Sztuka chińska-notatki_opatrzone_dziełami PDF

Preview

Summary

tPl Sztuka rozpoznawanie ozdobnych itp. obrazki na egzaminie! przyda pytania na egzaminie otwarte Antologia Estetyka ornamenty, inskrypcje, zdobienia i motywy okres Shang, Legenda o Wielkim Yu z dla z za Shuna Yu nowe koryta rzek i w ten powodziom, czemu na cesarza na cesarza, ale pod koniec dynasti...

Description

tPl Sztuka chińska - rozpoznawanie nurtów, ornamentów, motywów ozdobnych itp.  będą obrazki na egzaminie! - przyda się obecność - pytania na egzaminie – otwarte ++ Antologia – Estetyka chińska

Brązy starożytne: - Rączki/uszy, ornamenty, inskrypcje, zdobienia i motywy zwierzęce, okres Shang,

- Legenda o Wielkim Yu – trójnogi z brązu dla każdego z dziewięciu regionów.  za czasów Shuna Yu wytyczył nowe koryta rzek i zapobiegł w ten sposób powodziom, dzięki czemu poszedł na następnego cesarza  przechodziły na każdego cesarza, ale zaginęły pod koniec dynastii Zhou  szukał ich między innymi Qin Shihuangdi oraz Wu Zetian

+ na trójnogach miało być wyryte to, co było charakterystyczne dla regionu + kształty zapożyczone z ceramiki neolitycznej + Obróbka metali w północnych Chinach – przed 2000 r. pne; początek epoki brązu – ok. 1700 r. pne + ok. 1500 r. pne – kultura epoki brązu rozpowszechniona w Chinach północnych, centralnych i wschodnich @@@ Dynastia Shang - stolica w Anyang (końcowy okres Shang – rozwinięta kultura brązu) Stanowiska archeologiczne: - Erlitou (ok. 1900-1600r pne) najwcześniejsze znane przedmioty z brązu, 1700-1600 - Erligang (ok. 1500-1300 r. pne) - Anyang (1320-1045 r. pne) – w pełni dojrzała kultura brązu Okres brązu: Shang, Zhou, Wiosny i Jesienie – Walczące królestwa (ok. XVI w – 221 r pne)

+ naczynia o przeznaczeniu religijnym wytwarzane w okresie Shang, potem pozostały, ale raczej nie zachowały się sposoby ich użycia. + kontynuacja między ceramika neolityczną a naczyniami z brązu (nie pojawiły się ot tak, same z siebie) Metody wytwarzania: - składane formy odlewnicze – gliniana forma, zatrzaskiwane i do środka wlewa się metal, potem się rozbija - -gotowy, brązowy negatyw; nóżki dospawane później - metoda wosku traconego (późniejsza) – wosk rozpuszcza się i wycieka otworem na dole – wykonywanie złożonych wzorów i pisma. Wszystko było odlewane, zapomnijcie o rzeźbieniu czegokolwiek w brązie!

@ Rodzaje naczyń (kształt, przeznaczenie) - Naczynia do przyrządzania potraw – li, ding +

Na gotowe potrawy

+

Do gotowania

+

Do wina

- Rozmiary – od kilkunastu cm do ponad metra wysokości, najcięższy – Houmuwuding; @ Ewolucja kształtów i wzornictwa - Okres sprzed Anyang: + cienkie naczynia + niezgrabny kształt + zdobienia wypukłe na pasach wokół naczynia - Późniejszy okres Shang

+ większe i cięższe naczynia + bardziej złożone zdobienia pokrywające większą część lub całość naczynia + płaskie reliefy na tle mniejszych wolut + elementy wypukłe + motywy zwierzęce (najczęściej nierealistyczne – ptaki, bawoły, smoki itp.)

Wczesne epoka Zhou: + niektóre kształty naczyń z Shang znikają, inne bardziej powszechne, inne ulegają zmianie + niższy poziom staranności wykonania + naczynia przysadziste, cięższe + zdobnictwo: grube kolce, żebra + motywy dekoracyjne: bardziej stylizowane, geometryczne + obce zapożyczenia + ornamenty: wstążki, wijące się linie

- Walczące królestwa (od. Ok. VII. W) + kształty naczyń mniej różnorodne, zmiany kształtów + gładka powierzchnia + zdobienia płaskie, geometryczne + zróżnicowanie materiałów: zdobienia inkrustowane + dzwony

- Maski taotie:

- Symetria - Mocno stylizowane, ewoluowały w stronę większego realizmu - Motyw ważny, ale nie wiadomo jak go zinterpretować - Cykady – wiara w odrodzenie przodka w świecie duchów

Zastosowanie brązów: - większość środków przeznaczonych na cele rytualne, duże zdolności organizacyjne władców - ogromne ilości (zwłaszcza w grobowcach), lecz jednocześnie wspaniałe wykonane – nie mógł ich wytwarzać każdy – przeznaczone dla elity politycznej (duże środki przeznaczane na cele rytualne) - pierwotne przeznaczenie brązów: rytualne - Shang: totemizm, szamanizm, Zhou – zwierzęta nie miały chronić ludzi, były siłami wrogimi. - od Shangdi (Shang) do Nieba Tian (Zhou) – instancja najwyższa, do której się zwracano przez pośrednictwo przodków; Niebo konstytuowało władzę cesarską; - kult przodków - pojawiają się inne przedmioty z brązu – elementy użytkowe, biżuteria itp. - Za czasów dynastii Han kult przodków schodzi na drugi plan  przekonanie o kosmicznej harmonii, mającej swój ekwiwalent w harmonii ziemskiej (system naczyń połączonych – zmieniasz jedno,

zmieniasz drugie); Napisy na brązach: - naczynia rytualne, dzwony - Początkowo krótkie (jeden, dwa znaki – rodzaj podpisu, znaku klanu, osoby, dla której wykonano naczynia), potem dłuższe, kilkuczęściowe – za czasów Zhou – data, zapis główny, dedykacja, zmniejszanie się funkcji religijnej napisów; - powody umieszczania: religijny, świecki - Grób pani Hao – jedna z żon władcy z czasów Shang, dowodziła wojskiem i wyprawiała się przeciw wrogom; - Data  „W dziewiatym miesiącu, pierwszej dekadzie, szczęśliwego dnia wushen” (Bu Qi gui, IX-VIII w. pne.) - formuła końcowa  „Ja, Wang, ośmielam się podziękować synowi niebios za prześwietny i szczodry dar. Z tej okazji odlałem trójnóg ding dla składania ofiar mojemu wielkiemu ojcu Jiu gongowi” (Shi wang ding, X-IX w. pne) - Inskrypcje te są ważne, ponieważ świadczą o ewolucji pisma; Dzwony a najstarsze rozważania o sztuce: - koniec VI w. pne – dzwony strojone - największy komplet – grób markiza Yi z państwa Zeng (koniec V w. pne); dziś w muzeum prow. Hubei  znaleziono ok. 50 dzwonów, największy – 50kg, służyły do wydawania precyzyjnego dźwięku (dzwony strojone) - dwa dźwięki wg. Miejsca uderzenia: podstawa miar muzycznych (dzwony bez serca) - dzwonki już w czasach Shang, ale małe, zwrócone ku górze, zamocowane na drewnianej belce; za Zhao dzwony większe, zwrócone ku dołowi; - dzwony mogły służyć do tworzenia muzyki, bądź strojenia innych instrumentów;

- Muzyka jako jedna z „sześciu sztuk”; związek ze światopoglądem konfucjańskim  etykieta i rytuały, muzyka, strzelanie z łuku, kierowanie wozami bojowymi, pismo i arytmetyka: LUB - od Konfucjusza: pieśni, dokumenty historyczne, etykieta, muzyka, przemiany, roczniki - Xunzi – cały rozdział poświęcony muzyce; „muzyka ma zdolność wprowadzania ładu w naturze i

społeczeństwie” - Zwierzęta znają muzykę, ale nie znają tonów, nie odbierają modulacji; prości ludzie – xiaoren – znają muzykę, rozpoznają modulację, ale tylko te tony, które sprawiają im przyjemność – traktują muzykę jako rozrywkę, nie odbierają jej prawdziwej formy – ta dostępna jest tylko mędrcom; „Dawni królowie, gdy smutek panował wielki, wyrażali swój żal zgodnie z obyczajami; gdy radość panowała wielka, wyrażali swą wesołość zgodnie z obyczajami” „ To dzięki muzyce dawni królowie w sposób wyrafinowany oznajmiał swą radość”  nie można wyrażać emocji w sposób niekontrolowany, jakkolwiek – to przywara ludzi niemoralnych, powstaje chaos; mędrzec potrafi zachować umiar i harmonię, wyrażając swą radość w stonowanej formie poprzez muzykę; - Tradycyjnie pięć tonów, każdy ma związek z rządzeniem państwem – jeden dla władcy, drugi dla ministrów, trzeci dla ludu itd. - muzyka odzwierciedla styl rządzenia i z muzyki można wyczytać, jak rządzony jest kraj i czy władca jest cnotliwy lub może odkryć problemy z państwem, z danym regionem; - muzyka narzędziem wychowania – wprowadza ład kultury; naucza właściwego postępowania człowieka we wszechświecie; Podstawowe założenia: - sztuka jako spontaniczna ekspresja przeżyć powstających wskutek kontaktu umysłu ze światem - sztuka wartościowana pod względem moralnym? - rola społeczna i polityczna sztuki - sztuka ujawnia podstawowe zasady funkcjonowania społeczeństwa i przyrody;

17.10.2013 SZTUKA: - wartościowana pod względem moralnym  ważna jest moralna dojrzałość, ważniejsza od geniuszu artystycznego - ważna rola społeczna sztuki – rozwijanie potencjału człowieka, służy wychowaniu ludzi i zachowaniu ładu politycznego, ładu w świecie; - sztuka odzwierciedla prawidła działania wszechświata – pozwala zrozumieć zarówno wszechświat, jak i społeczeństwo; - po dynastii Han – twórca indywidualny, ekscentryczny, wartości estetyczne zaczynają być ważne  rozwój malarstwa i kaligrafii (nie jest wyraźny wątek konfucjański – moralny); - rzeźba – rozwinęła się w Chinach za sprawą buddyzmu (wpływy obce); CERAMIKA I PORCELANA: Ceramika neolityczna: - Figurki grobowe – mingqi – epoka Han-Ming;

Kultura Peiligang (6000-6500 r pne.)

Kultura Yangshao (5000-3000 r pne)

Kultura Dawenkou (4000-2500 r. pne)

Kultura Longshan (3000-2000 r. pne)

Figurki grobowe: - prócz figurek, składano także ofiary ludzkie i zwierzęce – w grobowcu Pani Hao znaleziono szkielety 5 psów; w innym grobie z podobnego okresu znaleziono szkielety niemal 30 ludzi; nie zawsze były to ofiary przemocy – niekiedy służący odbierali sobie sami życie (ot, idziemy za pracodawcą); - koło Anyangu – pozostałości lekkich wozów zaprzężonych w konie, złożonych w specjalnej komorze; - z czasem – zanik tradycji składania krwawych ofiar – wciąż jednak była potrzeba zaopatrywania w błyskotki, biżuterię, narzędzia, naczynia itp.; z tym, że teraz zamiast towarzystwa ludzi, zwierząt i wielkich przedmiotów zaczęły pojawiać się miniaturki z drewna, a potem z ceramiki (odkrycie na obszarze państwa Chu – II połowa okresy dynastii Zhou); Mawangdui (Hunan); - Strój; w epoce Zhou – figurki drewniane, od Han – zmiana na glinę, używano form, czyli produkcja masowa; glina używana w okresie Han do Ming, potem zastąpienie papierem – wpływ buddyzmu przekonanie, że to ogień przenosi na druga stronę; - Figurki – przedstawienie codziennych czynności – granie w liubo, pranie, miniaturki kuchni i pieca, wóz i studnia, pola ryżowe, chlewy ze świnkami, figurki psów; - Figurki z okresu Tang – figurki kobiet pulchnych (moda taka, no); Yang Guifei – konkubina cesarska – od VIII w. pojawia się moda na portretowanie pulchnych kobiet, w wydekoltowanych strojach; kontakty z zachodem – zachodni krój strojów; - Znaczenie koni – walka z koczownikami – czasy dynastii Han; - 139 r. pne – Zhang Qian – wyprawa poza Chiny – dociera do Fergany; Trzy rodzaje cramiki: - Ceramika trójkolorowa: Tang - Porcelana celadonowa: Song

- Porcelana biało-niebieska: Yuan, Ming, Qing; - porcelana trójkolorowa – sancai; biała porcelana pokryta szkliwem (brąz, złoto, zielony – kobalt, żelazo, krzemian miedzi); - Ceramika typu Yue – wypalana w wysokiej temperaturze, na południu Chin; pokryta szkliwem – brąz lub oliwka; III lub IV w. ne - porcelana biało-niebieska (ginghua); początki – Yuan (1279-1368), techniczna doskonałość: Qing (1661-1722)

- Rzeźba – tylko w kontekście religijnym; woleli odlewać w brązie i zajmować się ceramiką, rzeźba średnio im szła; - Płaskorzeźby Han; Shang – szkliwienie

Qin-Han – Yue

Sui-Tang – porcelana Xing (tutaj - sancai)

Song – seladon

Qing – biało-niebieska - Słupy kamienne - que; podrabianie drewnianych konstrukcji; epoka Han; - Rzeźby pełne – pojawiły się później niż przedmioty z brązu, były słabiej wykonane, z mniejszą maestrią; same bryły, bez większych szczegółów; - Świątynie wykute w skale: Dunhuang, Yungang, Longmen;

Rzeźba buddyjska: - najbardziej rozwinięta rzeźba w tym kontekście buddyjskim; wpływy indyjskie mieszają się z lokalnymi, rodzimymi; V w. – Yungong – zmiana w rzeźbie pod wpływem rodzimej tradycji, znika ciało pod szatami, więcej fałd; coraz więcej fałd, z bryły ciała zostają tylko głowa i ręce; rzeźby kontrastują z płaskorzeźbami; Longmen, VII w.  schematyczność postaci, mniej doskonałe rzeźby (większa popularność materiałów bardziej plastycznych); Dunhuang – sławne malarstwo i freski buddyjskie; KALIGRAFIA I MALARSTWO - Początki edukacji w duchu konfucjańskim – dynastia Han; po rozpadzie cesarstwa konfucjanizm stracił pozycję dominującą; system selekcji został wprowadzony ponownie i ulepszony za czasów SuiTang  za czasów Wu Zetian; za czasów Ming system stał się bardzo skostniały – forma eseju baguwen; za czasów Qing system edukacji dalej działał, oferując wiedzę konieczną do egzaminów, ale było zbyt wielu urzędników niższego szczebla, a urzędów niewiele; - Ideał amatora – konfucjańscy literaci odrózniali się w ten sposób od malarzy-rzemieślników dworskich; - Egzaminy – literaci musieli znać kanon konfucjański, nie tylko treść, ale i kanoniczne komentarze; musieli umieć pisać; Dwa wymiary życia literatów; - uczestnictwo w życiu społecznym; ideał urzędnika, człowiek szlachetny – junzi; realizowanie wartości konfucjańskich; - wycofanie z życia publicznego, eskapizm, skupienie się na sztuce; - chu shu – literaci realizowali się jako cai zi  utalentowani uczeni; działalność artystyczna; ideał ten ukształtowany w okresie podziału po dynastii Han; = sprzyjanie indywidualizmowi, wymiarowi wewnętrznemu człowieka = pojęcie „fengliu” – wolność, swoboda, elegancja, życie w zgodzie ze sobą, nie innymi ludźmi;  Tao Qian, Yuanming; = za czasów 6 królestw – niestabilna sytuacja polityczna – częste przypadki wycofania się z życia publicznego (bycie urzędnikiem niebezpieczne); gdy sytuacja się ustabilizowała, wycofanie nie było tak kategoryczne; = Li Bai – geniusz (?); w pewnym momencie chciał być urzędnikiem, ale i tak nie przyszedł na egzamin; podróżował, zajmował pomniejsze stanowiska, pisał wiersze i chlał na umór; - literaci lubili się postrzegać jako amatorów (w odróżnieniu od rzemieślników); - ceniony był umiar i harmonia; sztuka była ok., pod warunkiem, że była szlachetna – poezja, kaligrafia, malarstwo – dobrze było się tym zajmować, ale nie można było zajmować się tylko tym – miał być dodatek, nie esencja; kto żyje ze sztuki, przestaje być literatem, zaczyna być rzemieślnikiem; - ogromna wiedza literatów, znajomość wielkiej liczby tekstów (cytaty, aluzje); - malarstwo i kaligrafia – praktykowali latami, uczyli się pisać, potem kopiować dzieła mistrzów, a potem sami zaczynali napierdalać znaczki for the glory of Satan. - do kaligrafii używano zwykłe pismo chińskie (podstawa wykształcenia); poezja nie była tylko częścią spotkań towarzyskich; znajomość księgi pieśni była esencjonalna; - dzieło sztuki można było stworzyć z potrzeby serca, ale również jako element podziękowania za przysługę, podarek, albo sposób podtrzymania więzi; np. ludzie na wysokich stanowiskach dzisiaj obdarzają różne duże firmy swoją kaligrafią jako podziękowanie za współpracę; - w konfucjanizmie wartośc człowieka definiuje się przez pryzmat relacji z innym człowiekiem (człowiek jest wartościowy nie sam w sobie, ale poprzez opinię innych); - nawet gdy ustanowił się kult indywidualności i odrzucania konwencji, była to tylko poza, ściema  tzw. Czyste rozmowy „gingtan” – możliwość błyśnięcia swoją erudycją i tym, jak się pięknie napierdala wiersze; różne tematy – można było na przykład pogadac o konkretnej postaci, omówić, cZy jest wystarczająco wytworna, czy ma odpowiedni publiczny wizerunek, albo obrobić dupę, no

- dzieła literatów jednocześnie miały być świadectwem autorów – taki lans, wiadomo było, że będą oceniane; sztuka była konsumowana w wymiarze publicznym, a nie tylko indywidualnym; Kaligrafia i malarstwo: Tzw. „cztery skarby pracowni uczonego” - tusz – mo – produkowany od czasów dyn. Han z sadzy sosny i oleju drzewa tong; - pędzelek – bi – wg. Legendy wynalazek przypisywany generałowi Meng Tian (dyn. Qin) - papier – zhi – II w. pne - kamień do tuszu – yan – najstarszy: Han Pieczęcie: na przykładzie obrazu Han Gan;

Formy obrazów: - Zwój poziomy – Gong Kai (1222-1307), Zhong Kui i jego siostra w podróży: = takich zwojów nie ogląda się w całości, tylko rozwija od prawej do lewej - Zwoje pionowe – regularnie od X w., początek za Han; - strony z albumu – od czasu dyn. Sung; sztuka zyskuje osobisty wymiar i mniejszy format dobrze to ilustruje; - wachlarze: od dyn. Tang, wielka popularność: dyn. Song; ? Malowano na murach, na drewnie, na jedwabiu (V w. pne) i papierze (II w. pne); Na obrazach zaczynają pojawiać się wiersze – mogą dotyczyć sytuacji powstania dzieła, bądź być komentarzem dotyczącym jakości dzieła lub emocji wzbudzonych u widza; Do kaligrafii używano pisma urzędowego (dyn. Han, I w. pne) oraz pisma regularnego (dyn. Wei i dyn. Jin); Kursywa – epoka Wschodnia Han; pismo trawiaste – koniec Han; ignorowanie czytelności na rzecz estetyki;

Pismo trawiaste – ni cholery nie przypomina znaków; Najwazniejsze etapy rozwoju kaligrafii (Don Qichang, 1555-1636); - Dynastia Jin i Trzy Dynastie: yun (spontaniczność i harmonia, energia) = Wang Xizhi, Wang Xianzhi - Dynastia Tang: fa (zasady i reguły, dyscyplina) = Ouyang Xun, Yan Zhenqing; - Dynastia Song: yu(umysł, zamiar, idea – kaligrafia indywidualna, osobista) = Su Shi (Su Dongpo), Huang Tingjian, Mi Fu;

Kaligrafia Wang Xizhi, kursywa, jedno z najsłynniejszych dzieł kaligrafii chińskiej;

Antologia – o malowaniu pejzaży. Przedmowa. // Zapiski o sztuce pędzla – Jing Hao// Zapis tego, co widziałem i zasłyszałem o malarstwie – Guo Ruoxu; 21.11.2013 Okres Han: - malowanie na lace – papier jeszcze średnio rozpowszechniony, malunki na jedwabiu (najlepsze okazy malarstwa z okresu Han; czasem też na płótnie konopnym); - tematy malunków – portrety mędrców, nabożność synowska; sztuka figuratywna bardzo w duchu konfucjańskim; ilustracja poematów typu fu; chińskie kolonie w Korei – odkrywanie przedmiotów z laki w grobowcach Chińczyków (I w. pne – I w. ne)  Luolang, Shanxi  szczegółówe, realistyczne, pieczołowite, wystudiowane; - malowidła ścienne – zachowały się nieliczne; teksty mówią, że okres Han był okresem malarstwa ściennego; np. portrety ministrów wraz z ich cechami charakterystycznymi (+ inskrypcje – nazwisko, ranga)  na rozkaz cesarza Xuana; postacie – zmiany perspektywy: konie z profilu, ludzie przodem lub półprofilem, wrażenie ruchu; malowidła na cegle – odbitki – powielane przed wypalaniem  tworzenie podziemnych ścian grobowców (cegły puste w środku);  schematyczne przedstawianie, swobodnie pokazana natura, ruch, scenki rodzajowe, kontrastowość; - Yuandi z dynastii Liang – jak facet abdykował, kazał spalić 200 tys. Obrazów i ksiąg ze swoich kolekcji – utrata dzieł mistrzów tworzących w Nankinie; - Gu Kaizhi – cieszył się poważaniem, choć ekscentryczny, malunki na zwojach; „Admonicje nauczycielki udzielane damom dworu”; „Bogini rzeki Luo”;

http://www.chinaonlinemuseum.com/resources/Painting/GuKaizhi/admonitions.jpg LINK, BO WIELKIE TO. - inne materiały – malunki na parawanach, odbitki z kamiennych sarkofagów (krajobrazy, roślinność  6 przykładnych synów, nabożność synowska);  cieniowanie, ważna rola techniki pędzla; Epoka Tang; - największa doskonałość malarstwa figuratywnego – VII i VIII w.; racjonalizm – nie ma istot nadprzyrodzonych w malarstwie; malowanie portretów cesarzy i dworskich piękności;  mało oryginalnych dzieł zachowanych; - Yan Liben – ważny twórca, wysoki urzędnik na dworze cesarza Taizonga; na portrecie cesarza – olbrzymia szczegółowość, hierarchia, wyraźny światłocień, kontrastowe barwy, głębia obrazu, majestat cesarza; http://www.chinaonlinemuseum.com/resources/Painting/YanLiben/emperors.jpg - Inny ważny malarz: Wu Daozi (pierwsza połowa VIII w.); świetnie oddawał ruch, żywotność zwierząt – były bardzo realistyczne; technika pędzla – silny kontur nie znikał pod kolorem; malowidła o charakterze buddyjskim; http://www.chinaonlinemuseum.com/resources/Painting/WuDaozi/immortals.jpg

Co powinien oddać obraz. Czy mamy do czynienia z podobieństwem formalnym. Jakie są warunki, żeby obraz oddać za udany. Błędy w malarstwie Zagadnienie piękna. Co oznacza zrozumieć podstawową zasadę rzeczy.

05.11.2013 - Malarstwo – nie chodzi o fotograficzne odwzorowanie, ale uchwycenie istoty rzeczy. - Przedstawienie winno charakteryzować się techniczną maestrią; Zapiski o sztuce pędzla - obraz powinien oddać prawdę, ale nie musi to oznaczać prawdy zewnętrznej, ale zarówno ją, jak i prawdę wewnętrzną, ducha; nie tylko forma, ale również „duch” rzeczywistości; - „Duch” – obraz ma go, gdy zostanie namalowany bez wahania, ponieważ już wcześniej jest „namalowany” w umyśle; duch wyraża się przez obraz jako całość; należy w obrazie oddać istotę rzeczy, zgodną z ich zasadą; - Odwzorowanie formalne – namalowanie krzaka w odpowiednim momencie i czasie; - 6 cech dobrego obrazu – Duch, harmonia, tusz, pędzel, sceneria, myśl.  techniczna ...