samenvatting Dosen PDF

Preview

Summary

cursus en powerpoint van Dosen ...

Description

OMI: psychodynamisch ontwikkelingsmodel Anton Došen Došen = Nederlandse kinderpsychiater en hoogleraar aan de universiteit van Nijmegen Introduceerde een ontwikkelingsdynamisch en integratieve benadering Model voor verstandelijke beperkingen met bijkomende psychische problemen Het model is gemaakt door ervaring  het model zoekt naar de kans op bijkomende psychische problemen, deze kans is groter bij een verstandelijke beperking (bv DSM5) – moeilijk toe te passen  eigen ontwikkelingsmodel

Uitgangsprincipes Integratieve benadering Bij het maken van het model werd er rekening gehouden met meerdere grondslagen, bv.      

Neuropsychologie Neurologie Psychiatrie Genetica Biologie Ontwikkelingspsychologie !!  belangrijkste o Hij keek naar de emotionele en de sociale ontwikkelingen die iedereen doorlopen

Belangrijk om zicht te krijgen op de 4 dimensies van een persoon:    

Biologisch Sociaal Ontwikkelingsdimensie Psychologisch  een verandering in 1 van de dimensies kan een kettingreactie veroorzaken!

Ontwikkelingsdynamisch model Psychische stoornissen bij mensen met een verstandelijke beperking probeert Došen vooral te begrijpen vanuit de ontwikkeling van de persoon.  ontwikkelingsaspect belangrijk hulpmiddel in diagnose en opzetten van een behandeling Ontwikkeling duurt levenslang, maar de vroege ontwikkeling is de belangrijkste! Het meten van de emotionele ontwikkeling is een probleem, wat de diagnostiek en behandeling bemoeilijkt.  hij ontwikkelde een schaal Emotionele Ontwikkeling (de SEO) als instrument om een schatting van de emotionele ontwikkeling van een persoon mogelijk te makenµ

sociaal emotionele ontwikkeling en sensitieve responsiviteit sensitieve responsiviteit = gevoelig zijn (‘sensitief’) voor de signalen die het kind geeft, door goed te kijken naar het kind en te proberen begrijpen wat het bedoelt. Vervolgens is het belangrijk dat je adequaat reageert (‘responsief’) door op de juiste manier in te spelen op de signalen van het kind. ~ antennes op het hoofd van de zorgfiguur

1

Op termijn geeft het gevoel van veiligheid en het nodige basisvertrouwen in anderen en in de omgeving om zich verder te ontwikkelen. Kinderen met een beperking zijn hierin benadeeld, omdat er sprake is van een verminderde afleesbaarheid. Still face experiment Edward Tronick:   

Sensitieve responsiviteit is heel belangrijk voor de soc emo ontwikkeling van kinderen! Als de sensitieve responsiviteit niet goed zit voor een lange tijd komt de soc emo ontwikkeling onder druk te staan. Ouders met kinderen met een beperking komen sws onder druk te staan doordat deze kinderen andere signalen doorgeven en ze deze niet altijd begrijpen.

Ontstaan van emotionele problemen en psychische stoornissen

Belangrijk om niet enkel te weten wat iemand kan:    

Cognitief Motorisch Verbaal Op schools vlak…

Maar ook wat iemand aankan! Om hier zicht op te krijgen moeten we op te pakken krijgen wat iemand nodig heeft om zich goed te voelen, hoe dichtbij/veraf we moeten staan van de cliënt, welke structuur en grenzen hij nodig heeft. We kunnen hier enkel een antwoord op krijgen indien we op een andere manier naar de buitenkant kijken, naar het gedrag… We moeten op zoek gaan naar de betekenis van gedrag! Als er een groot verschil is tussen het soc. Emo. Ontwikkeling en de cognitieve ontwikkeling is er meer kans op soc emo problemen. Als het soc emo ontwikkeling en de cognitieve ontwikkeling hetzelfde zijn is er minder kans op soc emo problemen. Als begeleider moet je dit aanvoelen! Maar let op met over-/ onderschatten! Let op! Mogelijkheid tot stagnatie/ regressie door trauma!

Fasen in de emotionele ontwikkeling Došen gaat ervan uit dat mensen met een verstandelijke beperking dezelfde fasen doorlopen, maar de mate en tijd waarin verwerking en intprenting van ervaring plaatsvind is bij deze kinderen anders. 2

De fase die deze kinderen bereiken is afhankelijk van de omgevingsfactoren.

In het model wordt ervan uitgegaan dat de emotionele ontwikkeling een fasisch verloop heeft. Het ‘fasische verloop’ krijgt kritiek omwille van de simplificatie van toch wel heel complexe materie. Deze kritiek komt later in de cursus nog aan bod en is betrekkelijk aannemelijk. Toch wordt het gekozen voor een fasische benadering omdat bepaalde stadia van de ontwikkeling zich onderscheiden van elkaar door verschillende fysiologische en psychosociale kenmerken en omdat de indeling in fasen, ondanks de simplificatie, deze complexe materie makkelijker overzichtelijk en begrijpbaar maakt. Het model van de emotionele ontwikkeling is gemaakt voor praktische doeleinden, namelijk voor onderzoek en diagnostiek bij mensen met een verstandelijke beperking. Vandaar dat het model oorspronkelijk tot een ontwikkelingsleeftijd van twaalf jaar loopt.

Persoonlijkheidsontwikkeling en persoonlijkheidsstructuren Proces van emotionele ontwikkeling leidt tot persoonlijkheidsontwikkeling Al deze ontwikkelingsprocessen leiden tot de vorming van onze ‘persoonlijkheid’. In iedere fase ontstaat een persoonlijkheidslaag of een fasepecifieke persoonlijkheidsstructuur. Deze kan je als volgt voorstellen:

Persoonlijkheidsstructuren Iedere nieuwe ontwikkelingsfase heeft tot gevolg dat er een nieuwe persoonlijkheidsstructuur of een nieuwe laag toegevoegd wordt . De persoonlijkheidsstructuur zorgt voor een nieuwe aanpassing (adaptatie) aan de omgeving op een hoger niveau. Iedere persoonlijkheidsstructuur wordt gekenmerkt door een karakteristiek gedrag met ‘gedragstrekken’, die hieronder per fase beschreven worden. Naast de trekken van adaptief gedrag zijn er ook, in ongunstige situaties, de trekken van maladaptief gedrag. De trekken van het maladaptief gedrag zijn niet kwalitatief, maar kwantitatief anders dan de trekken van het adaptief gedrag: door de hoge intensiteit van de maladaptieve trekken kan de persoon zich niet aanpassen aan de omstandigheden en kan hij zich niet verder adequaat psychosociaal ontwikkelen.

SEO-R² schaal  

Beoogde doelgroep: verstandelijk beperkte kinderen, jongeren en volwassenen (kan ook inspiratie zijn voor andere doelgroepen) 13 rubrieken (met betrekking tot het emotioneel en sociaal functioneren van een persoon) verdeeld in 5 ontwikkelingsfasen 3



Doel: bepalen van de fase  schaal voor emo ontwikkeling

Kijken naar de 13 rubrieken  fase te zoeken  praktijk? = vaak verschillende fasen voor verschillende rubrieken. Voordelen Vermindert de machteloosheid Sterkt het team als team Handvatten

Nadelen Niet eenvoudig te scoren Tijdreovend

SEO-V = verkorte schaal Gebruiken naast de SEO-R² Biedt snel inzicht in de psychosociale problematiek van de cliënt Voordelen Snelle screening van de emo ontwikkeling Eenvoudig te scoren

Nadelen Minder diepgaand (minder zicht op noden, motivaties) Zet minder aan tot discussie in team

Emotionele ontwikkelingsfasen 1. Adaptatiefase – homeostase = aanpassen aan het leven buiten de baarmoeder 



Van 0 tot 6 maand - diep verstandelijk (IQ IQ 70 (ontwikkelingsleeftijd + 12jaar) Realistisch & gezond zelfbeeld o Geen onder- of overschatting maken

Begeleidingstips

    

Communicatie



Ondersteunend & inzichtgevende gesprekken Herinterpreteren van negatief beleefde ervaringen Positief zelfbeeld opbouwen Meer gericht op de buitenwereld, ook meningen van anderen t.o.v. jouw mening Stimuleren van de zelfstandigheid en het zelfvertrouwen en te zorgen voor een positieve zelfbeleving Verbaliteit speelt een grote rol  empathie is 9

Activiteiten

 

  

Structuur en grenzen

hier pas ontwikkeld Eigen verantwoordelijkheden Eigen plaats en rol binnen de ruimere omgeving  rol en status verwerven in de maatschappij bv betaald werk Aanleggen van verzamelingen Ruimte voor onderhandeling, eigen inbreng Opstellen ‘golden rules’

Gesprekken aangaan, herkaderen, actief luisteren… Leeftijdsgenoten zijn mega belangrijk, de begeleidende rol komt in gevaar. De begeleider mag geen autoritaire handelingen doen, ze moeten aanzetten tot reflectie! Beeld je eens in … dat je op reis/buitenlandse stage gaat naar een ver land. Je komt toe en ontmoet er een groep mensen die je nog nooit eerder sprak. Alles is er nieuw en anders, ook de taal. Spannend, leuk en boeiend, en je bent blij met al die nieuwe ervaringen. Maar je bent ook blij als je ’s avonds naar huis kan bellen om te vertellen over je ervaringen en nog blijer als je na twee maand weer in je vertrouwde omgeving bent, bij de mensen die je echt goed kent.

Zelfvertrouwen vs minderwaardigheid         

Vergrote leefomgeving; netwerk Vaardigheden Zelfstandigheid Intern geweten Eigen rol en plaats: nadenken over jezelf en anderen Verantwoordelijkheid Zelfcontrole Gevoelens herkennen en bespreken Blijvend vangnet nodig bij overspanning en dreigende overvraging

Verstoring in de realiteitsbewustwording  

Karakteristieken: te hoog/laag zelfbeeld, crimineel gedrag, faalangst Mogelijke Diagnoses: fobieën, angsten

Besluit behandeling Vier dimensioneel-integratieve behandeling    

Biologische dimensie: medicatie Sociale dimensie: ouderbegeleiding, informatie aan de omgeving, aanpassing van de omgeving Ontwikkelingsdimensie: ondersteuning afstemmen op sociaal-emotioneel niveau Psychologische dimensie: psychotherapie, relaxatie, mindfulness, creatieve zijnstherapie, sociale vaardigheidstraining, ACT-groepen,...

Kritische noot op het fasen model    

Overgang is niet altijd afgebakend: zelden één fase Verschillen naar gelang het tijdstip. Verschillen naar gelang de begeleider. SEO-R² mag niet misbruikt worden als een classificatie-instrument 10

 

Belang van dagelijkse observatie De gefaseerde benadering is een vereenvoudiging van de realiteit

11...