Legaty i fideikomisy - Prawo Rzymskie PDF

Preview

Summary

Prawo Rzymskie...

Description

§ 87. Legaty i fideikomisy. Fideikomis uniwersalny (str. 224-226). Zapisem jest przysporzenie komuś z mocy rozporządzenia ostatniej woli pewnej korzyści majątkowej kosztem przychodów uzyskanych ze spadku. Legatum obciążał jedynie dziedzica testamentowego i musiał być umieszczony w testamencie (później też w kodycylu). Rodzaje legatów: legat windykacyjny (per vindicationem - testator przenosił na legatariusza własność kwirytarną zapisanej rzeczy, i ten nabywał ją w momencie nabycia spadku przez dziedzica, oraz mógł domagać się jej wydania od posiadającego ją poprzez rei vindicatio) i legat damnacyjny (per damnationem - zapisobiorca otrzymywał roszczenie do dziedzica o wypełnienie treści zapisu, i przysługiwało mu actio ex testamento). Testator mógł wyczerpać wszystkie aktywa, czemu przeciwdziałała lex Falcidia (40 r.p.n.e.) ograniczając obciążanie spadku legatami do 3/4 (zostawienie kwarty falcydyjskiej). Od Augusta zaskarżalne stały się prośby nieformalne o dokonanie pewnego przysporzenia majątkowego wskazanej osobie (fideikomisariuszowi), wystosowywane przez spadkodawcę do kogoś, kto uzyskał jakąś korzyść ze spadku (fiducjariusz). Prośba ta to nowa postać zapisu zwana fideicommissum, który mógł mieć charakter ustny (orale ) i można nim było obciążyć dziedzica i legatariusza, ale nie można było przenieść prawa rzeczowego. W okresie poklasycznym Justynian zlewa legat z fideikomisem (531 r.). Fideikomis uniwersalny (fedeicommissum hereditatis) polegał na prośbie skierowanej do dziedzica o wydanie całego spadku fideikomisariuszowi (tzw. uniwersalnemu). Posługiwano się nim względem osób nie posiadających testamenti factio passiva, które dzięki fideikomisowi mogły coś zyskać. Ponieważ wiązał się z dużym ryzykiem dla dziedzica (fiducjariusza), na którym ciążyły wszystkie długi, dlatego s.c. Trebellianum (56 r.) uznała fideikomisariusza za sukcesora uniwersalnego i dziedzica (heredis loco). Z mocy s.c. Pegasianum (75 r.) aby zainteresować dziedzica spadkiem obarczonym fideikomisem uniwersalnym przydzielono mu też kwartę falcydyjską. Kwestię tę rozstrzygnął Justynian i fiducjariusz miał prawo do pierwszej, a fideikomisariusz uzyskał stanowisko dziedzica, nawet po umniejszeniu o 1/4 spadku (odtąd kwarta trebeliańska)....