Skrypt z pytań PUE PDF

Preview

Summary

ZARYS HISTORYCZNY INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ: Pojęcie integracji europejskiej, czynniki jej sprzyjające: Integracja europejska – proces stopniowego integrowania się państw Europy pod względem gospodarczym, prawnym oraz politycznym. Jej korzeni doszukiwać się można już w starożytności, jednak jej prakty...

Description

ZARYS HISTORYCZNY INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ: 1. Pojęcie integracji europejskiej, czynniki jej sprzyjające: Integracja europejska – proces stopniowego integrowania się państw Europy pod względem gospodarczym, prawnym oraz politycznym. Jej korzeni doszukiwać się można już w starożytności, jednak jej praktyczne przejawy uwidoczniły się dopiero po zakończeniu II wojny światowej. Obecnie procesy integracyjne w Europie najpełniej realizowane są w ramach Unii Europejskiej, powstałej w 1993 r. na bazie Wspólnot Europejskich. Warunki sprzyjające integracji (a zarazem konieczne): - zróżnicowanie polityczne - wielość państw (podmiotów) - wspólne podłoże kulturowe - wspólna religia - wspólnota zagrożeń - wspólne interesy ekonomiczne • spill - over- zjawisko tworzenia się nowych celów integracji w toku jej rozwoju 2. Deklaracja Schumana - geneza i założenia: Genezą był konflikt Francji i RFN o Zagłębie Saary, który wybuchł na początku lat 50. XX w. Podobny miał miejsce po I wojnie światowej i doprowadził do włączenia tego regionu na mocy plebiscytu do Niemiec. Wnioski z przeszłości wyciągnął francuski minister spraw zagranicznych Robert Schuman i zaproponował rozwiązanie ponadnarodowe oraz uciekające od narodowych egoizmów. 09.05.1950 r. (data ta jest Świętem UE) wystąpił on do rządu RFN z propozycją połączenia przemysłów węglowo- stalowych Niemiec oraz Francji. Miały być one poddane kontroli ponadnarodowego organu. Francja odnosiła korzyści z możliwości zbycia produktów swojego przemysłu na chłonnym rynku niemieckim, ale podstawowym motywem była jednak chęć uniemożliwienia prowadzenia wojny. 3. Traktat o Europejskiej Wspólnocie Węgla i Stali- geneza i założenia: Skutkiem Deklaracji Schumana było podpisanie w Paryżu 18.04.1951 r. Traktatu o EWWiS. Traktat paryski podpisały: I. Belgia II. Francja III. Holandia IV. Luksemburg V. RFN VI. Włochy Traktat został podpisany na 50 lat, więc przestał obowiązywać w 2002 r. A kompetencje EWWiS przejęła Wspólnota Europejska. Był to przykład integracji sektoralnej: utworzył wspólny rynek węgla i stali między tymi państwami Powołał instytucje: A. Wysoką Władzę B. Trybunał Sprawiedliwości C. Wspólne zgromadzenie D. Specjalną Radę Ministrów

1

4. Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Gospodarczą- geneza i założenia: Cel: ustanowienie wspólnego rynku i unii gospodarczo- walutowej, prowadzenie wspólnych polityk i działań, przyczynianie się do harmonijnego i zrównoważonego rozwoju działań gospodarczych, podnoszenie stopy życiowej mieszkańców państw członkowskich Podpisały go te same państwa co traktat paryski Od miejsca podpisania nosi nazwę traktatu rzymskiego Podpisany w 1957 r. Traktat Lizboński nadał mu nazwę TFUE. 5. Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Energii Atomowej- geneza i założenia: Jest to drugi z traktatów rzymskich Tworzył tzw Euroatom Cel: postanie i szybki rozwój przemysłu jądrowego 6. Jednolity Akt Europejski- geneza i założenia: Podpisany w Luksemburgu przez 9 państw członków Wspólnot Europejskich (17.02.1986 r.) i w Hadze przez pełnomocników pozostałych 3 (28.02.1986 r.) Z formalnego widzenia była to umowa międzynarodowa do której dołączono deklaracje Wprowadził zmiany do prawa - materialnego (ustanowienie rynku wewnętrznego, rozszerzenie zakresu polityki socjalnej itd.) - instytucjonalnego (wzmocnienie KE, nadanie podstaw traktatowych Radzie Europejskiej, zapowiadał utworzenie Sądu I Instancji) W jego preambule znalazła się zapowiedź utworzenia UE w przyszłości. W ciągu 5 lat od wejścia w życia JAE miała się zebrać IGC w celu przeanalizowania zmian w traktacie. 7. Europejski Obszar Gospodarczy - geneza i założenia: WE zawarła porozumienie z państwami EFTA podpisane w Porto w 1992 r. Cel: powstanie strefy wolnego handlu oraz wspólnego rynku między stronami porozumienia (swobodny przepływ pracowników, usług, kapitału i towarów). Obowiązek przyjęcia całego prawodawstwa UE i są związane orzecznictwem TSUE. 8. Traktat z Maastricht – geneza i założenia Geneza:  podczas szczytu w Strasburgu (7-8 grudnia 1989 r.) zdecydowano o zwołaniu IGC. Rada Europejska w Dublinie zdecydowała się na zwołanie dwóch konferencji – pierwsza dotycząca Unii Gospodarczej, druga Unii Politycznej. Rozpoczęły się w Rzymie – 15 grudnia 1990 r. (włoska prezydencja WE), w ich efekcie doszło do podpisania Traktatu o Unii Europejskiej (Traktat z Maastricht). Wszedł w życie 1 listopada 1993 r. Założenia:  Na mocy traktatu z Maastricht powstała Unia Europejska oparta na trzech filarach, tworzonych przez: Wspólnoty Europejskie, wspólną politykę zagraniczną i bezpieczeństwa oraz współpracę policyjną i sądową w sprawach karnych.  Pierwszy filar składa się ze Wspólnoty Europejskiej, Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali (EWWS) oraz Euratomu i dotyczy dziedzin, w których państwa członkowskie realizują swoją suwerenność razem z instytucjami wspólnotowymi. Stosuje się w nim proces nazywany metodą wspólnotową, która polega na przestrzeganiu kolejnych

2







etapów: Komisja Europejska proponuje, Rada i Parlament Europejski przyjmują, a Trybunał Sprawiedliwości kontroluje przestrzeganie prawa wspólnotowego. Drugi filar wprowadza wspólną politykę zagraniczną i bezpieczeństwa (WPZiB) zgodnie z tytułem V Traktatu o Unii Europejskiej. Zastępuje to postanowienia zawarte w Jednolitym Akcie Europejskim i umożliwia państwom członkowskim podejmowanie wspólnych działań w zakresie polityki zagranicznej. W ramach tego filaru obowiązuje międzyrządowy proces decyzyjny, opierający się w dużej mierze na głosowaniu jednomyślnym. Rola Komisji i Parlamentu jest skromna, a Trybunał Sprawiedliwości nie jest kompetentny w tej dziedzinie. Trzeci filar dotyczy współpracy w zakresie sądownictwa i spraw wewnętrznych zgodnie z postanowieniami tytułu VI Traktatu o Unii Europejskiej. Unia ma prowadzić spójne działania przekładające się na wysoki poziom bezpieczeństwa obywateli w przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości. Proces decyzyjny jest również międzyrządowy. Traktat ustalał jednolite ramy instytucjonalne, na które składają się Rada, Parlament Europejski, Komisja Europejska, Trybunał Sprawiedliwości i Trybunał Obrachunkowy. Jako jedyne instytucje unijne w ścisłym znaczeniu tego słowa, wykonują one swoje prerogatywy zgodnie z postanowieniami traktatów. Na mocy traktatu utworzono Komitet Ekonomiczno-Społeczny i Komitet Regionów, które pełnią funkcje doradcze.



Jedną z ważniejszych nowości wniesionych przez traktat jest ustanowienie obywatelstwa europejskiego, które uzupełnia obywatelstwo krajowe.



Traktat zwiększa uprawnienia Parlamentu Europejskiego i daje początek unii gospodarczej i walutowej (UGW). Ponadto Europejska Wspólnota Gospodarcza staje się Wspólnotą Europejską (WE). Traktat o Unii Europejskiej przyjął jako ogólnie obowiązującą zasadę pomocniczości



9. Traktat z Amsterdamu – geneza i założenia Geneza:  Ze względu na przyjęcie planu prac przygotowawczych do IGC w 1996 r. powstała Grupa Refleksyjna (2 czerwca do 5 grudnia 1995), której efektem prac był Raport Westendorpa (od nazwiska przewodniczącego grupy Carlosa Westendorpa y Cabeza). Raport przedłożony 15 grudnia składał się z dwóch części: 1) „Strategia dla Europy” – podsumowanie stanowisk negocjacyjnych państw UE na Konferencję Międzyrządową 1996, 2) „Porządek Obrad” – postulowany program IGC 1996.  Konferencję międzynarodową otworzyło nadzwyczajne posiedzenie Rady Europejskiej w Turynie – 29 marca 1996 r. Na posiedzeniu Rady Europejskiej w Amsterdamie w dniach 16-17 czerwca 1997 r. przyjęto Traktat z Amsterdamu, zmieniający Traktat o Unii Europejskiej, Traktaty ustanawiające Wspólnoty Europejskie i niektóre związane z nimi akty. Został podpisany w Amsterdamie dnia 2 października 1997 r. i wszedł w życie dnia 1 maja 1999 r. Założenia:  Szczególne znaczenie wśród celów UE nadano zrównoważonemu i trwałemu rozwojowi oraz wysokiemu poziomowi zatrudnienia. Ustanowiono mechanizm koordynacji polityki państw członkowskich w dziedzinie zatrudnienia i przewidziano możliwość przyjęcia środków wspólnotowych w tej dziedzinie.

3



Przeniesiono niektóre dziedziny z trzeciego do pierwszego filaru (uwspólnotowienie) takie jak polityka azylowa, imigracja, przekraczanie granic zewnętrznych, zwalczanie nadużyć finansowych, współpraca celna oraz współpraca sądowa w sprawach cywilnych, a także wybrane aspekty współpracy na mocy porozumienia z Schengen, którego pełny dorobek przejęła Unia i Wspólnot.



Wzmocniono współpracę międzyrządową w sprawach policyjnych i sądownictwa karnego dzięki określeniu celów i uściśleniu zadań oraz utworzeniu nowego instrumentu prawnego – wspólnych strategii, porównywalnego do dyrektywy.





Rozszerzono katalog WPZiB poprzez dodanie postanowienia o ochronie integralności Unii. Parlament Europejski i Rada stały się współprawodawcami o praktycznie jednakowym statusie. Procedura współdecyzji ma zastosowanie do wszystkich dziedzin, w których Rada może podejmować decyzje większością kwalifikowaną, z wyjątkiem polityki rolnej i polityki konkurencji. Parlament Europejski nie tylko zatwierdza w głosowaniu skład Komisji jako kolegium, ale również osobę mianowaną na przewodniczącego przyszłej Komisji. Na wniosek Parlamentu maksymalna liczba posłów do Parlamentu Europejskiego przewidziana w Traktacie z Amsterdamu wynosi 700. Umożliwienie Radzie głosowanie większością kwalifikowaną



Traktat wprowadził nową numerację artykułów z literowej na cyfrową



 

10. Traktat z Nicei – geneza i założenia Geneza:  Na konferencjach międzyrządowych w Maastricht i Amsterdamie poruszono wiele problemów instytucjonalnych, lecz nie znalazły one zadowalającego rozstrzygnięcia („Amsterdam left-over”): wielkość i skład Komisji, ważenie głosów w Radzie, rozszerzenie głosowania większością kwalifikowaną. Na podstawie sprawozdania sporządzonego przez prezydencję fińską Rada Europejska w Helsinkach postanowiła pod koniec 1999 r., że na konferencji międzyrządowej należy się zająć 1) „pozostałościami amsterdamskimi” – basic agenda, 2) wszystkimi zmianami wymaganymi w ramach przygotowań do rozszerzenia, 3) pozostałymi problemami.  Konferencja międzyrządowa rozpoczęła się w dniu 14 lutego 2000 r. i zakończyła prace 10 grudnia 2000 r. w Nicei.  Traktat z Nicei (Traktat z Nicei zmieniający Traktat o Unii Europejskiej, traktaty ustanawiające wspólnoty europejskie i niektóre związane z nimi akty prawne) został podpisany dnia 26 lutego 2001 r. i wszedł w życie z dniem 1 lutego 2003 r. Założenia:  Określenie większości kwalifikowanej: nowy system ważenia głosów, tj. szczególnym państwom UE przysługuje różna liczba głosów – dzielona w oparciu o kryterium demograficzne. Aby zapadła decyzja konieczne jest spełnienie warunków: 1) za decyzją musi paść co najmniej 260 głosów, 2) jeżeli na wniosek KE – głosy muszą reprezentować większość członków Rady, w pozostałych przypadkach co najmniej 2/3 państw, 3)* dowolne państwo członkowskie może zażądać sprawdzenia, czy

4



 









większość kwalifikowana odpowiada co najmniej 62 % całkowitej ludności Unii. Jeżeli nie, dana decyzja nie zostanie przyjęta. w skład Komisji wchodzi jeden komisarz z każdego państwa członkowskiego. Traktat z Nicei daje przewodniczącemu Komisji prawo do przydzielania komisarzom zakresu kompetencji i do zmiany ich podziału w trakcie kadencji, a także do wyboru wiceprzewodniczących i ustalenia ich liczby. Maksymalną liczbę posłów europejskich ustalono na 732. Uprawnienia Parlamentu zostały zwiększone przez nieznaczne rozszerzenie zakresu procedury współdecyzji oraz przez wymóg przewidujący zgodę Parlamentu na zastosowanie procedury ściślejszej współpracy w dziedzinach objętych procedurą współdecyzji. Parlament musi również wydawać opinię w przypadku stwierdzenia przez Radę ryzyka poważnego naruszenia praw podstawowych w danym państwie członkowskim. Trybunał Sprawiedliwości UE otrzymał możliwość zbierania się na kilka rozmaitych sposobów. Może on zasiadać w izbach, w Wielkiej Izbie lub w pełnym składzie sędziowskim. Uprawnienia Sądu Pierwszej Instancji zostały rozszerzone o niektóre kategorie spraw rozpatrywanych w trybie prejudycjalnym. Rada może określić skład sędziowski w drodze jednomyślnej decyzji. traktat z Amsterdamu przewidywał wzmocnioną współpracę jedynie w zakresie pierwszego i trzeciego filaru, natomiast traktat z Nicei stanowi o jej stosowaniu w odniesieniu do wszystkich trzech filarów. W art. 7 TUE dodano ustęp, aby uwzględnić sytuacje, w których nie doszło do faktycznego naruszenia praw podstawowych, lecz istnieje „wyraźne ryzyko” jego wystąpienia. Rada, stanowiąc większością czterech piątych liczby swych członków i po uzyskaniu zgody Parlamentu, stwierdza, czy istnieje takie ryzyko i kieruje do danego państwa członkowskiego stosowne zalecenia. Ogłoszono niemającą wiążącego charakteru kartę praw podstawowych

11. Traktat ustanawiający Konstytucję dla Europy – geneza i założenia Geneza:  Konwent w sprawie przyszłości Europy Zgodnie z deklaracją o przyszłości Unii Europejskiej dołączoną do traktatu z Nicei na szczycie w Laeken. Rada Europejska postanowiła zorganizować Konwent Europejski z udziałem głównych stron zainteresowanych debatą nad przyszłością Unii Europejskiej.  Konwent miał przewodniczącego (Valéry Giscard d'Estaing), dwóch wiceprzewodniczących (Giuliano Amato i Jean-Luc Dehaene), 15 przedstawicieli szefów państw lub rządów państw członkowskich, 30 posłów do parlamentów narodowych (po dwie osoby z każdego państwa członkowskiego), 16 posłów do Parlamentu Europejskiego i dwóch członków Komisji. W debacie wzięły również udział, na takich samych zasadach i na równych prawach, kraje kandydujące do członkostwa w Unii; nie mogły one jednak blokować konsensusu, który mógłby zostać osiągnięty przez państwa członkowskie.  Działalność Konwentu zakończyła się przyjęciem 10 lipca 2003 roku projektu Traktatu ustanawiającego Konstytucję dla Europy. Przedłożony przewodniczącemu Rady Europejskiej w Rzymie 18 lipca 2003 roku

5

Początkowo planowano, że przyjęcie Traktatu nastąpi na grudniowym posiedzeniu IGC w Brukseli. Doszło do tego podczas kolejnej konferencji międzyrządowej, w dniu 18 czerwca 2004 r. Traktat został podpisany przez szefów państw i rządów wszystkich państw członkowskich UE w Rzymie w dniu 29 października 2004 roku łącznie z Aktem Końcowym IGC.  Aby konstytucja weszła w życie, konieczne było jej ratyfikowanie przez wszystkie kraje członkowskie. Pierwotnie planowano, że wejdzie w życie 1 listopada 2006 r. Jednak w następstwie odrzucenia tekstu z powodu negatywnych wyników dwóch referendów przeprowadzonych we Francji i w Holandii procedura ratyfikacyjna Traktatu ustanawiającego Konstytucję dla Europy nie mogła zostać ukończona.  W czerwcu 2005 r. Rada Europejska przyjęła specjalną deklarację, w której postanowiono o kontynuacji procesu ratyfikacyjnego, któremu miał towarzyszyć „okres refleksji”.  W czasie szczytu UE w Brukseli w czerwcu 2006 roku przywódcy państw członkowskich uzgodnili, że najpóźniej w drugiej połowie 2008 roku podejmą decyzję, w jakim stopniu zmienić projekt unijnej konstytucji. Założenia:  Część I traktatu – najważniejsze postanowienia, zasady i instytucje, część II - karta praw podstawowych, Część III - strategie polityczne, regulacje szczegółowej polityki i funkcjonowanie UE i część IV - postanowienia końcowe. Traktat Konstytucyjny zastępował dotychczasowe traktaty (TUE i TWE).  nadaje Unii osobowość prawną;  ustanawia procedurę pozwalającą państwu członkowskiemu wycofać się z Unii;  potwierdza zasadę pierwszeństwa prawa Unii przed prawem wewnętrznym państw członkowskich;  nadaje moc wiążącą Karcie Praw Podstawowych i zezwala instytucjom Unii na stanowienie prawa wtórnego na jej podstawie  ustanawia zasadę kompetencji powierzonych UE  znosi obecną strukturę Unii opartą na trzech filarach  tworzy urząd ministra spraw zagranicznych Unii, który jest odpowiedzialny przed Radą,  wprowadza nowe instrumenty prawne ustalając zarazem ich hierarchię; 

12. Traktat Lizboński – geneza i założenia Geneza:  Początki Traktatu z Lizbony sięgają projektu konstytucyjnego z końca 2001 r. (deklaracja Rady Europejskiej w sprawie przyszłości Unii Europejskiej lub deklaracja z Laeken), po którym nastąpiły dalsze działania podejmowane w 2002 i 2003 r. przez Konwent Europejski, który opracował projekt Traktatu ustanawiającego Konstytucję dla Europy (traktatu konstytucyjnego). U źródła procesu prowadzącego do Traktatu z Lizbony leżał negatywny wynik dwóch referendów w sprawie traktatu konstytucyjnego, które odbyły się w maju i czerwcu 2005 r. i w wyniku których Rada Europejska ustanowiła dwuletni „okres refleksji”.  Wreszcie na podstawie deklaracji berlińskiej z 25 marca 2007 r. Rada Europejska w dniach 21–23 czerwca 2007 r. określiła szczegółowy mandat Konferencji

6

Międzyrządowej 2007 przypadającej w okresie prezydencji portugalskiej. Konferencja międzyrządowa została zwołana 23 lipca 2007 r. zakończyła prace w 18 października 2007 r. przyjmując tekst projektu Traktatu zmieniającego Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, określany także jako Traktat Reformujący. Traktat został podpisany na szczycie Rady Europejskiej w Lizbonie w dniu 13 grudnia 2007 r. i został ratyfikowany przez wszystkie państwa członkowskie.  Traktat z Lizbony zmieniający Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, wszedł w życie w dniu 1 grudnia 2009 r. Założenia:  Traktat nie uchylił a jedynie zmienił TUE i TWE. Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską zostaje przemianowany na „Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej” (TUE), a termin „Wspólnota” zostaje w całym dokumencie zastąpiony terminem „Unia”. Wspólnota ustępuje miejsca Unii, która jest jej prawnym następcą. Traktat z Lizbony nie ustanawia symboli unijnych o charakterze państwowym, takich jak flaga czy hymn.  Traktat z Lizbony nadaje UE pełną osobowość prawną. Unia może z tej racji podpisywać traktaty międzynarodowe w dziedzinach wchodzących w zakres przyznanych jej kompetencji, a także przystępować do organizacji międzynarodowych.  Traktat zmienia sposób wykonywania przez Unię jej dotychczasowych kompetencji, a także pewnych nowych (dzielonych) kompetencji.  Traktat z Lizbony nie zawiera żadnego artykułu, który formalnie przyznawałby prawu Unii wyższość nad ustawodawstwem krajowym, została jednak do niego dołączona deklaracja, która przywołujące spójne orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w tej sprawie.  Wyróżnia on trzy rodzaje kompetencji UE: kompetencje wyłączne, w przypadku których jedynie Unia może stanowić prawo UE, a zadaniem państw członkowskich jest jego wykonanie; kompetencje dzielone, w ramach których państwa członkowskie mogą przyjmować akty prawnie wiążące w zakresie, w jakim Unia nie przyjęła takich aktów; a także kompetencje uzupełniające, w ramach których UE przyjmuje środki w celu wspierania lub uzupełnienia strategii politycznych państw członkowskich. Kompetencje Unii mogą zostać przekazane państwom członkowskim w ramach procedury zmiany Traktatu.  Traktat po raz pierwszy przewiduje formalną procedurę dla państw członkowskich, które pragną wystąpić z Unii Europejskiej zgodnie z ich wymogami konstytucyjnymi.  Parlament Europejski uzyskał możliwość proponowania zmian do traktatów, podobnie jak Rada, rządy poszczególnych państw członkowskich czy Komisja.  Traktat z Lizbony określa trzy podstawowe zasady: 1) równość obywateli, 2) demokrację przedstawicielską, 3) demokrację uczestniczącą -> nowa forma inicjatywy obywatelskiej.  Karty praw podstawowych Unii Europejskiej nie włączono bezpośrednio do Traktatu z Lizbony, jednak w art. 6 ust. 1 TUE nadaje się jej wiążącą moc prawną, przyznając jej taki sam status prawny, jaki przysługuje traktatom.  Zgodnie z art. 14 ust. 2 TUE w skład Parlamentu Europejskiego wchodzą „przedstawiciele obywateli Unii”. 7

 

















Komp...