Carme 68b PDF

Title Carme 68b
Course Lingua e letteratura latina DIL1
Institution Università di Pisa
Pages 9
File Size 152.9 KB
File Type PDF
Total Downloads 45
Total Views 150

Summary

Testo e traduzione...


Description

CARME 68b ) dist.el

Non possum reticere, deae, qua me Allius in re

reticere è inf.prreticeo,es,cui,ere

non posso tacere, o dee, in quale cosa Allio mi ha

iuverit aut quantis iuverit officiis,

iuverit è cong.perfiuvo,as,iuvi,iutum,are

aiutata e in quanti impegni mi abbia aiutato:

ne fugiens saeclis obliviscentibus aetas

fugiens è part.ptrfugio,is,fugi,itum,ere nè il tempo che passa, le ere che dimenticano (non) oblivis è part.preiscor,eris,oblitus sum oblivisci illius hoc caeca nocte tegat studium: tegat è cong.pretego,is,texi,ctum,ere copra di cieca notte questo studio:

sed dicam vobis, vos porro dicite multis

dicam è fut.semdico,as,avi,atum dicte è imperativo dico

ma lo dirò a voi, voi poi ditelo a molte

4 milibus et facite haec carta loquatur anus.

Facite è imperfacio,is,feci,actum migliaia e fate che questa carte parli (ancora) da vecchia. loquatur è cong.preloquor eris,locutus sum,loqui notescatque magis mortuus atque magis, notescat è cong.prnotesco,scis,notui e anche se da morto diventi sempre più formoso, notescere nec tenuem texens sublimis aranea telam

texens è part.prtexo,is,texui,textum

né il rango tessendo una tela tenue in alto

in deserto Alli nomine opus faciat.

Faciat è cong facio,is,feci,factum

Compia l’opera sul nome deserto di Allio.

nam, mihi quam dederit duplex Amathusia curam, dederit è cong.perdo,das, Quale affanno mi abbia recato la duplice Amatusia, dedi,datum,dare scitis, et in quo me torruerit genere, lo sapete, e in quale stato mi abbia trascurato, mentre

cum tantum arderem quantum Trinacria rupes bruciavo tanto quanto la rupe trinacria (etna)

lymphaque in Oetaeis Malia Thermopylis, e l’acqua Malia nelle termopoli etee,

scitis è ind.prescio,is,scii,itum,ire torruerit è cong.pertorreo,es torrui,tostum,torrere arderem è cong.impardeo,es,arsi

maesta neque assiduo tabescere lumina fletu né i mesti occhi dal continuo pianto

tabescere è inf.prtabesco,scis, tabui,tabescere

cessarent. tristique imbre madere genae.

Cessar è cong,impcesso,as,avi cessavano. E le guance di essere bagnate da una triste pioggia. Made è infmadeo,es,madui

Qualis in aerii perlucens vertice montis

perlucens è part.preperluceo,es,perluxi

come un ruscello scintillare sulla cima di un aereo monte

rivus muscoso prosilit e lapide,

prosilit è ind.prprosilio,lis,silui,silire

discende/balza dalla pietra muscosa

qui cum de prona praeceps est valle volutus, volutus è pass.ind.perfvolvo,is,volvi che è stata gettata a precipizio da una valle inclinata, volutum,volvere 60 per medium densi transit iter populi,

transit è ind.prtranseo,is,transii,itum,ire

passa in mezzo alla via di un popolo denso,

dulce viatori lasso in sudore levamen, dolce sollievo per il viandante stanco nel sudore,

cum gravis exustos aestus hiulcat agros: extustos è pass. part.perextundo,is,extudi quando la pesante calura spacca i campi bruciati: extusum,undere hiulcat è ind.preshiulco,as,atum,are hic, velut in nigro iactatis turbine nautis iactatis è pass. part.periacto,as,avi,atum così come in una nera bufera tra i marinai sbattuti

lenius aspirans aura secunda venit,

aspirans è part.praspiro,as,avi,atum giunga spirando più dolcemente l’aria propizia, venit è ind.prvenio,is,veni,ventum,ire 65 iam prece Pollucis, iam Castoris implorata, è pass. Part.perfimploro,as,avi,atum implorata sia dalla preghiera di Polluce che di Castore,

tale fuit nobis Allius auxilium.

Fuit è perfsum,es,fui,esse

tale aiuto fu per noi Allio.

Is clausum lato patefecit limite campum,

patefecit è ind.perpatefacio,acis,feci egli ci aprì un campo chiuso per un largo tratto, patefactum,ere isque domum nobis isque dedit dominae, e lui diede a noi (a me ) e alla padrona la casa,

dedit è ind.perdo,das,dedi,datum

ad quam communes exerceremus amores. Exerceremus è con.impexerceo,es,rcui presso cui vivessimo i reciproci amori. exercitum,ere 70 quo mea se molli candida diva pede la si recò la mia candida dea con il morbido piede

intulit et trito fulgentem in limine plantam intulit è ind.perinfero,fers,tuli,latum e sulla battuta soglia, appoggiandosi (inizia)

innixa arguta constituit solea,

innixa è part.perfinnitor,iteris,innixus sum,inniti la vivace suola poggiò la splendente pianta constituit è ind.prconsituo,is,ui,stitutum

coniugis ut quondam flagrans advenit amore flagrans è part.prflagro,as,avi,atum come un tempo bruciando per amore del coniuge advenit è ind.peradvenio,is,eni,entum Protesilaeam Laodamia domum Laodamia giunse alla casa protesilea

75 Frustrainvano (avverbio) inceptam frustra, nondum cum sanguine sacro inceptam è pass. part.perincipio,is invano iniziata,non avendo ancora la vittima incepi,eptum hostia caelestis pacificasset eros.

Pacificasset è cong.piuchepacifico,as,avi

pacificato col sacro sangue i celesti padroni/i padron del cielo (Mito di Laodamia)

Nil mihi tam valde placeat, Ramnusia virgo, placeat è congplaceo,es,placui,acitum Nulla mi piaccia così tabto, vergine rammusia,

quod temere invitis suscipiatur eris. Suscipiatur è cong.prsuscipio,is,suscepi,ptum che sia intrapreso sconsideratamente con i padroni contrari. Eriserus,eri (padroni) quam ieiuna pium desideret ara cruorem,

desideret è cong.prdesidero,as,avi

Quanto l’altare digiuno desidera il sangue pio, fu istruita

80 docta est amisso Laodamia viro, docta est è pass. ind.perdoceo,es,docui,doctum Laodamia, perduto il marito amisso è pass.part.peramitto,is,isi,issum coniugis ante coacta novi dimittere collum, presto costretta a lasciare il collo del nuovo coniuge

coacta è part.perfcogo,is,coegi, coactum,cogere.

Dimittere è inf.predimitto,is,dimisi,dimissum

quam veniens una atque altera rursus hiems

veni è part.prevenio,is,veni,ventum

e quanto giungendo un primo e secondo inverno ancora,

noctibus in longis avidum saturasset amorem, saturass è cong.piuchsaturo,as,avi nelle lunghe notti avrebbe saziato l’avido amore

vivere è infvivo,is,vixi,victum posset ut abrupto vivere coniugio, posset è cong.imppossum,potes,potui,posse da poter/che potesse vivere, troncato il matrimonio, abrupto è pass. part.per abrumpo,is abrupi,abruptum,mpere quod scibant Parcae non longo tempore abesse, 85 è inf.perfabeo,is,abii,abitum e lo sapevan le Parche che non per molto tempo starebbe lontano

si miles muros isset ad Iliacos.

(abuisse)

Isset è cong.piucheeo,is,ii,itum,ire

Se fosse partito guerriero contro le mura illiache.

nam tum Helenae raptu primores Argivorum con il rapimento di Elena allora Troia aveva iniziato

coeperat ad sese Troia ciere viros, a chiamare a sé i primi eroi degli Argivi,

coeperat è ind.piuchcoepi (difettivo) ciere è inf.precieo,cies,civi,citum

Troia (nefas!) commune sepulcrum Asiae Europaeque, Troia (orribile!) comune sepolcro di Asia ed Europa,

90 Troia virum et virtutum omnium acerba cinis, 90 Troia crudele cenere di tutti eroi e eroismi,

quaene etiam nostro letum miserabile fratri e che forse portò miserevole morte a nostro fratello

attulit. ei misero frater adempte mihi

attulit è peradfero

o misero fratello strappato a me,

ei misero fratri iucundum lumen ademptum, è pass.perfadimo,is,ademi,mptum o gioconda luce strappata al misero fratello ,

tecum una tota est nostra sepulta domus, con te insieme , fu sepolta tutta la nostra casa,

omnia tecum una perierunt gaudia nostra, 95 con te , insieme, perirono tutte le nostre gioie,

sepulta è pass. ind.perfsepelio,is,elii sepultum,lire perierunt è ind.perfpereo,is,rii,ire

quae tuus in vita dulcis alebat amor.

Alebat è ind.impdo,sa,avi,atum

Che il tuo dolce amore alimentava in vita.

Quem nunc tam longe non inter nota sepulcra Ora tanto lontano tra sepolcri non noti

nec prope cognatos compositum cineres, compositum è pass. part.percompono, né raccolto vicino ceneri famigliari is,posui,positum,nere sed Troia obscena, Troia infelice sepultum ma non Troia nemica, Troia ti trattiene miseramente

detinet extremo terra aliena solo. 100

detinet è ind.predetineo,es,nui,tentum

sepolto, terra straniera in suolo lontano.

Ad quam tum properans fertur undique pubes

properans è part.prpropero,as,avi Ad essa allora si dice che raccolta da ogni parte la gioventù fertur è ind.prfero,fers,tuli Graecae penetralis deseruisse focos,

deseruisse è inf.perfdesero,eris,rui,ertum Della Grecia insieme abbandonò i focolari famigliari deserere ne Paris abducta gavisus libera moecha

abducta è pas.part.perfabduco,cis,abduxi perchè Paride sequestrata la donnaccia, godendoli abductum,ucere gavisus è perfgaudeo,es,gravisus sum,gravisum,ere otia pacato degeret in thalamo. Pacato è pass.part.perfpaco,as,avi Trascorresse liberi riposi sul letto tranquillo. Degeret è cong.impdego,is,degi,ere Quo tibi tum casu, pulcerrima Laodamia, 105 Allora per quel destino, la bellissima Laodamia,

ereptum est vita dulcius atque anima

ereptum est è pas.ind.perferipio,eripis,pui ti furon tolte le nozze più dolci della vita e dell’anima ereptum,eripere coniugium: tanto te absorbens vertice amoris assorbendoti di tale vertice d’amore la fiamma

absorbens è part.prabsorbeo,es bui,absorptum,ere

aestus in abruptum detulerat barathrum, detulerat è ind.piucdefero ti aveva spinto in un baratro sosceso,

quale ferunt Grai Pheneum prope Cylleneum quale , dicono i Grai, presso Peneo di Cillene

ferunt è ind.prefero

siccare emulsa pingue palude solum, 110

siccare è inf.pressicco,as,avi,atum il grasso suolo secca, prosciugatasi la palude, emulsa è pas.part.perfemulgeo,es emulsum,emulgère quod quondam caesis montis fodisse medullis caesis è pas.part.perfcaedo,is che un tempo, si sente dire, scavò, tagliate le viscere del monte cecidi,caesum,caedere fodisse è inf.perffodio,is,fodi,fossum,fodere audit falsiparens Amphitryoniades, audit è ind.praudio,is,ii,auditum,ire l’anfitrioniade del falso padre

tempore quo certa Stymphalia monstra sagitta al tempo in cui trafisse con freccia sicura i mostri

perculit imperio deterioris eri,

perculit è ind.perfpercello,is,perculi, perculsum,percellere

di Stinfalo per ordine di un padrone inferiore,

pluribus ut caeli tereretur ianua divis, 115 perché la porta del cielo si aprisse a più dei,

tereretur è cong.impteror,teris,trivi tritum,terere

Hebe nec longa virginitate foret. È cong.impsum,es,fui,esse Ed Ebe non fosse di una lunga verginità.

Sed tuus altus amor barathro fuit altior illo,

fuit è ind.persum

Ma il tuo amore profondo fu più profondo di quel baratro,

qui tamen indomitam ferre iugum docuit.

Ferre è inffero Che t’insegnò, indomita, a portare un così pesante giogo. Docuit è ind.perfdoceo,es,ui doctum,ere Nam nec tam carum confecto aetate parenti confecto è part.perconficio,is,feci Né l’unica figlia cresce il caro capo di un tardo nipote confectum,icere una caput seri nata nepotis alit, è ind.prealo,is,alui,altum,alere per il padre abbattuto dall’età,

120 qui cum divitiis vix tandem inventus avitis

inventus è pas.part.perfinvenio,is Il quale finalmente trovato a stento con le ricchezze famigliari invenii,entum,ire nomen testatas intulit in tabulas,

testatas è part.perftesor,testaris,testatus sum mise il nome nelle tavole testamentarie , testari impia derisi gentilis gaudia tollens,

togliando le empie gioie del parente deriso,

derisi è part.perfderideo,es,derisi,derisum

suscitat a cano volturium capiti: scaccia dal bianco capo l’avvoltoio:

suscitat è ind.presuscito,as,avi,tatum,are capitiablat. arcaico

125 nec tantum niveo gavisa est ulla columbo

gavisa est è ind.perfgaudeo,es gravisus sum,gravisum,ere

Nessuna compagna godette tanto del bianco colombo

compar, quae multo dicitur improbius

dicitur è pas.ind.prdico,dicas,avi,atu

si dice che ella molto più malignamente

oscula mordenti semper decerpere rostro,

mordenti è part.premordeo,es sempre strappa con il becco mordente i baci, momordi,morsum,ere decerpere è infdecerpo,is,decerpsi,cerptum quam quae praecipue multivola est mulier. Quanto quella donna che è specialmente vogliosa.

sed tu horum magnos vicisti sola furores,

vicisti èind.pervinco,is,vici,victum

Ma tu sola vincesti grandi furori di questi,

ut semel es flavo conciliata viro. 130

conciliata è part.perfconcilio,as,iavi,liatum

appena ti sei riconciliata col biondo marito.

Aut nihil aut paulum cui tum concedere digna

concedere è inf.prconcedo,is concessi,cessum,cedere

o di niente o di poco degna di essere allora

lux mea se nostrum contulit in gremium,

contulit è perfconfero,fers,contuli

qa uesta proposta nel vostro grembo

uam circumcursans hinc illinc saepe Cupido circumcur è part.prcircumcurso,as,avi quando Cupido correndo attorno ora qua ora là

fulgebat crocina candidus in tunica.

fulgebat è inf.impfulgo,is,fulsi,ere

brillava candido nell terre di croco.

135 Quae tamen etsi uno non est contenta Catullo, Ella tuttavia anche se non è contenta del solo Catullo

rara verecundae furta feremus erae sopporteremo i rari furti della vereconda padrona

ne nimium simus stultorum more molesti. né siamo troppo molesti, alla moda degli stolti.

feremus è ind.fut.sempfero,fers

saepe etiam Iuno, maxima caelicolum, Spesso anche Giunone, la maggiore dei celesti,

coniugis in culpa flagrantem concoquit iram, digerì l’ira bruciante nella colpa del coniuge,

140 noscens omnivoli plurima furta Iovis. part.prnosco,scis,novi,notum

flagrantem è part.prflagro,as,are concoquit è ind.prconcoquo,is,concoxi concoctum,quere Noscens è

conoscendo i tantissimi furti dell’onnivolente Giove

atqui nec divis homines componier aequum est,

componier è inf.prcomparo,as,

Ma non è giusto confrontare/paragonare gli uomini agli dei,

ingratum tremuli tolle parentis onus.

Tolle è imperat.prtollo,is,sustuli,sublatum sopporta l’ingrato peso d’un genitore tremante. tollere nec tamen illa mihi dextra deducta paterna Né tuttavia ella condotta dalla destra del padre

fragrantem Assyrio venit odore domum,

fragrantem è part.prefragro,as,fragare

mi vene in una casa fragrante di profumo assiro,

145 sed furtiva dedit mira munuscula nocte,

dedit è ind.perfdo,das, avi,

ma diede furtivi regalucci in una notte stupenda,

ipsius ex ipso dempta viri gremio. toltasi dal grembo stesso dello stesso marito.

Dempta è pass.part.perfdemo,is,dempsi demptum,demere

Quare illud satis est, si nobis is datur unus

datur è pass.pr.inddo,as,avi

Perciò quello è sufficiente, se è dato a noi quell’unico giorno

quem lapide illa diem candidiore notat. È ind.prnoto,as,avi che ella segna con un sassolino più candido.

Hoc tibi, quod potui, confectum carmine munus Questo regalo, che potei, racchiuso in poesia,

150 pro multis, Alli, redditur officiis, Allio, viene reso (a te) per i molti favori/servigi,

ne vestrum scabra tangat rubigine nomen affinchè la rozza ruggine non tocchi il vostro nome

potui è ind.perfpossum,potes potui,posse

redditur è pas.ind.perfreddo,reddis reddidi,redditum,ere tangat è cong.prtango,is,tetigi tactum,tangere

haec atque illa dies atque alia atque alia. questo giorno e quello e un altro ancora ed un altro.

huc addent divi quam plurima, quae Themis olim Qui aggiungeranno gli dei tantissimi doni, che Temi

ddent è fut.semaddo,is,addidi additum,addere

155 antiquis solita est munera ferre piis. solita est è pas.ind.prsoleo,es,solitus sum un tempo era solita portare agli antichi pii. solitum,solere Sitis felices et tu simul et tua vita,

Sitis è cong.prsum,es,fui,esse

siate felici , tu insieme e la tua vita,

et domus in qua lusimus et domina, e la casa nella quale giocammo e la padrona

et qui principio nobis terram dedit aufert,

lusimus è ind.perfludo,is,lusi,lusum ludere aufert è ind.prefero

e chi ci toglie la terra che all’inizio diede,

a quo sunt primo omnia nata bona, dal cui autore tutti i beni sono nati,

160 et longe ante omnes mihi quae me carior ipso est, e più di tutti (quanti) colei che per me è più cara di me stesso,

lux mea, qua viva vivere dulce mihi est. la luce mia, lei viva, il vivere mi è dolce....


Similar Free PDFs