Samenvatting Verpleegkundige als beroepsbeoefenaar PDF

Preview

Summary

VERPLEEGKUNDIGE ALS BEROEPSBEOEFENAAR DEEL 1: WETGEVENDE EN BESTUURLIJKE OVERHEDEN IN INLEIDING RECHTSTAAT Is een staat waarin: De gezagsdragers het democratisch tot stand gekomen recht dienen te De beslissingen worden genomen door een democratisch verkozen meerderheid De meerderheid in elk geval ee...

Description

VERPLEEGKUNDIGE ALS BEROEPSBEOEFENAAR DEEL 1: WETGEVENDE EN B ESTUURLIJ KE OVERHE DEN IN BELGIË

INLEID ING RECHTSTAAT Is een staat waarin: -

De gezagsdragers het democratisch tot stand gekomen recht dienen te respecteren; De beslissingen worden genomen door een democratisch verkozen meerderheid De meerderheid in elk geval een aantal rechten en vrijheden respecteert Over geschillen wordt beslist door een onafhankelijke rechtbank

DEMOCRATIE -

Participatie van burgers in het staatsbestuur via verkiezingen Kiesrecht met opkomstplicht in België

SCHEIDING DER MACHTEN -

Houdt in dat de macht is verdeeld tussen de wetgevende, de uitvoerende en de rechterlijke macht, en elke macht wordt gecontroleerd door een tegenmacht Filosoof Montesquieu beschreef in zijn boek ‘De l’esprit des lois’, dat iedereen die macht heef geneigd is die macht te misbruiken Vandaag de dag is er geen sprake meer van een scheiding der machten. Naast controle is er ook sprake van samenwerking De rechterlijke macht bewaakt nog sterk haar onafhankelijkheid

FEDERALE STAAT -

-

-

Sinds 1993 in Grond Wet 1 Federale staat 3 Gewesten:  Vlaams Gewest  Waals Gewest  Brussels Hoofdstedelijk Gewest 3 Gemeenschappen:  Vlaamse Gemeenschap  Franstalige Gemeenschap  Duitstalige Gemeenschap Toegewezen bevoegdheden: eigen bevoegdheden die uitdrukkelijk aan de federale staat, de gemeenschappen of gewesten worden toegewezen in de Grond Wet of de Bijzondere Wet Residuaire bevoegdheden: bevoegdheden die niet uitdrukkelijk aan een overheid zijn toegewezen

DE FED ERALE STRUCTUUR

Twee politieke instellingen: -

De wetgevende macht (het Parlement) De uitvoerende macht (de Regering)

DE SAMENSTELLING VAN DE FEDERALE WETGEVENDE MACHT (HET PARLEMENT) -

Wordt uitgeoefend door het Parlement en de Koning Bestaat uit 2 kamers:  Kamer van Volksvertegenwoordigers o 150 rechtstreeks verkozen leden o Om de 5 jaar verkozen o o



Senaat o 60 leden  50 deelstaatsenatoren: dubbel mandaat; ze zijn senator en lid van het deelstaatparlement  10 gecoöpteerde senatoren o Grondwet stelt dat niet meer dan 2/3 van de senatoren van hetzelfde geslacht o

-

2 taalgroepen: 87 Nederlandstalige leden, 63 Franstalige leden (leden van de Duitse taalgroep sluiten aan bij de Franstaligen Indeling in taalgroepen is belangrijk voor de stemming over wetten waarvoor een bijzondere meerderheid is vereist (= communautaire wetten). Wordt vooral gebruikt voor zaken die verband houden met de verhouding tussen de federale staat, de gemeenschappen en de gewesten.

mogen zijn Nederlandse taalgroep: 35 senatoren, Franse taalgroep: 24 senatoren.

Kamer en senaat: 18 jaar Geen dubbel mandaat Senaat niet langer een permanent orgaan  De Koning o Staatshoofd dat wordt aangeduid op grond van erfopvolging o Onbekwaam om alleen te handelen: elke handeling moet door minstens 1 minister worden gedekt  de minister zal hier de verantwoordelijkheid voor dragen

DE SAMENSTELLING VAN DE UITVOERENDE MACHT (KONING EN REGERING) -

Koning is lid van de wetgevende en van de uitvoerende macht. Hij handelt steeds onder ministeriële verantwoordelijkheid Regering bestaat uit ministers, staatssecretarissen en Eerste minister Paritaire samenstelling van de Regering: evenveel Franstaligen als Nederlandstaligen Samenstelling regering gebeurt door politieke partijen, na parlementaire verkiezingen

DE BEVOEGDHEID VAN HET FEDERAAL PARLEMENT -

-

-

2 belangrijke taken:  Maken van wetten  Controleren van de regering Zesde staatshervorming  Kamer: bijna uitsluitend bevoegd voor wetgeving en controle  Senaat: ontmoetingsplaats voor de deelstaten; amper nog bevoegd inzake wetgeving Een initiatief om een wet tot stand te brengen kan uitgaan van een lid van de regering (wetsontwerp) of een lid van het parlement (wetsvoorstel). De voltallige vergadering van de Kamer keurt de

-

wetsontwerpen of wetsvoorstellen goed, nadat deze eerst in een kleinere groep, de zogenaamde parlementaire commissie zijn besproken. Na de goedkeuring moet de Koning de wet bekrachtigen, dit houdt in dat hij zich akkoord verklaart met het door de Kamer(s) aangenomen wetsvoorstel of wetsontwerp. Hierna volgt de afkondiging, dit is de handeling waarbij de uitvoerende macht het bestaan van de wet bevestigt en beveelt dat de wet wordt bekendgemaakt. De wet wordt vervolgens bekendgemaakt in het Belgisch Staatblad. De Kamer kan ook een parlementaire onderzoekscommissie aanstellen die als een soort onderzoeksrechter zeer belangrijke en maatschappelijk gevoelige aangelegenheden onderzoekt. Vb. parlementaire onderzoekscommissies:  Commissie Dutroux  Commissie Bende van Nijvel  Commissie Terreur  Commissie Vrouwenhandel

DE BEVOEGDHEID VAN DE FEDERALE REGERING -

-

Uitvoeren van wetten:  Koninklijke besluiten (KB’s)  Ministriële besluiten (MB’s) Organisatie van de openbare diensten (administratie en ambtenaren)  Federale overheidsdiensten (FOD’s) Buitenlands beleid

DE GEMEENSCHAPPEN EN D E GEWESTE N -

3 niveaus  Vier taalgebieden: het Nederlands, het Frans, het Duits en het tweetalig gebied BrusselHoofdstad  Drie gemeenschappen: de Vlaamse, de Franstalige en de Duitstalige gemeenschap  Drie gewesten: het Vlaamse, het Waalse en het Brussels Hoofdstedelijk gewest

SAMENSTELLING VAN DE WETGEVENDE MACHT (VLAAMS PARLEMENT) -

124 leden Rechtstreeks verkozen voor 5 jaar Legislatuurparlement (= parlement dat wordt verkozen voor een vaste periode, zonder mogelijkheid tot voortijdige ontbinding)

SAMENSTELLING VAN DE UITVOERENDE MACHT (VLAAMSE REGERING) -

Max. 11 leden Government-making power (= Vlaamse regering kan regering samenstellen) Verkozen door, niet noodzakelijk uit Vlaams Parlement Collegiaal orgaan (= er bestaat een interne bevoegdheidsverdeling, de beslissingen worden genomen door de voltallige regering, die ook eensgezind naar buiten zal optreden

BEVOEGDHEDEN VAN DE GEMEENSCHAPPEN EN DE GEWESTEN

-

-

-

Onderscheid tussen de bevoegdheid van het Vlaams Parlement en de Vlaamse Regering is te vergelijken met het Federale niveau. Het Vlaams Parlement vaardigt decreten uit, de Vlaamse regering besluiten Bevoegdheden gemeenschappen en gewesten worden zeer specifiek omschreven in de Grondwet en in de Bijzondere Wet tot Hervorming van de Instellingen. Deze wet kan beschouwd worden als de belangrijkste wet op het vlak van staatshervorming. Zesde staatshervorming: nieuwe bevoegdheden voor deelstaten. Het gaat om aspecten inzake gezindheidsbeleid, aspecten inzake huisvesting, gezinsbijslagen,.. Vlaanderen: gemeenschaps- en gewestbevoegdheden door dezelfde instellingen maar verschil qua territoriale toepassing Verantwoordelijk voor eigen begroting (= raming van de inkomsten en uitgaven van een overheidsorgaan voor een toekomstige periode) Kunnen internationale verdragen afsluiten voor aangelegenheden waarvoor ze bevoegd zijn

GEMEENSCHAPSBEVOEGDHEDEN -

Culturele aangelegenheden (musea, bib,..) Persoonsgebonden aangelegenheden (gezondheidsbeleid en bijstand aan personen, beleid inzake handicap; jeugdbescherming,…) Onderwijs Taalgebruik in bestuurszaken, onderwijs en sociale betrekkingen tussen werkgever en werknemer

GEWESTBEVOEGDHEDEN -

Ruimtelijke ordening Bescherming van het leefmilieu en het waterbeleid Landinrichting en natuurbehoud Huisvestingsbeleid Landbouwbeleid en zeevisserij Energiebeleid Tewerkstellingsgebied Openbare werken en vervoer Economisch beleid Regelgeving inzake gemeenten en provincies

DE PROVINCIE -

-

10 provincies (behalve 19 Brusselse gemeenten) Bevoegd voor alle provinciale aangelegenheden, tenzij anders beslist in Wet, Decreet, Ordonnantie Vb. bevordering van het toerisme, beheer van provinciale bossen, crisiscoördinatie op provinciaal niveau Medebewindstaken (= taken die door een hogere overheid worden opgelegd) Vb. verlenen van milieuvergunningen aan bedrijven Politieke instellingen  De provincieraad: als het ware het provinciaal parlement. Is bevoegd om provinciale belangen te behartigen. Ze heeft dus de residuaire bevoegdheden.  De deputatie: is als het ware de regering van de provincie. Is een collegiaal orgaan, elke beslissing wordt door de deputatie genomen, zonder dat de leden over individuele beslissingsbevoegdheid beschikken. Wel bestaat er een bepaalde taakverdeling.  De gouverneur: is als het ware de eerste minister van de provincie, de voorzitter van de deputatie. Staat in voor het handhaven van rust en orde in de provincie. Hij is de belangrijkste

-

verantwoordelijke voor de uitvoering van rampenplannen en hij heeft ook bevoegdheid om provinciale politieverordeningen uit te vaardigen. Is geen voorzitter van de provincieraad. Provincieraad kan provinciale verordeningen maken (= lager dan wet, decreet of ordonnantie)

DE GEMEENTE -

-

-

589 gemeenten in België Bevoegd voor alle plaatselijke aangelegenheden, tenzij de federale overheid, de gemeenschappen of de gewesten zich zelf bevoegd achten, en een bepaalde materie in een wet, decreet of ordonnantie regelen Medebewindstaken Gemeentelijke bevoegdheden Vb. handhaven van openbare orde en veiligheid binnen de gemeente, organiseren van stadsonderwijs, huisvuilophaling, al dan niet in samenwerking met andere gemeenten Politieke instellingen:  De gemeenteraad: is eigenlijk het parlement van de gemeente, bevoegd voor alle materies op gemeentelijk vlak. Ook bevoegd voor medebewindstaken. Heeft residuaire bevoegdheden.  Het college van burgemeester en schepenen: heeft alleen toegewezen bevoegdheden en staat o.m. in voor de uitvoering van de beslissingen van de gemeenteraad, het beheer van de inkomsten en de goederen van de gemeente, het voeren van rechtsgedingen waarbij de gemeente betrokken is en het bijhouden van de registers van de burgerlijke stand. Is een collegiaal orgaan dat beslist bij consensus.  De burgemeester: (meestal) voorzitter van de gemeenteraad, voorzitter van het college, hoofd van de administratie en hoofd van de gemeentelijke politie. Wordt benoemd door de gewestregeringen.

DE CONTROLE-ORGANEN VAN DE FED ERALE STAAT, DE GEMEENSCHAPPE N EN DE GE WESTEN -

-

Raad van State: heeft een dubbele bevoegdheid; enerzijds komt de Raad van State tussen in de totstandkoming van wetten, decreten en ordonnanties, in die zin dat ze aan de parlementen van de federale staat, de gemeenschappen en de gewesten, daarover een advies zal kunnen verlenen. Anderzijds is de Raad van State ook bevoegd om handelingen van de regeringen van de federale staat, de gemeenschappen en de gewesten te toetsten aan hogere rechtsnormen en te vernietigen indien de handelingen daarmee in strijd zouden zijn. Grondwettelijk hof: heeft de bevoegdheid om akten van de wetgevende macht, dus wetten, decreten en ordonnanties, te toetsen aan bepaalde artikels uit de Grondwet. Indien een wetgevende akte in strijd is met de Grondwet, kan het Grondwettelijk Hof die akte vernietigen.

DEEL 2: DE GE RECHTE LIJKE ORGANISATIE

DE RECHTE RLIJKE MACHT -

In principe: strikte scheiding der machten Toch is er een samenwerking/ tussenkomst van de uitvoerende macht in bepaalde gevallen  Tenuitvoerlegging van vonnissen en arresten door gerechtsdeurwaarder in naam van de koning  Benoeming leden rechterlijke macht door Koning

DE RECHTBANKEN -

-

Piramidale structuur Erg gespecialiseerd: elke rechtbank heeft een specifieke samenstelling en bestrijkt een eigen domein Verschillende rechtbanken:  Burgerlijk recht: vredegerecht, rechtbank van eerste aanleg, Hof van Beroep, Hof van Cassatie  Handelsrecht: Rechtbank van koophandel, Hof van Beroep, Hof van Cassatie  Familie- en jeugdrechtbank: Vredegerecht, rechtbank van eerste aanleg, Hof van Beroep, Hof van Cassatie  Strafrecht: Politierechtbank, rechtbank van eerste aanleg (correctionele rechtbank), Hof van Beroep, Hof van Cassatie. Bijzondere situatie van het Assisenhof, dat slechts uitzonderlijk nog uitspraak zal kunnen doen  Sociaal recht: Arbeidsrechtbank, Arbeidshof, Hof van Cassatie In elk arrondissement is er een arrondissementsrechtbank, die kennis neemt van geschillen over de bevoegdheid van de rechtbanken

VREDEGERECHT -

-

Alleen zetelend rechter; bijstand door griffier Bevoegdheid:  Algemene bevoegdheid in burgerlijke zaken tot €5000 (tenzij toegewezen aan andere rechtbank)  Specifieke bevoegdheden ongeacht het bedrag van de vordering Bv. Geschillen over huis(huur), maatregelen tot gerechtelijke bescherming van meerderjarigen, burenruzies, de gedwongen opname van meerderjarige geesteszieken,… Procedure tot verzoening: vrederechter heeft bemiddelende rol; de ene partij roept de andere op in verzoening, zo men tot een akkoord komt, wordt dit geakteerd in een proces-verbaal van verzoening, dat door beide partijen wordt ondertekend en bindend is.

DE POLITIERECHTBANK -

Alleen zetelende politierechter; bijstand door griffier Soms openbaar ministerie aanwezig; bij strafzaken Bevoegdheid:  Overtredingen strafbaar met een gevangenisstraf van max. 7 dagen, een werkstraf van 20 tot 45 uren of een boete van 1 tot 25 euro. Ook gecontraventionaliseerde wanbedrijven  Alle verkeersongevallen en misdrijven i.v.m. wegcode; ook indien louter burgerlijke betwisting; ook jongeren vanaf 16 jaar  Beroep tegen administratieve sancties, opgelegd in het kader van de Voetbalwet of de Gemeentelijke Administratieve Sancties (GAS-boetes) voor meerderjarigen o GAS-boete: gemeente kan ‘overlast’ beboeten vanaf 14 jaar, zonder tussenkomst rechtbank. Max. 350 euro voor meerderjarigen en max. 175 euro voor minderjarigen (ouders burgerlijk aansprakelijk voor betaling gas-boete minderjarig kind; procedure van ouderlijke betrokkenheid)  Autonome probatiestraffen tot 12 maanden en straffen onder elektronisch toezicht

DE RECHTBANK VAN EERSTE AANLEG -

1 of 3 rechters, alleen beroepsmagistraten Bestaat uit:  De burgerlijke rechtbank  De correctionele rechtbank  De familie- en jeugdrechtbank

DE BURGERLIJKE RECHTBANK -

Bevoegdheid:  Alle burgerlijke geschillen vanaf 5000 euro (tenzij toegewezen aan andere rechtbank)  Hoger beroep tegen vonnissen van de vredegerechten en de politierechtbanken in burgerlijke zaken voor sommen hoger dan 2000 euro

DE CORRECTIONELE RECHTBANK -

Bevoegdheid:  Eerste aanleg: wanbedrijven, strafbaar met gevangenisstraf van 8 dagen tot 5 jaar, en een boete vanaf 26 euro. Ook gecorrectionaliseerde misdaden  Hoger beroep tegen de vonnissen van de politierechtbank in strafzaken  Autonome probatiestraffen vanaf 12 maanden en straffen onder elektronisch toezicht

DE FAMILIE- EN JEUGDRECHTBANK -

-

-

Familiekamer(s), die familierechtbank vormt  Alle burgerlijke familiale bevoegdheden, ook procedures inzake hoogdringendheid Vb. huwelijk, echtscheiding, afstamming  Civielrechtelijke jeugdzaken Vb. adoptie, pleegvoogdij, huwelijk van minderjarige, ontvoogding van minderjarige  Familiaal vermogensrecht Vb. secundair huwelijksstelsel  Hoger beroep tegen vonnissen van de vrederechter in familiezaken (vooral bewind) Jeugdkamer(s), die jeugdrechtbank vormt  Materies betreffende minderjarigen in gevaar (‘VOS’)  Minderjarigen die strafbare feiten hebben gepleegd (‘MOF’)  Gedwongen opname van minderjarige geesteszieken  Maatregelen ten aanzien van de ouders van deze minderjarigen  Beroep tegen administratieve sancties, opgelegd in het kader van de Voetbalwet of de Gemeentelijke Administratieve Sancties (GAS-boetes) aan minderjarige vanaf 14 jaar  Ook 1 of meer specifieke kamers van uithandengeving Kamers voor minnelijke schikking  Trachten de partijen te verzoenen Binnen de rechtbank van eerste aanleg waar de zetel van het Hof van Beroep is gevestigd, bestaan er strafuitvoeringsrechtbanken. Deze oordelen niet over de vraag of een persoon schuldig is aan een misdrijf, maar beslissen over het al dan niet toekennen van strafuitvoeringsmodaliteiten.

DE ARBEIDSRECHTBANK -

-

Is bevoegd om, ongeacht het bedrag van de vordering, kennis te nemen van alle geschillen die betrekking hebben op het arbeidsrecht en het sociaal zekerheidsrecht. Ze is dus ook bevoegd voor geschillen over het leefloon, aangezien dit onder het sociaal zekerheidsrecht valt en voor de collectieve schuldenregeling. Bestaat uit 3 rechters; voorzitter is beroepsmagistraat, 2 lekenrechters (= werkgevers, arbeiders, bedienden of zelfstandigen die als rechter in sociale zaken benoemd zijn, omwille van hun praktijkervaring)

DE RECHTBANK VAN KOOPHANDEL (‘ONDERNEMINGSRECHTBANK’) -

Geschillen tussen ondernemingen

HET HOF VAN BEROEP -

-

Per 1 of meerdere provincie(s) 5 in België: Brussel, Gent, Luik, Antwerpen, Bergen 5 kamers per hof:  Burgerlijke- en handelszaken  Strafkamer of kamer voor correctionele zaken  Jeugdkamer  Familiekamer  Kamer voor minnelijke schikking Bevoegdheid:  Hoger beroep tegen vonnissen van de rechtbank van eerste aanleg en de rechtbank van koophandel  In eerste én laatste aanleg misdrijven van bepaalde personen (magistraten, officieren van gerechtelijke politie en ministers)

HET ARBEIDSHOF -

5 arbeidshoven Bestaat uit beroepsmagistraten en lekenrechters Bevoegdheid:  Beroep tegen vonnissen in eerste aanleg van de arbeidsrechtbanken van het rechtgebied (ongeacht het bedrag van de vordering)

HET HOF VAN ASSISEN -

-

-

11 hoven van Assisen Geen eigen magistraten Zetelt niet permanent  tijdelijk gerecht 3 beroepsmagistraten en volksjury met 12 leden Bevoegdheid:  Zware (niet-correctionaliseerbare) misdaden, politieke en drukpersmisdrijven (m.u.v. drukpersmisdrijven ingegeven door racisme of xenofobie) Potpourri 2 wet: alle misdaden kwamen in aanmerking voor correctionalisering, behalve wanneer het Openbaar Ministerie een levenslange opsluiting wenste te vorderen. Het Hof van Assisen zou zich dus nog enkel kunnen uitspreken over politieke en drukpersmisdrijven, en per uitzondering over de zwaarste misdaden, wat een grote uitholling van zijn bevoegdheid inhield. Deze hervorming werd aangevochten bij het Grondwettelijk Hof en met succes vernietigde het Grondwettelijk Hof dit deel van de hervorming van het Hof van Assisen, waardoor de bevoegdheid van het Hof van Assisen werd hersteld. Beroepsmagistraten nemen deel aan beraadslaging over schuldvraag, maar jury beslist Beroepsmagistraten nemen deel aan motivering en bepaling strafmaat Uitspraak in eerste én laatste aanleg

HET HOF VAN CASSATIE -

-

-

-

Zetelt voor heel België te Brussel In principe 5 raadsheren (beroepsmagistraten), soms 3 (eenvoudige zaken) of 9 (principiële zaken) 3 kamers:  Burgerlijke kamer: burgerlijke zaken en handelszaken  Strafkamer: strafrechtelijke zaken  Sociale kamer: zaken van arbeidsrecht en sociaal zekerheidsrecht Ziet er op toe of de wet juist werd geïnterpreteerd en toegepast, of er geen procedurefouten werden gemaakt. De wet spreekt van ‘schending van een substantiële of op straffe van nietigheid voorgeschreven vormvereiste’. Men zegt dat het Hof oordeelt in rechte, niet in feite In geval van verbreking of cassatie verwijst het Hof de zaak opnieuw naar een rechtbank van dezelfde aard en rang als diegene die het verbroken vonnis of arrest heeft uitgesproken. Deze kan opnieuw oordelen tegen het standpunt van het Hof van Cassatie in. Als het Hof van Cassatie dan opnieuw verbreekt en naar een andere rechtbank de zaak terugwijst, dan moet die laatste rechtbank het standpunt van het Hof van Cassatie volgen. Voor het Hof van Cassatie wordt er niet gepleit: alle...