Pozytywizm PDF

Preview

Summary

streszczenie z pozytywizmu ...

Description

Twórczość Słowackiego, Norwida, początki pozytywizmu i Lalka ● Twórczość Juliusza Słowackiego: Reprezentant drugiego młodszego pokolenia romantyzmu. W swych utworach odwoływał się też do powstania listopadowego. Przed powstaniem następuje jego debiut literacki. Utwory powstałe wtedy, to cykl powieści poetyckich, wprawki dla Słowackiego (tematyka historyczna, motywy orientalne ). Bohaterowie tych powieści poetyckich byli skrzywdzeni, skłóceni ze światem, chcący zamanifestować indywidualność. 1. „Hymn” Juliusz Słowacki: Powstał podczas podróży morskiej Słowackiego z Grecji do Egiptu 1836 roku. Romantyczny wędrowiec, pielgrzym pragnie w surowym pięknie znaleźć implus do uwolnienia się od smutku i poczucia bezsensownego życia. Jego wędrówka ma być poszukiwaniem znaków pejzaża ojczyzny oraz bodźcem do rozważań nad sensem życia. W hymnie wyraża się liryczne „ja”, pojawia się element biograficzny (niewinna dziecina modląca się do Boga) 2. Hymn i jego cechy: Hymn- to utwór poetycki wyrażający uczucia i pragnienia określonej zbiorowości. Jego nastrój jest PODNIOSŁY, UROCZYSTY, PODKREŚLONY ODP. MUZYKĄ. Ma on formę zwrotu do adresata. Cechami hymnu są: ● apostrofy do Boga ● rytmiczność ● brak podmiotu zbiorowego ● klamrowy początek i koniec 3. „Grób Agamemnona” Juliusz Słowacki: Powstał podczas podróży Słowackiego do Palestyny i Egiptu. Gdy był w Grecji odwiedził grób mitycznego wodza wyprawy trojańskiej Agamemnona. W utworze pojawiają się odwołania do mitów, symboli antycznych i historii starożytnej Grecji co łączy się z tematyka wiersza. Zwiedzanie grobu inspiruje poetę do snucia paraleli między dziejami Grecji, a współczesną historią Polski. W emocjonalny sposób Słowacki przestawia refleksje na temat przyczyn klęski powstania listopadowego, analizuje charakter Polaków i ukazuje własną wizję Polski (Słowacki ma negatywną opinię o Polakach). Jest to wykaz osobistych przeżyć autora, pojawia się tu kontrast biograficzny. Utwór ma charakter dygresyjny. 4. „Bo to jest wieszcza najjaśniejsza chwała” Juliusz Słowacki: Utwór napisany w ostatnich latach życia poety. Jego poezja charakteryzuje się prostotą środków wyrazów, kondensacją treści, a tematy często dotyczą spraw ostatecznych i egzystencjalnych. Poezję cechuje dystans do samego siebie i własnej twórczości. Wiersz ten powstał trzy lata przed śmiercią poety, który w pewien sposób żegna się w tym wierszu z otaczającym go światem. 5. „Kordian” Juliusz Słowacki: to jeden z najbardziej znanych utworów Słowackiego, który zaliczamy do najważniejszych dramatów romantycznych i najwybitniejszych utworów literatury polskiej. W „Kordianie” autor przestawił własną koncepcję historiozoficzną, która polemizowała z poglądami Mickiewicza. „Kordian”- to dramat romantyczny, w którym autor przedstawia biografię bohatera romantycznego przechodzącego ewolucję. Utwór ma kompozycję otwartą, luźną, fragmentaryczną. Oprócz scen zbiorowych znajdują się kameralne. Autor nie przestrzega tu antycznej zasady decorum, ponieważ utwór jest niejednolity stylistycznie (połączenie powagi z komizmem, które występuje w groteskowej scenie audiencji u papieża). Dramat jest również dramatem psychologicznym. Autor za pomocą niewielu zdań potrafi nakreślić osobowość bohaterów. Czas i miejsce akcji: Grota Twardowskiego pod Krakowem (spotkanie sił zła 31 grudni 1799 roku), dworek Kordiana (początek XIX w), podróże Kordiana po Europie (ok. 1828 rok). Problematyka i główne przesłanie: Słowacki dokonuje tu oceny powstania listopadowego, o którego upadek oskarżył wodzów. Przeanalizował stosunek społeczeństwa do sprawy narodowowyzwoleńczej. Lud jest niewyrobiony politycznie, zastraszany. Słowacki w dramacie rozważa różne metody walki: zryw oraz zabicie cara lub metoda winkelriedyzmu -samotnicze poświęcenie się. Motywy: ● motyw szatana - pojawia się w ‚przygotowaniu” oraz przed komnatą cara. Szatan dąży do tego, by Kordian zwątpił w sens swego działania i się załamał.

● ●

●

● ●

motyw podróży Kordian jest wędrowcem. Odbywa podróż po Europie, podczas której spotyka go wiele rozczarowań. motyw nieszczęśliwej miłości Kordian idealizuje kobiety, wierzy w romantyczną miłość, przeżywa zawód miłosny, który prowadzi do próby samobójstwa. Przez to zaczyna z ironią patrzeć na kobiety, wątpi w ich szczerość, a miłość do nich zamienia w miłość do ojczyzny. motyw przemiany - Kordian przechodzi metamorfozę, odnajduje wielką ideę, której pragnie poświęcić życie. motyw poezji - Kordian jest człowiekiem wrażliwym i w sposób poetycki odbiera rzeczywistość. motyw powstania w utworze występują aluzje historyczne oraz postaci historyczne, związane z powstaniem listopadowym. Poeta analizuje przyczyny upadku powstania, wskazując wady poszczególnych wodzów.

Twórczość Cypriana Kamila Norwida: Urodził się w rodzinie szlacheckiej pod Warszawą. Podróżował po Niemczech. Włoszech, do Ameryki i wreszcie w 1854 roku osiadł się w Paryżu i tam spędził resztę życia. Popadł w skrajną biedę i zmarł w przytułku. Jako peta pozostał niedoceniony aż do odkrycia jego twórczości w czasie Młodej Polski. Jego twórczość charakteryzują tematy typowo romantyczne, ale również bardzo oryginalne spojrzenie na kwestie roli sztuki i oblicze cywilizacji. Norwid był również grafikiem, malarzem i rzeźbiarzem. Cyprian Kamil Norwid należy do drugiego pokolenia polskich romantyków. Na jego dorobek twórczy składają się dramaty filozoficzno - społeczne oraz poetyckie. Poeta żyjąc na obczyźnie - tęsknił za ukochaną ojczyzną. Wyrazy tej tęsknoty odnajdujemy w wielu jego utworach. 1. „W Weronie” C.K. Norwid: Metafizyka łączy się tutaj z romantyczną antropologią. Bohaterami obu utworów są ludzie i kamienie. Przypomina on los Romea i Julii, największych kochanków lietratury światowej. W utworze kamienie zdają się bardziej niż ludzie rozumieć jednostki odrzucone przez społeczeństwo. Ukrytą, duchową naturę świata dostrzegają tylko artyści, z którymi może się utożsamić podmiot liryczny. W wierszu pojawia się charakterystyczny podział na strofy 2. „Moja piosnka II” C.K. Norwid: Utwór ten powstał w czasie emigracji autora w Ameryce. Osobę wypowiadającą się w wierszu można utożsamić z autorem. Wskazują na to zaimki, np.: „mi”. Adresatem wiersza jest zdecydowanie Bóg, co jest wskazaniem, że podmiot liryczny tęskni za ojczyzną. Z dala od kraju autor idealizuje obraz Polski. Oprócz tego podmiot tęskni za kobietą, z którą utracił kontakt i nie wie, co się z nią dzieje. Pieśń ma nastrój smutku i przygnębienia. Ukazuje kontrast między ludźmi z ojczyzny, a z ludźmi z kraju, w którym się znajduje. 3. „Za wstęp (ogólniki)” C.K. Norwid: Wiersz ten stanowi wstęp do cyklu poetyckiego Norwida „VadeMecum”. Jego tematem jest poezja, istota jej tworzenia i relacje miedzy poetą, a rzeczywistością. Norwid posłużył się historią ewolucji wyobrażeń ludzi na temat globu ziemskiego: na początku sądzono, że jest on kulą, dopiero później odkryto, że ma kształt geoidalny. Stopniowe poszerzanie się naszej wiedzy o Ziemi staje się tutaj metaforą ludzkiego poznania. Podmiot liryczny zmienia się w kolejnych okresach życia. Dlatego zaczyna od prostego stwierdzenia, że ziemia ma formę kuli. Dojrzałość przynosi jednak rozczarowanie rzeczywistością, smutek z powodu upływu czasu, a także krytycyzm wobec głoszonych wcześniej poglądów. Utwór wieńczy postulat poety. Oznacza on nie tyle zaprzeczenie przekonań młodości bohatera lirycznego, ile podtrzymanie wyobrażeń zarówno z wiosny, jak i z jesieni jego życia oraz nadanie im na tej drodze nowej jakości. 4. „Larwa” C.K. Norwid: Wiersz ten powstał z efektu zadumy nad postawą ludzkości, która ogarnęła niemożliwą do zatrzymania chęć zysku. Autor chciał poprzez swój utwór przekaza , iż ludzkość jest opętana przez chęć zysku za wszelką cenę, a mimo to, że sama się na to skazała, rozpacza nie umiejąc przeciwstawić się temu. Bardziej ceni pieniądze niż prawdę i cnotę. Cyprian Kamil Norwid w swoim wierszu zawarł także problem walki dobra ze złem, czystości z grzechem, jednak nie znajdujemy tu nic optymistycznego, autor sugeruje, że zło ma przewagę, czy w takim razie możemy mieć nadzieję na lepsze jutro? Nasza droga prowadzi do nikąd. Mimo wszystko poeta zakłada, że człowiek nie jest z natury zły, jest przecież jak Biblia leżąca w błocie, jest świętością zbrukaną przez innych ludzi, społeczeństwo i środowisko, w którym żyje.

5. „Pielgrzym” C.K. Norwid: Tematem wiersza jest metafora obrazu wędrówki. Właściwie nic nie zapowiada końca tej wędrówki, jest ona jakby domem poety, jego miejscem zamieszkania, a przez to że jest tak długa i dotyka wielu miejsc jest niematerialna i wyrasta niczym wieża ponad dachy zwykłych mieszkań Tam gdzie postawi swoja nogę tam mieszka. Sklepienie niebieskie jest jego schronieniem a ziemia, która nakrywa swą stopą staje się jego własnością, na ten moment staje się jego domem, Poeta ma pewność że ten dom wciąż będzie, i mimo iż nie ma ścian okien, nic mu go nie odbierze, bo będzie on zawsze jego dopóki będzie trwał w wędrówce, dopóki jego stopy będą po nim kroczy . Wiersz ma charakter dyskusji. Wstęp do pozytywizmu: August Coute - twórca filozofii pozytywnej. Od nazwy tej filozofii pochodzi nazwa epoki czasu tylko w Polsce. W wielu krajach epoka ta nazywana jest epoką REALIZMU i NATURALIZMU. Ramy czasowe: 1863 rok (powstanie styczniowe) - 1890 rok (umowna data) Charakterystyczne dla pozytywizmu: ● praca organiczna: nauki przyrodnicze, społeczeństwo to organizm posiadający własną filozofię i autonomię, rozwój ekonomiczny. ● praca u podstaw: praca z najbardziej zacofanymi warstwami społecznymi. ● utylitaryzm: użyteczność jednostki. ● scientyzm: kult wiedzy. ● emancypacja kobiet: równouprawnienie kobiet związane z możliwością utrzymania dzieci po śmierci ich mężów w powstaniu styczniowym. ● asymilacja Żydów: włączenie się do społeczeństwa Żydów, zatarcie różnic kulturowych i religijnych.

„Lalka” Bolesław Prus: Powieść współczesna, ukazywała się w odcinkach w roku 1888-1890, co wpływało na korupcję powieści. Jest to powieść o romantycznej, wielkiej, niespełnionej miłości. Czs trwania akcji w powieści, to rok 1878-1879. Lalka to powieść: o warszawie, interesach, karierze, społeczeństwie, trzech pokoleniach, obyczajowa, o zranionych mężczyznach i przebiegłych kobietach, o ideach i wynalazkach, o marzeniach, o sytuacji politcznej w Europie, o zakończeniu otwartym, o motywie wędrowca. BOHATER PRAWDOPODOBNY = CECHY TYPOWE + CECHY OSOBNE, INDYWIDUALNE...