Soda PDF-converted-czym i jak zajmuje sie psychologia — kopia PDF

Preview

Summary

czym i jak zajmuje sie psychologia spoleczna...

Description

1. Czym i jak zajmuje się psychologia społeczna kopiujemy mimike, ruchy, sposob mowienia, uczucia i poglady. widok twarzy szczesliwej/zagniewanej aktywizuje nasze miesnie twarzy. ultraspoleczna natura czlowieka jest kluczem do zrozumienia psychiki a takze anatomii. budowa ludzkiego ciala niewiele odbiega od budowy malp czy nawet ssakow. wyroznia nas glownie ogromny mozg, a wlasciwie jego nawieksza i fligenetycznie najmlodsza czesc-kora nowa. duzy mozg (hipoteza) - sluzy nam glownie do radzenia sobie z innymi ludzmi psy maja wieksze mozgi od kotow (psy sa spoleczne, koty samotniki) dziecko przychodzi na swiat bezradne, zdane na opieke-system wzajemnego powiazania dziecka z opiekunem, stajacy sie dla dziecka matryca jego przyszlych relacji spolecznych. w ewolucyjnej przeszlosci wychowanie dziecka bylo zadaniem przekraczajacym mozliwosci jednej osoby-dlatego pojawia sie wiez miedzy mezczyzna a kobieta czyli milosc oraz wzorzec zachowan w postaci monogamii (z niewielka domieszka poligamii) Podstawowe dziedziny badan psychologii spolecznej: Motywy spoleczne, wiedza czlowieka o swiecie spolecznym, przekonania o nim, spostrzeganie siebie i ludzi, samoocena, postawy, moralnosc, szczescie, wywieranie wplywu na innych, atrakcyjnosc, milosc, prospolecznosc, agresja, konflikt, wladza, grupa, relacje miedzygrupowe, zroznicowanie plsci, psychologia stosowana. Psychologia spoleczna zajmuje sie szeroko pojetym wplywem spolecznym, a wiec pytaniem w jaki sposob to, co robia, czuja i mysla jedni ludzie, wplywa na to co robia, czuja i mysla inni. Wywieranie wzajemnego wplywu na siebie jest istota zycia spolecznego. Każdy jest sprawcą i obiektem licznych oddziaływań Różne teorie wpisują się w odmienne tradycje myślenia o społecznych zachowaniach człowieka, najwazniejsze z nich to: 1. Perspektywa poznawcza- zakłada, ze to co czuje czlowiek, mysli i jak sie zachowuje, zalezy przede wszystkim od procesow przetwarzania docierajacych informacji-od sposobu w jaki rozumie biezaca sytuacje i napotkanych ludzi. Sposob interpretacji zalezy od posiadanej juz wiedzy i tego jakie tresci w danym momencie sa aktywne. zakłada ze ludzie dzialaja nie w swiecie obiektywnym, lecz w swiecie przez siebie skonstruowanym fizyczny atak mezczyzny na kobiete nie musi byc interpretowany jako agresja, wiele przechodniow zalozy

ze jest to sprzeczka np małżeńska i nie podejmie sie interwencji.- taka interpretacja jest dla nich wygodna, zwalnia od odpowiedzialnosci. interpretacja cudzych i wlasnych zachowan przypomina pilke toczaca sie po pagorkach-pilka zawsze wpadnie do dolka i zawsze bedzie to tylko jeden dolek cokolwiek czlowiek by robil-pomaga, napada, kupuje paste do zebow, sprzedaje samochod-interprtacje zachowania partnerow,sady, przewidywania i opinie odgrywaja podstawowa role jako wyznacznik jego postepowania. 2. perspektywa motywacyjna- pobudki ludzkiego zachowania, jakie motywy ludzmi powoduja i sklaniaja do takich a nie innych działan. motywy takie jak: energia seksualna (wedlug freuda), dazenie do mocy (Alfred Adler). wspołcześnie zakłada sie istnienie roznych podstawowych motywow: utrzymanie obrony i podwyzszanie dobrego mniemania o sobie (motyw samooceny) poza identyfikacja motywow podejscie motywacyjne skupia sie na prawidlowosciach rzadzacymi naszymi emocjami i zachowaniami: np. transfer pobudzenia emocjonalnego-sila pobudzenia emocjonalnego przezywanego w danej sytuacji zalezy nie tylko od biezacych bodzcow: jezeli poprzednia sytuacja byla emocjonujaca, to rosnie wielkosc pobudzenia przezywanego w sytuacji biezacej (pobudzenie przelewa sie ze starej sytuacji na nowa)-czlowiek calosc pobudzenia odczytuje jako wywolane biezaca sytuacja. (np Marek rzucił sie na policjanta, bo byl podniecony walka z Nowakiem) Podejscie motywacyjne odpowiada na pytanie, dlaczego czlowiek działa (skąd bierze sie energia do działania), a podejscie poznawcze odpowiada na pytanie dlaczego działa w taki a nie inny sposob (dlaczego owa energia jest uzytkowana tak a nie inaczej) 3. perspektywa teorii uczenia się-zakłada, że zachowanie ludzkie jest wyznaczane przeszłymi doświadczeniami-stanowi rezultat uczenia się na podstawie doswiadczen własnych albo cudzych. Mechanizmy uczenia sie na bazie doswiadczen stanowia warunkowanie: warunkowanie klasyczne: uczenie się znaczenia pierwotnie obojętnego bodźa przez to, że systematycznie poprzedza on jakiś bodziec, który ma znaczenie. Np. dla psa bodźcem nieobojętnym jest mięso (ślini się na jego widok), obojętnym jest zapaloba lampka. Jeśli lampka będzie kilkakrotnie zapalona przed pojawieniem się mięsa, to stanie się ona bodźcem nieobojętnym-pies zacznie się ślinić na jej widok(Iwan Pawłow). Na tej zasadzie uczymy się wielu reakcji emocjonalnych-po paru wizytach u dentysty sam widok białego fartucha czy zapach chemikaliów może wywoływać dreszcze. warunkowanie sprawcze: uczenie się znaczenia pierwotnie obojętnej reakcji dzięki temu, że po niej pojawia się jakiś pożądany rezultat albo unikamy czegoś niepożądanego. Np. głodny szczur wbiega do klatki, wykonuje sporo randomowych działan, wiekszosc nie prowadzi do konsekwencji, jesli jednak nacisniecie dzwigni sprawi ze z sufitu wypadnie karma, szczur szybko nauczy się powtarzania

nagradzanej reakcji-po kilkunastu próbach biegnie natychmiast do dźwigni i ją naciska. Na tej zasadzie dziecko może się uczyć sprzątania swojego pokoju-czynność nie jest przyjemna, ale prowadzi do przyjemnych pochwał i przytulanek rodziców. Wiele ludzkich zachowań jest wyuczanych na podstawie konsekwencji nie własnego, lecz cudzego zachowania-ludzie uczą się, obserwując postępowanie innych i jego następstwa. Np. dziecko widzi rowieśnika zabierajacego zabawke innemu dziecku-samo moze nauczyc sie robienia czegos takiego, szczegolnie gdy pozostaje ono nieukarane. Agresje Marka mozna wytlumaczyc w skutek warunkowania sprawczego: jest wysoki i silny, jego agresja bywała już wcześniej skuteczna, czyli nagradzana. A każda nagradzana reakcja przekształa się w miarę powtarzania w automatycznie wykonywany nawyk. 4. perspektywa społeczno-kulturowa: zakłada, że człowiek jest wytworem socjalizacji w konkretnej grupie społecznej, która z kolei pozostaje zanurzona w jakiejś szerszej kulturze. Marek i Nowak wyrośli w tym samym kraju, ale żyją w odrębnych światach społecznych, w których co innego jest pożądane czy normalne i które rzadko się stykają poza wyjątkowymi okazjami jak np. mecz. Marek żyje w srodowisku podobnych do siebie-mlodocianych przestepcow, pozbawiony jest kontaktow z innymi rowiesnikami. W srodowisku Marka agresja jest nie tylko obserwowana, ale stanowi ona normę jako sposób nabywania dóbr i wewnętrznej hierarchizacji grupy. Stając się w miarę socjalizacji pełnym uczestnikiem jakiejś kultury, jednostka utożsamia się z tymi normami, a ich realizacja wyłania się jako warunek szacunku otoczenia i pozytywnej samooceny. 5. ewolucjonistyczna: wyjaśnia ludzkie zachowania jako skutek przeszłości, lecz nie jednostki i jej własnych doświadczeń, tylko całego gatunku. Z ewolucyjnej perspektywy agresja Marka nie jest niczym szczególnym, 90 procent zabojstwo na swiecej to dzielo mezczyzm skierowane przeciwko innym mezczyznom. Mlodzi mezczyzni zdobywaja w ten sposob zasoby, czynia to na wlasne potrzeby i celem pozyskania wzgledow plci przeciwnej, ktora silnie preferuje mezczyzn z zasobami. Tabela 1.2. Charakterystyka podstawowych perspektyw teoretycznych psychologii społecznej (Postawowe tezy) Poznawcza •

zachowanie i emocje zależą od sposobu rozumienia sytuacji

•

sposób rozumienia sytuacji wyznaczany jest przez posiadaną już wiedzę

• zachowanie, emocje i sądy zależą od mechanizmów funkcjonowania umysłu (np. ograniczona pojemność uwagi)

Głowne dziedziny zastosowań: •

wszystkie dziedziny psychologii społecznej

Motywacyjna •

zachowanie człowieka służy maksymalizacji włas nych zysków

•

zachowanie jest ukierunkowane na cel

•

cele podporządkowane są ograniczonej liczbie motywów

Głowne dziedziny zastosowan: •

sposób pojmowania własnej osoby

•

wpływ społeczny

•

relacje społeczne (agresja, konflikty, prospo łeczność, miłość) i międzygrupowe

Teorii uczenia się • zachowanie jest wynikiem uczenia się (albo przez konsekwencje własnych zachowań, albo przez obserwację cudzych) •

nagradzane reakcje stają się automatycznie wyko nywanymi nawykami

Głowne dziedziny zastosowań: •

socjalizacja

•

wpływ społeczny

•

agresja

•

zachowania prospołeczne

Społeczno-kulturowa •

zachowanie i psychika człowieka zależą od treści kulturowo określonych wartości, norm i wzorców

•

ludzka psychika i zachowanie odmiennie przedstawiają się w różnych kulturach

Głowne dziedziny zastosowań: •

socjalizacja

•

wartości, normy społeczne i moralność

•

sposób pojmowania własnej osoby

•

różnice płci

Ewolucjonistyczna •

zachowania i wzorce przebiegu procesów psychicz nych służą przetrwaniu

• zachowania i wzorce przebiegu procesów psychicznych służą maksymalizacji sukcesu reprodukcyjnego Głowne dziedziny zastosowań: •

relacje heteroseksualne

•

różnice płci

•

relacje społeczne (agresja, konflikty, prospo łeczność)

Eksperyment i logika badań Metoda badawcza -sprawdzalny sposób badania rzeczywistości; procedura obiektywna czyli uniezależniona od osobistych cech badacza pod względem uzyskanych wyników; procedura sprawdzania hipotezy naukowej lub uzyskiwania odpowiedzi. Rodzaje metod badawczych Obserwacyjne: - bezpośrednie - pośrednie Metody obserwacyjne odpowiadają na pytanie jaka jest natura zjawiska; łatwa metoda, ale niektóre zjawiska są nieobserwowalne, trudno jest generalizować, nie zawsze obserwowaln jest kierunek zależności, ciężko doszukać się genezy zjawiska. Korelacyjne: Korelacja to badanie współzmienności. Badanie relacji między dwiema zmiennymi, korelacje badają na ile wartość jednej zmiennej towarzyszy innej zmiennej; -korelacja dodatnia - kiedy dwie zmienne zmieniają się w tym samym kierunku - korelacja ujemna - kiedy dwie zmienne zmieniają się w przeciwnych kierunkach Eksperymentalne: - badanie przyczynowości i skutków: Czy zmienna X jest przyczyną zmiennej Y Rodzaje eksperymentów:

Eksperyment naturalny - minimalna ingerencja Eksperyment w terenie -autentyczność z korektą Eksperyment laboratoryjny - ściśle kontrolowany Cechy procedury eksperymentalnej Manipulowanie conajmniej jedną zmienną niezależna główną Kontrolowanie zmiennych niezależnych ubocznych Minimalizowanie wpływów zmiennych niezależnych zakłócających (artefaktów) na zmienną zależną Dokonanie pomiaru zmienności zmiennej zależnej spowodowane przez zmienne zależne główne...