Samenvatting naar een duurzaam leven PDF

Preview

Summary

Samenvatting cursus + les...

Description

1. Naar een duurzaam levenseinde in een diverse maatschappij Tel de dagen niet, laat elke dag tellen 1.1. Van ‘cure’ naar ‘care’

Quaternaire preventie

 voorbehouden voor palliatieve zorg  plaats aandoening en patiënt centraal  vroegdetectie is belangrijk!!

 Als je niet langer kan genezen is het je plicht om te ‘caren’

Met palliatieve zorg kan een patiënt nog weken of maanden goed leven

 Levenskwaliteit kan heel laag zijn bij bepaalde therapieën voor terminale ziekte. Als men tijdig stopt met (bv chemo) ziet men dat deze mensen een periode hebben met meer levenskwaliteit zonder de chemo dan

 Verpleegkundigen moeten gesprek over levenseinde voeren 1.2. Basis palliatieve zorg “Mensen met chronische ziekten zijn eigenlijk al een beetje palliatief. Laatste 3 maand v terminaal leven, heb je dan het volledig palliatief statuut. Vroegtijdige zorgplanning is noodzakelijk dan. Ze weten dat ze gaan sterven dus eig al recht op palliatieve. Ook zeker famillie begeleiden & niet enkel de ptn.” 1.2.1. Communicatie is DE rode draad binnen palliatieve zorg Focus

Quality of life!

Total painconcept

4 pijlers  Sociaal  psychologisch &emotioneel  spiritueel  fysiek  stoppen met te behandelen  beginnen met zorg te verlenen  4 pijlers met elkaar verbonden en vormen samen de total pain !!!

Patiënt + omgeving ! 1

Complementaire zorg!

 Medicamenteuze aanpak  + Complementaire zorg!

Rouwbegeleiding –zinvragen…

 Geen einde aan rouwfase!  Niet enkel na overleiden ook ervoor

Autonomie!

     

Multidisciplinair

 interdisciplinaire samenwerking  veel vrijwilligers (vr al de extraatjes)

therapeutische hardnekkigheid

     

kennis evidencebased Professional ≠ settings mogelijk!

Patiënt centraal laten staan Zorg op maat Eigen keuzes laten maken Goed informeren Betrekken bij belsuitvorming …

Opletten! Tijdige opmerken Komt veel voor bij artsen (onco!) Palliatieve komt niet veel aanbod Patiënten kunnen ook therapeutisch hardnekkig -> Gepsprek durven aangaan + vragen wat de behandeling voor hun doet en ook palliatieve zorg eens benoemen maar ook zeker beide niet opdringen!!

 Paliatieve netwerken met thuisequipes  Ook in de ziekenhuizen vind je palliatieve eenheden

Comfort

Het is belangrijk dat je kan omgaan met de dood en er bij stil staat 1.2.2. Palliatieve zorg is duurzaam Palliatieve zorg is kostenbesparend voor een ziekenhuis en stijging ‘levenskwaliteit voor de tijd die rest’ 2

Palliatieve zorg is duurzaam Ze willen verruiming van palliatieve zorg in 2025 o = CAPACITY project  nieuwe sprong voorwaarts voor de palliatieve zorg in Vlaanderen o Vermaatschappelijking van palliatieve zorg! o Burgers meer laten informeren o Zelfmanagement van ptn is ook belangrijk o Omgeving!! 1.2.3. Het palliatief debat

Palliatief debat

 Over 8 ambities  Palliatieve zorg verbeteren  + meer subsidies krijgen Ambities 1) Basisrecht 2) Toegankelijkheid 3) Organisatie 4) Verbreding 5) zelfreligie 6) Taboe doorbreken 7) Opleiding 8) Expertise

1.2.4. Palliatief en wereldburger

3

Wereldburger

    

Maar 14% ter wereld krijgt palliatieve zorg België heeft goede palliatieve zorg Balgië als pionier/ missie om palliatieve zorg te aanraden In vele landen onbekendheid over palliatieve zorg Wel in vele landen sterfhuizen o Liggen afgelegen van steden o Konden niet meer naar huis o Te ver dus geen goede palilatieve zorg o Studente heeft bachelorproef geschreven over palliatief en wordt nu al in meerdere landen toegepast als handboek

Palliatieve zorg

 = complexe zorg  Meetladder diversiteit: reflectietool voor divers-

sensitieve projecten en acties  Compromis durven maken met ptn o Bv wilt nog communie meemaken dus wel nog een beetje chemo ofz o Heel individueel en op maat denken o Naasten goed meenemen (omgeving/familie)

1.3. Cultuur sensitieve zorg in de palliatieve zorg 1.3.1. Taal en cultuur onlosmakelijke met elkaar verbonden 1.3.2. Belang van cultuur sensitieve competenties ook in de levenseindezorg

Ptn populatie = DIVERS

 Groep van niet-westers origine: vandaag ook ouder  vergrijzing  Groep van niet-westerse origine: groeiend aantal chronische aandoeningen en kanker Oorzaak  Ongezonde leefomstandigheden  Gezondheidsproblemen door stress, discriminatie, trauma, heimwee  Verminderde toegang ten aanzien van gezondheidszorg Gevolg  Nood aan palliatieve zorg neemt toe!!  Steeds grotere diversiteit met andere culturen, vb mensen met beperking, verschillende sociale klasse

an vermijden van beschamende situaties, sterven met een heldere geest… 1.3.3. Begrippen over cultuur sensitieve Doel: 4

 Proberen puzzelen en niet kibbelen

 culturele ‘synergie’ = geen ‘vermijding’, geen ‘dominantie’, geen ‘aanpassing’, geen ‘overeenkomst’ maar wel ‘synergie’ waarbij beide partijen tevreden kunnen zijn...  synergie: compromissen vinden. Taal = barrière

 nooit familie gebruiken al tolk  professionele tolk gebruiken  familie zal (on)bewust info anders vertellen met hun mening erin verwerkt

Cultuur sensitieve zorg

Aannemen van cultuursensitieve houding in een individuele zorgrelatie

Cultuur sensitieve houding

een cultuursensitieve houding vertrekt van de zorgvrager als uniek persoon en start met een open en onbevangen kijken naar wat hij of zij als individu nodig heeft. Een zorgvrager wordt niet gereduceerd tot diens herkomst of de groep waartoe die persoon al dan niet behoort

Cultuursensitieve zorg wil erkenning geven aan de zorgvrager in zijn totaliteit

 Aandacht voor lichamelijke, psychische, sociale en existentiële aspecten  Patiënt-centered care

1.3.4. Meer en meer diversiteit zichtbaar in de palliatieve settings  Onderhuidse spanningen die wijzen op een verschil in waarden en normen  VPK doet best om professioneel om te gaan met laatste wensen  toch: wat de zorgvrager wezenlijk en intrinsiek wenst, niet eenvoudig te vatten  VPK vindt moeilijk hierover in communicatie te gaan  Handelingsverlegenheid tov 5

niet-westerse patiënten  VPK moeten oog hebben voor diversiteit in een groep en de dynamiek die heerst binnen verschillende culturen  Ieder mens: denkpatronen en waarden zijn verschillend + bij elk invloed op hoe iemand in het leven staat

1.3.5. Enkele spanningsvelden vanuit perspectief ‘verpleegkundige’  Verschil in perspectief van ziekte – gezondheid tussen VPK en ZV van niet westerse origine  VPK focussen op kwaliteit van leven, comfortzorg  VPK heeft vaak moeite met aanwezigheid van familieleden tijdens gesprekken omtrent zorg  Zorgbehoeften zijn soms moeilijk te bepalen door moeizame communicatie  grootste belemmerende factor

1.3.6. Enkele spanningsvelden vanuit perspectief ‘zorgvrager met niet-westerse origine’  ZV met niet-westerse origine is het verlengen van leven belangrijker dan palliatieve zorg  ZV betrekken ook familie bij gesprekken en besluitvorming omtrent zorg  ZV ervaart angst en bezorgdheid omdat hij/zij denkt dat har levensstijl niet zal goedgekeurd worden door VPK  ZV is bang om afgewezen te worden omwille van geloofsovertuigingen met betrekking tot ziekte en gezondheid

1.4. Wat maakt nu ‘goede’ cultuur sensitieve zorg in de palliatieve fase? 1.4.1. Puzzelen en niet kibbelen Oops perongeluk hierboven al samengevat xp 1.4.2. Hoe zorgen voor een patiënt als je een andere taal spreekt?  Eerst Nederlandse kennis inschatten van patiënt  Zorg voor een professionele tolk of ICB

6

o Gebruik nooit kinderen als tolk, want kan zijn dat ze niet juist vertalen omdat ze papa niet dood willen  Gebruik illustratie materiaal/tool/hulpmiddelen  Contactpersonen in de familie? 1.4.3. Wat maakt interculturele palliatieve zorg anders?

Gelijkenissen

 Emoties en behoeften  Hun veerkracht in moeilijke tijden  Verwachtingen tav hulpverleners: sensitiviteit, empathie, ruimte voor individualiteit, begrip en respect  Het belang dat ze hechten aan eigen rituelen

Verschillen

   

Het ui- model

 Er bestaat niet één recept voor cultuursensitieve zorg: heb oog voor de meerlagigheid van het individu

Effectieve rituelen Mate van vertrouwd zijn met palliatieve zorg Mate van mantelzorg Gewoonten over hygiëne, behandeling van man en vrouw, uiten van emoties  Verschillen in opvattingen over leven en dood van goede zorg, als gevolg van cultuur, religie, filosofie vh leven

1.4.4. Hoe pak je het beste aan?  Concept ‘palliatieve zorg’ is binnen verschillende culturen niet gekend  Verschillende patiënten aanvaarden dit niet en gaan op zoek naar een alternatieve geneeswijze  Enkele gaan terug naar land van herkomst op zoek naar alternatief  Het is goed om meerdere gesprekken in te plannen, zodat familie en de patiënt een bewuste keuze kunnen maken 1.5. Complementaire zorg 1.5.1. Wat? Definitie

 Complementaire zorg is verschillend dan alternatieve geneeswijze  Complementaire zorg = letterlijk ‘aanvullende zorg’  Deze zorg komt dus niet in de plaats van de gangbare zorg maar

7

vormt daarop een aanvulling waardoor je je beter voelt, het is om het welbevinden en de quality of life te verhogen  Vb: bloemen zetten op kamer van palliatief persoon  Vb: bloemenmeisjes die elke week nieuwe bloemen komen plaatsen  Je kan complementaire zorg toepassen in palliatieve zorg, maar ook in ouderenzorg, psychiatrische zorg, pediatrie, thuiszorg,…  ‘duurzame zorg = integraal werken  Brug bouwen tussen welzijn en gezondheid

1.5.2. Indeling complementaire zorg

Lichaamsgerichte & manipulatieve interventies

 Ontspanningsmassages: hotstone massage, reflexologie, ayurvedische massage, holistische massage, chakremassage  Haptonomie  hiropractie/osteopathie

Mind body intervneties

     

Mindfulness/meditatie Hypnose Yoga/danstherapie Ontspanning-visualisatie Muziek-creatieve therapie Kleuren

Biologische interventies

       

Etherische oliën of aromatherapie Kruiden Vitaminen/supplementen Voeding Therapeutic toch Reiki Tai Chi Healing touch

Energetische interventies

1.5.3. Gebruik van CZ in levenseindefase en chronische zorg? NIET KENNEN KEER LEZEN Nederland

8

 Muziek, massage, geuren en creatieve therapie worden toegepast in ziekenhuizen

 Er worden bijscholingen voorzien Vlaanderen

 Aromatherapie, massage en muziek worden vooral gebruikt  Voornaamste zorgvrager zijn: angst, onrust, spanning, geurverdoezeling, stervensbegeleiding, slapeloosheid en pijn  Er worden bijscholingen voorzien

Vs

 Complementaire zorg steeds meer geïntegreerd

1.5.4. Verpleegkundige interventies  Worden toegepast om het zelfhelen te ondersteunen  Wordt gegeven door vakkundige en bekwame zorgverleners  gezonde in de mens stimuleren  Aandachtsvolle bejegening is belangrijk  Vooraf moet duidelijk zijn wie voor welke complementaire zorg verantwoordelijk is  Palliatieve box wordt door ergo opgenomen 1.5.5. Doel van complementaire zorg  Holistisch  Gericht op het individu  Comfort/ extra zorgen geven: voordeel zowel voor ZV als voor VPK (voor hun zelfzorg)  Quality of life = welbevinden doen stijgen  Complementaire zorg zorgt voor relaxatie, reduceert angst, pijn, braakneigingen, slapeloosheid,… en zorgt voor expressie van emoties en gevoelens 1.6. Complementaire zorgtoepassingen in de palliatieve zorg 1.6.1. Verminderen van angst en bijhorende pijnbeleving Hoe

1.6.2. Afleiding 9

    

Isoleer patiënt niet van probleem Betrek patiënt in zijn pijn/symptoom beleid Motiveer hem over zijn pijn en problemen te spreken Wees altijd bereikbaar Betrek familie en naasten

 Vb: film patch adams, cliniclowns  Kies juiste soort afleiding of een combinatie van verschillende vormen, rekening houdend met individuele patiënt  Good practice o VZW demiclowns  Ex studenten ergo die gespecialiseerd zijn in dementie  Verkleden zich als clowns om bij patiënten met dementie te gaan  Helpen patiënten terug keren in hun gedachten van vroeger o Care clown  UZ gent o Rouwclown  krampachtige sfeer een beetje verzachten 1.6.3. Massage Belang van contact...