Examen 11 Diciembre 2017, preguntas y respuestas PDF

Preview

Summary

Aquí se muestra un examen de esta asignatura la cual ayuda a saber como estudiar la asignatura y a diferenciar los puntos más importantes que engloba la asignatura. Este domuento muestra que obras son más relevantes mostradas anteriomente y que definiciones y questiones tienen más impacto para una ...

Description

Genero Azterbideak GENERO AZTERBIDEAK- JOSU BIJUESCA Gizarte eraikuntza: Gizarte batek partekatzen dituen balore, uste, kultura, etb multzoa. Gure gizartean badago emakumea eta gizonezkoa eta bakoitzak bere ezaugarri bereziak ditu. Baina hau eztabaida da, batzuk esaten dute generoa naturala dela eta beste batzuk guk sortutakoa dela. Baina badago lotura genero eta sexuaren artean batzuetan. Sexismoa: Pertsonari bere sexuaren arabera abantailak esleitzeko edo diskriminatzeko erabiltzen diren ohiturak. Diskriminazio bikoitza, bestalde, gizarte mailaren arabera, jatorria, kolorea, adibidez. Matxismoa: Sexu maskulinoa femeninoa baino gorago jartzen duen uste, jarrera, praktika sozial eta jokabide multzoa. Patriarkatua: (antonimoa-matriarkatua) Gizonezko hegemonia, hau da, Aita gizartearen nagusia da. Misoginia: Emakumeen aurkako gorrotoa. Androzentrismoa: Gizonen inguruan mugitzen den gizarte bat. Indarkeria matxista: indarkeria erabiltzea emakumeren kontra (fisikoa), psikologikoa, bestalde irinen bidez.  Indarkeria, ekonomikoa, soziala, psikologikoa, sexuala, ideologiko-espirituala. Indarkeria mota hauek indarkeria mota zuzenak dira.  Indarkeria egiturazko, emakumezkoen oinarrizko eskubideak murrizten dituzten muga ikusezin eta ukiezinei dagokie, patriarkala, adibidez.  Indarkeria kulturala edo sinbolikoa lehen bi indarkeria mota batzen ditu, zuzena zein egiturazko. Hezkidetza (Hezi): berdintasunak irabaztea, hezitzea. GENERO KONTZEPTUA Genero kontzeptua gorputz funtzioekin ulertzen da. Eraikuntza sozial gisa. Berriagoa da. Guretzat oso eraginkorra izan da “bigarren sexua“: emakumeei dagokiona, bigarrena da gizonekiko harremanean ulertzen delako, eta gizonezkoa, lehenengoa. Bazterreko eta menperatua patriarka sisteman. “La mujer no se nace, se hace”: balio sistema, eskakizunak gizarteak sortzen ditu. Generoa eskakizun gizak ulertzeko, ez nahita nahiez, biologikoki. Hiru ezaugarri: androginia (gizonaren inguruan), feminitatea eta maskulinitatea. Generoaren sorrera eta garapena feminismoarekin lotuta daude 17. Mendetik. Generoa garatu da herrialde anglosaxoietan, bestalde, herrialde erromantikoetan genero hitza erabili izan da sentsu gramatikalean, bereizteko; Genero gramatikala, hortik kanpo ez zen erabiltzen. Feminismoak generoaren kontzeptuari garrantzi asko eman dio zeren eta bi genero egonik bien arteko harremana ez da berdinezkoa, menpekotasunezko eta bereizketakoa baizik. Garapena: kalean eta eskolan. “mugimendu feministak“- berdintasuna lantzeko izan d abiapuntua. Eremu akademikoan genero azterbideak lantzen dira. Ikuspegi akademikotik ematen du dena oso zientifikoa dela, sexu kategoria badago eta bakoitzean hedonismo batekin jokatzen da. Horren atzean badaude beste gauza batzuk, antropologia, adibidez. Emakumeak gizonaren inguruan zegoen zerbait edo norbait zen aintzinean. Aldaketa ikaragarri bat eduki dugu. Emakumea izatea hainbat ondorio dakar, oposatzen zaio gizonarengatik. Bi ondorio zituen hasierako antropologia: emakumeak gizonengandik guztiz bereiztea eta bestalde, emakumeak guztiak berdintsu ulertzea, aniztasunik balego ez bezala. “Emakumeetatik emakumeetara” garrantzitsua da sakeraino dauden planteamenduak. Emakumeen azterketa hauetan urrats hori oso adierazgarria izango da ulertzeko aldeak eta egon daitezkela, bai gizon eta emakumeen artean, baita emakumeen artean sistemak berdinak ez direlako.

1

Genero Azterbideak Genero sistemak gogoan izatea ere garrantzitsua da, gizon eta emakumeentzat posizioak, tokiak eta portaera berdinak ez direlako. Generoaren sistema aldatu egiten da. Genero berdintasunean hezteko gida: Reizabal XXI. mendearen hasieran haurrek generoak estereotipatutako uste, funtzio, rol, jokabide eta beste errepikatzen jarraitzen dute  ikasmolde estereotipatuak jaso eta barneratzen dituzte. Arrisku hori saihesteko  hezkidetza 

Helburua: generoen arteko ezberdintasunak desagerrarazi eta gizonek eta emakumeek eskubide, aukera, tratu, betebehar... berdina izatea

Emakumea baztertua izan da beti, bere kabuz erabakiak hartzerik ez duten pertsonatzat jo dira. Historian emakumeen zeregina etxeko lanak egitea zen  eremu pribatuan Pentsaera kapitalistaren arabera, emakumeek historian “ez dute lanik” Espainian:  

1975 urte arte: emakumeek ezin zuten kontraturik sinatu Gaur egun: emakumeek eta gizonezkoak parekoak dira nahiz eta errealitatean oraindik bigarren mailako pertsona izan

KONTZEPTUAK Sexua: ezaugarri biologikoa da, emeak eta arrak bereiztea. Kromosoma bikote horren arabera pertsonak zenbait ezaugarri biologiko, anatomiko eta fisiologiko izango ditu Generoa: kultura edo jendarte batean une historiko jakin batean sexu bakoitzari egozten zaizkion ezaugarri psikosozialei dagokie. Maskulinotasuna eta femeninotasuna 





Genero aginduak: jendartean bazterketa edo jazarpena ez pairatzeko bete behar diren hau inplizituak dira o Heteronormatibotasuna (adibidez) Genero rolak: gizon eta emakumeei esleitzen zaizkien funtzioak, jokabideak, balioak eta jarrerak, genero sozializazioaren bidez bereganatzen direnak o Gizonezkoak: emakumeen rola o Emakumezkoak: ugalketa eta zainketa Genero estereotipoak: gizonei eta emakumeei buruz kultura edo jendarte batean dauden iritzi edo uste hedatuak o Nortasun ezaugarriak o Motibazioak o Ezaugarri fisikoak o Jokabideak

Sexismoa: pertsonari bere sexuaren arabera abantailak esleitzeko edo diskriminatzeko erabiltzen diren ohiturak. Jendartea patriarkala, beraz gizonezkoen nagusitasunean oinarritzen da antolakuntza soziala 

Etsaitasuneko sexismoa: ideologia sexista klasikoa

2

Genero Azterbideak 

Onginahiko sexismoa: gizonek genero rol tradizionalak betetzen dituzten emakumeekiko dituzten ustezko jarrera positiboak

Matxismoa: sexu maskulinoa femeninoa baino gorago jartzen duen uste, jarrera, praktika sozial eta jokabide multzoa 

Gizonak nagusi, emakumeak mendeko

Patriarkatua: matxismoan oinarritutako sistema  

Hertsadura patriarkatua: gizon emakumeek bete beharreko rolei buruzko ikusmolde hertsiak mantentzen dituzte Baimeneko patriarkatua: emakumeak dira beraiei esleitutako genero aginduak betetzen saiatzen direnak

Misoginia: emakumezkoen aurkako ezinikusi edo gorrotoa Androzentrismoa: errealitatearen eta harreman sozialen ikusmolde lerratuari dagokio. Emakumeak alde batera utzita, nagusi diren gizonak eta haien ikusmoldea gauza guztien ardatz eta erreferentzia nagusi dira 

Mintzaira mailan: maskulinoa generiko gisa

Indarkeria matxista: generoan oinarritutako indarkeriazko ekintza, ondorio posible edo errealtzat kalte fisikoa, sexuala edo psikologikoa duena. Halaber, eremu publikoan zein pribatuan ekintza egitearekin mehatxu egitea, hertsatzea zein arbitrarioki askatasuna kentzea. Beste ondorio batzuk, ekonomikoa, soziala, espirituala, ideologikoa etab. Motak:  

 

Ikusezinezko indarkeria: mikromatxismoaren bitartez. Emakumeak zaintzeko duen gaitasunaz baliatzea, intimitaterik eza, emozio manipulatzea... Muturreko indarkeria: o Fisikoa o Sexuala o Psikologikoa o Ekonomikoa o Soziala o Ideologiko-espirituala Egiturazko indarkeria Indarkeria kulturala edo sinbolikoa

Eraso matxistak   

Tentsio pilaketa Erasoaldia Damu faltsua edo eztei bidaia

Erasotzaileen ezaugarriak  

Balio matxistak, indarra, harrokeria, arrakasta, sentimendurik eza, hornitzaile ekonomikoa, nagusitasuna Beren buruaren irudi negatiboa, auto-estimu txikia, jeloskorrak, posesiboak

Biktimen ezaugarriak:

3

Genero Azterbideak 

Ezin da profil jakin bat izan. Edozein emakumek jasan dezake

Feminismoa: gizonen eta emakumeek arteko eskubide eta aukera berdintasuna sustatzea helburu dien mugimendu sozial, filosofiko eta politiko gisa definitzen dena 

Hembrista: emakumeen nagusitasuna aldarrikatzen du

HEZKIDETZA Gizonek eta emakumeek, beraien joera sexuala edozein izanda ere, eskubide, aukera, tratu, betebehar, itxaropen etab. Berdinak izan ditzaten lortzea duen esku hartze prozesu hezitzailea da. 2. Gaia: Virginia Woolf- Gela bat norberarena Etxeko aingerua gizarte diskurtsoak emakumeari buruzko eman duten irudia. Emakume perfektua- etxeko emakumea. Lehenengo mundu gerran kokatzen da istorioa. Borroka egin behar du mamu batekin, mamua etxeko aingerua da. Poemak idatzitako pertsona famatu bat da et aingeru hori izugarrizko esanekoa zen. Victoria erregina Ingalaterrako erregina zen. Viktoriarra, XIX. Mendearen bigarren erdia. Bere aingerua alboratzen zuen bere borondatea, oso garbia zen (garbitasun morala), zuzen jokatzen zuen. Idazleak aingerua hil nahi du eta lepotik hartzen du. “Autodefentzan” egin zuela esaten du, baina aingeruak ez zion ezen egin. Idazleak kritikoa izan nahi zuen, ez zuen nahi atsegin izan, eta aingeruak hori nahi zuen, idazleak gauza politak eta atseginak idaztea. Ez zen erreza mamua hiltzea, beti bueltatzen zen. Azkenean, mamua hil zen. Virginia Woolfen ustez emakumeak benetan zer diren ezagutzeko eskatzen du aditzera emateko euren lanbideen bidez, jarduera mota guztietan. Ordu galduak behar dira idazteko, arrantza egiteko bezala. Aingeruaren hasierako eskakizuna moralki garbia izatea zen eta zuzen-zuzen egiten du talka horrekin. Gizonek nahi dutenez hitz egiten dute askatasun guztiarekin, ordea ez duten onartzen emakumeak horretaz ere idaztea. Hitzaldiaren amaieran, idazleak animatzen du emakumeei askatasunarekin nahi dutena egiteko. VIRGINIA WOOLF Pasarte honetan kontatzen duena hauxe da : Nire lanbidea literatura da; eta lanbide horretan emakumeek esperientzia berri gutxi izan dute beste gauzetan baino . Emakume izatearekin lotuta dagoen esperientzia berri gutxiago . Nire aurretik emakume famatu asko egon ziren baina ezezagunak eta ahaztuta emakumeak zirelako. Idazten hasi nintzenean oztopo material gutxi aurkitu nituen . Idaztea jardun errespetagarria zen eta idazteko behar nuen guztia lortzen nuen (papera ) Nire istorioa kontatuko dizuet : idazlea zen neska bati bururatu zitzaion , idatzitako orri batzuk gutunazal batean sartzea eta postontzian botatzea , hola kazetari bihurtu zen. Baina emakume profesionalei buruz eta halako bizitzaren zailtasunei buruz oso gutxi zekien , baina jasotako lehenengo diruaz katu pertsiar bat erosi zuen. Idazten zituen artikuluak gai bati buruzkoak izan behar ziren eta berak hartutako gaia, gizon famatu baten nobela bati buruzkoa zen. Liburuaren erresena idazten zegoenean konturatu zen , hori egiteagatik mamu jakin batekin borrokatu egin behar zuela eta mamu hori emakume bat zela , deitu zion “Etxeko Aingerua “ . Berak trabak jartzen zion idazterakoan eta galarazten zion denbora horregatik azkenean hil egin zuen. Egun batean idazteari eman zionean lehenengo hitzetan berriro agertu zitzaion eta esan zion ahapeka: neska gaztea zara . Gizon batek idatzitako liburu batez

4

Genero Azterbideak idazten zabiltza . Izan atsegina eta zamarra ; engainatu ;erabili gure sexuaren arte eta trikimailu guztiak . ez dezala inor sekula igarri zeure kabuz pentsatzen duzula. Idazle berriro hiltzen saiatu zen , bestela mamuak bera hilko lukelako . luma `paperean ezarri bezain laster konturatu zen ezin dela ezer idatzi zeure kabuz pentsatu barik , etxeko aingeruaren arabera emakumeek ezin dute gai hauetaz idatzi modu librean , gezurrak n esan behar dituzte . Nahiz eta kostatu azkenean hil zuen mamua , borroka gogorra izan zen , askoz gaitzagoa da mamu bat hiltzea errealitate bat hiltzea baino. Garai hartan emakume idazle guztiek nahitaez izango zuten esperientzia . ETXEKO aingerua hiltzea emakume idazlearen parte bat zen. Aingerua hilda dago , orduan faltsukeria gainetik kenduta , emakume gazte hark bera izan besterik ez du egin behar . Une honetan zalantzak dagozkio idazleari , ez dakielako zer den emakumea izatea . Kontakizunarekin jarraitzen duenean katua , kotxea …eta hainbat pasadizo aipatzen ditu , horrela nobelista egin zela esateko . bere ustez munduan ez dago gauza atseginagorik istorioak kontatzea baino . Nobelista baten gogo egoera irudikatzen saiatu behar garela ondo ulertzeko dino , eta nobelisten nahirik handiena dela ahalik eta inkontzienteen egotea , egoera hau berdina da gizonentzat eta emakumeentzat , irudimena inkontzientearen egoeran dagoenean libre da eta orduan esperientzia lortzen dugu ,baina emakume idazleengan gizonengan baino arruntagoa da esperientzia . Pentsatzen jarraitzen duenean konturatzen da , oso esperientzia arrunta dela emakume idazleentzat , beste sexuaren konbentzionaltasuna ikaragarriak oztopoa jartzen diela , gizonek duten askatasuna , emakumeengan kondenatzen dute. HORREXEGATIK ESATEN DU EMAKUMEAK mamu askorekin borrokatu behar duela oraindik aurreiritzi asko gainditzeko. Literaturan mamuak topatzen baditu emakumeak , zer gertatzen da beste lanbideetan? Bere ustez , mamu eta oztopo asko daude baina borroka honetan ditugun helburuak eztabaidatu behar ditugu , zailtasunak gainditzeko eta sortzen diren galdera guztien erantzunak bilatu behar ditugula hori lortzeko Amaia Álvarez: Euskal emakume idazleen lekua literaturaren historian: Dorrearen arrakalak agerian uzten Herstory: hitz joko bat da eta history hitza hortik dator. Hauek bi hitzak banatzen baditugu bata emakumearen historia esan nahi du, her-story, eta bestea gizonezkoaren historia esan nahi du, his-tory. Amaia Alvarez bere buruaz esaten du: euskal filosofian lizentziaduna eta AEK-ko irakaslea. Baina gaur egun medikua da. Urte hauetan guztietan nahiz eta mediku izan jarraitu egin du idazten, eta gai hauetan sakontzen. Berak egiten duen planteamendua da historia berreraikitzea. Genero hitza esaten dugunean sexuaren gainean eraikitako gizarte eraikuntzan pentsatzen dugu. Genero hitza literaturan beste modu batean erabiltzen dugu eta adibide batzuk izan daitezke, nobela beltza, drama, etc. Generoak:  Gizarte eraikuntza giza.  Gramatikaren ezaugarri giza.  Genero literatura sailkapen irizpide giza. o Narrazioa: gaur egun prosaz idatzitako narrazioak ditugu adibide, baina bertsoz idatzitako narrazio luzeak ere badaude, hala nola, El Cid. o Genero epiko narratiboa. o Genero dramatikoa.

5

Genero Azterbideak Amaiak gizarte eraikuntza eta genero literatura sailkapen giza erabiltzen du genero terminoa. Genero hitza literaturan gaiak sailkatzeko erabiltzen da. Literatur generoak: gizarte eraikuntza, gramatika sailkapena irizpide gisa, genero erotiko narratiboa, literatura sailkapen irizpide gisa. Amaiak, lehenengoa eta azkena erabiltzen du narrazio gisa. Amaiaren hausnarketa arduratzen saio emakumearen presentzia generoetan. Emaztea hil eta bazeukan beste batekin ezkontzeko nahia. Elia etxeko abereak dira. Hegoaldeko euskal literaturaren hasiera eta bertsolariaren hasiera eta emakumezko literaturaren hasiera.

3. Gaia: Feminismoaren hastapenak (Olatuak) Hierarkia guztiak zalantzan jarri dira noizbait 

Emakume eta gizonen artekoa ez

Honek kontra egiteko testuinguru egokia behar du 

XVII. Mendean gizabanakoaren eta hiritartasunaren kontzeptu berriak agertu ziren o Gizabanakoa: abstraktua eta determinaziorik gabea da  Kontzientzia eta feminismoa

3 olatu nagusiak 1. Feminismo ilustratua (Barrokotik iraultza Frantsesera arte) - Talentuen berdintasunaren inguruko eztabaida - Hezkuntza aldarrikapena - Estatu hautaketaren aldarrikapena 2. Feminismo liberal-sufragista (Senekako adierazpenetik 1848, Bigarren Mundu Gerra amaiera arte) - Hezkuntza eta eskubide politikoen aldeko borroka - Hezkuntza maila guztietara, lanbideetara eta botoa izatera sarbidea 3. Gaur egungo feminismoa(68tik gar egun arte) - Eskubide zibilen eta erreproduktiboen aldeko borroka - Parekotasun politikoaren aldeko borroka - Emakumeen rolaren aldarrikapena globalizazio prozesuan LEHENENGO OLATUA: FEMINISMOA ETA ILUSTRAZIOA. POLEMIKA WOLLSTONECRAFT ROUSSEAUREN AURKA: GIZONEN DEMOKRAZIA Rousseau   

Jean Jacques Rousseau 1712-1778 Hainbat arlotan aditua Misoginotzat hartu izan da

Bere ustez:    

Emakumeak gizonaren gustukoak izateko zeuden sortuak Ezin dute gizonekin eztabaidatu Fidelak izan behar dira Ezin dute gizonek ikasten dutena ikasi

Mary Wollstonecraft

6

Genero Azterbideak     

1759-1797 Filosofoa eta idazlea Ezohikoa Aitzindaria Emakumearen eskubideen mendekua (1792)

Ideiak    

Pentsaera Rousseaurekin bat eta kontra Ikonoa Inspirazioa

DEMOKRAZIA ETA FEMINISMOA Politika ilustratuaren ondorioz, diskurtso politiko bat sortu zen: emakumeen eta gizonen egoera konparatzen du, deklarazio unibertsal propioekin. Rousseauren ideietatik aterata dago, gizon hau garrantzitsua da feminismoa teoria politiko batean ulertzeko. Feminismoa demokrazia ilustratuaren lehenengo zuzenkizuna da. Mary Wollstonecraft demokrata Rousseautiarra zen. Nola eraiki behar da estatu bat? Denentzako hezkuntza, emakumeak ez baztertzeko. Gizon bakoitza librea da. Kontratu sozial bat eraiki behar da: gizaki bakoitzak bere burua mendera dezala. Estatuak guzti hau irudikatu behar du. “Cuadernos de quejas” biltzarrera bidaltzen ziren eta ez zituzten kontuan hartzen. “Vidicación de los derechos de la mujer” jaiotzen ari ziren. 1791ean Olimpia de Gougesek emakumearen eta hiritarren eskubideen deklarazioa idatzi zuen. Bi aldaketa hauek bakarrik intelektual batzuen eremura ailegatu ziren. Emakumeak ezin zutela irakurri esaten zuen legearen proiektua agertu zen. Momentuan zeuden proposamenen artean, feminismoa guztien babesten zena zen. Feminismoak gizonaren eta hiritarren eskubideen deklarazioaren XI. Artikulua zeukan bere alde bakarrik. Rousseauk feminitatearen eredu arrakastatsuak eskaintzeari arreta jarri zion.

EMAKUMEA; DESBERDINA ETA DESIRAGARRIA Rousseauk ez zuen emakumeen hiritartasuna aitortzen eta hiru indar lerro banatu zituen:

7

Genero Azterbideak   

Argumentazio politikoa Morala Ezkutuko interesa

Rousseauren ustez... Familia gizarte originala eta jerarkikoa da. Jerarkia honek hainbat eragin:   

Emakumeak etxeko eta eremu pribatukoak izan behar dira Emakumeen izaeragatik eta haien kualitate fisikoengatik Emakumeek sentimenduen bidez gidatzen ziren eta ez arrazoiagatik (ezin dute inpartzialtasuna mantendu)

Emakumea izan ≠ hiritarra (emakumeak ez dira hiritarrak amak eta emazteak direlako) Estatua gizonezkoez osatuta 

Betebeharrak eta eskubideak

Emakumeek berriz, ezintasun naturala daukate Emakumeek gizonezkoen autoritate erreala eta sinbolikoaren-pean egon behar dira 1. Erreala: indar fisikoak oinarrituta 2. Sinbolikoa: goraipatu behar du ordena mantentzeko gai den sexuari (gizonezkoari) Esferen banaketa gertatzen da. “Discursos sobre el orígen de los fundamentos de la desigualdad entre los hombres” (1754). Bi sexuen arteko zereginak banatuta agertzen dira. Bi desberdintasun mota banatzen ditu Rousseauk:  

Naturala –fisikoa Etiko –politikoa

Gizonezkoek bakarrik lor dezakete berdintasuna eta askatasuna estatuan. Bestaldetik, familia barruan euren botereari eusten diote.

Wollstonecraften ustez... Wollstonecraft aldiz, ez dago honekin ados. Emakumeei euren gaitasunak erabiltzeko ahalmena ukatzen biktima edo menpeko bihurtzen dira. Horretaz gain, Wollstonecraft ez dago batere ados zapalketa feminista bermatzen duten pertsonekin.

DEMOKRAZIOA EDO PATRIARKATUA Wollstonecraft eta emakumearen egoeraren aldarrikapena

8

Genero Azterbideak Emakumeari egotzitako ezaugarriak inposatuak izan dira: errekurtso eta askatasun faltaren emaitza dira. Gizonezkoen hierarkia “zilegi ez den pribilegioa baino ez da, aurreiritzian oinarritua”. Patriarkatuaren menpekotasun motak 1. Klase menpekotasuna 2. Sexu menpekotasuna = biak politikoak dira eta naturaren kontra doaz “Feminismoa ilustratuaren ondorio bezala jotzen da”. Literatura ilustratua eta emakumea “La nueva Eloisa” eta “Emilio”  gizonezkoen hierarkia nabaria da, emakumearen egitekoak amatasunari murrizten dira. Ikuspuntu paternalista: gizona Sailkapena:  

Gizon...