Resocjalizacja w środowisku otwartym - notatki wykłady PDF

Preview

Summary

Notatki z wykładów z resocjalizacji w środowisku otwartym. wszystkie tematy. rok 2020/2021...

Description

Resocjalizacji w środowisku otwartym 1. Rodzinne formy resocjalizacji ❖ DEFINICJA RODZINY „grupa złożona z osób połączonych jednym z dwóch typów stosunków społecznych: stosunkiem małżeńskim i stosunkiem rodzice – dzieci” (Adamski F.,2002, s.27), która „stanowi duchowe zjednoczenie” (Adamski F., 1982, s. 21, 2002, s.29). ❖ FUNKCJE RODZINY (Adamski F., 1982, 1999, s. 9; 2002, s.37) •

funkcja prokreacyjna – zapewnienie ciągłości społeczeństwa,

•

funkcja ekonomiczna – zaspokojenie materialnych potrzeb,

•

funkcja opiekuńcza – zapewnienie bezpieczeństwa rozwojowego i wspomaganie w czasie trwałej lub czasowej niezdolności do samoopieki,

•

funkcja socjalizacyjna – przygotowanie do pełnienia ról społecznych i przestrzegania zasad społecznych,

•

funkcja integracyjna – społeczna kontrola zachowań,

•

funkcja stratyfikacyjna – wyznaczanie statusu społecznego,

•

funkcja małżeńska – zaspokajanie potrzeb intymnych współmałżonka,

•

funkcja braterska – zaspokajanie potrzeb emocjonalnych rodzeństwa,

•

funkcja rodzicielska – zaspokajanie potrzeb emocjonalnych dzieci i rodziców.

➢ Funkcja emocjonalna (Pecna M., 1998) Naturalna potrzeba życzliwości i miłości pomiędzy członkami rodziny. Miłość to charakter emocjonalnego stosunku pomiędzy członkami rodziny, czyli tendencja do zachowania się wobec nich w pewien specyficzny sposób, a także wyrażanie określonego poglądu na ich temat. W pojęciu postawa mieści się tendencja do reagowania w określony sposób w stosunku do członków rodziny. Każda postawa zawiera komponent uczuciowy, myślowy i działanie.

➢ Funkcja psychogeniczna (M. Ziemska) Istnienie możliwości wymiany emocjonalnej pomiędzy członkami rodziny i stworzenie warunków do rozwoju osobowości dzięki stabilności i poczuciu bezpieczeństwa. Zaspokajanie potrzeb miłości, przynależności, uznania i szacunku. ➢ Funkcja tworzenia więzi (Symington N, 2005) Formy więzi: − fizyczne przywiązanie − więź symboliczna ❖ CYKL ŻYCIA RODZINY „Cykl życia rodziny” jest modelem wyjaśniającym rozwój jednostki i jej rodziny w ciągu życia. Za synonimy czy też określenia treściowo podobne do cyklu życia występujące w literaturze należy uznać: „bieg życia rodziny”, „rozwój rodziny”, „dynamika życia rodzinnego”, „epigeneza”, „swoista logika rozwoju”, „wzór”, „schemat procesu rozwoju”, „mapa życia rodzinnego”, „projekt procesu istnienia”. Wymienione wyrażenia oddają prawdziwą rzeczywistość człowieka uwikłanego w ciągłą zmianę. ➢ 6 FAZ CYKLU ŻYCIA RODZINY (Haley J., 1986; za K. Ostoja-Zawadzka, 1999, s.21): •

I faza: narzeczeństwo

•

II faza: wczesne małżeństwo

•

III faza: narodziny dziecka

•

IV faza: rodzina z dziećmi w wieku szkolnym

•

V faza: pustego gniazda

•

VI faza: emerytura i starość

❖ CECHY ZDROWO FUNKCJONUJĄCYCH RODZIN wg V. Satir •

Autonomia poszczególnych członków i ich pozytywna tożsamość

•

Otwartość i jasna komunikacja

•

Wzajemność

•

Otwarte kanały połączenia z zewnątrz

➢ Zdrowe dobrze funkcjonujące rodziny wypełniają następujące warunki (Dąbrowski S., 1987): •

zadowalająco rozwiązują problemy,

•

efektywnie komunikują się i bezpośrednio przekazują informacje,

•

mają prawidłowe stosunki uczuciowe,

•

mają efektywnie rozłożone role i podział władzy,

•

zapewniają autonomię dzieciom w okresie adolescencji.

❖ ADOPCJA Adopcja (z łacińskiego adoptio - usynowienie) jest to przysposobienie cudzego dziecka i uznanie go za własne, w wyniku czego pomiędzy dzieckiem a rodziną przysposabiającą powstają relacje prawne takie jak w rodzinie biologicznej. Przysposobienie polega na zawiązaniu w sposób przewidziany prawem sztucznych więzów rodzinnych, mających pełnić taką samą funkcję lub podobną do więzów jakie łączą rodzinę naturalną. Rys historyczny adopcji Instytucja adopcji regulowana prawem znana była już w starożytnej Grecji i Rzymie. Przysposabiano wówczas głównie chłopców z powodu. Głównym motywem była chęć zachowania ciągłości rodu i kultu przodków. W średniowieczu sprawami adopcji zajmował sie przede wszystkim Kościół. W Polsce instytucja przysposobienia ma równie bardzo bogate tradycje, które sięgają IX wieku. Na przestrzeni wieków zmieniały sie formy i cele adopcji, na przykład w Polsce szesnastowiecznej, a także później, służyła ona głownie celom majątkowym. Nie zawsze miała na celu dobro dziecka. Prawo rzymskie znało dwa rodzaje przysposobienia: − adoptio – adoptować można było tylko osobę alieni iuris, a czynność tą dokonywano za pomocą mancipatio i in iure cessio. Oznaczało to, iż najpierw rodzony ojciec trzykrotnie sprzedawał syna, a następnie w procesie windykacyjnym przyznawał racje, iż ojcem jego syna jest ktoś inny. − adrogatio – przysposabianą osobą był dojrzały meżczyzna sui iuris, który zrzekał się swojej podmiotowości prawnej i majątku na rzecz przysposabiającego. Kolegium pontyfików sprawdzało, czy adrogatio nie narusza norm prawa sakralnego oraz czy nie jest dokonywane na szkodę adrogowanego. Adrogujący składał na rzecz zgromadzenia ludowego (comitia curiata) przysięgę, iż jego zamiary wobec adrogowanego są słuszne i uczciwe.

Cesarz Dioklecjan wprowadził instytucje adrogatio per rescriptum principis, czyli indywidualnej adopcji w drodze reskryptu cesarskiego. Justynian zreformował instytucje adoptio wprowadzając adoptio plena (gdy adoptującym był krewny wstępny adoptowanego, np. ojciec matki) i adoptio minus plena (gdy adoptującym była osoba obca). W drugim przypadku adoptowany nie przechodził pod patria potestas adoptujacego, a jedynie nabywał prawo do beztestamentowego dziedziczenia. Dawna procedurę zastąpił Justynian złożeniem do protokołu zgodnych oświadczeń woli adoptującego i oddającego się w adopcje, a także adoptowanego, o ile był osobą dojrzałą. Przysposobienie we współczesnym prawie oznacza nawiązanie miedzy przysposabiającym a przysposobionym stosunku prawnorodzinnego podobnego do stosunku miedzy rodzicami a dzieckiem (art. 121. § 1. KRO). ➢ 3 POSTACIE PRZYSPOSOBIENIA a) Pełne – polega na całkowitym zerwaniu więzi dziecka z jego biologiczną rodziną na rzecz zupełnego włączenia go do rodziny adopcyjnej. Ustają wszelkie prawa i obowiązki w stosunku do rodziców i krewnych, a powstają relacje rodzinne z nowymi rodzicami i krewnymi. Taka forma adopcji jest regułą w naszym systemie prawnym. b) Niepełne - przyjęcie dziecka przez nowych opiekunów bez zrywania więzi prawnych z rodziną biologiczną. Przysposabiający stają się rodzicami, ale dalszych krewnych babcie, dziadków, ciocie, wujków - dziecko ma nadal w swojej rodzinie biologicznej. Przysposobienie niepełne stosuje się w praktyce bardzo rzadko i w przypadkach, gdy wymaga tego dobro dziecka. c) Całkowite (anonimowe) - rodzina biologiczna wyraża zgodę (blankietową) przed sądem rodzinnym sześć tygodni po narodzinach dziecka na jego powierzenie nowej rodzinie. Po wyrażeniu takiej zgody rodzice biologiczni tracą prawa do dziecka na zawsze, przysposobienie całkowite jest nierozwiązywalne.

➢ ADOPCJA ZE WSKAZANIEM W Polsce biologiczna matka ma prawo sama znaleźć rodziców dla dziecka, którego nie może i nie chce wychowywać. To adopcja ze wskazaniem. ➢ AKTY PRAWNE ZAWIERAJĄCE PRZEPISY DOTYCZĄCE ADOPCJI a) Konwencja o przysposobieniu dzieci.

b) Konwencja

o

ochronie

dzieci

i

współpracy

w

dziedzinie

przysposobienia

międzynarodowego. c) Europejska konwencja o przysposobieniu dzieci. − Celem przysposobienia powinno być dobro dziecka, − Po wnikliwym zbadaniu sytuacji dziecka jego rodziców i rodzeństwa oraz osób adopcyjnych przysposobienie ustanawia kompetentna władza – sąd, − Orzeczenie przysposobienia może nastąpić jedynie po wyrażeniu zgody przez osoby wskazane w ustawie, − Adopcja zagraniczna jest dopuszczalna jedynie wtedy, gdy nie można mu zapewnić adopcji w kraju, − Jeżeli adopcja jest zagraniczna, to dziecku należy zapewnić warunki nie gorsze niż w kraju, − Obowiązkiem państwa jest zapobieganie komercjalizacji adopcji, − Państwa powinny współpracować ze sobą w sprawie adopcji tworząc odpowiednie instytucje, − Dziecko przysposobione ma prawo znać swoją tożsamość ❖ OŚRODEK ADOPCYJNO-OPIEKUŃCZY Instytucja zajmująca się umieszczaniem dzieci w rodzinach formach opieki. Zadania: •

Pozyskiwanie i kwalifikowanie osób wyrażających gotowość do zapewnienia dziecku rodzicielstwa zastępczego,

•

Powiadamianie sądu opiekuńczego o sytuacjach wymagających wszczęcia z urzędu postępowania opiekuńczego oraz na żądanie sądu wydawanie opinii w sprawach o adopcję

•

Pomoc w uregulowaniu sytuacji prawnej dzieci wymagających zastępczych form opieki,

•

Prowadzenie poradnictwa adopcyjnego i pomoc w zakresie przygotowania dokumentacji adopcyjnej,

•

Prowadzenie poradnictwa i pomocy pedagogicznej rodzinom adopcyjnym, zastępczym, rodzinnym domom dziecka

❖ 3 ETAPY PROCESU ADOPCYJNEGO 1) Diagnoza stanu zdrowia dziecka i jego sytuacji rodzinnej. 2) Rozpoznawanie, przygotowywanie i kwalifikowanie kandydatów na rodziców zastępczych. 3) Dobór rodziców adopcyjnych do konkretnego dziecka.

➢ Geneza rodzin zastępczych − 1652 - Maria Ludwika powierza utworzenie i prowadzenie przytułku dla dzieci siostrom szarym, − Ksiądz Piotr Gabriel Baudouin rzecznik opieki nad niemowlętami – kołowrotek i Szpital Generalny w Warszawie, − Wychowanie w rodzinie zastępczej rozwinęło się w wieku XX. − 1907 Towatrzystwo Gniazd Sierocych – Kazimierz Antoni Jeżewski opracował program wychowania sierot. − Gniazdo sieroce – małżeństwo bezdzietne dostawało gospodarstwo rolne z zabudowaniami i miało opiekować się grupą 12-15 dzieci w wieku 5-17 lat. − Starsi wychowankowie kierowani do szkół − I woja światowa – Rada Główna Opiekuńcza − Okres międzywojenny brak konkretnych regulacji − Po II wojnie światowej – Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej przekazało Ministerstwu Oświaty opiekę nad dzieckiem w wieku 3-18 lat i sprawy opieki w rodzinach zastępczych ❖ RODZINY ZASTĘPCZE •

Ustawa o pomocy społecznej z dnia 12 marca 2004

•

Rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej z dnia 18 pażdziernika 2004 − Sądowe - orzeczenie sądu, − Administracyjne - zgoda lub wniosek rodziny naturalnej − Umieszcza się dzieci całkowicie lub częściowo pozbawione opieki rodzicielskiej, które nie mogą być przysposobione (dzieci odbiegające od normy rozwojowej, wymagające kształcenia specjalnego, pomocy profilaktyczno-wychowawczej i resocjalizacyjnej oraz dzieci do lat 2 czekające na adopcję)

❖ TYPOLOGIA CECHY POKREWIEŃSTWA I WIĘZI •

Rodziny spokrewnione objęte alimentacją

•

Rodziny spokrewnione nie objęte alimentacją

•

Rodziny obce

➢ Podział zgodny z ustawą •

Spokrewnione z dzieckiem

•

Niespokrewnione z dzieckiem

•

Zawodowe niespokrewnione z dzieckiem: − wielodzietne - 3-6 dzieci, − specjalistyczne − charakterze pogotowia rodzinnego – 3 dzieci do czasu uregulowania ich sytuacji, nie dłużej niż 12 miesięcy

❖ TYPOLOGIA ZE WZGLĘDU NA SPECYFIKĘ OPIEKI •

Rodziny terapeutyczne – dla dzieci specjalnej troski ze względu na stan zdrowia psychicznego lub fizycznego

•

Rodziny resocjalizacyjne – dla dzieci z przejawami demoralizacji

•

Rodziny preadopcyjne - dla dzieci idących do adopcji

❖ ZADANIA RODZIN ZASTĘPCZYCH •

Stworzenie rozwojowej atmosfery,

•

Zapewnienie dziecku bezpieczeństwa i opieki lekarskiej, racjonalnego żywienia, odzieży,

•

Zapewnienie realizacji obowiązku szkolnego i zdobycie zawodu,

•

Zapewnienie warunków do wszechstronnego rozwoju osobowości,

•

Przygotowanie do samodzielnego życia

➢ Konwencja praw dziecka, Komitet Ministrów Rady Europy stanowi, iż najbardziej optymalnym sposobem wspierania dziecka jest udzielanie pomocy jego rodzinie, a najlepszy dla dziecka jest powrót ze środowiska zastępczego do domu rodziców. •

Model ingerowania państwa odbywa się na zasadzie pomocniczości w relację łączącą dzieci i rodziców

❖ ZASADY POMOCNICZOŚCI •

Pomoc społeczna ma na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężenia trudnych sytuacji życiowych, których nie są w stanie pokonać przy wykorzystaniu własnych środków, możliwości i uprawnień,

•

Celem pomocy społecznej jest życiowe usamodzielnienie się tych , którym jest ona świadczona, oraz ich integracja ze środowiskiem,

•

Celem pomocy jest takie jej świadczenie, aby służyła umacnianiu także tych rodzin, które w danym okresie źle funkcjonują,

•

W zakresie pomocy społecznej mieści się w szczególności praca socjalna rozumiana jako działalność zawodowa ukierunkowana na pomoc we wzmacnianiu i odzyskiwaniu zdolności funkcjonalnych

❖ DYREKTYWY ZACHOWAŃ POMOCOWYCH •

Poszanowanie zasady autonomii, czyli nie wtrącanie się bez koniecznej potrzeby,

•

W razie konieczności ingerencji należy przede wszystkim chronić dobro dziecka udzielając wsparcia całej rodzinie, nie umieszczając dziecka poza nią,

•

W razie konieczności umieszczenia dziecka poza nią nadrzędnym celem jest umożliwienie dziecku powrotu do rodziny,

•

W sytuacjach krańcowych umieszczać dzieci w instytucji opieki zastępczej.

❖ RODZINY ZASTĘPCZE •

Powinny uczestniczyć w szkoleniach,

•

Starosta gminy – finansowanie

•

Ulegają rozwiązaniu gdy dziecko kończy 18 lat,

•

Kieruje się dobrem małoletniego dziecka i szanuje jego prawa – do wiedzy o pochodzeniu,

•

Wspieranie rodzin naturalnych

•

Pierwszeństwo rodziny spokrewnione

➢ Pozyskiwanie kandydatów •

Ośrodki adopcyjne,

•

Organizacje pozarządowe – Towarzystwo „Nasz Dom”, TPD,

•

Stowarzyszenia – „Szansa”, „Pro Familia”

•

Program szkoleniowy PRIDE.

➢ Rodzinne domy dziecka •

Gniazda sieroce – Kazimierz Jeżewski

•

1909 gniazdo sieroce w Stanisławczyku pod Przemyślem

Założenia: •

Stworzenie gniazd sierocych w gospodarstwach rolnych, gdzie dzieci otrzymują wychowanie zindywidualizowane w małych grupach typu rodzinnego,

•

Podstawa opieki mądrość ojcowska i miłość macierzyńska,

•

Przedłużenie opieki nad dziećmi powyżej 13-14 w celu rzeczywistego usamodzielnienia się – Fundusz Kształcenia Zawodowego

•

Wymaganie od wychowanków odpowiedzialności za domowników

•

Praca jako podstawowa zasada samowystarczalności gniazda i metoda wychowawcza,

•

Wychowanie koedukacyjne,

•

stworzenie zaplecza koleżeńskiego

•

Zorganizowanie Funduszu Posagowego,

•

Dążenie do prowadzenie gniazd przez byłych wychowanków.

Pierwsze rodzinne domy dziecka • Zaparów w Świdwinie i Dowlaszów w Szczecinie Postulaty • Ograniczenie liczby wychowanków tak, aby mogły je prowadzić osoby z dużymi mieszkaniami, • Kierowanie rodzeństwa i dzieci, które nie mają szans na powrót do rodziców, • Rodzice decydują o ilości pokoleń, • Ustalenie jasnych warunków usamodzielniania wychowanków poprzez wsparcie finansowe, • Zapewnienie pomocy materialnej w celu zapewnienia opieki specjalistycznej, • Uregulowanie wypoczynku wakacyjnego ❖ WIOSKI DZIECIĘCE •

Towarzystwo Wiosek Kościuszkowskich,

•

Pierwsza wioska składała się z 3 gniazd - Rogoźno-Zamek pod Grudziądzem,

•

Koło Przyjaciół Dzieci – 1957,

•

Wioski dziecięce SOS – Hermann Gmeiner

Zasady: 1) Matka 2) Rodzeństwo 3) Dom 4) Wioska 5) Dom Młodzieży ❖ DOMY TERAPEUTYCZNE •

Działania rehabilitacyjne oparte na terapii behawioralnej

•

Wyrównywanie braków w zachowanie

•

Eliminowanie negatywnych cech zachowania

•

Wzmacnianie samokontroli zachowania

➢ Przeznaczone dla młodzieży uzależnionej lub z zaburzeniami zachowania

2. Kuratela dla dorosłych ❖ DOZÓR KURATORA •

Jednym ze środków kontroli w polskim systemie karnym jest oddanie sprawcy pod dozór kuratora sądowego

•

Są, wybierając ten środek probacji dopuszcza możliwość zresocjalizowania sprawcy w warunkach wolnościowych

❖ KURATOR SĄDOWY •

Odpowiada za resocjalizację w warunkach wolnościowych

•

Funkcjonariusz publiczny, który pełni swoje obowiązki w zespole kuratorskiej służby sądowej i realizuje określone przez prawo zadania o charakterze wychowawczoresocjalizacyjnym, diagnostycznym, profilaktycznym i kontrolnym.

•

Wykonuje swoje zadania: w środowisku osób objętych kuratelą, w miejscu ich zamieszkania, jak i na terenie zakładów zamkniętych i placówkach pobytu.

➢ PODZIAŁ KURATORÓW 1) Kuratorzy zawodowi •

Dla dorosłych, sprawujący orzeczenia w sprawach karnych

•

Rodzinni, wykonujący orzeczenia o sprawach rodzinnych i nieletnich

2) Kuratorzy społeczni

➢ ZADANIA KURATORA •

Sprawowanie dozorów

•

Organizowanie i kontrolowanie wykonywania kary ograniczenia wolności oraz obowiązków nałożonych na skazanego odbywającego karę

•

Kontrolowanie zachowania skazanego w okresie próby oraz żądanie od niego niezbędnych informacji i wyjaśnień

•

Przygotowanie skazanego do życia na wolności po zwolnieniu z zakładu karnego

•

Kontakty ze skazanym, któremu sąd udzielił przerwy w karze i zobowiązał do utrzymywania kontaktów z sądowym kuratorem zawodowym w czasie przerwy

•

Nadzór nad wykonywaniem środka karnego w postaci obowiązku powstrzymywania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach, zakazu kontaktowania się z określonymi osobami lub zakazu opuszczania określonego miejsca pobytu bez zgody sądu.

•

Udzielanie pomocy z funduszu pomocy postpenitencjarnej

•

Składanie wniosków o wszczęcie postępowań incydentalnych lub modyfikację orzeczeń

•

Uczestniczenie w posiedzeniach sądu

•

Przeprowadzanie wywiadów środowiskowych w postępowaniu przed wydaniem orzeczenia przez sąd karny

•

Przeprowadzanie wywiadów środowiskowych w postępowaniu przed postepowaniem wykonawczym

•

Czynności wykonywane przez kuratora zawodowego w ramach „systemu dozoru elektronicznego”

❖ CELE DOZORU •

Oddziaływanie wychowawcze na sprawcę i zapobieganie popełnieniu przez niego kolejnego przestępstwa realizowane przez: − Udzielanie sprawcy pomocy w readaptacji społecznej − Kontrolę ścisłego wykonywania nałożonych na niego obowiązków

❖ SYTUACJE SPRAWOWANIA DOZORU •

Warunkowe zawieszenie wykonania kary pozbawienia wolności

•

Warunkowe zwolnienia z odbycia reszty kary pw.

•

Warunkowe umorzenia postępowania karnego

•

...