Visuele Cultuur - Begrippenlijst PDF

Preview

Summary

Visuele CultuurBEGRIP CONTEXT BETEKENISThe Visual Turn Inleiding20 e EBeeldtaal neemt de communicatie over.Beeldtaal is een taal met een eigenvocabularium, grammatica, syntax, semantiek,...Gravure Inleiding (Kunstis ambacht)16 e EEen gravure is de afdruk van een afbeelding oftekst die rechtstreeks i...

Description

Visuele Cultuur BEGRIP

CONTEXT

The Visual Turn

Inleiding 20e E

Gravure

Ets

Camera obscura

Mimesis

Suprematisme

Paragone

The linguistic turn

BETEKENIS

Beeldtaal neemt de communicatie over. Beeldtaal is een taal met een eigen vocabularium, grammatica, syntax, semantiek,… Inleiding (Kunst Een gravure is de afdruk van een afbeelding of is ambacht) tekst die rechtstreeks in een metalen plaat wordt e 16 E gegraveerd. De lijnen van de afbeelding steken iets hoger uit dan de rest van de plaat, die met burijnen en ander gereedschap weggenomen werd. De ets is een ander techniek. Hierbij worden ook Inleiding (Kunst is ambacht) lijntjes op een plaat gekrast en nadien in een e 16 E zuurbad gedompeld. De gekraste lijnen worden aangetast door het zuur en inkepingen ontstaan. Hoe dikker de lijn, hoe dieper de inkeping. Nadien wordt deze ook geïnkt en zo gedrukt. Een camera obscura (Latijn voor 'donkere Inleiding (Kunst kamer') is een verduisterde ruimte waarbij in een is ambacht) 19e E van de wanden een klein gaatje is aangebracht, later ook wel een lens. Het hierdoor invallende licht werpt een afbeelding van de buitenwereld op de tegenoverliggende wand. Net zoals bij afbeelding door een lens het geval is, wordt de buitenwereld op zijn kop afgebeeld. Als de achterwand van de camera obscura doorzichtig wordt gemaakt (bijvoorbeeld met matglas) is de afbeelding van buitenaf te zien. De scherpte van het beeld heeft te maken met de afstand van het beeld tot de lens of het gaatje en met de grootte van het gaatje zelf. Mimesis is de reproductie van de werkelijkheid Inleiding (Kunst is ambacht) op een ambachtelijke manier samen met een eigen inventie (=niet gewoon kopiëren). Inleiding (Kunst& De Russische schilder Kasimir Malevich richtte in kunsttheorie en 1913 in Moskou een nieuwe – voorstellingsloze – canonvorming) kunstbeweging op met de naam suprematisme. 20e E Volgens hem was de enige werking in de kunst de emotionele werking van de kleur. Inleiding (kunst Paragone (Italiaans voor vergelijking, competitie) is het debat en de wedijver tussen als paragone, verschillende kunstvormen over de onderlinge kunst en verdiensten en superioriteit. wetenschap) Inleiding (kunst als paragone, kunst en wetenschap)

De linguïstische wending is de grote verandering in de westerse filosofie van de twintigste eeuw toen de nadruk komt te liggen op taal en de constructie van

Prototypum

Reliek

De Saussure Inleiding (kunst als paragone, kunst en wetenschap) ME Inleiding (Kunst, politiek & religie)

Transsubstantiatie

Inleiding (Kunst, politiek & religie) 16e E

Decorum

Inleiding (kunst is decorum)

Iconoclasme

Inleiding (kunst is decorum)

Natium pretoria

Inleiding (kunst is decorum) Inleiding (Een korte geschiedenis van de kunstgeschiedenis) Vanaf 16e E

Iconografie

Teleologische kunstgeschiedenis Iconologie

Perceptie psychologie Semantiek

Semiotiek

Inleiding (Een korte geschiedenis van de kunstgeschiedenis) Inleiding (Een korte geschiedenis van de kunstgeschiedenis) Vanaf 20e E

Inleiding (Een korte geschiedenis van de kunstgeschiedenis) Inleiding (Een korte geschiedenis van de kunstgeschiedenis)

Inleiding (Een korte geschiedenis van de kunstgeschiedenis)

realiteit. Prototypum is het idee dat je niet ziet wat je denkt te zien. Op basis van ervaring vul de volledige ervaring in. Het brein manipuleerd en selecteerd de ervaring. Relikwieën of relieken (Latijn: reliquiae) zijn overblijfselen die binnen bepaalde religies vereerd worden. Binnen de Katholiek Kerk gebruikte term om de verandering van brood en wijn in het lichaam en bloed van Christus, die volgens de katholieke leer tijdens de eucharistieviering plaatsvindt, filosofischmetafysisch te omschrijven. Spelen met verwachtingspatronen. Brein wordt bewuster van wat er aan het gebeuren is. Kracht van een beeld. Het verzet tegen verering van iconen waarbij om ideologische redenen beelden verwijderd of vernietigd worden. Het wissen van beelden van mensen wanneer ze iets verkeerd hebben gedaan. De iconografie houdt het bestuderen en beschrijven in van onderwerpen uit de beeldende kunst. Iconografie als woord is afgeleid van de Griekse woorden 'εικων' en 'γραφειν', die respectievelijk beeld en schrijven betekenen. Letterlijk is iconografie dus beeldbeschrijven. Dit is ook het voornaamste dat in de iconografie gedaan wordt, het aanzicht van een kunstwerk beschrijven en soms dateren en toeschrijven aan een kunstenaar. Geschiedenis geschreven met een doelgerichtheid. Kunst begint van 0 en evolueert naar een einddoel. Kunsthistorische term voor de discipline die op basis van o.a. de resultaten van de iconografie zich tot taak stelt voorwerpen van beeldende kunst in een algemeen cultuurhistorisch kader te plaatsen. Met name waar het bimediale genres als het emblema betreft, zijn er raakvlakken tussen iconologie en neerlandistiek. Je ziet niet wat je moet zien. Brein gaat op basis van ervaring beeld construeren. De semantiek of betekenisleer is een wetenschap die zich bezighoudt met de betekenis van symbolen, waarbij het in het bijzonder de bouwstenen van natuurlijke talen die voor de communicatie dienen ofwel woorden en zinnen betreft. Semiotiek of semiologie is de studie van het wezenlijke karakter, het ontstaan (semiose) en het gebruik van tekens en tekensystemen.

Malestok

Doodverf Kouros

Kunst als ambacht Maarten de Vos – St.-Lucas schildert de Madonna 1602 Kunst als ambacht Michelangelo Kunst als ambacht (KO en ME)

Protowetenschappen

Kunst als ambacht (RE tot impressionisme)  wpp innovaties

Procesoptimalisatie

Kunst als ambacht (RE tot impressionisme)  wpp innovaties

Lineair perspectief

Kunst als ambacht (RE tot impressionisme)  wpp innovaties Masaccio Andrea Montegna Albrecht Dürer Kunst als ambacht (RE tot impressionisme)  wpp innovaties Robert Campin Jan van Eyck Kunst als ambacht (RE tot impressionisme)  wpp innovaties Joachim Patinir

‘Gevoels’perspectief

Atmosferisch perspectief

Fysionomie

Kunst als ambacht (RE tot impressionisme)  wpp innovaties Giambattista della Porta & Charles Le

Een mahlstick, of maulstick, is een stok met een zacht leder of opgevuld hoofd gebruikt door schilders om de hand te ondersteunen die het penseel vasthoudt. Het bedekken met een transparante laag witte verf van een 'grondschildering'. Kouros is de klassiek archeologische en kunsthistorische term voor een sculptuur van een naakte jonge man, een genre dat typerend was voor de archaïsche periode van de Oud-Griekse beeldhouwkunst (circa 650-500 v.Chr.). De term protowetenschap verwijst naar verouderde praktijken en concepten waaruit zich geleidelijk serieuze wetenschappelijke vakgebieden hebben ontwikkeld. Voorbeelden zijn de astrologie als voorloper van de astronomie, en de alchemie als voorganger (en naamgever) van de chemie. Overgangsgebied tussen pseudowetenschap en 'echte wetenschap' in kaart te brengen. Met de term 'protowetenschap' verwees Kuhn naar die kennissystemen waarvoor een deugdelijke wetenschappelijke onderbouwing ontbreekt, maar die uiteindelijk wel aan de basis staan van serieuze wetenschapsbeoefening. Onder procesoptimalisatie wordt alles verstaan wat nodig is om processen efficiënter voor de organisatie te laten werken. Door processen zoveel mogelijk te optimaliseren kan een financieel voordeel worden behaald en daarmee een concurrentievoordeel. Onder lijnperspectief worden de verhoudingen verstaan waarop driedimensionale objecten in een plat vlak, zoals een tekening of een schilderij, zijn afgebeeld als gezien vanuit het standpunt van een waarnemer. Door de perspectivische weergave ontstaat diepte in de vlakke afbeelding, er ontstaat een ruimtelijke indruk. Op gevoel 3D op 2D vlak creëren zonder toepassing van theorieën of berekeningen.

Atmosferisch perspectief of kleurperspectief is een schildertechniek waar vooral door het gebruik van kleur een indruk van diepte in het schilderij kan worden gebracht. Het is gebaseerd op waarnemingen in de buitenlucht, die door schilders worden toegepast om het gewenste effect te bereiken. Fysionomie is een pseudowetenschap die stelde dat aan het uiterlijk van een mens zijn persoonlijkheid af te lezen is.

Voorstudie

Vidimus

Kalkeren.

Ponsen

Kwadraatnet

Glaceertechniek

Verf

Olieverfmodello

Buon fresco

Brun Kunst als ambacht (RE tot impressionisme)  Tekenkunst Kunst als ambacht (RE tot impressionisme)  Tekenkunst Kunst als ambacht (RE tot impressionisme)  Tekenkunst Kunst als ambacht (RE tot impressionisme)  Tekenkunst Kunst als ambacht (RE tot impressionisme)  Tekenkunst Kunst als ambacht (RE tot impressionisme) schilderkunst Jan van Eyck Kunst als ambacht (RE tot impressionisme) schilderkunst Kunst als ambacht (RE tot impressionisme) schilderkunst Kunst als ambacht (RE tot impressionisme) schilderkunst Giotto di Bondone

A secco

Kunst als ambacht (RE tot impressionisme) schilderkunst

Giornate

Kunst als ambacht (RE tot impressionisme) schilderkunst Kunst als ambacht (RE tot

Lithografie

Figuurstudie voor één specifieke compositie. Ideeën composities schetsen, communiceren/ nadenken met atelier en opdrachtgevers. Finaal ontwerp om te tonen aan de opdrachtgever. Klaar om overgebracht te worden op doek/ paneel/ wandtapijtkarton. Meestal enkel voor duurdere werken. ‘Wij hebben het gezien.’ Achterkant zwartmaken en tekening maken op voorkant. Met iets hard over blad gaan zodat het afgedrukt wordt. Puntjes in tekening en dan op paneel leggen. Daarna met spons met houtskool op tekening doppen zodat het doordrukt op doek. Lijnen horizontaal en verticaal. Systeem om verhoudingen uit te zetten op een groot doek of paneel. Oude schildertechniek voor olieverf waarbij laag over laag zeer diepe en glansrijke schilderijen kunnen worden gemaakt. Deze techniek werd dan ook veel gebruikt in de Vlaamse en Nederlandse schilderkunst uit de 17e eeuw. Pigment + Oplosmiddel + Bindmiddel Soorten: - Tempera: Pigment + water + eigeel (droogt voor verdamping)  Rafaël - Olieverf: Pigment + Solvent + (lijnzaad) olie  van Eyck - Waterverf: Pigment + Water + Arabische Gom Schetsen met olieverf nat in nat, op paneel/ papier

Frescotechniek: pigment+ natte muur Muur Arricio (pleister/kalklaag) Sinopia (ondertekening) Intonaco (natte kalk) Fresco (Water/ Pigment) Fresco op droge muur Pigmenten niet verharden maar erop laten liggen  gaat snel verloren

Lijntekening om aan te tonen wat de kunstenaar op 1 dag van plan is te voltooiien. Achteraf zichtbaar omdat hij iedere dag opnieuw zijn verf moet mengen. Per dag prijs bepalen. Grafische techniek die gebruik maakt van het vet in het tekenmateriaal en het vet in de drukinkt. Als

impressionisme) prentkunst & (impressionisme)  prentkunst Haute Lisse

Basse Lisse

Inventio

Executio

Pleinairisme

Action Painting

Screenpainting

Objet trouvé

Kunst als ambacht (RE tot impressionisme) wandtapijtkunst Kunst als ambacht (RE tot impressionisme) wandtapijtkunst Kunst als ambacht (RE tot impressionisme) beeldhouwkunst Kunst als ambacht (RE tot impressionisme)  beeldhouwkunst Kunst als ambacht (impressionisme) Schilderkunst Monet, van Gogh Kunst als ambacht (impressionisme) Schilderkunst Jackson Pollock Kunst als ambacht (impressionisme)  prentkunst Andy Warhol Kunst als ambacht (impressionisme) beeldhouwkunst

Aniconisch

Kunst en economie (ME)

Jaarmarkt

Kunst en economie (RE)

drager van de tekening dient kalksteen. Wanneer de tekening op de steen af is wordt de steen vochtig gehouden en het tekenmateriaal vervangen door drukinkt. Met een pers wordt de geïnkte tekening overgebracht op papier. Weefgetouw staat in de hoogte. Ontwerp achter weefgetouw steken en wevers volgen ontwerp.

Horizontaal weefgetouw. Ontwerp in stukken knippen en onder weefgetouw leggen. Wevers volgen ontwerp. Ik heb het bedacht. Academie

Ambacht en uitvoering is het belangrijkste. Ambacht

Pleinairisme is een in de landschapschilderkunst gebruikte term voor het onderwerp direct, ter plaatse, in de vrije natuur op het doek vastleggen, waarbij de nadruk ligt op spelen met het daglicht. Actionpainting is een manier van werken in de Amerikaanse en Europese abstracte expressionistische kunst en informele schilderkunst van de jaren 50 van de XXe eeuw waarbij de handeling, de geste van het maken uitgangspunt is. Zeefdruktechniek met overschildering. Laat toe foto’s uit de reclamewereld te combineren met overschildering. Een industrieel voorwerp wordt uit zijn alledaagse context gehaald en tot kunst bestempeld doordat het in een museale omgeving wordt getoond. Deze praktijk begon met de dadaïsten en werd in de twintiger en dertiger jaren vooral gecultiveerd door de surrealisten. Aniconisme is de afwezigheid van afbeeldingen, in het bijzonder van afbeeldingen van God en van levende wezens. Vaak wordt het zelfs omschreven als een verbod op de aanwezigheid van afbeeldingen. Een jaarmarkt is een, vaak uit de middeleeuwen daterende, jaarlijks terugkerende markt; oorspronkelijk bedoeld voor de verhandeling van vee, grondstoffen en goederen. Steden kenden in een jaar wel vijf jaarmarkten. Jaarmarkten werden ook aangegrepen voor allerhande bijeenkomsten en ontmoetingen. Er zijn vaak ambachtslieden

Kunst und Wunderkammer

Kunst en economie (maniërisme en hoog RE) 15e- 16e E

Antwerpse Panden

Kunst en economie (maniërisme en hoog RE) 15e- 16e E Kunst en economie (Barok) 17e E Kunst en economie (Barok) 17e E Kunst en economie (Barok) 17e E Kunst en economie (Barok) 17e E Kunst en economie (Rococo)1e helft 18e Kunst en economie (Rococo)1e helft 18e

Di sua mano Valore di fatica Valore di stima Liber veritatis Gesamtkunstwerk Salon

Salons des Refusés

Kunst en economie (Rococo)1e helft 18e Manet

Biedermeier

Kunst en economie (Romantiek & realisme) 1830-70

Kunstenaarbohémien

Kunst en economie (impressionisme) Na 1870 Van Gogh Kunsttheorie en canonvorming

Genretaferelen

aanwezig. In de It. RE beginnen vorsten met het verzamelen van fraaie objecten en oudheden en zoeken naar indelingen hiervoor. In deze lezing krijgt u zicht hoe de verzamelaar in de zestiende eeuw de wereld onder handbereik wil krijgen. Door de inrichting van een vertrek, een ‘kunstschrank’ of een gesloten kabinet wordt een universum in miniatuur gecreëerd. Tegenwoordig is er veel interesse in het verschijnsel verzamelen en de daarmee verbonden opvattingen over kunst en wereld. Het doel van een Kunst und Wunderkammer is drieledig: naast het bijeen brengen van bijzondere zaken is er gedefinieerd en geclassificeerd. Door de adel. Humanisme. Permanente kunstmarkt op eerste verdiep van de beurs want die stond leeg. Kunstenaars niet meer afhankelijk van kunstatelier maar permanente verkoop door verkoper aan kraampje. Van het hand van de meester Intrinsieke waarde, waarde van het materiaal, nominale waarde Extrinsieke waarde, waarde dat door betekenis en geschiedenis aan een werk gegeven wordt Tekenboek Claude Lorrain met schetsen die hij zelf maakte van zijn afgewerkte schilderijen. Een gesamtkunstwerk is een ideaal samenspel van alle kunsten. Totaalkunst. Jaarlijkse bijeenkomsten waar leden van de academie inzendingen konden doen om hun schilderij voor te stellen. Frankrijk. 1863 Rijke kunstenaars die tegen het smaakpatroon van de academies en de elite ingingen, omdat ze van die tentoonstellingen geweerd werden. De Biedermeierperiode is een periode in de Duits/Oostenrijkse (kunst)geschiedenis. Burgerlijke reactie en politieke restauratie. Reactie op de overladen empirestijl met zijn militaire, op de Romeinen geïnspireerde ornamenten. Na een revolutie en twee decennia oorlog verlangde men naar huiselijkheid, vriendelijke vormen en nationale ornamenten. Borduurwerk werd uitgevoerd in petit point, met bijvoorbeeld lieflijke bloemmotieven. Kunstenaar of intellectueel die een onconventioneel, ongeregeld bestaan leidt, zoals in de artistieke en intellectuele kringen van Parijs in de negentiende eeuw Visuele beschrijvingen van wat ze echt konden zien in de wereld op basis van nieuwe wetenschappelijke interesses.

Emblemen Canonvorming

Post factum theorie Mimemata

Aisthesis

Grot van Plato

Similitudo

Similacrum

Retorica

Dispositio

Proportieleer Devotiecultus

Artes Liberales

Kunsttheorie en canonvorming Kunsttheorie en canonvorming

Kunsttheorie en canonvorming Kunsttheorie en canonvorming (KO)  opvattingen Kunsttheorie en canonvorming (KO)  opvattingen Kunsttheorie en canonvorming (KO)  opvattingen Kunsttheorie en canonvorming (KO)  opvattingen Kunsttheorie en canonvorming (KO)  opvattingen Kunsttheorie en canonvorming (KO)  opvattingen Kunsttheorie en canonvorming (KO)  opvattingen Kunsttheorie en canonvorming (KO) Kunsttheorie en canonvorming (ME)

Kunsttheorie en canonvorming (RE)  Italië

Kleine figuren/ prenten met morele les vervat. Moraliserende interpretatie van 17e E kunst Verzameling van werken die binnen een bepaald gebied als waardevol beschouwd worden. ‘ongedefinieerd’ (communis opinio) geheel van werken die beschouwd worden als het allerbeste van de kunst. Kunsttheorie legitimeert wat kunstenaars aan het doen zijn. Zich bezig houden met het maken van beelden.

Een mentaal beeld dat men kan oproepen op basis van zintuigelijke ervaringen (ideële). Alles wat we kunnen zien is maar een schaduw van een soort van ideale wereld die boven ons zit en die we alleen maar via de geest kunnen bereiken. Kunstenaars moeten niet de werkelijkheid afbeelden maar iets overtreffend. Exacte representatie van wat waarneembaar is.

Kracht van de mens om beeld te manipuleren. MAAR als je beeld manipuleert, manipuleer je Gods schepping. Hoe mensen overtuigen met taal?

Argumentering van de inventio / het idee

Mathematische verhoudingen van de mens Met devotie wordt veelal de toewijding aan een hogere macht of waarheid bedoeld. Meestal verwijst het naar de conventies die door de verschillende religies of haar volgelingen als belangrijk ervaren worden. Verschillende niveau’s: Latria (Christus), Dulia (heiligen), Hyperdulia (Madonna)

7 vakken die deel uitmaakten van het studieprogramma in antieke en middeleeuwse Europese scholen en met name de universiteiten. Grammatica (taalkunde), Dialectica (logisch redeneren), Retorica (kunst betoog opzetten)  trivium en Aritmetica (rekenkunde), Geometria (meetkunde), Musica (harmonieleer) en

Metakunst

Rederijkerskamers

Ut pictura poesis

Historieschilderkunst

Leerdcht

Connoisseurship

Neo-classicisme

Het sublieme

Kunsttheorie en canonvorming (RE)  Noorden Kunsttheorie en canonvorming (maniërisme & hoog RE)  Nederlanden

Kunsttheorie en canonvorming (maniërisme & hoog RE)  Nederlanden Kunsttheorie en canonvorming (barok en rococo)  Italië Kunsttheorie en canonvorming (barok en rococo)  Het Noorden Kunsttheorie en canonvorming (barok en rococo)  England Kunsttheorie en canonvorming (neoclassicisme) Kunsttheorie en canonvorming (romantiek en realisme) Immanuel Kant

Grote verhalen

Kunsttheorie en canonvorming (impressionisme)

L’art pour l’art

Kunsttheorie en canonvormin...