Visuele cultuur: kunst in historische context - kunstenaars per periode PDF

Preview

Summary

Klassieke Oudheid & Middeleeuwen (ca 600BC tot 476 en 476-1400) o Kathedralen, triomfbogen o Polykleitos van Sikyon -Doryphoros (speerdrager)  proportieleer (belangrijke opvatting bij kunsttheorie) context greek revolution o Vitruvius o Giotto – 1e helft 14e eeuw (eerste Renaissancesch...

Description

Visuele cultuur: kunstenaarslijst per periode -

Klassieke Oudheid & Middeleeuwen (ca 600BC tot 476 en 476-1400) o Kathedralen, triomfbogen o Polykleitos van Sikyon -Doryphoros (speerdrager)  proportieleer (belangrijke opvatting bij kunsttheorie) context greek revolution o Vitruvius o Giotto – 1e helft 14e eeuw (eerste Renaissanceschilder! Snapt waar antieke kunst om draait) -Gezeling van Christus interactie tussen personages, dynamiek, dieptewerking -Cappella Scrovegni o Phidias -Parthenon Marbles (niet zeker)

-

De Renaissance (ca 1400-1500) o Giotto - 1e helft 14e eeuw -Geseling van Christus  psychologische interactie en dieptewerking, dynamiek, perspectief -Cappella Scrovegni o Maître de Sint-Gilles – 1e helft 15e eeuw -Mis van St.-Gillis voor Karel Martel legitimatie -Doopsel van Clovis  legitimatie o Campin– 1e helft 15e eeuw -Merodetriptiek  gevoelsperspectief -Miraculeuze mis van Gregorius de Grote o Jan van Eyck – 1e helft 15e eeuw (zeer precies (kronen bv, gezichten), gevoelsperspectief) -Madonna met kanunnik Van Der Paele  gevoelsperspectief + olieverf -Madonna in de kerk  belang van technische innovaties voor perfecte mimesis en conservering -Sint-Barbara ambacht: niet zomaar lukraak, vergt techniek en is arbeidsintensief -Portret van een man met tulband  glacistechniek (verf) -Portret van kardinaal Albergati  tekenkunst (tekening als voorstudie/schets of vidimus) -Adam (onderdeel van Lam Gods)  vgl. Verdrijving van Adam en Eva (Masaccio), fascinatie voor realisme -Dodenmis (uit Turijn-Milanees getijdenboek)  naturalisme, let op elk detail -Kanselier Rolin met de Madonna vol symboliek in details -Madonna bij de fontein -Arnolfini portret  bolle spiegel (op de hoogte van optische illusies) portretopdracht -Dresden-triptiek  theologisch/kunsttheoretisch traktaat? (dialoog reële/virtuele) -Lam Gods o Gebroeders van Limburg – 1e helft 15e eeuw -Très Riches Heures du Duc de Berry o Angelico – 1e helft 15e eeuw (eerste grote renaissanceschilder) -Graflegging  vgl met Van der Weyden

Visuele cultuur: kunstenaarslijst per periode o

o o

o

o

o

o

o

Ghirlandaio – 1e helft 15e eeuw (leermeester van Michelangelo) -Aanbidding der herders gefascineerd door mogelijkheden van olieverf. Antecedent van 16e eeuwse stijl -Sasetti kapel (fresco: Overhandiging van de Fransiscaanse regel aan de paus)  economie Firenze (stedelijk patriciaat) -Engel Gabriël verschijnt aan Zacharius  not done voor Savonarola (want aanbidding vd oudheid, bijbels verhaal nog moeilijk te herkennen) Robbia – 1e helft 15e eeuw (beeldhouwer) -Hemelvaart van Christus  terracotta met glazuur Donatello – 15e eeuw (beeldhouwer) -David  vgl. met David van Michelangelo materialen beeldhouwkunst -Gattamelata  artistiek verheerlijken van belangrijke politieke figuren -Boetvaardige Magdalena  materialen beeldhouwkunst Ghibert – 15e eeuw (eerder vernieuwend dan Brunelleschi: wint dus wedstrijd) -Noordelijke deuren van het baptiserium -Jozef verkocht aan slavenhandelaars – Oostelijke deuren van het baptiserium (porta del paradiso) Brunelleschi – 15e eeuw (beeldhouwer, Koepel van de Duomo van Firenze reconstrueren. Cigoli tekende dit in de 16e – 17e eeuw) -Koepel van de Duomo van Firenze  koepels bouwen met hulp van wiskunde -Offer van Isaac (ontwerp bronzen deur) Masaccio – 15e eeuw (belangrijkste schilder uit vroeg-Florentijnse Renaissance) -Het tolgeld  perfect wiskundig perspectief (was eerste) + interactie tussen personages -Verdrijving van Adam en Eva  vgl met Adam van Van Eyck (fascinatie voor realisme) kleurperspectief -Heilige drievuldigheid  lineair perspectief (wiskundig model) Van der Weyden – 15e eeuw -Kruisafname  vroeg ME’se traditie (plat narratief) maar met emotie gildeopdracht -Madonna en kind en Filip De Croy  portretopdrachten -Beaune Altaar  religieuze opdracht Da Vinci – 15e eeuw en 16e eeuw -Laatste avondmaal  geen franjes, zuivere antieke architectuur, helder werk: HET hoogrenaissancistische werk -Studie voor een Hygrometer  visuele cultuur cruciaal voor wetenschappelijke communicatie -Christus Salvator  Christus frontaal afbeelden -Mona Lisa -Anatomische studies van de schouder anatomie: studie naar het leven -Modello voor een steigerend paard  brons (slaagde er niet in een steigerend paard in groot formaat te maken) -Slag bij Anghiari  slag waarbij Florentijnen Milaan wisten te verslaan (helaas kapot gegaan) nieuwe techniek bij fresco (olie+water): is verloren gegaan

Visuele cultuur: kunstenaarslijst per periode o o o

o o o o o o

o o

o o o

o o o o

o o

Baegert – 2e helft 15e eeuw -Lucas schildert de Madonna Gozzoli – 2e helft 15e eeuw -Aanbidding der wijzen  contemporaine geschiedenis in (religieus) schilderij Mantegna – 2e helft 15e eeuw en 16e eeuw -Bewening van Christus -Illusionistische weergave van het Gonzaga hof in Mantua  icoon van de Renaissance-opvattingen -Laster van Apelles  omgekeerde ekphrasis Perugino – 2e helft 15e eeuw -Christus geeft de sleutel aan Petrus  economie Rome (paus en curie) Antco – 2e helft 15e eeuw (beeldhouwer) -Apollo Belvedère  brons Albert – 2e helft 15e eeuw (De Pictura) Bouts – 2e helft 15e eeuw -Het laatste avondmaal stilistisch expliciet in contemporaine context Del Verroccio – 2e helft 15e eeuw (beeldhouwer) -Bartolomeo Colleoni Del Castagno – 2e helft 15e eeuw -Ruiterstandbeeld van Condottiere Niccolo da Tolentino  artistiek verheerlijken van belangrijke politieke figuren Van der Goes – 2e helft 15e eeuw -Portinari-altaar antecedent 16e eeuwse stijl Uccello – 2e helft 15e eeuw -Ruiterstandbeeld van Condottiere Niccola Da Tolentino artistiek verheerlijken van belangrijke politieke figuren -Niccola Da Tolentino leidt de Florentijnen bij de veldslag van San Romano Memling – 2e helft 15e eeuw -Portret van een man met een munt van keizer Nero (Bernardo Bembo) Loyet – 2e helft 15e eeuw -Reliekhouder van Karel de Stoute Della Francesca – 2e helft 15e eeuw -Geseling van Christus -Frederico da Montefeltro en Battista Sforza Fouquet – 2e helft 15e eeuw -Bouw van de tempel van Jeruzalem Maximus – 2e helft 15e eeuw David – 2e helft 15e eeuw -Oordeel van Cambyses & Villen van Sisamnes  overheidsopdracht Botticelli – 2e helft 15e eeuw -Primavera  neoplatonisme, allegorieën -Laster van Apelles  omgekeerde ekphrasis -Mars en Venus  productinnovatie: nieuwe genres oa mythologie Bartolommeo – 2e helft 15e eeuw -Portrait of Girlamo Savonarola  Savonarola was anti-renaissancekunst Dürer – 2e helft 15e eeuw en 1e helft 16e eeuw -Vier ruiters van de Apocalyps  prentkunst

Visuele cultuur: kunstenaarslijst per periode

o

-

-Melancholia  allegorie vh kunstenaarsschap, verbonden met antieke melancholie en ratio -Zelfportret  zichzelf frontaal afbeelden (~Messias) -Illustratie uit Underweysung der Messung met dem Zirckel -Rhinoceros Bellini – 2e helft 15e eeuw en 1e helft 16e eeuw -Portret van een man  enkele elementen van stijl uit Noorden overnemen -Doge Leonardo Loredan  economie Venetië -Sacra Conversazione  economie Venetië

De zestiende eeuw (ca 1500-1600) o Michelangelo – 2e helft 15e eeuw en 1e helft 16e eeuw (beste schilder ooit? (Vasari)) -Madonna met kind, Johannes en de engelen (onafgewerkt)  groene laag wel al gedaan (techniek van doodverven) -Pieta  begin vrij steriel, weinig emotie, latere werken: getormenteerde figuren zonder ratio -David vgl. met David van Donatello het ‘kleine Firenze’ tegen de reus Rome redelijk steriel, weinig emotie -Ontwerp voor het graf van Julius II gevuld met allegorieën -Fresco’s in de sixtijnse kapel emotioneel overtuigen van mensen, eerste werken: enorm complex, later: simplistischer -Ontwerp van een muurgraf voor Julius II -Stervende slaaf -Graf van Julius II -Florentijnse pieta  rationaliteit wordt overboord gegooid (maniërisme) -Slaaf (onvoltooid)  steensculptuur (marmer) -Droom over het menselijke leven  tekening als kunstwerk op zich -Laatste oordeel  karikatuur van kardinaal die commentaar had op Michelangelo -Slag om Cascina karton kapot geknipt door jaloerse concurrent o Rafaël – 2e helft 15e eeuw en 1e helft 16e eeuw -Stanza della signatura 1 zijde van kamer = seculier humanisme, andere = relgieus humanisme: probeert klassieke waarden met christendom te verbinden -De School van Athene (Stanza della signatura)  vgl. met Transfiguratie, kleur gebruiken om mensen te raken -Portret van Julius II -Transfiguratie  vgl. met School van Athene, kleur gebruiken om mensen te raken -Esterhazy Madonna  tempera -Karton voor miraculeuze visvangst  wandtapijtkunst -Kindermoord van Betlehem  werk commercialiseren dmv boekdrukkunst -Michelangelo’s David van achter gezien  had volgens Vasari de mooiste poep -Verdrijving van Heliodorus  politieke boodschap (paus Julius II) o Patnir – 1e helft 16e eeuw (landschapsschilder) -De oversteek naar de onderwereld  kleurperspectief o Bronzino – 1e helft 16e eeuw -Allegorie van de liefde

Visuele cultuur: kunstenaarslijst per periode o

o o

o o

Giorgione – 1e helft 16e eeuw -Drie leeftijden van de mens  3 filosofen, zeer open voor interpretatie -zelfportret als David De Sangallo – 1e helft 16e eeuw -Slag om Cascina (naar Michelangelo) Van Cleve – 1e helft 16e eeuw -Christus omhelst Johannes de doper -Heilige Hiëronymus  verandering in productie: massaproductie Metsijs – 1e helft 16e eeuw -Ongelijke liefde  productinnovatie: nieuwe genres oa dagelijkse leven Raimondi – 1e helft 16e eeuw (fan/leerling (?) van Rafaël) -Hurkende Venus -Parisoordeel -Kindermoord van Betlehem  werk Rafaël commercialiseren dmv boekdrukkunst

o

Van Orley – 1e helft 16e eeuw -Calvarietriptiek  laat Vlaams-primitieve stijl -Jachten van Maximiliaan (September)  vidimus

o

Van Scorel – 1e helft 16e eeuw (heldere scenes, weinig mensen) -Presentatie in de tempel  Italiaanse elementen in eigen werk implementeren, antieke architectuur, helder, weinig personages Romano – 1e helft 16e eeuw -Twee geliefden  teruggrijpen naar oude Italiaanse meesters Cellini – 1e helft 16e eeuw (beeldhouwer) -Zoutvat van François I Cranach – 1e helft 16e eeuw (vriend van Luther, nieuwe leerstellingen) -Hic oscula pedibus papae figuntur (het kussen van de pauselijke voeten)  prentkunst, propaganda (in opdracht van Luther) -Venus en Cupido 2 versies: begin = volledig geïnspireerd door IT Renaissance, later ontwikkelt hij een grovere stijl -Schneebergaltaar  nadruk op educatieve functies van kunst (verhalen bijbrengen aan ongeletterden) Sittow – 1e helft 16e eeuw -Portret van don Diego de Guevarra Vico – 1e helft 16e eeuw (pornografie in Italië) -Mars en Venus in de smidse van Vulcanus (naar Parmigianino)  te erotisch/pornografisch, dus herwerking zonder het erotische Bodestein von Karlstadt -Von Abtuhung der Bilder und das kein Bettler unther den Christen seyn sollen Parmigianino – 1e helft 16e eeuw (experiment met spiegels) -Zelfportret in een convexe spiegel  studie van optica Bandinelli – 1e helft 16e eeuw (schilder, beeldhouwer, kunstenaar  jaloers op Michelangelo) -Zelfportret  profileert zich als goed schilder en beeldhouwer in schilderij Mone – 1e helft 16e eeuw (beeldhouwer) -Karel V en Isabella van Portugal  steensculptuur (albast)

o o o

o o

o o o

o

Visuele cultuur: kunstenaarslijst per periode o o

o o

o o

o o o

o o

o o o

Ostendorfer – 1e helft 16e eeuw (houtsneden) -Pelgrimage naar de nieuwe kerk van Regensburg  fysieke beelddevotie Holbein – 1e helft 16e eeuw (kunstwetenschap afbeelden) -Dode Christus in zijn tombe  iconografie middelvinger -Studie voor het portret van Sir Thomas More  overzetten van tekening op paneel/doek -De ambassadeurs doodshoofd (op vreemde manier geschilderd), teksten, wereldbollen, muziekinstrumenten, … -Marginalia in Erasmus’ Laus Stultitiae De Keyser – 1e helft 16e eeuw (nog statisch, Rembrandt: meer beweging) -De Compagnie van Art Cloeck  stereotype schuttersportret Hals – 1e helft 16e eeuw -Portret van Isaac Massa  spontaan, snapshot-achtig effect (niet gewoon frontaal geportretteerd) -Malle Babbe Reni – 1e helft 16e eeuw (idealisering vd mens) -Sint-Sebastiaan  nog steeds idealisering (itt Noorden) Bernini – 1e helft 16e eeuw (beeldhouwer, dramatisch, schaduw, grens barok - rococo) -Apollo en Daphne  in sculptuur ook met licht en donker spelen -extase van de heilige Theresa van Avila interactie met toeschouwer (neerdalende goudstralen) -Baldacchino boven het graf van Sint-Petrus -Modello voor het ruiterstandbeeld van Louis XIV  ontwerp te verregaand voor Louis XIV: wel afgewerkt, maar hoofd werd veranderd en standbeeld naar hoek van paleistuin verbannen Lampsonius – 16e eeuw (begin kunsttheorie en theoretisering in de Nederlanden  over Lambert Lombard) Van Dyck – 16e eeuw -Tijd knipt de Vleugels van Amor  kunst om woorden/uitspraken kracht bij te zetten Coxcie – 16e eeuw -Laatste avondmaal  2 lege nissen: referentie naar beeldenstorm -De grot van Plato  neoplatonisme -Allegorie van de tijd  overzetten van tekening op doek/paneel -De zondeval  werd afgekraakt door Van Mander -Heilige maagdschap  concurreren met IT meesters op stilistisch vlak Van Mander – 16e eeuw (cultuur van rederijkers) Carracci – 16e eeuw (Accademia in Bologna, kleur en stijl (Venetië) en beweging (Firenze)) -Liefdes van de goden vernieuwend: beste van verschillende academies combineren: idee van synthese in de barok -zelfportret (Uffizi)  academia Bologna Baltens – 16e eeuw (Accademia in Rome) -Een opvoering van de klucht ‘een cluyte van Ploeyerwater’ op een Vlaamse kermisc Balten – 16e eeuw Van Heemskerck – 16e eeuw (nieuwe stad) -Sint-Lucas schildert de Madonna  op schilderij ook rederijkersgedicht nieuwe christelijke beeldtaal (wijkt af van GR-ROM)

Visuele cultuur: kunstenaarslijst per periode

o o

o

o o o

o o

o

-Piazza del Campidoglio -Casa Sassi Lucas de Heere – 16e eeuw (Belgische kunstenaar, poëzie bij kunst) Titaan – 16e eeuw (meester in kleur en licht, wild) -De Zondeval -Pesaro-altaar  begin: sterk afgelijnde kleuren, contrast -Bachanaal  vgl met Boerendans van Bruegel -Karel V na de slag bij Mühlberg -Venus van Urbino -Vellen van Marsias  massiviteit van verf gebruiken om emoties boven te halen, vervaging van kleurgrenzen -Sisyfus en Prometeus -Portret van Jacopo Strada verandering in (tussen)handel -Bacchus en Ariadne -Danaë  poëzie in schilderkunst (Ovidius) -De roof van Europa  poëzie in schilderkunst (Ovidius) -Diana en Actaeon  poëzie in schilderkunst (Ovidius) Bruegel (en zoon) – 2e helft 16e eeuw -Boerendans -De schilder en de connoisseur -De laster van Apelles  omgekeerde ekphrasis -Jagers in de sneeuw  kleur- en lijnperspectief -Christus en de overspelige vrouw -De grote vissen eten de kleintjes (naar Bosch)  inspelen op naambekendheid (branding) -Spreekwoorden  inspelen op rederijkerstraditie en naambekendheid -De blinden leiden de blinden  macht van Rome en Habsburgers in vraag stellen + kerk op achtergrond: wie volgen? Blinde katholieken of blinde Lutheranen? Miraj – 2e helft 16e eeuw Aretno – 2e helft 16e eeuw (pornografische boekjes) -De Omnibus Veneris Schematibus  erotische prenten met gedichten Dubroeucq – 2e helft 16e eeuw (beeldhouwer) -Paalgraf van Jean Hennin – Liétard, graaf van Bossus en Anne de Bourgogne  introduceerde Italiaanse elementen in het Noorden Van Balen – 2e helft 16e eeuw (werkte samen met Bruegel) -Blazoen van de violieren  invloed retorica en rederijkers Mor van Dashorst – 2e helft 16e eeuw (wou aristocraat, kunstenaar, schrijver zijn) -Portret van Hubert Goltzius -Zelfportret  gedichtje in het Grieks op schildersezel gespijkerd Aertsen – 2e helft 16e eeuw -Vleesstal met de vlucht naar Egypte  vroege genreschilderkunst -Eierdans -Aanbidding der Koningen  zwarte koning niet in Bijbel beschreven: controverse, oplossing: naar zijpaneel verbannen context opbouw van een schilderij -Heilige deelt het H. Sacrament uit

Visuele cultuur: kunstenaarslijst per periode o

o

o o

o

o

o

o

o o o o

Vredeman de Vries en Mostaert – 2e helft 16e eeuw -Ontwerp voor een vesting -Oordeel van Zaleucus Veronese – 2e helft 16e eeuw -Mozes vinding -De doping van Johannes over Christus, nevens andere beelden aan de Jordaan -Het laatste avondmaal (later Het feest in huis van Levi)  door problemen met inquisitie van naam veranderd Van der Heyden – 2e helft 16e eeuw -De grote vissen eten de kleintjes (naar Bruegel) Key – 2e helft 16e eeuw -Parisoordeel -Suzanna en de ouderlingen -Pieta -Venus en Amor -Sint-Hiëronymus -Portret van de hertog van Alva  profileert zich als militaire leider -Portret van Willem van Oranje profileert zich als Antwerpse burger (humanisme) Vasari – 2e helft 16e eeuw -Beleg van Firenze door de keizer -Studio van de schilder  werkplaatsinnovatie -Zelfportret  legde basis aan kunstgeschiedenis zoals we die nu kennen -Perseus en Andromeda -Uffizi in Florence -Lucas schildert de Madonna  context academies Floris – 2e helft 16e eeuw -Parisoordeel -Tronie van een oude man olieverfmodello (nat in nat) -Zelfmoord van Lucretia -Caïn en Abel  geen ideële mensen (vuile vingers/tenen) -De zondeval opgehemeld door Van Mander (hoewel Coxcie succesvoller was in die tijd) Pietersz – 2e helft 16e eeuw -De drie jongelingen en de vurige oven verhaal: 3 jonge Israëli’s weigeren beeld van koning te aanbidden, worden in oven gegooid maar gered door engel Thomasz – 2e helft 16e eeuw (Calvinist, geeft devotie weer, maar: vuile vingers, borsthaar) -Laatste avondmaal referenties naar calvinistische ‘stallen’ (Romeinse architectuur weglaten, meer universele waarde) -Sint-Hiëronymus  borsthaar & vuile vingers: desacraliseren vd heilige Leoni – 2e helft 16e eeuw (beeldhouwer) -De triomf van Ferrante Conzaga  brons Ripa – 2e helft 16e eeuw Dupérac – 2e helft 16e eeuw (nieuwe stad, plein veranderen) -Michelangelo’s project voor Piazza Del Campidoglio Molanus – 2e helft 16e eeuw

Visuele cultuur: kunstenaarslijst per periode o o o

o

o

-

Goltzius – 2e helft 16e eeuw -Goltzius rechterhand De Backer – 2e helft 16e eeuw -Adam en Eva  poep Adam geënt op poep David (van Michelangelo) Pourbus – 2e helft 16e eeuw (landschapskaarten) -Kaart van het Brugse vrije behoefte aan inbreng van kunstenaars om bvb kaarten te schilderen Peake the Elder – 2e helft 16e eeuw en 17e eeuw -Queen Elisabeth’s procession to Blackfrairs protestantse koningin die zichzelf liet ronddragen als afgodsbeeldje Francken – 1e helft 17e eeuw -Kunst- und Wunderkammer veranderingen in consumptie: Kunst- und Wunderkammer -Martelingen van de HH Crispinius en Crispianus  vieze vingers/nagels vaak gebruikt bij slechterikken

Barok (ca 1600-1700) o Caravaggio – 1e helft 17e eeuw (begin van de barok, beweging, emotie, drama) -Roeping van heilige Mattheus  licht(inval), schaduw: dramatisch effect -7 werken van Barmhartigheid  iconografie in context van contrareformatie -1e Mattheus  licht, schaduw, lichtinval: dramatisch effect -St.-Mattheus  volledige desacralisering van heilige (controverse) -Madonna di Loreto grenzen van decorum opzoeken: controversieel werk (arme Maria met blote voeten + te grote/oude naakte Christus in haar armen) o Nadal – 2e helft 16e eeuw -Adnotationes et Meditationes in Evangelia o El Greco – 16e en 17e eeuw -Sint-Lucas schildert de Madonna belang van materiaal voor oa economie en stijl -Johannes de Doper o Johannes David – 1e helft 17e eeuw -Christelijken waerseggher, de principale stucken van ’t christen geloof en leuen int cort begrijpende o Rubens – 1e helft 17e eeuw (Rubenisten  kleur) -Aanbidding der koningen  controversieel onderwerp (niet in Bijbel beschreven) -Roof van Ganymedes  zekere idealisering (~Italiaanse karholieke kunst) vgl. met Rembrandt -Mirakelen van de H. Fransiscus Xaverius -Sabi...