Lesfiche les16 woordenonderzoeken deel1 - Pelckmans Campus 1 PDF

Preview

Summary

lesvoorbereiding woorden onderzoeken. De belangrijkste kenmerken van het lidwoord, het zelfstandig naamwoord en de trappen van de vergelijking. Focus op het laatstgenoemde....

Description

Les Lesffiche LIO LIO--praktijk 2 Student Naam:

Valerie Galle

Onderwijsvakken: Mens en samenleving, Nederlands, taalverrijking, media en wijs

Academiejaar: 2021-2022

L e s o n d e r we r p

Woorden onderzoeken: zn., bn. bn.,, lw. en trappen van vergelijking. LIO-school

Vak: : Nederlands

L es

Naam: Sint-Gertrudiscollege Wetteren

LIO-begeleider: Lut Venneman

Adres:

Wegvoeringstraat 21

Klas: 1KTc

9230 Wetteren

Datum: 19 november 2021

Aantal lln.: 21 van: 13u15

tot: 14u05

Lokaal: D201

P e r s o o n l i j k e aa n d a c h t s p u n t e n Aandachtspunt 1:

Aandachtspunt 2:

Een sterke band creëren in de klasgroep.

Samenwerkingsmethode uitproberen tijdens de oefeningen. De klasgroep moet samenwerken om de juiste resultaten te bereiken. Leerlingen krijgen veel verantwoordelijkheid.

Ook de sterkste leerlingen blijven motiveren.

Actieve werkvormen aanbieden en extra differentiatiemateriaal voorzien.

Valerie Galle - Woorden onderzoeken: zn., bn., lw. en trappen van vergelijking.

1

B e g i n s i tu a t i e Beschrijving van relevante kenmerken voor deze les

Concrete acties in functie van de opgenomen kenmerken van de beginsituatie

Leerling

Er zijn geen lln. met leer- of gedragsstoornissen. E. en A. hebben het soms wat moeilijlker om bij de les te blijven.

E. en A. zitten vooraan in de klas. De leerkracht zorgt er voor dat zij voldoende aan het bod komen en spreekt hen ook actief aan.

Klasgroep groepsdynamisch

Goede groep van leerlingen. Ze werken goed mee. De meeste leerlingen zijn hoog bekwaam en sterk geïnteresseerd. Sterke, homogene groep. (Enkel E. en A. hebben het soms iets moeilijker ten opzichte van de anderen)

Er wordt met een goed tempo over de les gegaan en zal vooral gewerkt worden met actieve werkvormen zodat niemand zich begint te vervelen. E en A. krijgen extra aandacht zodat er tijdig op de rem kan geduwd worden. Voor de sterkste leerlingen is er extra oefenmateriaal voorzien.

Klasgroep inhoudsgebonden

Herhaling lager onderwijs – voorkennis. Sterke klas.

Korte herhaling en peiling naar de voorkennis. Er wordt niet te lang stil gestaan bij de voorkennis en snel overgegaan naar de verdiepende leerstof. Indien dit toch blijkt tegen te vallen is er een PowerPoint voorzien met herhaling.

Schoolse/situationele gegevens

De klasruimte is uitgerust met een computer voor de leerkracht, een beamer, Tijdens de les maak ik gebruik van de computer, de beamer, de geluidsboxen en het whiteboard. Ik zal twee kleine geluidsboxen en een whiteboard. De leerkracht voorziet eigen mij voornamelijk vooraan in de klas bewegen. stiften. De leerlingen zitten per 2, in rijen. Een leerling zit alleen achteraan, Door de kleine ruimte en de vele banken is er niet veel beweging mogelijk. Er zal in het begin van de les ook een bankje voorzien moeten worden (voor Lut).

Bronnen

Bijlagen

Leerplan/cahier:

PowerPoint

Leerplan secundair onderwijs - Nederlands – 1e graad A-stroom. Brussel: Licap Andere: Vandromme, J. (2021). Campus 1 Plus leerwerkboek. Kalmthout: Pelckmans.

Oefeningen trappen van vergelijking (op canvas ingediend).

Valerie Galle - Woorden onderzoeken: zn., bn., lw. en trappen van vergelijking.

Spelvorm

2

z

L e e r p l a n d o e le n / e i n d t e r m e n KO.V 1ste jaar a-stroom

LPD: 2.9 De leerlingen gebruiken het inzicht in de belangrijkste regels en kenmerken van het Standaardnederlands als taalsysteem ter ondersteuning van hun communicatieve handelingen. UD 2.9 De leerlingen gebruiken het inzicht in de belangrijkste regels en kenmerken van het Standaardnederlands als taalsysteem ter ondersteuning van hun communicatieve handelingen. UD 2.10 De leerlingen analyseren het Standaardnederlands als taalsysteem.

LESDOELEN

LEERINHOUD

WERKVORMEN/MEDIA/ORGANISATIE

TIJD

Lesbeg in De leerlingen kunnen…

Werkvorm: klassengesprek (interactievorm) Organisatie:

… kunnen hun gedachten, gevoelens benoemen.

Losse flodders

✓ ✓

✓

Leerkracht neemt afwezigheden op en start de computer De Lk. peilt naar het welbevinden van de leerlingen. De LK is namelijk ook de klassenleraar van deze klas. De LK geeft de leerlingen die iets willen vertellen, het woord. ( doel: creëren van een vertrouwensband, installeren van een goed leef/leerklimaat) De Lk heeft tijdens de vorige les reeds (heel beknopt) gepeild naar de kennis rond zn, bn, lw en de trappen van vergelijking. Dit is reeds gezien en gekend in het BaO. De Lk start met deze kennis aan de les.

7 min Werkvorm: onderwijsleergesprek (interactievorm) + kaartspel aan bord (spelvorm) Media: whiteboard + kaartjes, Powerpoint, beamer. Activering + Motiverende lesinstap Organisatie: De lk. deelt verschillende kaartjes uit aan de klas. Op de kaartjes staan verschillende woordsoorten in verschillende talen (Nederlands, Frans en Engels). Valerie Galle - Woorden onderzoeken: zn., bn., lw. en trappen van vergelijking.

Lidwoorden ( de, het, een) Zelfstandige naamwoorden Bijvoeglijke naamwoorden 3

De lk. tekent drie kolommen op het bord met de titels : zelfstandig naamwoord, bijvoeglijk naamwoord en lidwoord. De lk. legt het doel van het spel uit aan de leerlingen. Het is de bedoeling dat ze hun kaartje in de juiste kolom aan het bord hangen. De lln. mogen per twee naar het bord komen (per bankje).

… zn., bn. en lw. in de juiste categorie plaatsen.

De lk. krijgt op deze manier ook een zicht op wat de lln. nog kennen/kunnen uit het BaO. Kunnen de leerlingen de verschillende woordsoorten herkennen en in de juiste kolom plaatsten?

…een lw., zn., lw. herkennen.

o o

Indien wel : start met de les, hieronder beschreven. Indien niet: terug starten met de opfrissing van de verschillende woordsoorten ( zie Powerpoint in bijlage),

De Lk. start de les: “We gaan het vandaag al kort hebben over deze drie kolommen. Of zoals we dat goed zeggen: verschillende woordsoorten.Vandaag kijken we naar 1 kolom al wat grondiger, de andere doen we volgende week. ”. ➔ LK haalt alle kaartjes van het bord.

Huidige les: Korte opfrissing van de drie woordsoorten (het zelfstandig naamwoord, het bijvoeglijk naamwoord en de lidwoorden). De trappen van vergelijking herhalen en inoefenen. Volgende les: Verdieping in zn., lidwoorden en verwijswoorden. Lesmidden De leerlingen kunnen…

LESFASE 1: Beknopte herhaling van zn., bn., en lw. Werkvorm: onderwijsleergesprek (interactievorm) Media:, whiteboard en stiften. Organisatie: Lk start OLG en schrijft mee op het bord in de juiste kolommen. ✓ -

… in eigen woorden uitleggen wat een zn. is.

Een zelfstandig naamwoord (zn.) benoemt personen, zaken, begrippen, planten. Het zelfstandig naamwoord is een woord voor • een mens

Valerie Galle - Woorden onderzoeken: zn., bn., lw. en trappen van vergelijking.

1.

9 min

OLG: Er zijn drie belangrijke woordsoorten op het bord geschreven: zelfstandige naamwoorden, bijvoeglijke naamwoorden en lidwoorden.

We beginnen bij de eerste kolom: de zelfstandige naamwoorden. Wie kan mij vertellen wat zo een zn. allemaal kan zijn? (Het is een ding, een persoon, een mens, een emotie, een plant, …) 4

… de kenmerken van een zn. opsommen. … een voorbeeld geven van een zn.

• • • •

een dier een plant een ding namen (eigennamen, plaatsnamen) ➔ ook dingen die je niet kan vastnemen!

-

We hebben ook een klein truc’je om zo een zelfstandig naamwoord te herkennen. Wie weet dat? (Er kan altijd een lidwoord voor.) Wie kan me nog een voorbeeld geven van een zn.? (hond, mens, goudvis, woede….) ➔ Lk. duidt een aantal leerlingen aan.

Bv. buurjongen, goudvis, cactus, bikini, bank, stoel, bord, tafel, woede, liefde,… TIP: voor een zelfstandig naamwoord kan er een altijd een lidwoord geplaatst worden!

…de kenmerken van een lw. benoemen.

Een lidwoord (lw) is een klein woord dat voor zelfstandige naamwoorden staat. Het maakt duidelijk of de zender een willekeurige of welbepaalde persoon of zaak bedoelt.

.. de verschillende lw. opsommen.

1.

…het verschil tussen een onbepaald en een bepaald lidwoord uitleggen.

… de plaats van een bn. benoemen.

Er zijn twee bepaalde lidwoorden (de en het) ✓ Specifiek ✓ Gekend Een bepaald lidwoord: je weet over wat het gaat.

…kunnen een verband zien met andere talen.

…de kenmerken van een bn.. opsommen.

2.

2.

een onbepaald lidwoord (een). Een onbepaald lidwoord : je weet niet over wat/wie het gaat. ✓ algemeen ✓ ongekend

Een bijvoeglijk naamwoord (bn.) geeft een kenmerk of een 3. eigenschap van het zelfstandig naamwoord waar het bij hoort. Het geeft dus extra informatie over het zelfstandig naamwoord. Bv. Lieve, jonge, speelse, stoute … hond 1. 2. 3.

de tweede kolom heeft als titel lidwoorden. Wie kan voor de klas nog eens vertellen wat dat zijn? Welke kenmerken hebben die? (een klein woordje voor je zelfstandig naamwoord/ de, het, een) De/Het → die hebben ook een naam, wie weet hoe we dat noemen? (bepaalde lidwoorden). Als de en het bepaalde lidwoorden zijn, hoe kunnen we een dan noemen? (onbepaalde lidwoord). Wie kan me nog een voorbeeld geven van een lidwoord in een andere taal? (le,la, un, une (Frans), a, an, the (Engels). ➔ Lk. duidt een aantal leerlingen aan.

staat meestal voor een zelfstandig naamwoord Een bijvoeglijk naamwoord staat nooit alleen je kan ze vaak verbuigen. Dan voeg je de letter – e toe. De boom is groot : de grote boom.

Valerie Galle - Woorden onderzoeken: zn., bn., lw. en trappen van vergelijking.

Vandaag gaan we ons toespitsen op de laatste kolom : de bijvoeglijke naamwoorden. Wat is dat nu weer? Wat weten we al over bijvoeglijke naamwoorden? Geef mij eens een voorbeeldje van een bijvoeglijk naamwoord? Over wat geeft dat dan extra informatie? Waar vinden we dit vaak terug in een zin? Wat zijn de belangrijkste kenmerken van een bijvoeglijk naamwoord?

Lk. duidt een aantal leerlingen aan.

5

4.

Bij veel bijvoeglijke naamwoorden zijn er trappen van vergelijking mogelijk.

Lk tekent een boom op het bord. Dit is een zelfstandig naamwoord. De boom is groot / de grote boom. Naast de eerste boom (zie vorige lesfase) tekent de lk. ook twee grotere bomen. ✓ -

-

OLG: Hoe kunnen we nu iets meer vertellen over de rechterboom ten opzichte van de linkerboom? ( kleiner dan, groter dan). En als we over alle bomen iets willen vertellen? (deze boom is het kleinste, deze boom is kleiner, deze boom is het kleinst) Hoe zeggen we dat in het Nederlands? (De trappen van vergelijking) Aanschouwelijkheidsprincipe

Lk laat een leerling aan de rest van de klas herhalen wat de belangrijkste kenmerken van de drie woordgroepen zijn. (herhalingsmoment + vastzetting) De leerlingen kunnen…

LESFASE 2: trappen van vergelijking Werkvorm: doceren (instructievorm) + onderwijsleergesprek (interactievorm) + maken van oefeningen (opdrachtvorm) Media: whiteboard, stiften.

… de basisregel van de trappen toepassen.

De basisregel voor de trappen van vergelijking: 1.

… een zelfgekozen bn. in de V. trap plaatsen. … een zelfgekozen bn. in de O trap plaatsen.

2.

3.

De stellende trap (S) = grondwoord Bv. stoer De vergrotende trap (V) = grondwoord + -er (dan) Bv. stoerder De overtreffende trap (O) = het + grondwoord + st Bv. Het stoerst

Valerie Galle - Woorden onderzoeken: zn., bn., lw. en trappen van vergelijking.

Organisatie: LK doceert de basisregel en de uitzonderingen van de trappen van vergelijking. Hierbij schrijft ze ook mee op het bord. In de regel wordt de vergrotende trap van bijvoeglijke naamwoorden gevormd met het achtervoegsel -er: mooier, origineler, saaier, intelligenter. De overtreffende trap wordt gevormd met het achtervoegsel -st: mooist, origineelst, saaist, intelligentst

10 min ✓ -

OLG: Geef zelf eens een voorbeeld van een bn. dat de basisregel vormt? Plaats je eigen voorbeeld nu eens in de S-V-O trappen? ➔ Lk. duidt verschillende lln aan.

6

... zelf een bijvoeglijk naamwoord, eindigt op -r, in de OT en VT plaatsen.

Bn./bw. eindigt op -r ✓ ✓ ✓

LK doceert de uitzonderingen van de trappen van vergelijking + schrijft op bord.

De stellende trap → het grondwoord De vergrotende trap :→ grondwoord + der De overtreffende trap → het + grondwoord + st

“Vaak als het te moeilijk wordt om de overtreffende trap uit te spreken, zullen we de basisregel links laten liggen. De trappen van vergelijking van sommige bijvoeglijke naamwoorden of bijwoorden worden anders gevormd.”

Bn./bw. eindigt op -sd of -st … zelf een bijvoeglijk naamwoord, eindigt op -sd, -st, in de OT en VT plaatsen.

✓ ✓ ✓

De stellende trap → het grondwoord De vergrotende trap → grondwoord + er De overtreffende trap → het meest + grondwoord

Een woord dat eindigt op een -s krijgt in de overtreffende trap alleen een -t: dwaas – dwaast. … zelf een bijvoeglijk naamwoord, dat eindigt op -ish in de OT en VT plaatsen.

Bn./bw. eindigt op -isch ✓ De stellende trap → het grondwoord ✓ De vergrotende trap → grondwoord + er ✓ De overtreffende trap → het meest + grondwoord

… zelf een bijvoeglijk naamwoord, dat een voltooid deelwoord is, in de OT en VT plaatsen.

VD als bn. ✓ ✓ ✓

… de trappen van vergelijking van goed,moe, weinig, veel, graag en chic.

✓ -

OLG: Geef zelf eens een voorbeeld van een bn. dat de regel van -ish, vd, -sd, -st, -r vormt? ➔ Lk. duidt verschillende lln aan.

De stellende trap → het grondwoord De vergrotende trap → meer + grondwoord De overtreffende trap → het meest + grondwoord

Bijzondere gevallen ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓

Goed – beter – best moe – meer moe – het meest moe weinig – minder – het minst veel – meer – het meest graag – liever - het liefst chic – chiquer – het chicst

Valerie Galle - Woorden onderzoeken: zn., bn., lw. en trappen van vergelijking.

Lk schrijft de bijzondere gevallen op bord. Lk doceert de bijzondere gevallen LK wist de O en V trap. Leerlingen moeten luidop aanvullen. (vastzetting)

7

LESFASE 4: Verwerken van de trappen van vergelijking aan de hand van oefeningen …de regels van de trappen van vergelijking toepassen.

Werkvorm: individueel oefeningen maken (opdrachtvorm) + klassikaal verbeteren aan bord (samenwerkingsvorm) Media: extra bundeltje trappen van vergelijking, extra oefeningen, whiteboard, stiften. Organisatie: LK geeft aan twee leerlingen in de klas de extra bundeltjes. De twee leerlingen geven aan elke leerling een bundeltje. De Lk. overloopt samen met de leerlingen de oefeningen in het bundeltje. Ditr zijn herhalingsoefeningen van leerstof uit de lagere school, met hier en daar een verdieping of uitdaging. De lk. voorziet ook extra oefeningen voor de leerlingen die sneller klaar zijn. Deze maken eerst oefening 3 en 4, daarna het extra bundeltje. (differentiatie) Lln. maken individueel oefening 1. Oefening 1: Noteer naast de stellende trap de vergrotende en de overtreffende trap. -

LK. Loopt rond in de klas om eventuele vragen te beantwoorden. Lk. Voorziet ook extra oefeningen voor de sterke leerlingen (verbetersleutel wordt op SS gezet na de les).

-

Klassikaal verbeteren van oefening 1. LK projecteert de oefening op het bord. Lk duidt leerlingen aan die aan het bord het juiste antwoord mogen schrijven. De ln. aan het bord legt ook aan de andere lln. uit waarom zij/hij het antwoord heeft genoteerd. Als het fout is, helpen de andere lln. Doel lk: vastzetting + schrijfwijze controleren + controle kennis

23 min.

Lln. maken individueel oefening 2.

-

Valerie Galle - Woorden onderzoeken: zn., bn., lw. en trappen van vergelijking.

Oefening 2: Bekijk de woorden en bepaal welke trap het is (S-V-O). Voeg nadien de twee ontbrekende trappen toe zoals bij het voorbeeld. Klassikaal verbeteren van oefening 1. LK projecteert de oefening op het bord. Lk duidt leerlingen aan die aan het bord het juiste antwoord mogen schrijven. De ln. aan het bord legt ook aan de andere lln. uit waarom zij/hij het antwoord heeft genoteerd. Als het fout is, helpen de andere lln. Doel lk: vastzetting + schrijfwijze controleren + controle kennis

8

Als de herhaling in het begin van de les snel is gegaan: oefening 3 en 4. Lln. maken individueel oefening 3. -

Oefening 3: Vul de passende vorm in. Klassikaal verbeteren van oefening 1. LK projecteert de oefening op het bord. Lk duidt leerlingen aan die aan het bord het juiste antwoord mogen schrijven. De ln. aan het bord legt ook aan de andere lln. uit waarom zij/hij het antwoord heeft genoteerd. Als het fout is, helpen de andere lln. Doel lk: vastzetting + schrijfwijze controleren + controle kennis

Oefening 4: als/dan? ( extra)

Valerie Galle - Woorden onderzoeken: zn., bn., lw. en trappen van vergelijking.

9

Lesafsluiting De lk. licht toe wat de lln. de volgende les op het programma staat. We gaan volgende les dieper in op lidwoorden en zelfstandige naamwoorden. -

Schrijf thuis op een briefje waarover je graag nog wat uitleg krijgt binnen dit onderwerp. Maandag mogen jullie dit op het bord plakken. We starten de les met jullie vragen.

min.

De lk. bedankt de leerlingen voor de les.

Valerie Galle - Woorden onderzoeken: zn., bn., lw. en trappen van vergelijking.

10

Bijlagen

1.

Powerpoint

Valerie Galle - Woorden onderzoeken: zn., bn., lw. en trappen van vergelijking.

11

Valerie Galle - Woorden onderzoeken: zn., bn., lw. en trappen van vergelijking.

12

Valerie Galle - Woorden onderzoeken: zn., bn., lw. en trappen van vergelijking.

13

2.

Oefeningen trappen van vergelijking o

3.

Ingediend op Canvas als bijlage. Kaartjes

de

tas

het

bureau

een

cursus

geen

woede

stout

verdriet

stoer

leuk

moedig

tof

kat

mooi

sterk

man

vrouw

hond

tafel

zwak

lekker

saai

interessant

drinkfles

examen

toets

leerkracht

jongen

meisje

GSM

computer

pen

boekentas

bril

hobby

pijnlijk

strikt

logisch

vermoeiend

zonnig

luid

stil

Valerie Galle - Woorden onderzoeken: zn., bn., lw. en trappen van vergelijking.

14...