Stachowski r. 9 - Psychologia Poznawcza PDF

Preview

Summary

Download Stachowski r. 9 - Psychologia Poznawcza PDF

Description

Rozdział 9: Psychologia Poznawcza: Rewolucja czy Ewolucja Pozapsychologiczne źródła psychologii poznawczej Maslow nazywał psychologię humanistyczną “trzecią psychologią” Psychologia poznawcza również była tak nazywana - miała wywołać rewolucję w psychologii 1948 - Data metaforycznego początku rewolucji sympozjum w Hixon, na temat mózgowych mechanizmów zachowania 11. września 1956 - powstanie psychologii poznawczej podczas sympozjum w MIT: - Karl Lashley - wykład o kolejności następstw w zachowaniu - Allen Newell i Herbert Simon - program komputerowy procesu myślenia - Avram Noam Chomsky - mówił o słabych stronach bieżących teorii języka Schemat S-R podkreślał brak zainteresowania czynnikami wewnętrznymi (tym, co pomiędzy S i R) Hipoteza o ścisłym i jednoznacznym związku między bodźcami i reakcjami okazała się złudna, bo w tych samych warunkach eksperymentalnych reakcje okazywały się uporczywie zmienne Przyczyniło się to do intensywnego rozwoju metod statystycznych w psychologii. Procesy pośredniczące między bodźcem i reakcją nazwano zmiennymi pośredniczącymi Woodworth i Schlosberg uważają owe zmienne pośredniczące za skomplikowane procesy nerwowe, w których czynności ośrodków niższych (np. silne wzruszenie) splatają się z pracą najwyższych pięter OUN Tolman jest zaliczany do behawiorystów, ale jest to behawioryzm bardzo zrewidowany; Tolman był też jednym z psychologów, którzy pojęciu zmiennej pośredniczącej nadali interpretację wyraźnie poznawczą i oswoili psychologów z myślą, że zachowanie nawet u zwierząt może mieć charakter nie tylko reaktywny, ale także celowy Tomaszewski - psychologia poznawcza to nie taki sam nurt jak behawioryzm, czy psychoanaliza - nie ma tu ani zwartego systemu twierdzeń, ani wyraźnych założycieli, czy twórców, uczniów i mistrzów. Powstanie psychologii poznawczej to proces ewolucji myśli psychologicznej, wyrażającej się w różnych teoriach o wąskim zasięgu 1967 - wydanie “Cognitive Psychology” (Ulric Neisser) - psychologia oficjalnie uznała się za naukę kognitywną Poznaniem Neisser nazywa wszystkie procesy, dzięki którym wejście sensoryczne jest przekształcane, redukowane, przetwarzane, magazynowane, odtwarzane i wykorzystywane. Odnosi się ono do tych procesów nawet wtedy, gdy przebiegają one pod nieobecność bodźców zewnętrznych. Przedmiotem zainteresowania psychologii są wyższe czynności psychiczne - m.in. wrażenie i spostrzeganie, pamiętanie, uczenie się, rozwiązywanie problemów i język. Podstawa psychologii poznawczej - teoria informacji - pochodzi z dziedziny techniki komputerowej Pobudką do dokonania zmian w psychologii w okresie 1948-1956 były przyczyny o charakterze konceptualnym, mające swoje źródło pozapsychologiczne

Powrót do języka psychologii pojęć skazanych przez behawioryzm na banicję Zmienna pośrednicząca ulega podziałowi: - zmienna pośrednicząca - wytwarzany przez cz. zewnętrzne Przykład: popędy, np. głód - konstrukt hipotetyczny - wyraża coś więcej niż relacja empiryczna aka. wyraża znaczenie nadmiarowe (wytwarzany jest przez czynniki wewnętrzne) Przykład: lękliwość - jest mniej lub bardziej trwałą dyspozycją, która istnieje u jednostki niezależnie od cz. zew.

Zmienna pośrednicząca to po prostu fikcyjne pojęcie, które nie odnosi się do żadnego realnego bytu. Faktycznie więc nie jest ona żadnym mediatorem między S, a R. Jest odzwierciedleniem tego, jak sobie badacz wyobraża strukturę zachowania badanego organizmu (jest to uproszczony opis, który jest jednak bardzo wartościowy) Kontrowersyjne pojęcie zmiennej pośredniczącej jest powrotem do języka skazanego sprzed Watsona

Czy istnieje paradygmat poznawczy w psychologii? Podejście poznawcze stało się dominujące i stopniowo objęło wszelkie dziedziny psychologii Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na pytanie o paradygmat poznawczy: - psychologia poznawcza powstała w wyniku ewolucji, nie rewolucji (tak jak zawsze dzieje się to w przypadku paradygmatu) - być może tworzy się fundament dla dokonania przełomu, ale przełom sam w sobie się nie dokonał

Proces poznawczy jako przetwarzanie informacji Nurt psychologii poznawczej - model przetwarzania informacji oparty na metaforze komputerowej - rdzeń psychologii, wyznaczający kierunek badań eksperymentalnych Psycholog społeczny buduje formalny (abstrakcyjny, logicznie spójny, wyidealizowany) model Trafność teoretyczną modelu określa jego logiczna spójność wewnętrzna. Z modelu formalnego można zawsze wyprowadzić jakieś twierdzenia o rzeczywistości w formie hipotez Następnie można poddać te hipotezy weryfikacji empirycznej Psycholog poznawczy wychodzi z założenia, że wyższe procesy umysłowe człowieka można scharakteryzować jako procesy poznawcze, które w swej istocie są procesami przetwarzania informacji Model procesu poznawczego jako przetwarzania informacji (Neissner) - założenia: 1. To co przetwarza jednostka zależy od tego jakie b. zew. do niej docierają 2. Przetwarzanie informacji odbywa się na każdym stadium (stadium np. w S-R stadia S i R) i jego wynik w fazie wcześniejszej ma wpływ na przetwarzanie informacji w fazie późniejszej Procesy poznawcze pośredniczą między bodźcem S i reakcą R.

Psychologia poznawcza jako umiarkowany behawioryzm Nie jesteśmy świadomi działania procesów pamięciowych - Przedstawiciele amerykańskiej psychologii poznawczej twierdzą, że kiedy ludzie starają się składać sprawozdanie dlaczego coś zrobili to wymyślają sobie na to pradopodobną treorię, a nie dochodzą do prawdziwego powodu To nie proces myślenia, lecz jego wynik pojawia się samorzutnie w świadomości. Analiza sytuacji i ocena otoczenia przebiegają głównie na poziomie nieświadomym - Czyli to, co Wundt nazwał swoim “grzechem młodości” okazało się paradygmatem ekperymentalnym psychologii poznawczej W skrajnym przypadku chcielibyśmy dysponować tak precyzyjnymi modelami tych procesów poznawczych, żeby modele te rzeczywiście mogły wytwarzać przewidywane zachowanie na podstawie informacji zawartej w bodźcu Watson-behawiorysta również pragną dla psychologii takich modeli, tylko 60 lat wcześniej. Nadejście psychologii poznawczej nie było rewolucyjnym stworzeniem nowego paradygmatu na gruzach behawiorystycznego, ale pojawieniem się nowej formy behawioryzmu na podłożu techniki komputerowej. Rewolucja w psychologii - poza założeniem przez Wundta samej psychologii - to złudzenie...