Tentamen 13 augustus 2008, vragen en antwoorden PDF

Preview

Summary

MR Bobson...

Description

Tentamen 13 oktober 2008

Vraag 1 • Bespreek de verschillende betekenissen van sociale zekerheid.

Het sociaal recht als juridisch vakgebied

• In de praktijk worden aan de term sociaal recht verschillende, meer en minder ruime betekenissen toegekend.

In de meest enge zin

• In de meest enge zin omvat de term alleen het sociaal zekerheidsrecht : regelingen voor werkloosheid, arbeidsongeschiktheid,ouderdom en dergelijke.

In de meest ruimste zin

• In de ruimste zin omvat de term sociaal recht al het recht waarbij degenen worden beschermd die in de maatschappij in economisch opzicht een zwakke positie innemen : werknemers, huurders, consumenten enz. Deze betekenis omvat in wezen alle recht dat betrekking heeft op de zogeheten sociale grondrechten en de verzorgingsstaat : behalve het arbeidsrecht en het sociale zekerheidsrecht bijvoorbeeld ook het huurrecht,het consumentenrecht,het gezondheidsrecht en het vreemdelingenrecht.

Het meest gangbare

• Het meest gangbare is het gebruik van de term sociaal recht als overkoepelende benaming voor het arbeidsrecht en het sociale zekerheidsrecht.

Schema 2

Sociaal recht

arbeidsrecht

Sociale zekerheidsrecht

Vraag 2 • Noem en bespreek de 3 stelsels van sociale zekerheid

stelsel 1 • Het stelsel waarbij men sociale zekerheid ziet als het resultaat van het dragen van ieders eigen persoonlijke verantwoordelijkheid voor zijn eigen bestaanzekerheid,op knelpunten eventueel ondersteund door een wettelijke verplichting tot het dekken van risico’s d.m.v. verplichte verzekering bijv.verplichte wettelijke aansprakelijkheid; soms langs de weg van vrijwillige verzekering, ( het vroegere liberaal standpunt)

stelsel 2 • Het - diametraal hiertegenover staande (van het 1e dus) stelsel, dat de sociale zekerheid ziet als een geheel door de overheid te verlenen collectieve zorg als een integrerend onderdeel van de staatszorg Het zal duidelijk zijn dat een nationale gezondheidszorg het gevolg zou zijn van deze visie; (Het vroegere socialistisch standpunt).

stelsel 3 • Het 3e stelsel ligt tussen het 1e en het 2e stelsel en ziet de sociale zekerheid als een combinatie van verplichte sociale verzekering (waarbij men uitgaat van een zo groot mogelijke beroep op de eigen persoonlijke verantwoordelijkheid der verzekerden) enerzijds en van een aanvullende bijdrage van de overheid uit de algemene middelen .

• Ook vraag 2

• Er worden globaal 3 zekerheidsstelsels onderscheiden t.w. : - het (publiekrechtelijk) sociaal zekerheidsstelsel; - het (privaatrechtelijk) familiaal zekerheidsstelsel (zie o.a.art.165 e.v. BW: gaat om alimentatieverplichtingen van ouders jegens hun kinderen of omgekeerd); - het arbeidsrechtelijk sociaal zekerheidsstelsel.

Vraag 3 • Noem en bespreek de 3 grote groepen van sociale zekerheidsmechanismen

3 (drie) grote groepen van sociale zekerheidsmechanismen (Mode of Exchange: manieren van uitwisseling van goederen of bezittingen)

• 1. market exchange : waarin elke handeling wordt gecompenseerd door een andere handeling (arbeid voor loon of geld voor product (goederen). sociale zekerheidsmechanismen als verzekeringsmaatschappijen of pensioenfondsen zijn daar voorbeelden van.

• 2. redistributie is de belangrijkste mode of exchange. Een centrale autoriteit heeft de macht om goederen of geld te verzamelen en te distribueren. De overheid int loonbelasting en premie AOV en keert AOV uit.

• De market exchange en redistributie vormen samen de formele sociale zekerheid.

• 3. de derde benadering is het kijken naar de sociale relaties en instituties die helpen om de onzekere situatie te boven te komen ( reciprociteit : wanneer mensen handelen omdat dat van hen verwacht wordt). Informeel : buren,vrienden,charitatieve instellingen

Vraag 3b • Wie of wat is de belangrijkste sociale zekerheidsmechanisme

• • •

De belangrijkste sociale zekerheidsmechanisme is de staat; Daarnaast kan ook de private sector een formeel sociaal zekerheidsmechanisme zijn, mits het bedrijf aan haar medewerkers ziektekostenverzekering of pensioenvoorzieningen biedt. Het belangrijkste kenmerk van formeel sociale zekerheidsmechanismen is het gebruik van een verzekeringsmethode door middel van fondsvorming. Een ander belangrijk kenmerk is dat regels m.b.t. de verstrekking van sociale zekerheid vast staan in de CAO,beleidsnota of statuten. Een derde kenmerk is dat formele sociale zekerheidsmechanismen gericht zijn op bepaalde groepen in de samenleving en niet op individuen.

Vraag 4 • Noem de bronnen van sociale zekerheid

– Bronnen van sociale zekerheid

Wat wordt bedoeld met bronnen van het recht?

Bronnen van sociale zekerheid •

Internationale verdragen w.o. - de universele verklaring van de rechten van de mens (art.23); - het I.L.O. verdrag o.a. no.102,118,157 enz.; - het Kinderrechtenverdrag; (art.26) - het protocol of San Salvador van de OAS (art.9); - het ECOSUL verdrag (art. 9);

•

De Grondwet;

•

Diverse wetten w.o. - Wet kinderbijslag - Wet Algemene Oudedagsvoorziening - Ongevallenwet

-

Diverse Missives (een Besluit van de Raad van Ministers) o.a. inzake: - vrije geneeskundige behandeling; - financiële bijstand Nader invullen

Vraag 5 • Noem en bespreek de 2 ideaaltypen van sociale zekerheid

Twee ideaaltypen van sociale zekerheid

• De klassieke indeling: a. de Bismarck of continentale benadering; b. de Beverigde of atlantische benadering.

De Bismarck of continentale benadering • In 1883 voerde Bismarck de eerste sociale wetgeving in Europa in. De benadering of typering van Bismarck gaat uit van een systeem waar de uitkeringen gerelateerd zijn aan het (laatst verdiend) loon. De groep die in de regelingen worden meegenomen zijn dus vooral werkenden. De organisatie is in handen van werknemers- en werkgeversorganisaties. De financiering geschiedt via loongerelateerde premies. Het uitgangspunt is dus het behoud van de levensstandaard voor werkenden.

• Duitsland (onder Bismarck) is het eerste land ter wereld die een ouderdomspensioenregeling in 1889 invoerde. • Bismarcks intenties waren: - het welzijn van de werkers te bevorderen door het introduceren van sociale voorzieningen; - de roep om meer radicale socialistische alternatieven de wind uit de zeilen te halen.

De Beveridge of atlantische benadering •

Geïnspireerd door het gevoel van solidariteit dat in Engeland bestond tijdens de oorlogsjaren introduceerde de Britse econoom Lord Beveridge in 1942 een blauwdruk voor sociale volksverzekeringen die in de naoorlogse jaren van wederopbouw in groot Brittanie en elders in Europa werden ingevoerd. De benadering of typering van Beveridge gaat uit van een systeem waar de uitkeringen op minimumniveau zijn vastgesteld.De kring der verzekerden is in principe de hele bevolking van een land, die daar legaal verblijft. De organisatie is in handen van de overheid en de financiering geschiedt hoofdzakelijk uit de algemene middelen. Het uitgangspunt is het garanderen van een bestaansminimum voor iedereen.

Verschillen tussen Bismarck en Beveridge

• De essentiële verschillen manifesteren zich op het gebied van hoogte van de uitkering, kring van verzekerden en uitvoeringsorganisatie. • De essentie van Beveridge, ook wel de Atlantische benadering genoemd, is het garanderen van een minimum voor iedereen. • De essentie van Bismarck, ook wel de continentale benadering genoemd, is het behoud van levensstandaard voor werkenden.

Vraag 6a • Geef een indeling van sociale bescherming

Indeling sociale bescherming Schema 4

Sociale bescherming

Sociale zekerheid

Sociale bijstand

vervangingsinkomen

bestaansminima

Vraag 6b • Geef een indeling van sociale zekerheid

Schema 5

Sociale zekerheid

Sociale

Fiscale

Bedrijfsgebonden regelingen

Indeling sociale zekerheid (1) Schema 6

Sociale zekerheid

Sociale voorzieningen

Sociale verzekeringen

Volksverzekeringen

Werknemersverzekeringen

Indeling sociale zekerheid (1) Schema 6A

Sociale zekerheid

Sociale voorzieningen

Sociale verzekeringen

Volksverzekeringen

Demogranten (=volksgift w.o. kinderbijslag)

Werknemersverzekeringen

Indeling sociale zekerheid (2) Schema 7

Sociale zekerheid

Formele (geleid door markt of staat)

Informele (niet geleid door markt of staat maar door familie, sociale netwerken of charitatieve instellingen)

Vraag 6c • Geef een indeling van een sociaal verzekeringsstelsel

Indeling sociaal verzekeringsstelsel Schema 9

sociaal verzekeringsstelsel

Geldelijke verzekeringen

Korte termijn verzekeringen

Lange termijn verzekeringen

Natura verzekeringen

(Algemene) ziektekosten verzekering

Vraag 7 • Noem de functies van de sociale zekerheid

Sociale zekerheid biedt inkomenszekerheid en daardoor bestaanszekerheid (dit noemt men de waarborgfunctie van sociale zekerheid) De activeringsfunctie heeft te maken met de reïntegratie van arbeidsongeschikten in het arbeidsproces

Schema 11

Sociale zekerheid

Waarborgfunctie

activeringsfunctie

Vraag 8 • Hoe kan men inkomensbescherming krijgen

Inkomensbescherming kan men verkrijgen door:

• • • • • •

Sociale zekerheid; Particuliere verzekering; Onderlinge hulp door beroepsgenoten; Bezitsvorming door sparen /beleggen; Liefdadigheid; Onderhoudsverplichtingen ouders/kinderen of omgekeerd;ex-gehuwden; • Arbeidsvoorwaardenregelingen.

Vraag 9 • Leg uit wat waardevastheid betekent

Waardevastheid van een uitkering

• Door inflatie wordt een bepaald bedrag dat men krijgt als uitkering steeds minder waard (de koopkracht daalt). Om ervoor te zorgen dat mensen met een uitkering er niet in koopkracht op achteruit gaan, moet de uitkering worden verhoogd met hetzelfde percentage als de inflatie.

Welvaartsvastheid van een uitkering

• Onder normale omstandigheden zullen de gemiddelde lonen in een land echter harden stijgen. Hierdoor stijgt de koopkracht van de werkenden. Zelfs wanneer de uitkeringen hun waarde (koopkracht) blijven behouden zullen de verschillen in welvaart tussen werkenden en uitkeringsgerechtigden toenemen. • Wordt het bedrag van de uitkering met hetzelfde percentage verhoogt als de gemiddelde lonen in een land, zodat de welvaartsverhouding constant blijft, spreken we van een welvaartsvaste uitkering.

Vraag 10 • Wat is resp. de personele en de materiele werkingssfeer van de AOV regeling

Personele werkingssfeer • Deze regeling richt zich op de gehele bevolking m.n. personen die de leeftijd van 60 jaar bereikt hebben ( en die voldoen aan de in de wet genoemde voorwaarden)

Materiële werkingssfeer • De materiële werkingssfeer van de AOV is: ouderdom...