RozdziaŁ 17 WŁADZA Wojciszke PDF

Preview

Summary

Download RozdziaŁ 17 WŁADZA Wojciszke PDF

Description

ROZDZIAŁ 17 WŁADZA -władza – asymetryczna kontrola nad cenionymi zasobami w relacjach społecznych (Joe Magee, Adam Galinky):    



Istotą władzy jest kontrola zasobów – materialne, uznanie, aprobata społeczna, kontrola, opieka, wsparcie, informacja, umiejętności, Warunkiem jest to, żeby dane dobro było cenione, co oznacza jego niewystarczającą ilość, a w konsekwencji niedostępność, Ważność zasobów różni się ze względu na kraj np. jedzenie w kraju ogarniętym wojną jest cenne, a w kraju dobrobytu jest już oczywistością, Władza jest z natury asymetryczna – gdyby wszyscy mieli jednakową kontrolę nikt nie miałby władzy nad pozostałymi; władza jednostki jest tym większa nad pozostałymi im większa różnica w zdolności do kontrolowania zasobów oraz im bardziej są one wartościowe, Istnieje tylko w relacjach społecznych – trzeba mieć kogo kontrolować,

-władza często jest błędnie utożsamiana z wpływem społecznym czy przymusem, -władza jest podobna do statusu, ale władza jest własnością jednostki, a status własnością tego, co inni myślą o danej jednostce, Wyłanianie się hierarchii władzy -żadna jednostka nie jest w stanie zdobyć władzy w pojedynkę czyli bez poparcia grupy, -lepiej mówić o wyłanianiu się hierarchii władzy niż zdobywaniu władzy przez jednostkę, -podstawy władzy- klasyczna koncepcja zaproponowana przez Frencha i Ravena i ujednolicona przez Hinkina i Schriesheima wyróżnia pięć podstaw władzy: 











Przymus – zdolność do wywoływania niepożądanych przez podwładnych stanów rzeczy lub pozbawienia ich stanów pożądanych mierzona przekonaniami podwładnych, że przełożony jest w stanie utrudnić im pracę, Nagradzanie – zdolność do wywoływania stanów pożądanych przez podwładnych lub uwolnienia ich od stanów niepożądanych, mierzona przekonaniami podwładnych, że przełożonych jest w stanie wpływać na wysokość ich zarobków i awanse, Prawomocność – zdolność do wywoływania u podwładnych poczucia obligacji i odpowiedzialności, opiera się na normach przez nich wyznawanych i mierzona jest przekonaniami podwładnych, że przełożony potrafi wzbudzić w nich poczucie obowiązku, Fachowość – zdolność do wywoływania u podwładnych przekonania, że przełożony jest ekspertem, mierzona przekonaniami podwładnych, że jest on w stanie merytorycznie im pomóc, Akceptowanie – zdolność do wywoływania u podwładnych poczucia, że są akceptowani i doceniani przez przełożonego, mierzona przekonaniami podwładnych, że jest on w stanie sprawić, że poczują się akceptowani, Tabelka str. 427,

-grupy wyłaniają lidera nie zawsze, ale tylko wtedy, kiedy wynikające z tego korzyści przeważają nad stratami, -grupa wyłania obiecujących kandydatów na lidera na podstawie ich:    

Aktywności społecznej – stopnia zaangażowania w życie grupy, Kompetencji merytorycznych – spostrzegania zdolności jednostki do poradzenia sobie ze specyficznymi zadaniami grupy, Kompetencji społecznych – zdolności do przewodzenia ludźmi i koordynowania ich poczynań, Przewidywania korzyści z ich działań dla członków grupy, a wiec oczekiwania, że lider będzie sprawiedliwie dzielił zasoby,

-potem następuje zróżnicowanie władzy jednostek – grupa oczekuje większej aktywności od tych , co spełniają ww. kryteria, -wyłaniający się lider zaczyna podejmować działania, które polegają na:    

Koordynowaniu działań grupy przez podział pracy i wyznaczaniu celów poszczególnym jednostkom, Ww. prowadzi do maksymalizacji władzy lidera, powiększenie zasobów grupy, dzielenie zasobów między poszczególnych jej członków,

-władza jest mechanizmem samowzmacniającym się, -kontrola nad innymi zawsze staje się ostatecznie celem samym w sobie, ale liderowi wydaje się, że jego działania ukierunkowane są na dobro grupy, -grupie jawi się to jako nieuprawomocniona tendencja do monopolizowania władzy, -Kto zdobywa władzę:   

jednostki dobrze widoczne, często obecne w grupie i aktywne, jednostki uważane za kompetentne merytorycznie i społecznie, jednostki uważane z uczciwe i sprawiedliwe,

-cechy osobowości w małym stopniu przyczyniają się do zdobywania pozycji lidera – taki pogląd długo funkcjonował; teraz – wielka piątka – ekstrawersja, neurotyzm, ugodowość, sumienność i otwartość na doświadczenia – nie mogą występować samodzielnie, ale w grupie, Jak władza zmienia ludzi -władzą manipuluje się na trzy sposoby:   

zaaranżowana sytuacja, że jedna wylosowana osoba faktycznie władzę otrzymuje, a druga zostaje jej podporządkowana, można ludzi prosić o przypomnienie sobie i opisanie przeszłej sytuacji, w której sami sprawowali władzę bądź byli jej podporządkowani, można w ludzki umysłach aktywizować treści związane z wysoką lub niską pozycją władzy,

-władza to pewien stan umysłu silnie skojarzony z określonymi emocjami, sposobami myślenia o świecie, sposobami postępowania, -Keltner uważa, że nieodłączną składową władzy jest dostęp do zasobów materialnych i psychicznych oraz swoboda działania, rozumiana jako brak ograniczeń czy to w sensie oczekiwań innych ludzi czy nakazów norm społecznych, -system dążenia – reguluje zachowanie dotyczące nagród i pozytywnych możliwości i wiąże się z ogólnym wzrostem wrażliwości na bodźce pozytywne; aktywizowany u osób obdarzonych władzą; patrzenie na świat z perspektywy kota wśród myszy, -system hamowania – reguluje zachowanie związane z zagrożeniami i karami i wiąże się ze wzrostem czujności oraz wrażliwości na bodźce negatywne; aktywizowany u osób poddanych władzy; patrzenie na świat z perspektywy myszy wśród kotów, -badania Wojciszke i Baryła – sprawowanie władzy podnosi nastrój, bycie poddanym cudzej władzy go obniża; władza podnosi też samoocenę, -Keltner – ludzie u władzy pozostają w lepszym stanie emocjonalnym niż osoby jej poddane, są bardziej zadowoleni, szczęśliwsi, bardziej optymistyczni; dzieci popularne wśród rówieśników mają mniejszą skłonność do przeżywania smutku czy poczucia winy, -we władzy ważny jest też gniew – osoby, które wyglądają na zagniewane np. częściej wygrywają w negocjacjach i częściej ludzie się im podporządkowują, -osoby u władzy są bardziej skłonne do powierzchniowego i stereotypowego myślenia o swoich podwładnych niż odwrotnie:  

władca mniej zależy od poddanych niż odwrotnie, władca jeden a poddanych kilku – nie jest w stanie myśleć o nich w sposób zindywidualizowany,

-stereotypizacja bez namysłu – polega na automatycznym pomijaniu informacji sprzecznych ze stereotypem – osoba u władzy nie zwraca uwagi na inteligencję swojej sekretarki, gdyż i tak nic ważnego nie zależy od tej jej cechy, -stereotypizacja z rozmysłem – polega na celowym zwracaniu uwagi na informacje zgodne ze stereotypem – osoba u władzy z rozmysłem poszukuje oznak niesamodzielności u swojej sekretarki, by utwierdzić się w przekonaniu, że nadaje się ona tylko na to stanowisko, -większa stereotypizacja u osób u władzy może być spowodowana tym, że pozostają w bardziej pozytywnym stanie emocjonalnym i tym samym nie spodziewają się nadchodzących zagrożeń i powodują demobilizację umysłową – sekretarka jest niekompetentna więc nie zagraża mojemu stanowisku w żaden sposób, -efektem pozytywnego nastroju jest też zdolność do myślenia abstrakcyjnego – widzimy krzesło nie jako krzesło, ale w szerszej perspektywie jako mebel, -nieoczywistą konsekwencją bardziej abstrakcyjnego myślenia ludzi u władzy jest opieranie sądów moralnych raczej na ogólnych regułach orzekających, co jest dobre, a co złe, nie zaś na rzeczywistych

konsekwencjach tych zasad dotykających konkretnych osób – szefowie skłonni są trzymać się ogólnych zasad, podwładni natomiast uznawać wyjątki od reguł, -osoby obdarzone władzą bardziej intensywnie przetwarzają informację istotną dla aktualnie realizowanych celów, pomijają informacje również obecne w danej sytuacji, ale pozbawione znaczenia z punktu widzenia bieżących celów, -szefowie stają się nadwrażliwi na nagrody i pozytywne możliwości, niewrażliwi na kary i zagrożenia, -optymizm u ludzi często bywa zgubny, ponieważ nasila złudzenie kontroli, -władza nasila skłonność do działania i wtedy kiedy nie ma ono społecznego charakteru i kiedy ma charakter prospołeczny bądź aspołeczny, -władza nasila dowolną już istniejącą motywację do działania, ponieważ posiadanie władzy jest silnie skojarzone ze zdolnością i motywacją do osiągania celów, -badania potwierdzają, ze po aktywizacji władzy rośnie skłonność ludzi do postępowania w trakcie negocjacji w zgodzie z własnymi upodobaniami, -władza nie zmienia ludzi, ale raczej wydobywa z nich to, co już w nich wcześniej tkwiło, -Keltner: 

 

nieodłączną konsekwencją władzy jest tendencja do rozhamowania norm społecznych – im więcej władzy ma jednostka, tym bardziej skłonna jest postępować w taki sposób, jakby normy jej nie dotyczyły, ponieważ czuje się silniejsza od innych ludzi, którzy pilnują ich przestrzegania, osoby u władzy są mniej skłonne do ulegania opinii większości (konformizmowi) dzięki czemu stają się bardziej twórcze w proponowanych przez siebie rozwiązaniach, osoby u władzy mniej skłonne do empatii i przyjmowania cudzej perspektywy,

-ludzie u władzy mają większą skłonność do instrumentalnego traktowania ludzi – traktowania jak pozbawionych autonomii narzędzi służących do osiągania własnych celów, -czy władza zmienia ludzi? – w pewnych rodzajach sytuacji zmienia, a w innych ten wpływ zanika; moderatorami wpływu władzy mogą być:   

stabilność relacji władzy – prawomocność czyli czy różnice władzy są uzasadnione na gruncie obowiązujących w danym społeczeństwie norm, przejrzystość władzy – przyczynia się ograniczenie władzy w czasie, możliwe, że niektóre cechy osobowości,

-jeśli osoba sprawująca władzę czuje się zagrożona na swojej wysokiej, ale niepewnej pozycji, zaczyna jej bronić, podpisuje się pod różnymi mitami legitymizującymi jej władzę – lepiej myśli o własnych kompetencjach, gorzej zaś o kompetencjach podwładnych i jest ogólnie bardziej skłonna narzucać swoją wolę innym – rodzice w stosunku do dziecka, kiedy zaczynają krzyczeć i okazywać agresję, im mnie kompetentnie czuje się szef tym bardziej skłonny jest do agresji w stosunku do podwładnych, Natura władzy

-komplementarność pozycji władzy – w zależności od pozycji ludzie się do niej przystosowują; badania wykazały, że ludzie spontanicznie dopasowują się do partnera dominującego w taki sposób, że przyjmują skurczoną pozycję ciała, do partnera uległego zaś w taki, że przybierają posturę ekspansywną, -ludzie wykształcają komplementarne oczekiwania względem przełożonych i podwładnych, spodziewając się wysokiego poziomu wykonania zadania po tych pierwszych, a niskiego po tych drugich, -dokładnie to samo zachowanie jest inaczej interpretowane w zależności od tego, kto je wykonuje – szef robi coś, bo chce, pracownik bo musi, -komplementarność władzy prowadzi do samowzmacniania się władzy:    

osoby obdarzone władzą nakazują jakieś zachowanie, a osoby poddane władzy nakazy te spełniają – badania Miligrama nad posłuszeństwem wobec autorytetu (rażenie prądem), osoby u władzy stawiają większe żądania, osoby im poddane im ustępują, pomniejszając swoje wymagania – władcy zyskują, a poddani tracą i pogłębia to asymetrię pomiędzy nimi, asymetryczny udział w życiu grupowym – osoby u władzy częściej zabierają głos i są bardziej widoczne w życiu społecznym, ideologie usprawiedliwiające nierówności społeczne- np. merytokratyczna – władza trafia do tych, którzy na nią zasługują ze względu na posiadane kompetencje,

-większość życia spędzamy w grupie ludzkiej liczącej około 150 osób, -hierarchie są korzystne z punktu widzenia psychicznych potrzeb jednostek, zapewniają porządek, czynią świat przewidywalnym, co umożliwia poczucie kontroli cenione przez większość ludzi, -władza społeczna – asymetryczna kontrola nad cenionymi zasobami; jest możliwa tylko w jakieś relacji społecznej, -władza osobista – możliwość realizowania własnych celów niezależnie od wpływu i kontroli innych ludzi, wolność od cudzej władzy społecznej; prowadzi do większej stereotypizacji, -w obu przypadkach po aktywizacji włącza się system dążenia, -oba rodzaje władzy przeważnie nakładają się, ale jeśli je rozdzielić większość ludzi nie dąży do powiększenia władzy społecznej, ale większość dąży do powiększenia władzy osobistej, -w społeczeństwach kolektywistycznych i hierarchicznych maksymalizacja władzy społecznej często bywa jedynym sposobem uwolnienia się od władzy innych, -czy władza deprawuje?    

Osoby obdarzone władzą lepiej funkcjonują intelektualnie i zadaniowo – poprawia się ich zdolność myślenia abstrakcyjnego i długofalowego, polepsza się ich stan emocjonalny, Pogarsza się funkcjonowanie społeczne – spada skłonność do przestrzegania norm społecznych i uwzględniania punktu widzenia osób poddanych władzy, Rośnie skłonność do ryzykanctwa kosztem innych ludzi,



Władza jest w stanie zdeprawować każdego,

Przywództwo -zwiększa się szansa na wyłonienie lidera gdy:      

Rośnie wielkość grupy, Warunki zmieniają się w taki sposób, że osiągnięcie celu grupy wymaga kooperacji i koordynacji, wskutek samego wzrostu rozmiaru zadania lub konieczności specjalizacji, Pojawia się współzależność społeczna – indywidualistyczne zyski poszczególnych członków grupy zależą od reszty członków, Pojawia się nierównomierność zysków poszczególnych członków grupy, Pojawia się zewnętrzne zagrożenie dla realizacji celów grupy lub jej istnienia, Grupa ma dostęp do jednostki dysponującej doświadczeniem w roli przywódcy,

-dwa czynniki leżące u podstaw zróżnicowania zachowań lidera: zadaniowy i społeczny styl kierowania: 



Zadaniowy – stopień, w jakim lider koncentruje się na osiągnięciu merytorycznych celów grupy poprzez definiowanie i organizowanie roli własnej i podwładnych oraz utrwalanie jasno określonych wzorców i kanałów komunikacji, Społeczny – stopień, w jakim lider dba o dobrostan podwładnych, okazuje im troskę i szacunek, wspiera ich i docenia,

-społeczny jest bardziej skuteczny pod niemal każdym względem – większe zadowolenia podwładnych i lepsze jego ocenianie ze strony podwładnych, ale brak danych na temat większej produktywności, -Burns – podział na przywództwo transakcyjne i transformacyjne; miałyby być sobie wzajemnie przeciwstawne, -Bernard Bass – dobry lider ujawnia oba typy przywództwa; -przywództwo transkacyjne – skupia się na wymianie między przełożonym (pochwały, premie, awanse), a podwładnymi (praca, wysiłek, czas); składają się na nie:   

Zasadne nagradzanie Aktywne zarządzanie przez wyjątki – monitoruje postępowanie podwładnych i reaguje w razie popełnianych błędów i karze jeśli zachodzi taka potrzeba, Pasywne zarządzanie przez wyjątki – dokonuje korekty zachowań podwładnych, ale dopiero kiedy problemy już narosną i się skumulują,

-przywództwo transformacyjne – styl kierowania pożądany w czasach zmiany wymagający plastycznego reagowania na nowe wyzwania pojawiające się przed zespołem; przekształcenie pracowników i ich rozwój; składają się na nie:   

Wpływ ideowy – komunikowanie przez lidera wartości i misji organizacji oraz jego charyzmatyczne zachowania, Inspiracja motywacyjna – artykułowanie wizji i inspirowanie podwładnych do nowych dziłąń, Stymulacja intelektualna – stymulowanie twórczości podwładnych przez przeformułowywanie problemów,



Zindywidualizowana koncentracja na pracowniku – funkcjonowanie przełożonego w roli trenera i przewodnika,

-Fred Fiedler badał demokratyczny i autokratyczny styl przywództw (przypominają społeczny i zadaniowy); stworzył zależnościowy model przywództwa, który zakłada, że: 

 

Względna skuteczność obu stylów przywództwa zależy od stopnia, w jakim sytuacja sprzyja liderowi, przy czym stopień kontroli lidera nad sytuacją wynika jego relacji z podwładnymi – czy jest akceptowany, lubiany itd. Skuteczność zależy od struktury zadania – kontrola lidera rośnie, gdy cele grupy są jasno określone, Zależy od władzy lidera wyznaczanej wielkością nagród i sankcji, którymi on dysponuje oraz jego pozycją w zewnętrznej hierarchii władzy,

-Fiedler założył, że:  

Styl zadaniowy – jest skuteczny w warunkach bardzo sprzyjających oraz w warunkach bardzo niesprzyjających, Styl społeczny – jest skuteczny w warunkach umiarkowanie niesprzyjających liderowi,

Teoria reaktancji -stworzona przez Jack Brehma, 1. Odebranie człowiekowi swobody działania, myślenia lub odczuwania bądź samo zagrożenie takim odebraniem powoduje stan reaktancji (oporu psychicznego), czyli nieprzyjemnego napięcia emocjonalnego. 2. Reaktancja jest tym większa im:    

Im wyższa jest zablokowana możliwość działania, Im większa jest liczba zablokowanych możliwości, Im większe jest zagrożenie swobody działania, Im bardziej nieoczekiwane lub niedawne jest zagrożenie swobody wyboru.

3. Konsekwencją reaktancji jest:   

Motywacja do działań odbudowujących zagrożoną swobodę wyboru, Wzrost atrakcyjności zagrożonej możliwości działania, myślenia czy odczuwania, Niechęć lub agresja w stosunku do osoby ograniczającej swobodę wyboru.

-reaktancja jest jednym z wyjaśnień odporności na perswazję,...