Samenvatting ouderschap 2020 PDF

Preview

Summary

Download Samenvatting ouderschap 2020 PDF

Description

Samenvatting ouderschap H1: VISIE OP OUDERSCHAP DOOR DE JAREN HEEN Eeuwenlang is er e traditie v opvoedadviezen Vroeger werden de opvoedingsadviezen vaak verspreid door predikanten. Deze waren vaak godsdienstig geïnspireerd. Later kwamen er onderwijzers, dokters en moeders in beeld. Er kwam aandacht voor hygiëne en gezonde leefwijzen. Zorgden ervoor dat er ook aandacht werd gevestigd op ‘pedagogische aspecten’ i.p.v. enkel op lichamelijke gezondheid. Er waren ook tijdschriften, studiedagen en cursussen voor ouders. Opvoeden en verzorgen v kinderen was niet e aangeboren instinct maar moest aangeleerd worden.

Tot jaren ’70: ouderschap als crisis en zware opdracht In 1959: LeMasters was de 1e persoon die aandacht schonk a de vraag wat ouderschap voor ouders betekend. Uit onderzoek bleek dat al ¾ v/d ondervraagde ouders e lichte of ernstige crisis heeft ervaren tijdens de overgang naar ouderschap. Deze overgang is één v/d moeilijkste perioden in h familieleven. Verschillende verklaringen waren: niet hebben v voorbereiding op ouderschap, de bijkomende verantwoordelijkheid, ouderschap is onomkeerbaar: iemand kan e ex partner hebben, ex baan, maar geen ex kinderen.

Krampachtig ouderschap (hyper-parenting)(1945 -1970) = Onzeker en afhankelijke ouders door niet eenduidige informatie. 

    

Eisen die gesteld werden a ouders waren hoog doordat opvoeding gezien werd als één v/d invloedrijkste factoren in functioneren samenleving. Ouders waren niet uit zichzelf in staat om goed op te voeden en zouden liefst voor huwelijk zich al moeten verdiepen in huwelijksleven en wat goed ouderschap was. Ouders worden in toenemende mate verantwoordelijk gehouden als hun kinderen in de publieke ruimte zich niet goed gedragen of op school onvoldoende hun best doen Opvoeden steeds meer individuele aangelegenheid Mensen hechten waarde a privacy en onafhankelijkheid en kunnen de inmenging v anderen niet goed tolereren Problematisch gedrag w vaker behandeld en gediagnostiseerd (terwijl dit wss gewoon e ontwikkelingsfase was en zonder behandeling ook was overgegaan) Verzorgingsstaat barst uit voegen en is a herziening toe  2015: jeugdwet  gaat ervan uit dat dure zorg kan worden beperkt door problemen eerder te signaleren, niet teveel en te snel te problematiseren en de eigen kracht v ouders te versterken

Vanaf jaren ’70: positief ouderschap  

Verschijnen methodeboeken Er werd geconstateerd dat opvoeden in de praktijk vaak niet goed ging.  De ouders werden niet langer verweten, maar de deskundigen die niet waarmaakten wat ze pretendeerden  Onvolmaaktheid v ouders werd niet meer als bezwaarlijk gezien

Positief ouderschap = Er in slagen om als ouder e omgang m je kinderen te ontwikkelen waarin zijzelf en de kinderen zich goed kunnen vinden. 

Authenticiteit v ouders werd e belangrijke factor  Vertrouwen in de ouder! 1

 



Grenzen a de ‘vrijheid’ gesteld omdat de psychologische gesteldheid v kinderen toch vroeg om e specifieke manier v vormgeven Directe relatie tss de ontwikkeling v kinderen en de opvoeding thuis  Ouders moeten sterk in hun schoenen staan om zich te onttrekken a cultuur dieroept dat fouten, afwijkingen en ongeluk de schuld is v/d ouder en dat je de opvoeding kan sturen als je maar goede adviezen volgt Triple-P = positive parenting program

Toekomst   

Krachtig ouderschap (Gravesteijn) Mild ouderschap (Nina Mouton) Mindful ouderschap (Bögels)

Krachtig ouderschap 

  

Jeugdwet moet bevorderen dat ouders bij opvoedvragen- en problemen minder afhankelijk worden v zorg doordat zij vaker en eerder gebruikmaken v/d mogelijkheden die zij zelf hebben  Groot beroep op ouders om regie v hun leven en dat v hun kinderen in eigen handen te nemen  Verminderde zorgafhankelijkheid en verminderde doorverwijzing naar specifieke zorg Sterk netwerk kan e beschermde factor zijn voor ouders. (niet iedereen heeft vermogen om zijn eigen kracht of netwerk in te zetten) Ouders gevoel geven dat ze h zelf kunnen Nieuwe maatschappelijke ontwikkelingen vragen om e andere manier v denken, e andere houding en anders handelen v/d ouders  meer zelfredzaamheid en gebruik v eigen ondersteunende netwerken

Ouderschap w nog te vaak gelijkgesteld a opvoeden en succesvol ouderschap w afgemeten a de manier waarop h kind ontwikkelt. Als er iets fout loopt m h kind  schuld ouders We moeten stoppen m ouders voor alles de schuld te geven!  er moet aandacht zijn voor h perspectief v ouders

Ouders als (ervarings)deskundigen Tijd heeft grote invloed op visie v ouderschap. Recent heerst opvatting dat ouders zelf bepalen welke vragen opgepakt worden. Ouders worden wel nog onvoldoende (h)erkend in hun deskundigheid. De wetenschappers en deskundigen leidend zij over de vraag wat ‘goed’ ouderschap is. Hier is cocreatieperspectief nodig: ouders en professionals/wetenschappers moeten in dialoog treden en 3 vragen stellen en beantwoorden ‘wat willen we (ouders) weten?’, ‘Wat willen we (ouders) bereiken?’, ‘wat willen we (ouders) kunnen?’.

H2: INLEIDENDE LES OUDERSCHAP powerpoint + extra info ‘ouders over ouderschap’

Onderzoek bij ouders 

Hoe gemakkelijk of hoe moeilijk ervaren ouders het ouderschap?

2

De meeste ouders zeggen dat ze het niet moeilijk vinden, maar ook niet gemakkelijk. Soms gaat er eens iets beter en andere keren lukt er iets niet. Wat ervaren ouders als de grootste uitdaging? o Combinatie werk en gezin o Te weinig tijd voor mijzelf o Onzeker of je het wel goed doet o Zorgen over mijn kinderen o Te weinig tijd voor partner o Taakverdeling thuis o Het gevoelen te moeten voldoen aan allerlei eisen Waar voelen ouders zich het meest schuldig over? o Ben ik een goede ouder? o Ben ik een goede partner? o Is mijn opvoeding wel goed? o Doe ik het wel goed op mijn werk? Hoe verandert het ouderschap de partnerrelatie: veel of weinig? o Meerderheid ouders geeft aan dat het relatie toch wel een beetje tot veel veranderd is. o







Conclusie    

We kijken eerst en vooral vanuit kindperspectief: er is veel kind-theorie H ouderperspectief kennen we veel minder: er is maar weinig ‘ouderschaps’ theorie Ouderbegeleiding is e vanzelfsprekendheid in ‘onze’ job, maar werd ernstig verwaarloosd in opleiding en onderzoek In Nederland veel aandacht

H3: OUDERSCHAP IN ONTWIKKELING 3.1. Wat verstaan deskundigen onder ouderschap? DEFINITIE! (op EXAMEN definitie kunnen geven) Ouderschap = H deel v je identiteit dat aangeeft dat je kinderen hebt. Je bent levenslang formeel aanspreekbaar, wat kan leiden tot gevoelens v kwetsbaarheid omdat ouders zich verantwoordelijk willen voelen voor hun kinderen. H is de taak v/d ouder om zoveel mogelijk tradities, wijsheden en inzichten over te brengen op de kinderen. Ouderschap ≠ opvoederschap  Opvoederschap w gezien als e DEEL v ouderschap  Als je ouders opvoedadviezen geeft, maar geen of weinig oog hebt voor onzekerheid die ouders voelen, of stress die ouders ervaren vanwege ‘vele ballen die ze in lucht moeten houden’, dan sla je essentiële stap over! (= geen opvoedingsadviezen zonder rekening te houden m ouderschap!) (EXAMEN: casussen waarbij je moet kijken naar vraag v/d ouder (opvoedingsvraag, ondersteuning..) op welke manier kan je nu antwoorden zodat je in verbinding kan komen m mama/papa.  geen opvoedingsadviezen zoals triple P, belonen, straffen..)

3.2. Ouderschap als prestatie 

W eerder geschreven over invloed v opvoeden op kinderen dan ervaringen v ouders zelf

3

o

o

Als h niet goed gaat m kinderen zijn ouders verantwoordelijk. Er w steeds meer verwacht v ouders. Ouders moeten steeds meer gaan ‘presteren’ op verschillende gebieden -> Door steeds meer te verwachten kunnen goede ‘ouder-ervaringen’ (ik doe h goed als ouder, ik ben trots op mijn kind, je kan geluk en intimiteit delen m je kind, etc.) in gedrang komen -> ouders worden onzeker Goede ervaringen kunnen er voor zorgen dat de ouders zich emotioneel sterk voelen

3.3. Ouderschap is meer dan opvoeden  

 

Ouders ontwikkelen zich niet alleen als opvoeder maar ook als mens Ouderschap omvat naast opvoeden ook andere domeinen: partnerrelatie, (geestelijke) gezondheid, plannen en organiseren v zorg, werk en vrije tijd, aangaan en onderhouden v sociale contacten en financiële zaken Ouders vinden dat opvoeden gemakkelijker loopt dan ouderschap Aandacht voor wat ouders nodig hebben is ook belangrijk. Beiden beïnvloeden elkaar.

3.4. Ouderschap is een levenslang (leer)proces    

Mensen die betrokken zijn bij grootbrengen kinderen maken transformatie mee Ouders maken andere ontwikkeling mee dan mensen zonder kinderen Ouderschap kan dus gezien worden als levenslang proces dat veranderd en ontwikkeld We kijken hier ook naar de 6 ouderschapsfasen en -opdrachten v Galinsky (1987) o Hier gaat h om hoe ouders in verschillende leeftijden hun ouderschap beleven. Als ouders zich niet bewust zijn v fasen kan dit zorgen voor gevoelens v depressie, frustratie en stress. Als ze het hun wel lukt om deze te vervullen vergroot dit hun welzijn en levensvaardigheden

Fase 1: Voorstellingsfase (zwangerschap tot geboorte)   

Taak: voorstelling maken v hun toekomstig ouderschap en zich hierop voorbereiden W beïnvloed door eigen ervaringen, (in) directe omgeving en hun omstandigheden Ouders evalueren eigen tijd m hun ouders en familie. Belangrijk onderdeel is accepteren v zwangerschap en voorbereiden op geboorte  Thema ‘controle en verlies v controle’  Thema ‘gescheidenheid en verbondenheid’

Fase 2: Voedingsfase (geboorte tot 1 – 1,5 jaar)     

Taak: beeld dat ze v kind hadden voor geboorte in overeenstemming brengen m kind dat geboren is. Baby leren kennen en zich er a hechten Ouderrol accepteren en zichzelf leren kennen als ouder Er w balans gezocht tss ‘loslaten en vasthouden’ Bestaande relaties veranderen en worden geherdefinieerd.  Taak: balans tss eigen identiteit en zichzelf als ouder vinden

Fase 3: Autoriteitsfase (1,5 – 4 jaar) 

Eigen autoriteit over kind te accepteren

4



Ouders bepalen omvang ervan, manier v communiceren en regels



Zien kind steeds duidelijker als individu



Beseffen dat gedrag kind emotionele reacties bij zichzelf teweegbrengen en dat zij zelf verwachtingen en aannames over hun kind hebben  Taak: tijd en aandacht voor hun kind en voor zichzelf te verdelen. Ze ervaren vaak gevoelens v ‘trekken en duwen’

Fase 4: Interpretatiefase (4-12 jaar)      

Ouders evalueren fasen hiervoor en bereiden kind en zichzelf voor op aankomende veranderingen (zoals naar school gaan) Denken na hoe ze betrokken willen zijn in leven v kind Balans vinden tss ‘gescheidenheid en verbondenheid’ staat hier centraal Verleden v ouders en huidige omstandigheden spelen rol Ouders leren hun kind over wereld en anderen Ze helpen hun kinderen m interpreteren v anderen hun gedrag  Taak: nieuwe relatie m kind vorm geven  Taak: nadenken over wat voor ouder ze willen zijn als kind in (pre)pubertijd komt

Fase 5: Interafhankelijkheidsfase (12 -18 jaar)    

Ouders krijgen andere relatie m opgroeiende kind Door soms rebelse gedrag voor meer autonomie en zelfstandigheid hebben ze meestal minder invloed Er moet balans gezocht worden tss ‘controle en loslaten’ om kind te stimuleren zelfstandig te worden Hoe ouders hiermee omgaan w deels bepaald door eigen ervaringen  Taak: gedrag laten aansluiten bij ontwikkeling en openstaan voor meningen en identiteit v kind

Fase 6: Vertrekfase (18 -24 jaar)  

Deze fase start als kinderen ouderlijke huis verlaten Ze moeten hun eigen identiteit als ouder m opgroeiende kinderen herdefiniëren en eigen successen en leerpunten in ouderschap evalueren  Taak: accepteren v identiteit opgroeiende kind en zien als individu maar toch verbonden blijven  Taak: voorbereiden op vertrek kind  Taak: eigen beelden in overeenstemming brengen m werkelijkheid (als h niet overeenkomt m wat ouders verwachtten, kan vertrek moeilijk zijn)

Effectief ouderschap is niet h meebewegen m ontwikkelingsgang v kinderen, maar h vinden en volgen v eigen ouderlijke koers naast die v andere ouder, en te midden v hun andere bezigheden. Van Der 5

Pas heeft kritiek op Galinsky  gaat niet akkoord m fasen v ontwikkeling, ouderschap is doorlopend proces dat nooit stopt (volgens haar is er geen sprake v kwalitatieve verschillen gedurende de opvoeding maar wel v kwantitatieve -> zie timen en doseren)

3.5. Ouderschapsmodel van Alice Van der Pas Ouderschap = sprookje, leuk, gemakkelijk en gaat vanzelf = Niet realistisch, h klopt niet en maakt ouders onzeker   

Brengt h ingewikkelde proces v ouderschap terug tot zijn essentie, zonder oordeel te vellen Blijft in h hier en nu Zoekt naar aan- of afwezigheid v sleutelfactoren tot goed ouderschap

Kern van het ouderschap “H besef v verantwoordelijk zijn.” H kompas v verantwoordelijk zijn, daar begint ouderschap mee.  

Moment dat je hoort dat je mama/papa w, vanaf dan ben je verantwoordelijk Duidt de richting a, maar er zijn ouders die, ook al wijst h pijltje v verantwoordelijkheid de juiste kant op, hun verantwoordelijkheid negeren.

De 2 kwaliteiten die kenmerkend zijn voor h besef v verantwoordelijk zijn:  



= Onvoorwaardelijk en tijdloos  wat je kind ook doet, hoe je kind ook is, over de tijd heen Onvoorwaardelijk commitment  meer dan zomaar e band o Bij besef v verantwoordelijk zijn is onvoorwaardelijke commitment zeer belangrijk. o Hierbij gaat h om h aanvoelen v kind dat positief moet zijn:  Ze liggen wakker van mij  Ze zien mij graag  Ze willen me nooit omruilen o Mogelijk om dit te geven als pleegouder of adoptieouder, maar niet als begeleider “Tijdloos kunnen rekenen op de volwassene, en de wetenschap dat je n inwisselbaar bent voor e ander, maar dat jij diegene bent om wie h die volwassene te doen is: deze veiligheid bieden a e kind maakt e mens tot ouder”

Elke ouder heeft h BESEF v verantwoordelijk zijn. 

 

Hebben ouders m verstandelijke beperking besef v verantwoordelijkheid? -> Deze ouders gaan n goed weten wat ze elke dag in de praktijk moeten doen, maar dit is geen teken v geen verantwoordelijkheid! De fouten die gemaakt worden als ouder, horen bij ouderschap, maar dit heeft niks te maken m besef v verantwoordelijkheid. Bv: ouders die kind mishandelen. Ze zullen hulp inroepen, of iemand die a alarmbel trekt. Dit wil n zeggen dat h goede ouders zijn, maar ze hebben wel besef v verantwoordelijkheid.

Zijn er dan ouders die geen besef hebben? 

Ouders m ernstige psychopathologie kunnen hun besef verloren zijn

Hebben pleegouders en adoptie ouders ook besef v verantwoordelijkheid?

6

 

Ja, maar bij pleegouders kan dit tijdelijk zijn. Zij moeten kind soms terug afstaan. H pleegkind kan zich afvragen hoe onvoorwaardelijk de relatie is. Bij adoptie ouders is besef er ook. Vanaf moment dat ze weten dat ze adoptie ouders worden. Kindje is niet inwisselbaar, maar heeft wel rugzak waardoor h niet altijd even makkelijk zal verlopen.

3 thema’s:   

Wat doen ouders? (de schijf van 5) Hoe beslissen ouders? (Timen en doseren) Wat voelen ouders?

H4: DE OUDERLIJKE WERKVLOER: DE SCHIJF VAN VIJF Blz 57-105

4.1. Wat doen ouders? 5 basisvaardigheden (de schijf van 5)   

Ouders moeten deze heel hun leven door beheersen Sommige zijn leeftijdsgebonden, andere moeten mee evolueren Vanaf dag 1 zijn deze 5 vaardigheden v toepassing (soms ook al tijdens de zwangerschap)

Vaardigheden 

 





Muscle memory = routine maakt de handen vrij voor plezier in h beoefenen v vaardigheden, voor variaties en voor onvoorziene omstandigheden Routine geeft vertrouwen! H is oké om na e tijdje niet meer de exacte richtlijnen te volgen v kind en gezin De 5 basisvaardigheden (veiligheid bieden, verzorging, zich houden, verwachtingen en grenzen stellen) zijn muscle memory. Wil zeggen dat h opgeslagen is in onze genen waardoor we dit nooit verleren o ‘Confidence’: Door h steeds meer te doen, en te blijven doen, gaat de ouder de meest voorkomende handelingen beheersen en zich op een aangename wijze “ouder” voelen. o Bv: baby eten geven, verschonen…  de 1e keer luier verschonen kan moeizaam gaan, na e tijdje gaat dit vanzelf Geen objectieve norm: toestand ouders is geen vast gegeven Verwevenheid v vaardigheden: In de praktijk v ouderschap worden steeds meerdere vaardigheden tegelijk gebruikt (ze zijn verweven m elkaar), maar is vaak moeilijk om ze v elkaar te onderscheiden  als 1 vaardigheid stroef functioneert, kunnen de gevolgen groot zijn. Vaardigheden in vele vormen en combinaties: culturele verschillen, afhankelijk v leeftijd kind. Baby dat veilig is betekent in de ene cultuur dat hij m kruik in zijn eigen wieg ligt op rustig kamertje. In andere culturen betekent dit dat baby hele dag op moeders rug naar veld gaat De wens ‘e goede ouder’ te zijn, ervaring en routine helpen ouders om zich de basisvaardigheden v ouder-zijn eigen te maken. Dat de vaardigheden zich nagenoeg altijd in combinatie voordoen en dat ouders zich steeds weer anders mengen

Vele vormen en combinaties Van Der Pas spreekt literatuur over ouderschap tegen:

7



Opvoedingsopgaven en ontwikkelingsopgaven als e parallel proces VS eigen groeischema v ouders, ervaring en routine, de wens e goede ouder te zijn

Veiligheid bieden

Verzorging

= Ervoor zorgen dat e kind e globaal veilige omgeving rond zich heeft Winicott: ‘kinderen zien in veiligheid e soort uitdaging, uitdaging om te kunnen bewijzen dat ze zich er los v kunnen maken’  Verwevenheid m andere vaardigheden: eisen stellen en verzorging  Veiligheid in de toekomst  Daden: traphekjes, fietshelm, gsm-nummer op hand bij uitstap..  “Er zijn”: emotionele veiligheid, nachtlampje, briefje als je alleen thuis bent…  Impliceert vooruitdenken: waar kan er mogelijk gevaar schuilen en daarop anticiperen  niet in alles alleen h gevaar beginnen zien!  Vanzelfsprekendheid: kan leiden tot schuldgevoelens als er iets ‘fout’ gaat. Deze schuldgevoelens kunnen dan weer e invloed hebben op de andere vaardigheden  Ouders zien veiligheid bieden als hun 1e plicht  Laten uittesten: kinderen gaan, als ze ouder worden, in verzet tegen al die veiligheid dat geboden w. Ouders moeten h kunnen loslaten  Als ze de regels willen uittesten, willen ze zien of je bij je standpunt blijft of dat je openstaat om te onderhandelen over bepaalde regels. Bv: alleen nr vriend fietsen, maar smsje sturen als je bent aangekomen. = Geheel v energie vretende en tamelijke monotone zaken die er voor zorgen dat het kind niet geplaagd w door honger, dorst, kou, warmte, zon, ziekte, vuil, ongedierte, vermoeidheid Elson: ‘ervaring v/h vasthouden en troosten, verschonen, bevestigt en versterkt h gevoel v macht en goedheid v ouder’  Ouder heeft narcistische bevrediging v/h competent verschonen nodig voor zijn/haar zelfrespect als ouder. Bv: als kind fris gewassen is en mooie kleren aanheeft en bij h toekomen leuk compliment krijgt, doet dit deugd als ouder want jij hebt hiervoor gezorgd.  Ouderidentiteit verstrengeld m verzorging  Vanzelfsprekend? (iedereen verwacht dat je h snel allemaal kan, en indien niet, dan ben je geen goede moeder/vader) Vanaf dag 1 gaan we ervan uit dat je je kind in bad kan steken, voeden, aankleden..  Je moet er altijd staan voor je kind, ook als je je als ouder eens niet goed voelt in je vel.  In h hier en nu m e kind dat h nog moet leren kennen.  Maakt de ouder e fout: onmiddellijk gestraft door huilen, spugen, rode pukke...