Kryminologia stosowana Modus Operandi PDF

Preview

Summary

Download Kryminologia stosowana Modus Operandi PDF

Description

Modus Operandi Analizując sposób postępowania sprawcy można uzyskać informację, które ułatwiają jego dalsze poszukiwania i schwytanie. Bazujemy tu na skłonności ludzkiej do tzw. perseweracji (łac. powtarzanie), czyli tendencji do wykonywania takich samych czynności jedną, powtarzaną metodą. Wyidealizowanym przykładem znanym nam z literatury jest sławetna wizytówka Arsen Lupina. Wiadomo też, iż powtarzając dostatecznie długo pewne czynności, dochodzimy do pewnego stopnia zrutynizowania ich. Nasze zachowanie w danej sytuacji zależeć też będzie np. od:        

naszego stanu zdrowia i kondycji fizycznej, inteligencji, wykonywanego zawodu, wiedzy i wykształcenia, wieku i zdobytego doświadczenia, upodobań i osobowości, stanu psychicznego, od kondycji psychofizycznej w danym dniu do psychopatii, upośledzeń itp. posiadanych środków (narzędzi, gotówki itp.) wpływu innych osób, i wiele, wiele innych.

Pojęcie "modus operandi", a właściwie "modus furandi" (od łac. fur - złodziej) pojawiło się już w podręczniku Hansa Grossa. W 1913 r. Anglia, a w 1925 Polska miały już profesjonalne rejestry zawierające opisy sposobów działania poszczególnych przestępców. Prawidłowo przeanalizowany sposób działania przestępcy pozwala m. innymi na np. typowanie i wykluczanie sprawcy danego przestępstwa, oraz bywa przydatny przy budowaniu wersji kryminalistycznych. Jednak raczej nigdy nie identyfikuje jednoznacznie sprawcy. Dane na temat "modus operandi" najczęściej uzyskuje się z oględzin, zeznań świadków i podejrzanych, ekspertyz biegłych, eksperymentów procesowo - kryminalistycznych i zwykłej pracy operacyjno rozpoznawczej. Należy tu podkreślić, że badając "modus operandi" nie możemy skupić się tylko i wyłącznie na samym procesie dokonania czynu, ale również jego przygotowanie i czynności wykonywane po zdarzeniu. Budując opis dla danego sprawcy musimy sprawdzić np.: 1. czy było planowane i w jakim stopniu: czy sprawca znał lub nawiązał kontakt z ofiarą, zrobił rozpoznanie miejsca zdarzenia, rozmawiał z osobami znającymi ofiarę, zapewnił sobie fałszywe "alibi", środki transportu, narzędzia, czy znalazł wspólników itd.; 2. jak zostało przeprowadzone: jak sprawca dostał się na miejsce przestępstwa, czy wcześniej stosował środki odurzające, czy był uzbrojony, czy się maskował, jakie były specyficzne i główne cechy przestępstwa, co robił sprawca oprócz "głównego" celu (np. pił alkohol lub słuchał muzyki), czy zatarł ślady, czy też ostentacyjnie je pozostawił, jak reagował na niespodziewane sytuacje, i wiele innych; 3. jakie działania sprawca podjął po dokonaniu czynu: jak uciekł z miejsca przestępstwa, czy podjął działania mające zmylić policję, co zrobił z ewentualnym łupem i narzędziami potrzebnymi do jego zdobycia, czy wracał na miejsce czynu i td. Jednak zawsze opisy planowania i zachowania "po" muszą być w ścisłym związku z czynem. Pamiętajmy jednak, iż nawet ten sam sprawca może zmieniać swój sposób dokonywania czynu w zależności od okoliczności i nabieranego doświadczenia. Także wszelakie zagrożenia i utrudnienia mogą wpłynąć na "modus operandi". Np. inaczej zareaguje gwałciciel kiedy ofiara będzie się bronić, a inaczej gdy nie podejmie takich działań.

Kryminalistyka wykorzystuje modus operandi jako rodzaj śladu wskazującego na sprawcę. Modus operandi ma dla kryminalistyki bardzo poważne znaczenie, ponieważ poznanie sposobu działania sprawcy pozwala na jego profilowanie i typowanie. Dzięki powtarzającemu się modus operandi śledczy mają możliwość zakładania, że kilku czynów mógł dopuścić się ten sam sprawca. Ponadto jeśli w kartotece figuruje osoba, do której przypisany jest charakterystyczny modus operandi, to wówczas śledczy mają możliwość wytypowania tej osoby jako sprawcę czynów dokonywanych tym samym modus operandi. Powiązanie jednego modus operandi z serią innych popełnionych podobną metodą czynów i dopasowanie go do jednego sprawcy, a następnie udowodnienie sprawstwa jednego z tych czynów przesądza o winie sprawcy i oznacza udowodnienie mu pozostałych czynów popełnionych tym samym sposobem działania. Podobna zależność ma miejsce kiedy na czas jednego z kilku czynów wykonanych tym samym sposobem działania sprawca przedstawi alibi, ponieważ owe alibi przesądza o tym, że pozostałe czyny nie zostały popełnione przez tego sprawcę. Takie działania pozwalają na zawężenie kręgu podejrzanych i określenie właściwego kierunku poszukiwań. Należy jednak pamiętać, że ustalony modus operandi sprawy stanowi jedynie narzędzie ułatwiające czynności operacyjne oraz procesowe pozwalając na tworzenie kryminalistycznych wersji wydarzeń. Ustalony w prawidłowy sposób modus operandi może stanowić podstawę dowodu podczas czynności procesowych, jednak możliwe jest to tylko wtedy, gdy został on zatwierdzony i uznany za pełnowartościowy....