Title | Rechtssubjekte, Rechtsobjekte, Grundlagen Rechtsgeschäfte |
---|---|
Author | Katharina Niemann |
Course | Rechtswissenschaft für Ökonomen I |
Institution | Universität Duisburg-Essen |
Pages | 10 |
File Size | 1.1 MB |
File Type | |
Total Downloads | 96 |
Total Views | 142 |
Themenzusammenfassung...
Recht 1 Kapitel Rechtsordnung, Rechtssubjekte, -objekte, Grundlagen Rechtsgeschäfte Rechtsordnung
Bs p .Ge we r be :br a uc hte i ne Ge wer be e r l au bni s ( GEWe r be Or dnung)+ev t l .ande r e Ge s e t z e / Er l a ubni s s e .Vor a us ge s e t z t : ni c htne gat i vau f gef a l l e n( Fr e i he i t Ge wer bez ube t r ei be nnac hAr t .12 GG)
Nura m Ra nde , s o ns tz uv i e l Mank ann a k z e p t i e r e n( z B. Da nnhandel n) → We ri s ti n de rbe s s e r e n Handel s p o s i t i o n?
Esgi l tGl ei c hor dnung
Esgi l tdasÜber Unt er or dnungs p r i nz i p( mus sak z e pt i e r e n) =GG Näc hs t erSc hr i t t : -Mi e t v er t r ag -Kauf v e r t r a g -We r k v e r t r a g -Di e ns t v er t r a g -Da r l e he ns v e r t r ag ( Ge l dbe iBa nk en l e i he n) El e me nt ede sPr i v at / Zi v i l r e c ht s
Eu r o p .Re c htübe r l age r tNa t i onal e s Re c ht
Rechtssubjekte =Tr ä ge rv onRe c ht enundPf l i c ht e n
=Ge da nk e nge bi l de
=k e i nePe r s o nme hra bera uc hno c h k e i nej ur i s t i s c hePe r s on. Zu s a mme ns c hl u s svo nmehr e r e n Pe r s o ne n
Natürliche Personen
Handel s we r k z e u gmi tde m di eRe c ht s or dnu ng ge s t al t e twi r d
Mi t18 Ge s c hä f t s u nf ä hi g ev o l l j äh r i gePe r s o ne nk ö nne n Ge s c häf t ede st gl .Le be ns( mi tg e r i n ge nMi t t el n) e r l e di g e n( § 105aBGB)→ a bg es c hl o s s e neVe r t r ä ge s i nds o mi twi r k s a m → Au s na hme :Be ie r he bl i c he m Sc hade nde s Ge s c häf t s u nf ä hi g e n( z B.Sc hi z o p hr e nerk au f t h o c hp r o z e nt i g e nAl k o hol )→ dannni c ht i g !
§ 104 Unt e r7 J. Pe r mane ntp s y c hi s c hKr a nk e I ndi es e m Zus t and
Lu c i dai nt er v a l l a→ „ k l ar e rGe i s tMo me nt “ Ve r t r ags abs c hl u s s Mi nder j ähr i g( 717 J. )
Ei nwi l l i gu ng( v or he r )
Ge nehmi gung( nac hher , f a l l sKa ufo hne Ei nwi l l i gu ngge t ä t i gt wur de )
Zu s t i mmu ng( Obe r be gr i f f ) Wi r k s amk e i t ,we nnk e i nev o r her i g eZu s t i mmu ngderge s e t z l .Ve r t r e t er :Ver t r a g=s c hwebe ndu nwi r k s am → Ge nehmi gungk annnu ri nner ha l bv on2 Wo c he nnac hAuf f o r de r ungde rGe ne hmi gu nge r f o l ge n,s o ns tni c ht i g Di eGe ne hmi gungde rges e t z l .Ve r t r e t e rk anns owohlge ge nübe rde m Ki ndal sau c hgege nübe rdemVe r k ä u f ere r k l ä r twe r de n. Fa l l1:Di eEl t e r nve r bi e t ene sde m Ki nd,s age nabe rde m Ve r k äu f e rau fNa c hf r agedas se sesbe hal t e ndar f ,gi l ti mme r di eEr k l är u ngge ge nübe rde m Ve r k äu f e r( ungl e i c hPr i o r i t ät s p r i nz i p( nac hde m wär edi ee r s t egege be neAnt wor twahr ) ) Fa l l2:DerVe r k äuf e rbi e t e tdi eEl t e r np e rAnr u fnac hde rGe ne hmi gu ng,di ebr a u c h enabernoc hBe de nk z ei t .Na c h2 Wo c he no hneAnt wo r ti s tde rVe r t r agni c ht i g! Fa l l3:DerMi nde r j ähr i gewi r dk u r znac hVe r t r ags abs c hl us sv o l l j ä hr i g→ dannk anners i c hdi eGe nehmi gungübe rdi e Wi r k s amk e i tde sVe r t r agss e l bs ter t e i l e n Di eZu s t i mmu ngde rge s et z l .Ve r t r e t ere nt f äl l t : -be il e di gl i c hr e c ht l i c he m Vo r t ei l( § 107BGB)→ Sc he nk u nge n Bs p1:a u c hGr u nds t üc k edi emi te i ne rHyp o t he kbel as t ets i nds t e l l e ne i ne nl e di gl i c hr e c ht l i c henVo r t ei ldar→ f al l sdas Gr u nds t üc k( di eSi c he r hei t )v e r we r t e twe r denmu s s ,ent s t ehtde m Mi nde r j ä hr i ge nk e i nSc haden,dae rdadu r c hni c ht s c hl e c ht erge s t e l l twi r dal svo rderSc henk ung * * *Na c hf r a gSe i t e7 * * * * *
Sonderfälle der Geschäftsfähigkeit:
We ra l sKau f ma nnmi tFi r ma i mHande l s r e gi s t e r e i nget r a geni s tk anns i c h ge ge nübera nder e nni c htal s Ni c ht Ka uf ma nnau s ge be n
Siehe Seite 7
=were i n Handel s ge wer be be t r e i bt
KannKa u f mannk ann di eEi nt r a gu nga us de m Ha nde l s r e gi s t e r l ö s c he nl a s s e nu nd v e r l i e r ts o mi ts e i ne Kau f ma ns s e i g e ns c haf t Kaufleute → Au ße r :das Kl e i nge we r beh a ts i c h z ue i n e m Ha nde l s ge we r b e e nt wi c k el t !
= =Kl e i ng e we r be( z B.Ki o s k )o de r Pe r s o ne nha nde l s g e s e l l s c h af t e n L and/ Fo r t wi r t s c h af t l i c he r u ndKa p i t a l g e s e l l s c h af t e n Be t r i e b+Ei nt r ag u ngi n s ( Kr af ti hr e rRe c ht s f o r m( DHG, Ha nde l s r e gi s t e rbe i mAmt s ge r i c ht KG,GmbH,AG)
s t r i t t i g
( ni c hti mGe s et z )o bj . Re c ht l .Ge s e henk ei n Kau f ma nn,abe rt ut s o → a)we rs oauf t r i t t mus ss i c hau c hde m Kau f ma nnges e t z be u ge n → b)Fr e i be r u f l e rder k e i nGewer bebet r e i bt ( z B.We nne r1xa l l es a ufFl o hma r k t v e r k a uf t )we nnma n a l sKau f ma nnauf t r i t t …( Ge we r benurwe nn dau er ha f tv or hande n) Re c ht s s c he i ns p r i nz i p
Rechtsobjekte
Habenk ei neRe c ht s s ubj ek t s q ual i t ät en, s i nda l l e swasu nt erde rHe r r s c haf te i ne s Re c ht s s ubj e k t ss t e ht
Sac henk önne n e r s e t z twe r de n Uni k at e,gi bte s nu rei nMa l
&s t e he ni n e nt s pr e c he nder r ä u ml i c he rNä he ( z B.Au t oMot or→ § 311cZube hö r wi r dmi tv e r k au f t )
Bes t andt e i le i ne r Sac hedi ei n Au f l ös u ngni c ht ge nut z twe r de n k a nn/ dasWe s e nder Sac hev e r ände r t , k ö nne nni c ht Ge ge ns t ande i gene r Re c ht es e i n( z B. Ei nz e l nv er k a uf t we r de n) Bs p . Ge s e l l s c haf t s v e r t r a gz w.5 P.→ JEDERmu s s Wi l l e ns e r k l är u ng a bge be n -2ak t i ges Re c ht s ges c häf t :A v e r k a uf tBBu c h, § 929S. 1BGB 1.Ei ni gu ng e r f o r der l i c h ( Ei ge nt u m) 2.Übe r gabe e r f o r der l i c h ( Bes i t z )
Bewegl .Sac he n de r e nNu t z e ni m Ve r br au c ho de ri n de rVe r ä u ßer u ng be s t e ht
Ei ne rSac he
Wi r t s c h.Vo r t e i l edu r c h Benut z e nSac he
Wa sk e i ne n Nut z e nhat a ußer e x i s t i e r e n
Esgi bt -abs o l ut e( wi r k e n ge ge nüberJede r ma nn, Bs p .Ei gent ums r e c h t ) -r e l a t i v e( wi r k ennu r z wi s c he nz we iPer s o nen, z B.Ve r t r äge )
Rechtsgeschäft – Willenserklärung – Schuldverhältnis
Wi r di mRe c htbe hande l t wi eSac heabe rz u s ä t z l i c h Ti er s c hu t z g es e t z→ § 903BGB:ma nk ann a l s oni c hta l l e snac h Bel i e be nmi tTi e r mac hen;a ußer de ms i nd Haus t i e r eni c htp f ändbar Mus si nj e de m Re c ht s ges c häf t v o r hande ns e i n ( k l e i ns t er Baus t e i n) Wi l l e ns e r k l är u ngu nd Re c ht s ges c häf ts i nddas Sel be( z B.Te s t ame nt , Kündi gu ng) Ohne Ve r t r ag/ Wi l l e ns e r k l är u ng,du r c hVe r h al t e n z us t andege ko mme n
§ 657Bi nde nde sVer s p r ec he n:we nndu r c hö f f e nt l .Be k annt ma c hu nge i neBe l o hnu ngau s ges e t z twi r dmu s ss i eaus ge z a hl twe r den,au c h we nndasEr ge bni sni c htmi tRüc k s i c htaufHer be i f ühr ungEr f ol gthe r bei ge f ühr twu r de
Kapitel Willenserklärungen
„ Ges c hä f t s ve r k e hr i s ts c hu t z wür di g. “
We i ßda s se r a m Ge s c häf t s l e be nt e i l ni mmt a be rwe i ß ni c h tge na u wi e / wasSa c he i s t
z B.Ve r t r ags angebo t
Hyp nos e , i ns t i nk t i v e Handl u nge n, . . .
Wi l l e ns e r k l är u ng< >Re al ak t e
Siehe Seite 8
Konk l ude nt e sVe r h al t en=Wi l l e ns e r k l är u ngdu r c h Ge s t e n/ Ve r hal t ens we i s e n
Ge s c häf t s ähnl i c heHa ndl ungen( f ühr e nni c htu nmi t t el bar , s o nde r nmi t t el ba rz uRe c ht s f o l ge n:Bs p .Mahnu ng( f ühr tni c ht z uRe c ht s f o l ge ,abe rdu r c hei neMahnu ngger ä tma ni nVe r z u g u ndda sbr i ngtRe c ht s f ol ge nmi ts i c h)
Wi l l e nt l .Handl u ng mac hta be rni c htwe i ß das se rda du r c ha m Re c ht s v er k e hr t e i l ni mmt „ Tr i e r e r We i nv e r s t ei g er u ngs f a l l “
=a ne i ne n Adr e s s a t e n g e r i c h t e t
We r de nmi ti hr e r Ab gabewi r k s a m ( mus sabe rni c ht e i nerPer s o ni n di eHand dr üc k en)
=mu s sz u m Adr e s s at e n t r a ns p o r t i er t we r de n
Zugangsvereitelung = Rechtsgedanke 162 BGB: Ich verhindere Zugang bewusst → Ich muss mich so behandeln lassen als hätte ich es bekommen
Siehe Seite 8
Kapitel Auslegung von WiE
Subsumieren = einen konkreten Sachverhalt dem Tatbestand einer Rechtsnorm unterordnen; prüfen, ob ein konkreter Sachverhalt den Merkmalen einer bestimmten Rechtsnorm entspricht
„Dieses Schmuckst ück (=Auto) will ich“ → klar dass keine Kette gemeint ist
157 BGB!
Hat Schutz- & Beweisfunktion
NamensUNTERschrift oder mittels notariell beglaubigten Handzeichen (alles was unter der Unterschrift steht zählt auch nicht mehr es sei denn es wird im Text Bezug drauf genommen) Hinweis- & Belehrungsfunktion bei wichtigen Rechtsgeschäften (518 BGB Form des Schenkungsversprechens)
Erklärung abschl. Unterschrift aber zB. Kopierte (zB Bescheide im Massenverkehr)
Handzeichen → Erklärung schriftlich + Unterschrift von Notar beglaubigt werden
Nur wenn Unterschrift fälschungssicher drin ist kann es die Schriftform ersetzen Siehe Seite 8
Bs p2:e i neEi g ent ums wo hnu ngs t el l tk ei ne nl e di gl i c hr e c ht l i c henVo r t e i ldar ,dami tde rWohnungauc h St andhal t ungs k os t e nv e r bunde ns i nd,di ede rMi nde r j ä hr i geau sei ge nenMi t t e l nanwe nde nmüs s t e j ur i s t i s c hePe r s o ne n( z B.AG,Gmb H,…)k önne nni c hts e l bs tha ndel n,s o nde r nwer de ndur c hi hr eOr g ane v e r t r e t e n. Bür gs c haf t Dar l e he ns v e r t r a g Dar l e he ns nehme r< >Bank
NURdi eEr k l är u ngde sBür ge nmu s si n Sc hr i f t f or me r f ol ge n( ni c htde r Bür gs c haf t s v e r t r a ga ns i c h! ) .Di eBank( = Kau f ma nnka nndenVe r t r agau c hmündl i c h a nnehme n)
Bür gs c h af t s v e r t r ag
Bür ge ( haf t e tmi ts e i ne m Pr i v a t v er möge n)
Ve r t r ags abs c hl üs s eu nt e rKa uf l e u t enunt er l i e ge nk ei ne rFor mvo r s c hr i f t→ e i nmündl i c he rVe r t r ags abs c hl us s o de rk o nk l ue nt es( =s c hl üs s i ge s )Handel nge nügenauc h( z B.Händes c hüt t el n) . Ge währ l e i s t ung Pr i v a t p er s o n:2Jahr eGewähr l e i s t ung→ Ans p r u c haufEr s at zde rWar eo de rBe hebu ngde sMa nge l s ( Käu f er r e c ht e ) Kau f ma nn:hatdi ePf l i c ht ,di eWar eu nv e r z ügl i c hau fMa nge lz uüber p r üf e n( =Rügep f l i c ht )→ haterni c ht sz u be ans t a nde n,ent f al l e ndi eGe währ l e i s t ungs ans p r üc he
Eintragung Firma
Von Seite 3
Deklaratorisch (bei Ist-Kaufmann) Re c ht s er k l är e nd, Mi tde rEi nt r agu ngwi r ddi e Kau f ma nns ei ge ns c haf tde s Ei nge t r age ne nl e di gl i c hbe z e u gt u ndf e s t gehal t e n.De rKau f ma nn s e l be re r l angta be rs e i ne Kau f ma nns ei ge ns c haf tni c htdu r c h di eEi nt r agu ngi ndas Handel s r e gi s t e r ,s onde r ns c hl i c ht u nde r gr e i f e nddu r c hda sFühr e n e i nesGe we r be be t r i e bs( v er gl ei c he §1HGB)
Re c ht s er z eu ge nd,du r c hEi nt r a gu ng e nt s t e h tü be r hau p ter s t Kau f ma nns e i gens c haf t ( Re c ht s ha ndl ungen,di ee i ne Konstitutiv be s t i mmt er e c h t l i c heWi r k u ng,di e (bei Kann-Kaufmann (werden erst v o r he rno c hni c hte i nge t r e t enwar , Kaufmann durch Eintragung im e r s the r bei f ühr e n)
Handelsregister), Formkaufmann
Besonderheit: Land-/Forstwirte kann man nicht zwingen Kaufmann zu sein, können aber auch nie Ist-Kaufmann sein → können nur wenn ordentl. Geschäftsbetrieb also geht das nie für kleine Bauernhöfe → Löschen Firma: falls mittlerweile aus Kleingewerbe Ist-Kaufmann-Gewerbe (= groß): Löschung nicht einfach möglich
De f i ni t i o n: Ei ge nt u m=r e c ht l .He r r s c haf t s mac hte i nerPer s o nübere i neSac he Bes i t z=t at s äc hl i c heHer r s c ha f t s ma c hte i ne rPer s o nübere i neSac he Ans p r u c hs gr undl age nk onk ur r e nz=wennma ne i nenAns p r uc hau fme hr e r eGr u ndl age ns t üt z e nk ann( v e r dr änge ns i c hni c ht ) Ans p r u c hs gr undl age=§ 985BGBde rEi ge nt ümerk a nnv o ndem Bes i t z e rdi eHe r au s gabederSac hev er l ange n Qu aes i tac t i o?=Wa si s tde i neAns p r u c hs gr u ndl age ?
udentSbek o mmtvo nBu c hhändl erBei nBu c hge s c hi c k t Siehe Seite Bsp:St ( 8 , 9 0 E u r o ) : „ f a l l s e r n i c h t z u r ü c k s c h i c k t → K a u f “ 5 Ans p r u c hs gr undl age :433 I IBGB Ex i s t i e r tv er e i nbar t e rKau f p r e i s ? → B:Angebo t+ → S:Annahme ? -wör t l .Annahmee r k l är u ngS:-k o nk l u de nt eAnnahme e r k l .S:-Sc h we i ge n?( e i g.Nu l l u m= Ni c ht si m Re c ht s v er k e hr )→ guc k e ni mGes e t znac h. . . 241A BGBu nbes t e l l t eLe i s t unge n:→ Kau f v er t r a g:Ans p r u c hBanS:-
13/ 14BGB De f i ni t i o n Ve r br au c he r / Unt e r nehme r
310I I IBGB→ Le gal de f i ni t i o n -Sc h we i ge n=Nu l l u m gi l tnurbe iVer br a uc he r v e r t r äge n( v gl .362 IHGB)
Empf a ngs be di ngt eWi E
Siehe Seite 5
Unt e rAbwe s e nden
Unt e rAnwe s ende n
Ve r k ör p e r t eWi E( =au f Medi u mf e s t ge hal t e n, z B.Pap i e r , Fe s t p l at t e ,. . . )
Ni c htv e r k ö r p e r t eWi E ( = mündl i c habge ge be ne Wi E)
Zu gang -Ei ns c hr e i be n -Ei ns c hr e i be n/ Rüc k s c hr e i be n -e i ge nhändi ge sEi ns c hr e i be n( mu s s Empf ä nge ru ndk e i nemander e ngebe n) -Ei ns c hr e i be nEi nwu r f
Ent f al t e tWi r k ung. . .
„ Wa hr ne hmu ngs t he or i e “ ( =we r de nmi ti hr e r Ab gabewi r k s a m)
Zu gang
WiE Siehe Seite 5
Inhalt
Form 134 BGB: darf nicht gegen gesetzl. Verbot verstoßen (Rechtsgeschäft sonst nichtig)
138 BGB: darf nicht sittenwidrig sein
Motivirrtum WiE Zurücknehmen? → Rücktrittsrecht in Vetrag
Kalkulationsi rrtum (nicht berechtigt zur Anfechtung)
143 BGB Anfechtung serklärung
Rechtsfolge nirrtum (nicht berechtigt zur Anfechtung ) (Bsp. Weihnachts geld)
(1) Eigenschaft einer Person/Sache = dauerhaft anhaltende Merkmale (2) verkehrswesentlich (solche Eigenschaften, wenn der Verkehr an das Vorhandensein oder Fehlen der Eigenschaft wesentl. Folgen für die Wertbildung knüpft)
142 I BGB → Nichtigkeit „ex tunc“ = Nichtigkeit von Anfang an (→ Vetrag hat nie stattgefunden)
122 I BGB Schadenseratz (SE) i.d.H. Anspruch auf: Vertrauensschaden (negatives Interesse): Kunden verlangen von dir Ware obwohl du diese durch geplatzten Vertrag nicht mehr hast Erfüllungsschaden (positives Interesse)
Durch Kaufvertrag erwirbt man kein Eigentum sondern Verpflichtung Rausgabe, durch Übereignung erwirbt man Eigentum!
Dingliches Erfüllungsgeschäft
Bewegl. Sache
Übereignung (Vertrag) 929 S.1 BGB - Einigung + - Übergabe
Immobilie Auflassung 925 S.1 BGB (wie es geht: 873 BGB) - Einigung + - Eintragung (Grundbuch)
ex nunc: von damals an, rückwirkend ex tunc: von nun an, ab jetzt
Recht/Forderung Abtretung 398 BGB - Einigung 453 BGB Rechtskauf...