Instrumenty finansowe – towarowe papiery wartościowe (dowód składowy i konosament) PDF

Preview

Summary

Notatki z wykładu Instrumenty finansowe – towarowe papiery wartościowe (dowód składowy i konosament)...

Description

Instrumenty finansowe__ – towarowe papiery wartościowe (dowód składowy i konosament) DOWÓD SKŁADOWY Papierowy, towarowy instrument finansowy, opiewający na własność towarów. Jednostronny dokument stwierdzający przyjęcie przez przewoźnika od załadowcy oznaczonego w tym dokumencie ładunku w celu jego przewiezienia statkiem morskim; zawiera on zobowiązanie przewoźnika do wydania tego ładunku osobie uprawnionej na podstawie treści konosamentu, której przysługuje prawo do dysponowania ładunkiem w czasie przewozu i do jego odbioru.

Uwagi wprowadzające Geneza: (Prawo składu miasta (historycznie): obowiązek, stawiany kupcom przejeżdżającym przez miasto, zatrzymania się w nim na pewien okres i wystawienia na sprzedaż przewożonych towarów) - Zrodził się z potrzeby magazynowania towarów - Powstali specjaliści od składowania towarów Dom składowy (nie byle jakie magazyny, prowadzone przez tradycjonalistów, prowadzone usługi profesjonalne: pakowanie, sortowanie, magazynowanie) – Działalność polegająca na wydawaniu dokumentów (papierów wartościowych) - W zamian za towary wydają dowody składowe Sprzedaż konsygnacyjna (zachowanie ciągłości dostaw bez jednostkowych dostaw) -Ścisła współpraca; -Sprzedawca na bieżąco umożliwia swojemu kontrahentowi dostęp do towarów Skład konsygnacyjny (miejsce wyodrębnione do odbycia sprzedaży konsygnacyjnej np. skład paliw płynnych)

–miejsce wyodrębnione do sprzedaży konsygnacyjnej -kontrahent odbiera stamtąd towary na bieżąco

Emisja dowodu składowego Składający wydaje do Domu Składowego towar, a następnie żądanie dowodu składowego. Dom Składowy w zamian wydaje dowód składowy składający się z rewersu (drukowany formularz) i warrantu (księga składowa). Rewers i warrant znajdujący się na jednej kartce to dowód składowy. Póki rewers i warrant są razem, to stanowią dowód składowy nierozdzielony (jako jeden instrument finansowy). Rozerwanie rewersu i warrantu prowadzi do powstania dwóch osobnych, towarowych instrumentów finansowych: rewersu i warrantu. ➢ Warrant opiewa na sumę pieniężną. ➢ Kredyt warrantowy – kredyt pod zabezpieczenie. ➢ Warrant => pierwszy indos – poprzedza powstanie 2 nowych instrumentów finansowych. ➢ Bank ma prawo zastawu do towaru określonego w rewersie (może dojść do jego licytacji) ➢ Bank domicylowy prowadzi rozliczenia dowodu składowego. ➢ Dom składowy może wydać towar wtedy, gdy jest tylko rewers i zaświadczenie o pobraniu kredytu warrantowego. ➢ Uprawnienie (prawo własności) do towaru jest powiązane z dokumentem. ➢ Konstrukcja zbliżona do konosamentu. ➢ Jest dzisiejszym ‘pokwitowaniem’ – jednak jest różnica: dla dowodu składowego przeniesienie własności papieru oznacza przeniesienie własności towaru. ➢ Oparty na istnieniu dwóch dokumentów, tj.rewersu i warrantu; - towar złożony na skład może być sprzedany przez zbycie rewersu, zastawiony zaś za pomocą warrantu. Rewers i warrant mogą zostać odłączone od dowodu składowego i być przenoszone za pomocą indosu. Stają się one samodzielnymi papierami wartościowymi i reprezentują ten sam towar (w momencie przekazywania rewersu przekazujemy wartość, ale może ona być zastawiona, zobowiązaną wobec banku za pomocą warrantu). Przenoszenie Dowód składowy, jak i każda z jego części oddzielnie mogą być przenoszone przez indos.

indos - oświadczenie woli zbywającego o przeniesieniu własności weksla, czeku (lub innego zbywalnego papieru wartościowego, o ile ustawy przewidują taką możliwość, np. konosamentu na zlecenie). warrant- (Księga składowa) - instrument pochodny, dający posiadaczowi pierwszeństwo subskrybowania (ang. Subscription) przyszłych emisji akcji, czyli prawo wejścia w posiadanie papierów wartościowych po ustalonej cenie. - rodzaj papieru wartościowego, wystawionego na przyszłe emisje akcji,obligacji itp. - dokument wydawany przez przedsiębiorstwo składowe, na podstawie którego towar składowany można dać pod zastaw rewers- (Drukowany formularz) - dokument zawierający pokwitowanie otrzymanych pieniędzy lub jakichś przedmiotów

KONOSAMENT Jednostronny dokument stwierdzający przyjęcie przez przewoźnika od załadowcy oznaczonego w tym dokumencie ładunku w celu jego przewiezienia statkiem morskim. Zawiera on zobowiązanie przewoźnika do wydania tego ładunku osobie uprawnionej na podstawie treści konosamentu, której przysługuje prawo do dysponowania ładunkiem w czasie przewozu i do jego odbioru. Jest to towarowy papier wartościowy (papier powiązany z towarem; świadczenie niepieniężne – uprawnienie do towaru; mechanizm pozwalający przenieść władztwo nad towarem przenosząc tylko dokument)

Uwagi wprowadzające Frachtujący - posiadacz, właściciel Załadowca - osoba odpowiedzialna za logistykę – skuteczne doprowadzenie towaru do portu i załadunek na statek Przewoźnik • występują dwa rodzaje: - umowny – z nim zawierana jest umowa o przewóz (zleceniodawca) - rzeczywisty – faktyczny przewoźnik (zleceniobiorca) Odbiorca

Znaczenie konosamentu

1. Sprzedawca to z reguły frachtujący.

2. Kupujący to z reguły odbiorca. 3. Na przedstawione pytania konosament odpowiada treścią.* 4. Konosament może posłużyć jako dokument zabezpieczający. • bank udzielając kredytu żąda ‘kompletu’ (wszystkich egzemplarzy konosamentu) • konosament daje prawo korzystania w trakcie przewozu; • bank może rozporządzać towarem, ale nie jest właścicielem *UWAGA – zwyczaje handlowe - Pewne zwyczaje zostały uregulowane (są przyjmowane choć niezapisane)

Rodzaje konosamentu:

❖ Liniowy dotyczy żeglugi liniowej (regulowanej). ➢ dokument wypracowany w żegludze regularnej. ➢ warunki na jakich przewóz jest wykonywany, zawarte są najczęściej w treści konosamentu.

❖ Czarterowy ➢ ➢ ➢ ➢ ➢

odnosi się do żeglugi nie regulowanej (‘okazjonalnej’). lakoniczne w treści. wystawiony razem z umową czarterową. szersze, rozbudowane regulacje. treść umowy przewozu jest szczegółowo określona czarterem tym samym zmniejsza się znaczenie konosamentu, a jego rola ogranicza się jedynie do potwierdzenia przyjęcia na statek towaru do przewozu.

❖ Bezpośredni kilka przewoźników/statków morskich na poszczególnych odcinkach trasy przewozu – konosament wystawia ten pierwszy.

➢ dotyczy bowiem przyjęcia ładunku do przewozu, który ma być dokonany na części trasy przez innego przewoźnika.

❖ Kombinowany przewiduje transport towarów różnymi środkami transportu – konosament wystawia ten, który przewozi statkiem morskim. ➢ dokument dotyczy przewozu przy pomocy różnych środków transportu – właściwie nie jest konosamentem.

❖ “Elektroniczny” pełni funkcję potwierdzenia, poświadczenia przyjęcia towaru; nie jest papierowy a więc tak naprawdę NIE może być konosamentem! ➢ Właściwie również nie jest konosamentem, problematyczna jest również funkcja konosamentu jako papieru wartościowego, gdy ma on postać dokumentu elektronicznego. Morski list przewozowy – dokument stwierdzający wysyłkę towaru w handlu morskim. Jest on potwierdzeniem przyjęcia towaru przez przewoźnika i dowodem zawarcia umowy przewozu, ale nie jest - w odróżnieniu od konosamentu - dokumentem stwierdzającym tytuł własności towaru. Jego posiadanie nie jest wymogiem otrzymania towaru od przewoźnika w procesie przeznaczenia. Jest przy tym dokumentem niezbywalnym, imiennie wskazującym odbiorcę. Poświadcza przyjęcie przewozu, pełni tylko funkcję potwierdzenia przyjęcia.

❖ Załadowania stanowi dowód przyjęcia ładunku na konkretny statek w określonym dniu (jest określona terminowość), zakres odpowiedzialności obejmuje tylko okres od rozpoczęcia ładowania do zakończenia wyładowania, ryzyko utraty lub uszkodzenia

ponoszone tylko między tymi momentami ➢ dodatkowo potwierdza, że ładunek został załadowany celem przewozu. Różnica polega na tym, że konosament załadowania jednoznacznie wskazuje fakt załadowania towaru na konkretny statek, i to w określonej dacie.

❖ Przyjęcia do załadowania potwierdza fakt przejęcia ładunku przez przewoźnika, lecz nie stanowi dowodu, że ładunek znalazł się na konkretnym statku. Konosament ten stanowi zobowiązanie przewoźnika do załadowania ładunku na pierwszy odchodzący we właściwym kierunku statek danej linii. Termin spełnienia świadczenia nie jest znany, zakres odpowiedzialności obejmuje okres od przyjęcia do ładowania do wydania ładunku – ryzyko utraty lub uszkodzenia ponosi od przyjęcia do wydania ładunku Przyjęcie do ładowania wydanie ładunku Rozpoczęcie ładowania zakooczenie wyładowania Ze względu na podmiot uprawniony z konosamentu (odbiorcę ładunku) ➢ stwierdza, że przewoźnik przyjął oznaczony w nim ładunek do przewozu ➢ w praktyce występuje częściej.

RÓŻNICE: ➢okres odpowiedzialności przewoźnika: - konosament załadowania – pełen - konosament przyjęcia do załadowania – nieuregulowane okresy ➢ryzyko utraty lub uszkodzenia; ➢terminowość wykonania umowy przez sprzedawcę - konosament przyjęcia do załadowania – nie wiadomo czy sprzedawca wykonał swoje zobowiązanie

❖ Imienny nie można przenieść na drodze indosu ➢ odbiorca określony ➢ zazwyczaj w przypadkach transportu towarów przeznaczonych do dalszego obrotu

❖ Na zlecenie na zlecenie załadowcy wystawiony na określoną imiennie osobę; z indosu można przenieść na osobę trzecią. ➢ na zlecenie załadowcy lub wskazanej przez niego osoby ➢ przenoszony w drodze indosu ➢ najbardziej rozpowszechniony praktyce handlu morskiego

❖ Na okaziciela przeniesienie poprzez wydanie dokumentu ze względu na zastrzeżenia przewoźnika, co do stanu ładunku:

❖ “Czysty” potwierdzający, że ładunek został przyjęty przez przewoźnika w zewnętrznie dobrym stanie. Nie wnosi zastrzeżeń co do uszkodzenia towarów.

❖ “Nieczysty” łatwo określane uszkodzenia towarów. Jest w nim zastrzeżenie dotyczące stanu lub opakowania.

Nie określa się osoby odbiorcy lub załadowcy, a nawet tego, dla kogo jest ładunek przeznaczony; dlatego też zazwyczaj w tego rodzaju konosamentach zamieszcza się wzmiankę dotyczącą osoby, którą należy zawiadomić w porcie docelowym o nadejściu ładunku.

List gwarancyjny – „rewers”: odpowiedzialność bierze frachtujący, chociaż wcześniej wydano konosament czysty. Wykształcił się w praktyce. Zapobiega wystawieniu konosamentu „nieczystego”. Jest on swego rodzaju umową, w której przewoźnik zobowiązuje się do wystawienia czystego konosamentu, natomiast załadowca – do zaspokojenia ewentualnych roszczeń odbiorcy ładunku ➢ Praktyka taka jest różnie oceniana w literaturze i orzecznictwie; istnieją poglądy o jej przestępczym charakterze. ➢ ➢

Treść konosamentu: 1. Oznaczenie przewoźnika. 2. Oznaczenie załadowcy.

3. Oznaczenie odbiorcy. 4. Nazwa statku. 5. Określenie ładunku. 6. Określenie zewnętrznego stanu ładunku i jego opakowania. 7. Znaki główne niezbędne do stwierdzenia tożsamości ładunku. 8. Oznaczenie frachtu i innych należności przewoźnika. 9. Nazwa miejsca załadowania. 10. Nazwa miejsca wyładowania. 11. Liczba wydanych egzemplarzy. 12. Data i miejsce wystawienia. 13. Podpis przewoźnika albo kapitana statku....