Przebieg i etapy rewolucji francuskiej PDF

Preview

Summary

Notatka o rewolucji francuskiej. ...

Description

Przebieg i etapy rewolucji francuskiej Etap I Pod presją ludu Ludwik XVI ugina się i uznaje przekształcenie Stanów Generalnych w Zgromadzenie Narodowe, czyli Konstytuantę. Budzi to powszechny entuzjazm; to wtedy powstaje trójkolorowa flaga. W 1789 - 91 r. Zgromadzanie Narodowe składało się z lewicowych radykałów, czyli kordelierów (Danton, Robespierre), którzy byli antymonarchistami. W centrum znajdowała się tzw. Partia Patriotów (La Fayette, Mirabeau, Talleyrand), a prawicę tworzyli zwolennicy króla, których było ok. 25 % w całym Zgromadzeniu. Król zezwolił na istnienie Konstytuanty tylko po to, by po tym jak ustanowi podatki, rozwiązać ją. Etap II Wiosną i latem 1791 r. dochodzi do kolejnego kryzysu. Klęska nieurodzaju i inflacja papierowego pieniądza powoduje wzrost cen na żywność. To sprawia, że paryscy sankiuloci, czyli mieszkańcy miast, służba domowa, sklepikarze, rzemieślnicy itd, których łączą radykalne poglądy, frustrują się. Konstytuanta zmusza kler do zaprzysiężenia Konstytucji cywilnej kleru w 1790 roku (wprowadza zmiany tj. zniesienie dotychczasowego podziału diecezjalnego i wprowadzenie nowego, dopasowanego do aktualnej administracji kraju, wprowadzenie zasady tolerancji religijnej, dzięki której prawa obywatelskie uzyskali protestanci i Żydzi, ludzie wybierają duchownych itd.). W odpowiedzi na ta konstytucję francuscy biskupi ogłaszają jej potępienie i dochodzi do schizmy wśród francuskich katolików. Ludwik XVI, wrogi wobec Konstytucji cywilnej kleru i projektu konstytucji, próbuje ucieczki z Paryża, ale zostaje rozpoznany, a następnie zawieszony w swoich obowiązkach. Wkrótce dochodzi do próby wymuszenia przez kordelierów na Konstytuancie proklamacji republiki, ale wynika z tego masakra sankiulotów na Polu Marsowym w lipcu 1791 r. To powoduje rozłam pomiędzy umiarkowanymi zwolennikami monarchii liberalnej, czyli

1

feuillantami, a radykalnymi zwolennikami republiki, czyli kordelierami i jakobinami. Kryzys zostaje czasowo zażegnany - Ludwik podpisuje konstytucje i odzyskuje władzę przy poparciu feuillantów. Francja staje się monarchią konstytucyjną i dochodzi do wyborów do Legislatywy we wrześniu 1791 r (będzie trwała tylko rok). W skład Legislatywy wchodzą lewicowi kordelierzy i jakobini (republikanie), niezdecydowani i zwolennicy monarchii liberalnej, czyli feuillanci. Etap III W 1792 roku dochodzi do kolejnego kryzysu. Ludwik XVI wetuje ustawę Legislatywy nakazującą deportacje opornych księży. W kwietniu 1792 r. Legislatywa wypowiada wojnę Austrii i Prusom. To wtedy powstaje Pieśń bojowa Armii Renu - Marsylianka. Przegrana wojny byłaby korzystna dla króla, ponieważ na ziemie francuskie wejdą Habsburgowie i opanują sytuację, a wygrana byłaby korzystniejsza dla przeciwników króla, bo mieli by z tego korzyści finansowe. Dochodzi do porażek na froncie armii francuskie; wojska pruskie zagrażają Paryżowi. Jakobini i sankiuloci oskarżają króla o zdradę. Do stolicy przybywają ochotnicy, aby bronić rewolucji przed Prusakami i królem, a po manifeście dowódcy pruskiego grożącego zniszczeniem Paryża w wypadku zamachu na króla, wybuchają tam zamieszki, sankiuloci maszerują na pałac królewski, który jest pusty, ponieważ król został wywieziony. Monarchia konstytucyjna upada w sierpniu 1792 r. Etap IV Zaczyna się era republikańska, a rządy przejmują żyrondyści (1792-93 r.) Władza republikańska się umacnia dzięki zwycięstwie armii rewolucyjnej nad wojskami pruskimi pod Valmy we wrześniu 1792 roku oraz zwycięstwie republikanów w wyborach do Konwencji Narodowej (frekwencja wyniosła 10 %, głosowali tylko zwolennicy republiki). W skład Konwencji wchodzili radykalni demokraci lub jakobini („Górale”), którzy prowadzili terror przeciwko kontrrewolucji, chcieli scentralizować władzę i ograniczyć wolny rynek w interesie sankiulotów (np. zamrozić wzrost cen). Poniżej byli 2

niezdecydowani („Równina” lub „Bagno”), a następnie umiarkowani demokraci, czyli żyrondyści („Dolina”), którzy chcieli zakończenia terroru, decentralizacji władzy i wprowadzenia wolnego rynku w interesie burżuazji i chłopów. W Konwencji nie było żadnego stronnictwa o charakterze prawicowym (monarchistów). Wkrótce dochodzi do kryzysu rządów żyrondystów. Najpierw pojawia się kryzys gospodarczy, który frustruje sankiulotów i wysuwają oskarżenie o sprzyjanie interesom burżuazji. W styczniu 1793 r. żyrondyści sprzeciwiają się egzekucji Ludwika XVI, za co zostają oskarżeni o kontrrewolucję. Następnie sprzeciwiają się terrorowi wobec opozycji, w tym rojalistycznym powstańcom w Wandei; ponoszą klęski w wojnie przeciwko I koalicji antyfrancuskiej w 1793 r., co powoduje kolejne oskarżenia o zdradę. Ostatecznie aresztowanie Jeana Paula Marata powoduje marsz sankiulotów na Konwencję i następnie pozbawienie żyrondystów ich mandatów (potem ich egzekucja) w maju 1793 r. Etap V Po żyrondystach, władze przejmują jakobini w latach 1793-94. Wprowadzają oni Deklarację Praw w 1793 r. (nowa konstytucja), która mówi m.in. o prawie do wolności, bezpieczeństwa, własności i równości (tego nie było w poprzedniej konstytucji; nowatorskie prawo). Władzę dyktatorską sprawuje Komitet Ocalenia Publicznego na czele z Robespierrem, który kontroluje rząd, Konwencję (wybieraną w powszechnych wyborach) i trybunały rewolucyjne. Podstawą ich rządów był terror, który ukazał się w masowej eksterminacji przeciwników politycznych, kontroli komisarzy KOP departamentów oraz powszechnej mobilizacji do armii. Oprócz tego uwłaszczyli oni chłopów bez odszkodowania dla szlachty, uchwalili ceny maksymalne i płace minimalne, wprowadzili kartki na żywność w interesie sankiulotów (grupa społeczna będąca bazą polityczną dla jakobinów), skonfiskowali majątki arystokracji i burżuazji, czyli kontrrewolucjonistom, a także doszło do wielu egzekucji, w większości ze stanu trzeciego - sankiulotów. Jakobini również walczyli z Kościołem - zakaz kultu, niszczenie świątyń. Pojawiła się nowa religia, 3

polegająca na kulcie istoty najwyższej/rozumu lub propaganda ateizmu. Wprowadzono także nowy kalendarz. Wkrótce rewolucja niczym Saturn zaczęła pożerać własne dzieci. Jakobini zaczęli szukać wrogów we własnych szeregach. Ścięty zostaję Danton, który sprzeciwia się ograniczeniu wolnego rynku oraz terrorowi, za co zostaje oskarżony o sprzyjaniu burżuazji kosztem sankiulotów oraz pobłażliwość wobec kontrrewolucji. Próbuje obalić Robespierre’a, ale zostaje tylko oskarżony o zamach stanu, staje przed trybunałem rewolucyjnym i przegrywa - jego egzekucja odbywa się w kwietniu 1794 r. Rewolucja traci wiarygodność po jego śmierci (to on przyczynił się do zmian ustrojowych, przywódca rewolucji). Jakobini, przekonani o narastającym spisku kontrrewolucyjnym zaostrzają terror i uchwalają ustawę o trybunale rewolucyjnym; rozpoczyna się tzw. Wielki Terror (ponad 1300 egzekucji w Paryżu pomiędzy czerwcem a lipcem). Dochodzi do obalenia Jakobinów i egzekucji Robespierre’a zamach 9 thermidora roku II (27 lipca 1794 r.) Etap VI Błędy polityczne jakobinów, a zwłaszcza terror spowodował opór społeczny. Rewolucyjny radykalizm nie cieszył się już poparciem mas, rosła natomiast świadomość narodowa Francuzów. Wprowadzono dyrektoriat, który opierał się na nowej konstytucji z 1795 roku. Władza wykonawcza opierała się na pięcioosobowym dyrektoriacie kontrolującym prace rządu, był wybierany, ale niezależny od władzy ustawodawczej. Zastosowano to, by jedna osoba nie miała za dużej władzy; było to zabezpieczenie przed powrotem władzy takiej jak jakobińska. Innym zabezpieczeniem przed powrotem jakobinów było wprowadzenie wyborów cenzusowych. Władza ustawodawcza była oparta na Radzie 500, która miała inicjatywę ustawodawczą oraz na Radzie Starszych, która zajmowała się legislacją. Separacja władzy ustawodawczej wprowadzało zagrożenie, że będzie ona nieefektywna, ponieważ może pojawić się trudność w podjęciu decyzji. Oprócz tego, utrzymano konstytucję cywilną kleru i ograniczono represje wobec Kościoła katolickiego. W rezultacie zmiany 4

ustrojowe przyniosły rozkład administracji państwowej, policji i aparatu sprawiedliwości. Pojawiła się korupcja czy wzrost przestępczości, co było konsekwencją afirmacji egoizmu, jako reakcji na odgórny „egalitaryzm” jakobinów. W zakresie bezpieczeństwa zniesiono ustawy o trybunale rewolucyjnym z 1794 roku i celem było ograniczenie terroru. Ostatecznie użyto siły wobec jakobinów (tzw. biały terror), sankiulotów i rojalistów. Podczas dyrektoriatu doszło również do dwóch wojen z dwoma koalicjami antyfrancuskimi (pierwsza wygrana, druga - nie). W ramach nowego ustroju przywrócono wolny rynek poprzez likwidację cen i płac maksymalnych. Rezultatem tego była ruina finansów państwa: załamanie administracji finansowej (korupcja i prywata), drukowanie pieniędzy (wzrost inflacji). Upadł handel, doszło do recesji: bezrobocie, drożyzna, trudności w zaopatrzeniu (śmierci głodowe sankiulotów w Paryżu). 18 brumaire’a 1799 roku dochodzi do zamachu stanu, obalenia dyrektoriatu i objęcie władzy przez Napoleona jako pierwszego konsula.

5...