Verpleegkundige interventies PDF

Preview

Summary

Volledige samenvatting van de verpleegkundige interventies van het eerste jaar verpleegkunde op Artevelde...

Description

Verpleegkundige interventies Hoofdstuk 1: Basisprincipes van verpleegkundig handelen 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

Hygiëne/ steriliteit Beleving van de patiënt Zelfzorg & inspraak van de patië,t Veiligheid Comfort Ergonomie Ecologie/ economie

Hoofdstuk 2: Behoefte aan rust en slaap 2.1 Slaapfysiologie: het normale patroon van rust en slaap ° circadiaans ritme: ons lichaam is zo ingesteld dat op een periode van 24 uur ons lichaam een bepaald aantal uur slaap nodig heeft en actie + is een cyclus ° In lichaam spelen hormonen en andere factoren dat we slaap nodig hebben -

Temperatuur maakt een bepaalde curve ’s Avonds donker ’s Morgens licht Hartslag is lager Menalotine en cortisol hebben invloed op slaap (hormonen)

° hartslag meten in de ochtend, andere waarde dan midden op de dag ° hormonen hebben ook bep curves en hebben invloed op ons ° indeling maken van slappatroon: -

Meten via EEG= Elektro Encefalo Gram -> hersenactiviteit in kaart brengen Meten via EMG= Elektro Myo Gram -> spieractiviteit in kaart brengen Meten via EOG= Elektro Oculo Gram -> kijken nr oogbeweging

° verschillende slaapstadia in de slaap (= 1 slaapfase): -

Duurt 80-100 min -> daartussen kort wakker worden, wordt meestal niet opgemerkt en dan volgende fase Volwassene 4-6 slaapstadia Kinderen en baby’s -> slaapstadia korter en worden volledig wakker tussen stadia

-

Naarmate vordering nacht, REM-slaap (=lichte slaap) neemt toe -> belangrijk dat Non- REM slaap en REM- slaap zich afwisselen

2.2 Factoren die welbevinden, rust en slaap beïnvloeden ° leeftijdsbehoeften-> naarmate we ouder worden hebben we minder nood aan slaap -

Baby nood aan 16 uur slaap, volwassene nood aan 8 u Jongvolwassene worden minder wakker dan ouderen -> bij jongeren loopt ontwikkeling van hersenen anders Ouderen slapen minder diep

° Geluidsoverlast: bep monitors die geluid maken -> geluid steeds zo veel mogelijk beperken -

Dichtvallende deuren Bloeddrukmeter Leverancier karren …

° vaste gewoonten zoals slaapritueel bij kinderen, bep handelingen vr slapen ° fysieke toestand -> bij ziek zijn, meer slapen + bij dukke dag ° overmatige hoeveelheid prikkels -> veel onrust & angst, minder slaap ° onvoldoende inspanning en beweging -> fysieke activiteit nodig om goed te slapen ° Honger en overdadige maaltijden ° alcohol en medicatiegebruik -> kwaliteit van slaap nr beneden ° Lawaai en andere rustverstoring ° Ongemak -> vb. pijn  Slaaphygiëne!!!  Vb. Post Intesive Care Syndroom -> daarna last van verschillende zaken  Slaap zo veel mogelijk te respecteren van patiënt

2.3 Slaaptekort: gevolgen ° oorzaak: Reizen met een andere tijdszone: westen is gemakkelijker om aan te passen dan oosten ° polysomnografie= onderzoek naar de slaapstructuur en manier van ademen ’s nachts om de reden te vinden van vermoeidheid, slaperigheid overdag, slapeloosheid, stoppen met ademen/ bewegingen ’s nachts -> sensoren meten alles en gebeurt in ZH

2.4 Classificatie van slaap-en waakstoornissen 1. 2. 3. 4.

Insomniën= moeilijk inslapen/ doorslapen Hypersomniën= overdag overmatig slaperig Stoornissen van het slaap-waakritme= mensen gaan niet volgens circadiaans ritme slapen Parasomniën= tijden de slaap optreden: verergeren

2.5 Symptomen van slaap-en waakstoornissen -

Psychologische insomnia Narcolepsie Slaapapnoesyndroom= overmatig luid snurken, door ademnood slaap verstoort is Nachtelijke myoclonus- rusteloze benen Onrustige omgevingsfactoren, slechte slaaphygiëne Invloed van hypnotica, alcohol en stimulantia Slaapritmestoornissen Slaapwandelen (somnambulisme) Nachtangst (pavor nocturus) Nachtmerries Bruxisme (tandeknarsen) Enuresis nocturna (bedplassen) Sleep Talking Scheidingsangst

2.6 Verpleegkundig handelen ° DOEL= -

Ongemak vermijden Rust Algemeen welbevinden ZV bevorderen

Goede slaaphygiëne bekomen

-

-

Slaappatronen-en rituelen te respecteren (indien mogelijk) o Tandenpoetsen o Nachtlampjes bij kinderen o Ontspannen activiteit einde van de dag Zorg voor een comfortabele houding: o Variaties bij bedopschik Piekeren

-

-

o Oorzaak ervan onderzoeken, kijken waar ondersteunen Zorg voor een aangename temperatuur o Vb. voeten hebben koud -> minder goed slapen Vermijd extra spanning o Minder goed slapen daardoor Middelengebruik is geen goede bedpartner, vermijd slaapmedicatie indien mogelijk o Alcohol vermindert slaapkwaliteit o Slaapmedicatie is verslavend Zorg voor ontspanning o Babbeltje slaan o Familiebezoek

Hoofdstuk 3: Behoefte aan beweging & aannemen vd gewenste houding 3.1 Houdingen en bewegingspatronen en beïnvloedende patronen ° normaal motorisch functioneren -

Beenderenstelsel Spierstelsel Zintuigen o Nociceptie= pijnzin o Proprioceptie= positiezin o Tastreceptoren= tastzin o Gezichtsvermogen

3.1.1 Lichaamshouding: mogelijke problemen bij ZV 

Staan -> steeds rechte houding Zitten -> niet onderuitgezakt Liggen Dwanghoudingen -> gerelateerd aan pathologiën/ aangeboren afwijkingen Preventief inzetten op een goede houding om dwanghoudingen te voorkomen

3.1.2 Factoren die motorische functioneren belemmeren ° heeft invloed op lichaamshouding -

Probleem in samenspel spieren-zenuwen-bloedvaten Ernstige ziekte -> vb. ALS waarbij spierziekte lichaamsbeweging aanpast Specifieke handicaps

3.2 Het beoordelen van de motoriek ° gebeurt vaak via observatie

3.2.1 Objectieve gegevens ° Skelet: -

Beweeglijk Buigzaam Stand botten Vergroeiingen Broosheid

° Gewrichten: -

Verstijving Verzwikking Pijnlijk

° Spieren: -

Ontwikkeling Verlamming Spasme Tremor= trillen Contractuur= spierverkorting door langdurig in bep positie Spierpijn Stijfheid

° Bewegingen: -

Coördinatie v speiren Oog-hand coördinatie Grove/ fijne motoriek

° Voortbewegen: -

Soepel bewegen Struikelen Schuifelen Onzekere gang Ongelijke gang Vallen

° Houding: -

Rechtop zitten/staand Wegzakken bij zitten/ liggen Hulpmiddelen

-

Alg. indruk

3.2.2 Subjectieve gegevens 3.2.3 Mobiliseren & mobilisatieoefeningen ° mobilisatieoefeningen: -

Passieve oefeningen dr bep hulmiddelen/vpk Isometrische oefeningen: Patiënt gaat bewust bep spierspanning verhogen, niet hetzelfde als actieve oefeningen -> spierkracht behouden en versterken Isotone oefeningen: actief bewegen en als vpk, pat gaan stimuleren

3.3 Doelstellingen van het vpk handelen ° Bji actuele/ potentiële problemen van het motorische functioneren -

Herstellen/ bevorderen spierkracht & tonus (ook in ongebruikte spieren) Herstellen onafh in dagelijks leven -> wat moet pat nog kunnen Leren omgaan met hulpmiddelen Preventie spieratrofie Preventie contracturen Preventie bewegingsbeperking

3.4 De ZV een goede houding geven ° stilstaan bij natuurlijke houding, zo veel mogelijk proberen respecteren ° Pat verplaatsen met een specifiek zorgsituatie/pathologie opletten bij manutentie -

Na een heelkundige ingreep Therapie met bewegingsbeperking/immobilisatie Hoogstand van lidmaat Parese, spasticiteit Verlamming Rugproblemen Ziekte van Parkinson, Reuma, dropvoet

3.4.1 Taak van een vpk bij mobiliseren/ houding geven -

Info verzamelen ivm motoriek ZV Info geven aan ZV & familie Hulp bieden op tactvolle wijze: o Privacy o Inspraak respecteren

-

-

-

Risicobepaling- mogelijke complicaties opsporen: o Testen evenwicht o Spierkracht o Mobiliteit o Zicht o Rapporteren nr arts en kinesist Hulpmiddelen: o Informatie o Educatie ZV Opstellen van een trilprotocol -> doc gaan gebruiken vr bep verplaatsingen zodat verschillende vpk op hoogte zijn van welke manutentie uit te voeren

3.4.2 Overzicht van de soorten houdingen ° zie cursus pagina 73-82

3.4.3 De verschillende houdingen waar patiënten kunnen verpleegd worden ° aandachtspunten: -

Check dossier Hou rekening met ZV: inspraak, zelfzorg, … Gebruik beschikbare materiaal: kussens, … Neem steeds acties ter preventie van complicaties! o Decubitus= doorligwonden -> steeds veranderende houdingen o Contracturen= spierverkortingen o Spitsvoeten -> bij te strakke lakens aan voeten o Overstrekkingen gewrichten o Verstikking

° Preventie decubitis: -

Onderlaag droog & glad Zwevende hielen Zitbalans -> neutrale & stabiele houding Evt. wisselhouding Evt. hulpmiddelen: kussens, One-Way-glide

° Preventie contracturen & overstrekkingen gewrichten: -

Zitbalans -> neutrale & stabiele houding Evt. wisselhouding

-

Evt. hulpmiddelen: kussens, spalken

° Preventie spitsvoeten ° Preventie verstikking

3.5 Immobilisatie van een lidmaat + hoogstand van een lidmaat 3.5.1 Immobilisatie van een lidmaat ° gebruik maken van: -

Beengoot Orthese/brace Spalk Gips -> vermijden dat er iets wordt afgekneld Deken Warmwaterzak Zandzakje in kussensloop Halskraag Extern fixatiemateriaal -> orthopedisch Eerste hulp bij wervelletsel Tractie -> gewichten die immobiliseren

° hoogstand: -

Been: voet hoger dan knie, knie hoger dan heupgewricht Arm: hand hoger dan ellenboog, ellenboog minstens op gelijke hoogte met beide schouders + ringen & horloges verwijderen Bedklossen Dekenboog

-

° Opletten vr eerste keer opstaan na operatie, behandeling, … opletten voor orthostatische hypotensie 

Schoenen aandoen Hulpmiddelen gebruiken Vragen of pat duizelig voelt Stapsgewijs werken

3.6 Hulp aan een oplopende ZV 3.6.1 Hulp aan een oplopende ZV ° ZV die kan lopen maar die ondersteuning nodig heeft/ hulmiddelen nodig heeft -

Krukken: elleboogkrukken/ okselkrukken  steeds op juiste hoogte: handgreep en pols op dezelfde hoogte Looprek: opvouwbaar/vast/met wielen Wandelstokken: klassiek, drie-poot, vier-poot

-

Loopfiets Rollator -> juiste hoogte en opletten vr juiste houding

3.7 Hulmiddelen bij het verplaatsen & aannemen van een houding bij ZV ° Hulpmiddelen vr ZV en/of vpk bij verplaatsen/ aannemen van houdingen ° kennis van het breed gamma + praktijkuitvoering!! Met aandacht vr juiste keuze & correct gebruik -

Hoog-laag bed: graden zichtbaar, voeteinde hoger/lager, snelle wijziging bij kritieke situatie Optrekbeugel Passieve tillift: plafondlift Actieve tillift Zetel met kantelbaar zit-en ruggedeelte Rollator Rolstoel ReTurn tillift= type actieve tillift Draaischijf vr zetel/stoel/grond Glijzeil: multiglide & one way glide Glijrol/kuitrol Glijplank: van bed in rolstoel Rollboard: ene bed nr andere Lendengordel Beenheffer Bedladder Toiletverhoger Armsteunen Abductiekussen: driehoekig kussen vaak gebruikt bij heupprothese Steunkussen: voor 30° zijligging

° hulpmiddelen bij vervoeren patiënten: -

Rolstoel Brancard Evac-chair: trap op en af brengen Resue-sheet: evacueren onder patiënt aanbrengen bij bedlegerige pat Mini-stretcher onder patiënt en gaan scheppen

Hoofdstuk 4: Verbandleer 4.1 Definities & indicaties ° specifiek verband leggen voor een bep doel  indicatie voor verband is belangrijk, bep vr welk verband -

Afdekken Beschermen Absorberen Steungeven Stelpen …

° NOOIT haakjes gebruiken om verbanden aan te brengen  kans op wondes  beter een pleister

4.2 Materiaaloverzicht & praktische toepassingen 4.2.1 Wondverbanden (steriel/niet steriel) ° Bij steriele verbanden, het steriel proberen houden  bij niet steriele wondverbanden, anders mee omgaan ° Passieve verbanden= gebruiken wnr we iets willen afdekken/ absorberen  verband zelf heeft geen actieve werking ° Actieve verbanden= vaak bestanddelen aan toegevoegd in de stof zodat het verband zelf ook een actieve werking heeft op de wonden -

Vb. Antibacteriële wondverbanden: zit een antibioticawerking in

4.2.1.1 Wonderverbanden als primair/en of secundair verband op een wonde ° primair verband: rechtstreeks op een wonde ° secundair verband: rond de wonde ° verschillende verbanden: -

-

Gaas: o Gaat niet veel absorberen o Zijn geweven o Gebruiken als depper, reinigen, ontsmetten o Niet rechtstreeks op een wonde  verkleeft in een wonde & wordt hard o Kortdurig gebruik Viscose (soort van gaas) o Niet gewoven o Zachter dan een gaas o Gaat niet veel absorberen

-

-

-

-

-

-

-

-

-

o Gebruiken als depper, reinigen, ontsmetten o Minder snel inkleven in een wonde  nog steeds kortdurig op een wonde Cellulose/celstof: o Dikke absorberende laag o Heeft verschillende lagen en gaat goed absorberen o Mag NIET in knippen  absorberende werking een stuk verliezen Katoenwatten: o Wordt thuis nog gebruikt o Bep delen gaan snel inkleven in de wonde o NOOIT rechtstreeks op een wonde o WEL bij gips  2de laag binnen gips/ wonde o Warmte houden Synthetische watten: o Niet gaan absorberen o Behouden vorm o Geen dikke laag aanbrengen zoals bij watten  genoeg met dunnere laag Gaas(pleisterverband): o Voornamelijk gebruik thuis o Niet gebruikt in ZH o Soms wit pleisterverband na chirurgische snede moest het nog nabloeden Polyutheraan verbanden: steriele wondfolie (individueel verpakt) en niet-steriele folie (op rol): o Synoniem: doucheverband o Plastic laag wnr er druppels op komen, niet in wonde terecht komen o Verschillende soorten in:  Kant en klaar verband  Op een rolletje (thuis), eronder gaasverband o Doorzichtigheid kan voordelen hebben om wondsituatie te bekijken o Wondmilieu in stand houden naar vochtigheid o Wond kan blijven ademen, vocht kan niet onder verband komen o Langdurig aanbrengen: aantal dagen Polyurethaan: wondspray o Laagje gaat leggen op een wonde o Bij eerste hulp kits Geperforeerd polyestervlies/ geperforeerd Metallineverband/ melolin verband: o Specifiek laagje aanwezig dat zorgt dat er geen inkleving mogelijk is o Veel minuscule gaatjes in  geen grote absorberende mogelijkheid o Belangrijk op juiste zijde aan wonde aan te brengen Snelverband (=eerstehulpverband) o Kant en klaar kid  zwachtel aanwezig o Bloeding stelpen bij eerste hulp Geïmpregeneerde verbanden: zonder/met medische toevoeging o Zonder: vette gazen  daardoor geen inkleving & daarboven nog iets anders o Met: kan ontsmettende werking hebben, antibiotisch zijn  vb. iso-betadine

o

Vaak in praktijk in stukjes knippen

4.2.1.2 Zwachtelverbanden - Cambrickzwachtel/ klassieke zwachtel: o Hydrofiel gaasverband o 1 keer gebruiken o Veel gaatjes  absorberen o Wordt gebruikt om het eerste aangebracht wondmateriaal te fixeren o Kan gebruikt worden als beschermingszwachtel - Bescherm-en watteerzwachtel: o Gelijkaardig aan synthetische watten o Aanbrengen voor berschermende functie o Onderlaag voor gipsverbanden - Zinklijmzwachtel: halfhard wordend compressief verband/ soepele druk & steunverbanden o Halfhard worden compressief verband:  Iets gaan vastzetten  Bij een gips als nabehandeling o Soepele druk & steunverbanden:  Wel nog bewegingsmogelijk  Ook steun bieden  Kan bij fractuur, vermijden dat trombose aantreedt, … - Elastische/ synthetische zwachtels: o Soms vermenging met katoen o Licht van stof o Rekbaar o Kunnen zelfklevend zijn - Crêpezwachtel: Velpeauverband o Elastische zwachtels o Zacht aan & crepestructuur o Aan zijkant gekleurde draad  Bij rood: wol & katoen  Bij blauw: enkel katoen o Fixeren van materiaalverband o Steunverband o Duurzaam  lag kan gebruiken - Elastische drukzwachtels: verschillende niveaus van rekbaarheid o Zwachtels specifiek voor een drukverband o Lang rek verband o Kort rek verband o Voor problemen bij doorbloeding onderbenen met oedeemvorming  vocht blijft staan in benen - Zelfklevende fixatiezwachtels:

-

o Blijft automatisch kleven maar niet op de huid, toch gemakkelijk los te maken o Vaak gebruikt bij pediatrische afdelingen Noodverbanden: propere zakdoek, handdoek, laken, … o Zeker wnr gestreken is  kan optie zijn wnr er geen andere opties zijn o Enkel in noodsituaties

° Aanleggen van zwachtelverbanden: -

Zie e-learning ‘verbandleer’ Aandachtspunten: worden gevraagd op het examen

4.2.1.3 Kleefpleisters - Gaaspleisterverband: o Witte gedeelte niet aanraken!!! - Verschillende mogelijkheden: leukopor, micropore, leukoplast o Sommige zijn papieren pleisters o Doelen van types weten, zodat je weet wnr te gebruiken - Geperforeerde kleefpleister: o Verluchting mogelijk van huid + verdamping  interessant vr zweten o Kant en klaare verbanden o Ook op een rol o Kan niet iets in wonde terechtkomen - Hechtstrips/ steri-strips: o Gebruikt bij eerste hulp noodsituaties o Bij een gapende wonde zonder dat er gehecht moet worden o Wonde wordt terug aangesloten

4.2.1.4 Gips & gipsverbanden ° Eerst een polstering aanbrengen= onderlaag met vaak synthetische watten ° Daarboven gips ° Aandachtspunten bij gipsverbanden kennen!!!  zie pg 110 -

-

Gewone gipszwachtel/ gipsverband Synthetische gipszwachtel: o Allerlei kleuren o Vlug uitharden  na een halfuur kunnen bewegen o NOOIT rechtstreeks op huid Gipsspalken: o Specifieke vorm is belangrijk, daarom werken met spalken o Rekening houden met anatomische houding van het lidmaat

4.2.1.5 Tapes (niet-elastische verbanden) ° gebruikt bij sport en kinesisten

4.2.1.6 Doekverbanden ° gebruikt bij eerste hulp  driehoeksverband

4.2.1.7 Tubulaire verbanden ° proberen om een tube te vormen ° bij bepaalde lichaamsvormen kan het handig zijn  armen, benen, buik, vingers

4.2.1.8 Elastische verbanden- compressietherapie ° soorten elastische verbanden: -

Elastische drukzwachtels: o Antitrombosekousen  Kort na operatie gebruikt  Bij onderbenen heb je risico op klontervorming & tromboses bij aders omdat bloed terug moet vloeien naar boven  Veneuze pomp imiteren/imiteren  Preventieve werking  BELANGRIJK: juiste maat!! Kijken nr omtrek van de bil, omtrek kuit & hoogte tot het achterste  Verschillende aantrekhulpen om antitrombosekousen aan te brengen o Drukkleding o Compressiekousen o Compressieverbanden

1. Veneuze compressietherapie: ° Doel: kuitspierpomp ondersteunen  daling veneuze druk, verbetering bloedflow, vermindering oedeem o

Vb. Bij preventie & behandeling open beenwonde (ulcus cruris)

° Soorten compressieverbanden: -

Elastische drukzwachtels: o Lange rek verbanden:  Bij passieve patiënten  immobiele paitënt  Hoge rustdruk  1 verband aanbrengen  ’s ochtends aanbrengen & ’s avonds afdoen

o

Korte rek verbanden  Bij mobielere patiënten  Verschil in spanning en elasticiteit tegenover lang rek  Lage rustdruk  Bij stappen een hoge druk= hoge arbeidsdruk  2 verbanden aanbrengen in verschillende richting  Mogen langdurig & ’ s nachts ter plaatste blijven

° Kiezen tussen kousen/ zwachtels: -

Voorkeur patiënt Bij onderliggende wonde met verband  voorkeur voor zwachtels Veel oedeem  voorkeur zwachtelns, daarna kousen Onregelmatige contouren  zwachtels/ op maat gemaakte kousen

° Aandacht: -

Elastische zwachtels creëren spanning op lidmaat  afrollen tegen huid  ander kans op extra druk op huid met als gevolg een afknelling

° Symptomen met veneuze insufficiëntie: 

Vochtopstapeling/ zware benen Pijn/ nachtelijke krampen/ tintelingen Spataders, takkenbosvenen Huidpigmentatie Zeer droge huid Ontstekingsverschijnselen: pijn, rood, zwelling warmte

° Ontstaan van Veneus Ulcus crulis: -

Slechte doorbloeding ten gevolge van verschillende oorzaken (te weinig beweging, hartkleppen werken niet goed meer, hartpompfunctie werkt niet goe...