Długość słowa (n) wpływa na czas trwania fiksacji na następnym słowie (n+1) ○ Słowo n+1 częściowo przetworzone podczas fiksacji na słowie ● Niektóre słowa można przewidzieć na podstawie kontekstu zdania ○ Słowa rzadkie zawężają uwagę podczas czytania, redukują benefity dla następnego słowa
Wpływ słów poprzedzających ● Własności słowa n-1 wpływają na czas trwania fiksacji na słowie n ● Efekty, które można zaobserwować: ○ Preview benefit (Balota) ○ Spillover ( Rayner i Duffy) ○ Foveal load (Henderson i Ferreira) ■ W przypadku słowa n-1 o niskiej częstości występowania występuje silniejszy wpływ częstości występowania słowa n na fiksację na słowie n
Dostrzeżenie kątem oka - preview benefit ● Informacje odbierane peryferycznie wspomagają płynność czytania ○ Poprzedzanie semantyczne, częściowa aktywacja znaczenia słowa ○ Wybór optymalnej pozycji fiksacji na kolejnym słowie ● Rozpoznanie słowa następuje wtedy, kiedy aktywacja odpowiedniego logogenu przekroczy określony próg ● Logogeny mogą być częściowo zaktywowane rozpoznaniem, przedświadomie ○ Zależy to od znajomości słowa (frekwencji występowania) ○ Częstości występowania w tekście (repitition priming) ○ Podobnych znaczeniowo słów prezentowanych wcześniej (semantic priming), zarówno wzrokowo jak i słuchowo ■ Rozpoznanie słowa “borowanie” będzie szybsze po wcześniejszej prezentacji słowa “dentysta”
Ruchy oczu u osób z dysleksją ➢ Dynamika ruchów oka w trakcie czytania u osób z dysleksją jest inna niż osób bez dysleksji ○ Dłuższy czas trwania fiksacji ○ Krótsze sakady ○ Więcej fiksacji ➢ Nie tylko w czasie czytania całego tekstu, ale także w czasie czytania pojedynczych zdań, słów i pseudosłów Parametry czasowe
Dostosowanie ruchów oczu do rodzaju czytanego tekstu Szybkość czytania zależy od trudności tekstu i umiejętności czytającego
Parametry fiksacji dla dzieci o średnim poziomie zdolności
Wpływ hipertekstu na przetwarzanie informacji - Więcej fiksacji w tekście bez hiperlinków Zakres percepcji w czytaniu ❖ Obszar wokół którego możemy odkodować potrzebną informację wzrokową znaków na ➢ W czytaniu jest to zazwyczaj 3,4 litery na lewo, i ok 15 prawo od fiksacji w językach łacińskich ■ 7-8 znaków na prawo - z akres identyfikacji słowa (word identification span) - bliski średniej długości sakady ➢ W hebrajskim, japońskim ta zależność jest odwrotna, mniej znaków jest potrzebnych do przekazania znaczenia, zatem szerokość zakresu percepcji jest też mniejsza ■ U osób dwujęzycznych kierunek asymetrii zależy od tego, w jakim języku czytają
Paradygmat “moving window”
Różnice w zakresie percepcji ● Zakres percepcji wzrasta z umiejętnością czytania ○ Mniejszy u dzieci ○ Mniejszy u osób słabo czytających ● Zakres percepcji zależy od zdolności poznawczych jednostki oraz rozwoju jej funkcji uwagi i pamięci roboczej ● Starsze osoby mają nieco mniejszy zakres percepcji i bardziej asymetryczny niż młodsi
Czytanie nut Eksperyment pokazał, że czytanie mu0yki jest podobne do czytania tekstu, a zasięg percepcyjny rozciąga się w prawo (w kierunku w którym skierowana jest uwaga) - Percepcyjny zasięg to 3-4 takty (takt zafiksowany oraz 2-3 w przód) Dobrze czytające muzycy - Przetwarzają nuty jako wzory, “zbitki” a nie pojedynczo - Przetwarzają więcej informacji podczas każdej fiksacji Najprawdopodobniej dobrze czytający...