Trening asertywności - zagadnienia PDF

Preview

Summary

Download Trening asertywności - zagadnienia PDF

Description

Trening asertywności – pytania do egzaminu 1. Jakie czynniki wpływają na jakość kontaktu interpersonalnego?  język mówiony, czyli słowa  komunikacja niewerbalna, a więc pozycja ciała, gesty, mimika, ruchy oczu, dystans fizyczny, dźwięki parajęzykowe, kontakt wzrokowy czy dotyk  użycie kodu zrozumiałego dla nadawcy, jak i odbiorcy komunikatu  kontekst/otoczenie wypowiedzi – miejsce i czas spotkania rozmówców; nie zawsze musi to być ustalone 2. Jak rozumiesz asertywność? Asertywność - zespół umiejętności o charakterze kompetencji osobistych, wyznaczających zachowanie w sytuacjach interpersonalnych, których celem jest realizacja cenionych wartości, rozwój i obrona pozytywnego obrazu własnej osoby i samoakceptacja, umiejętność jednoznacznego wyrażania swoich potrzeb, uczuć i opinii oraz egzekwowania swoich praw przy poszanowaniu praw innych ludzi. W psychologii termin oznaczający posiadanie i wyrażanie własnego zdania oraz bezpośrednie wyrażanie emocji i postaw w granicach nienaruszających praw i psychicznego terytorium innych osób oraz własnych, bez zachowań agresywnych, a także obrona własnych praw w sytuacjach społecznych. Jest to umiejętność nabyta. Asertywność to:  umiejętność wyrażania opinii, krytyki, potrzeb, życzeń, poczucia winy,  umiejętność odmawiania w sposób nieuległy i nieraniący innych,  umiejętność przyjmowania krytyki, ocen i pochwał,  autentyczność,  elastyczność zachowania,  świadomość siebie (wad, zalet, opinii),  empatia,  stanowczość,  umiejętność samooceny. Asertywność – umiejętność pełnego wyrażania siebie w kontakcie z inną osobą lub osobami. Zachowanie asertywne oznacza bezpośrednie, uczciwe i stanowcze wyrażenie wobec innej osoby swoich uczuć, postaw, opinii lub pragnień, w sposób respektujący uczucia, postawy, opinie, prawa i pragnienia drugiej osoby. Zachowanie asertywne różni się od zachowania agresywnego, oznacza bowiem korzystanie z osobistych praw bez naruszania praw innych osób. Zachowanie asertywne różni się też od zachowania uległego, bowiem zakłada działania zgodne z własnym interesem oraz stanowczą obronę siebie i swoich praw – bez uzasadnionego niepokoju, łagodnie ale stanowczo. Asertywność:  powiązana głęboko z poczuciem własnej godności i szacunkiem dla samego siebie  nie jest wrodzona – wynika się z nauczenia się w różnych sytuacjach określonego sposobu przeżywania i reagowania  zmienna i zależna od sytuacji – można z wielką łatwością wyrażać asertywnie swe uczucia i prawa wobec pewnych osób, w pewnych sytuacjach – zaś odczuwać paraliżującą trudność w byciu sobą wobec innych osób, w sytuacjach innych  stanowienie i obrona własnych praw asertywność - zespół zachowań interpersonalnych wyrażających uczucia, postawy, życzenia, opinie lub prawa danej osoby w sposób bezpośredni, stanowczy i uczciwy, a jednocześnie respektujący uczucia, postawy, życzenia i prawa innej osoby (osób). Zachowanie asertywne może obejmować ekspresję takich uczuć jak: gniew, strach, zaangażowanie, nadzieja, radość, rozpacz, oburzenie, zakłopotanie, ale w każdym z tych przypadków uczucia te wyrażane są w sposób, który nie narusza praw innych osób”. Asertywność umożliwia wyznaczanie granic w sposób spokojny i stanowczy, swobodne wyrażanie własnych potrzeb oraz komunikowanie swoich oczekiwań, odmawianie bez poczucia winy, zakłada prawo do niewiedzy i popełniania błędów. 3. Jakie podstawowe wymiary zostały wykorzystane w teście, wykonywanym podczas zajęć stacjonarnych, aby opisać zachowania wobec innych? Zachowania bierne, manipulujące, agresywne i asertywne Wymiar pionowy i wymiar poziomy 4. Proszę o scharakteryzowanie zachowań manipulujących. 5. Proszę o scharakteryzowanie zachowań agresywnych. 6. Proszę o scharakteryzowanie zachowań biernych. 7. Proszę o scharakteryzowanie zachowań asertywnych. 8. Jaka jest wspólna cecha zachowań nieasertywnych (manipulujących, agresywnych, biernych)? Brak pewności siebie i niska samoocena 9. Czym jest monolog wewnętrzny? Monolog wewnętrzny – sposób w jaki człowiek traktuje samego siebie; wyrozumiały czy wymagający; akceptujący czy kwestionujący; pełen zaufania i wiary czy nieufny; koncentruje się na zaletach albo na wadach, na klęskach albo sukcesach; dodaje sobie otuchy czy odbiera nadzieję; człowiek najczęściej zachowuje się tak, jak został nauczony i przyzwyczajony; rzadko sam celowo wpływa na to co do siebie mówi, nie kontroluje samego siebie; 2 własności w monologu:  Powtarzanie sobie wewnętrznych tekstów dotyczących własnej osoby, wpływają na autora jak samospełniające się przepowiednie, np. nie uda mi się, nikt we mnie nie wierzy; osoby, które wierzą, że im się nie uda, mają znacznie większe szanse na poniesienie klęski, niż osoby przekonane o swoim sukcesie; osoby przekonane o swojej nieatrakcyjności budzą zwykle mniej zachwytu niż osoby ufające we własne towarzyskie zalety  Świadoma weryfikacja treści tekstów

10. Dlaczego monolog wewnętrzny utrudnia zachowania asertywne? Monolog wewnętrzny – obniża poczucie własnej wartości, nieakceptacji społecznej, wycofania społecznego, banie się podejmowanie jakiś działań, człowiek wyolbrzymia swoje błędy i niepowodzenia, które utrudniają mu podjęcie działań asertywnych, boi się krytyki i oceniania ze strony innych  Zamień stwierdzenia „ja zawsze” albo „ja nigdy” na „tylko tym razem” albo „czasami”. Twoje działania zawsze są dostosowane do specyficznej sytuacji, w jakiej się znajdujesz, niezależnie od tego, jak często oceniasz je jako nietrafione. Postaraj się, aby twoje myśli były ci posłuszne. Jeżeli zaczniesz traktować każdą sytuację jako wyjątkową i przestaniesz biczować się za każdy błąd, przestaniesz też wyolbrzymiać swoje problemy.  Zastąp oświadczenia oceniające, takie jak „jestem idiotką”, stwierdzeniami faktu, takimi jak „popełniłam błąd” - Myśli, które nieodwołalnie cię etykietują, nie prowadzą do żadnej pozytywnej zmiany. Stwierdzenia faktów są obiektywne, sytuacyjne i pomogą ci skupić się na tym, co możesz zmienić.  Przyjmij odpowiedzialność wyłącznie za swoje działania - Obwinianie się i negatywny monolog wewnętrzny zawsze sobie towarzyszą. Jeżeli jesteś osobą, która często stwierdza: „to wszystko moja wina” albo „to wszystko ich wina”, przez większość czasu jesteś w błędzie. Należy przyjąć odpowiedzialność za swoje działania, ale nie jest wskazane noszenie cudzego ciężaru. Podobnie, jeżeli zawsze obwiniasz innych, nadszedł czas, aby przyjąć odpowiedzialność za swoją część. 11. Czym jest prawo do bycia sobą? Prawo do bycia sobą jest najważniejszym indywidualnym prawem człowiekiem. Oznacza to, że mogę dysponować moim czasem, energia i dobrami materialnymi oraz układać sprawy osobiste według własnej woli i zgodnie z własnym interesem – tak, jak go pojmuję. mam prawo do samostanowienia, mam prawo do popełniania błędów, mam prawo oczekiwać dla siebie poszanowania 12. Czym jest prawo do wyrażania siebie? Prawo do wyrażania siebie – opisywanie swoich uczuć, opinii, postaw i potrzeby, o ile czynię to w sposób nie naruszający praw innych osób 13. Czym jest terytorium psychologiczne? Terytorium psychologiczne – wszystko to, co jest zależne i należy do człowieka, np. myśli czyny, potrzeby, postawy, prawa, tajemnice, sposób dysponowania rzeczami, które są moją własnością 14. Wyjaśnij mechanizm w jaki sposób monolog wewnętrzny nie pozwala nam być sobą poprzez przywoływanie negatywnych zdań na własny temat. Krytyka samego siebie, nie docenianie siebie, swoich umiejętności, przywoływanie myśli, które zniechęcają do podjęcia działania i rezygnację z postawionych szans - Nie umiem podejmować decyzji. - Nie jestem na tyle warta, żeby się ze mną liczyć. - Nie mam nic ciekawego do powiedzenia. - Jestem egoistą. - Nie mam siły przebicia. - Jestem przyziemny. - Nie umiem bronić swoich praw. - Jestem zbyt drobiazgowy. - Jestem za mało pewny siebie. - Jestem naiwna. - Nic nie potrafię zrobić naprawdę dobrze. - Jestem dziecinna i śmieszna - Nic nie potrafię zrobić do końca. - Jestem nieatrakcyjna. - Nie potrafię spełnić ich oczekiwań. - Jestem mało komunikatywna. - Ktoś inny potrafi powiedzieć to ładniej, mądrzej - Jestem głupi. niż ja. - Jestem nieśmiały. - Jestem gorsza od innych. - Jestem natrętna i marudna. - Przeszkadzam innym, jestem niepotrzebna. - Jestem zbyt nerwowy, aby poradzić sobie z tą - Niewiele znaczę. sytuacją. - Zdanie innych jest ważniejsze od mojego. - Jestem zbyt słaby. - Moja praca jest mało warta. - Jestem w złej formie. - Nie stać mnie na zachowanie asertywne. - Brzydko dziś wyglądam. - Nie potrafię wzbudzić zainteresowania, jestem nudny. 15. Wyjaśnij mechanizm w jaki sposób monolog wewnętrzny nie pozwala nam być sobą poprzez przywoływanie w myśli uznawanych norm zachowania. Przyczyny, dlaczego nie powinno się mówić o swoich obawach, opiniach, myślach, postawach, sposobach postępowania - Nie powinnam mieć wymagań. - Nie powinnam wymądrzać się. - Nie wypada mi walczyć o swoje interesy. - Nie powinnam się rządzić. - Nie powinnam mówić o pieniądzach. - Za dużo sobie pozwalam. - Nie powinienem otwarcie sprzeciwiać się osobom starszym ode mnie. - Nie wolno narzucać się innym. - Nie wolno denerwować innych osób. - Nie powinienem używać takich wyrażeń jak: „Nie”, „Nie chcę”, „Chcę”, „Nie życzę sobie”, „Żądam” itd. - Nie powinnam odmawiać, gdy ktoś mnie o coś prosi. - Nie należy się prosić. - Muszę zawsze zachować twarz. 16. Wyjaśnij mechanizm w jaki sposób monolog wewnętrzny nie pozwala nam być sobą poprzez

stawianie warunków, pod którymi będziemy gotowi do asertywnego zachowania. Usprawiedliwianie, dlaczego nie mogę mówić swoich myśli czy opinii przy danej osobie, odkładanie rozmowy o własnych postawach na później, usprawiedliwianie niemożności powiedzenia swojej opinii - Nie mogę być asertywny wobec tej osoby. - Nie mogę być asertywna w obecności innych. - Nie mogę być asertywna, gdy jestem zdenerwowana. - Zachowam się asertywnie, gdy będę w lepszej formie. - Wypowiem się w tej sprawie, ale tylko wtedy, gdy nikt inny tego nie zrobi. - Powiem co myślę, jeśli ktoś o to wprost spyta. - Powiem mu o mojej wściekłości, gdy będę całkowicie spokojny. - Zachowam się asertywnie, gdy będę potrafił zrobić to elegancko i błyskotliwie. - Zrobię to wtedy, gdy sytuacja będzie już całkowicie nie do wytrzymania. - Jest tu za duży hałas, aby wypowiedzieć swoje zdanie. - Powiem, gdy wypowiedzą się ważniejsi ode mnie. - Zaprotestowałbym, gdyby chodziło o coś naprawdę ważnego. - Zareaguję, jeśli to się powtórzy. - Powiem co myślę, gdy będę miał dowody nie do obalenia, że mam rację. - Powiem, gdy będę miała pewność, że ona chce mnie słuchać. 17. Wyjaśnij mechanizm w jaki sposób monolog wewnętrzny nie pozwala nam być sobą poprzez katastrofizowanie. Banie się tego, co powiedzą inni, banie się podjęcia odpowiedzialności, zakładanie od początku, że nic się nie uda - Będę skompromitowana. - Nie powiedzie mi się. - To będzie okropne, gdy okaże się, że nie wiem - I tak jej nie przekonam. czegoś, co powinienem wiedzieć. - Moje zdanie nikogo nie zainteresuje. - To będzie okropne, gdy dojdą do wniosku, że - Cokolwiek bym nie zrobił i tak niczego to nie jestem inna niż oni. zmieni. - To będzie straszne, jeśli wypadnę na moralistkę. - Pewnie zrezygnuję w trakcie. - Jak zacznę mówić, odkryją wszystko, co - Nie będę potrafił się bronić. chciałabym ukryć. - Oni mają przewagę i program. - To będzie straszne, jeśli pomyślą, że jestem - On mnie zniszczy. materialistą. - Zostanę zaatakowany. - Stracę wygodną pozycję. - Będą mnie obgadywać. - On sobie o mnie źle pomyśli. - Mogę być bojkotowany. - Ona się obrazi i pójdzie sobie. - Zostanę czarną owcą w tym środowisku. - Próbując zachować się asertywnie, skrzywdzę - Będą patrzeć na mnie z litością. kogoś. - Będą mnie lekceważyć. - Jest już za późno na asertywność. - Będą mną pogardzać. - Będą śmiać się na boku. 18. Wyjaśnij mechanizm w jaki sposób monolog wewnętrzny nie pozwala nam być sobą poprzez samokaranie. Szukanie winnych w sobie, szukanie przyczyn, dlaczego tak się stało, rozmycie się rzeczywistości z marzeniami - Muszę zawsze coś spieprzyć. - Jestem beznadziejna, powtarzam stare błędy. - Znowu dałem komuś wejść sobie na głowę. - Jestem tchórzem. - Wycofałem się w połowie, nigdy nie potrafię nic zrobić do końca. - Jak nie potrafisz, nie pchaj się na afisz. - Nie jestem wcale tak wspaniała, jak sobie wyobrażałam. - Jak mogłam się tak zachować, wstyd mi za siebie. - Jestem do niczego, bo nawet nie potrafię się obronić. 19. Czym są zdania anty-asertywne? Zdania, które zmniejszają pewność siebie i poczucie własnej wartości, zdania, które przeszkadzają w powiedzeniu swoim myśli, opinii, dzięki nim człowiek staje się nieasertywny i chce się przypodobać innym, zakładanie najgorszych sytuacji 1. Negatywne zdania na własny temat 2. Wygórowane warunki asertywności 3. Katastrofizowanie 4. Normy i powinności ograniczające prawo do asertywnego zachowania 5. Samokaranie po próbie asertywnego zachowania 20. Czym są zdania pro-asertywne? Zdania budujące poczucie pewności siebie, chwalące siebie, dające siłę szanowanym - Mam prawo być sobą. - Mam prawo dbać o swoje interesy. - Chcę dawać wyraz swoim uczuciom.

i motywację do działań, wskazujące, że jest się ważnym i -

Chcę się sobą opiekować. Chcę dbać o siebie. Jestem silna.

-

Jestem w porządku. - Są osoby, które uważają moje opinie za cenne. Jestem w porządku, nawet wówczas, gdy - Są osoby, które chętnie przebywają w moim niektórym osobom się nie podobam. towarzystwie. - Jestem w porządku, nawet wówczas, gdy nie udaje - Mam prawo do istnienia, dokładnie tak samo, jak mi się odnieść sukcesu w moich zamierzeniach. inni ludzie. - Jestem ważny. - Jest dla mnie ważne, aby inni wiedzieli o mnie - Jestem dokładnie tak samo ważny jak inni ludzie. prawdę. - Nie muszę się ukrywać – jeśli inni poznają moje - Jestem niepowtarzalna i bezcenna. prawdziwe oblicze, nasze stosunki będą oparte na - Jestem wartościowym człowiekiem. mocnej podstawie. - Wierzę w siebie. - Jestem za czystymi, opartymi na prawdzie - Mam prawo czegoś nie wiedzieć. sytuacjami między ludźmi. - To, że czegoś nie wiem (nie potrafię) nie umniejsza - Mam prawo być zakłopotany. To naturalna reakcja mojej wartości jako człowieka. człowieka w sytuacji, gdy nie wie jak postąpić. - Mam wiele mocnych stron. - Mam prawo do popełniania błędów. - Moja spontaniczność jest dla mnie wartością. - To normalne, że jest się zdenerwowanym, gdy robi - Nie muszę być doskonały. się coś nowego. - Jestem w stanie osiągnąć to, czego pragnę. - To normalne, że jestem zdenerwowany, gdy robię - Mam prawo do radości i przyjemności. coś, czego się boję. - Mam prawo przypisywać sobie zasługi za to, co - To naturalne, że boję się tego, co wydaje mi się zrobiłem. groźne. - Jestem dla siebie autorytetem i nie chcę tego oddać - Czynię przysługę tym osobom, pozwalając im w ręce nikomu innemu. poznać moją opinię w tej sprawie, niezależnie od - Jestem wart miłości innych ludzi. tego, czy nasze zdania są zbieżne. - Są dziedziny, w których jestem kompetentna. - Nie wysłuchali mnie, ale mam satysfakcję, że - Moja praca jest wartościowa. powiedziałem to, co myślę. - Potrafię się obronić. - Wiele mnie to kosztowało, ale zrobiłem to. Za - Potrafię zachować się stanowczo, jeśli sytuacja każdym razem idzie mi lepiej. tego wymaga. - Mam w sobie wiele dobroci. - Potrafię powiedzieć, czego chcę. - Szereg spraw w swoim dotychczasowym życiu doprowadziłem do końca. 21. Jakie sytuacje uwzględniające ludzkie zachowania bada Mapa Asertywności?  Obronność swoich praw poza sferą osobistą  Obrona swoich praw w kontaktach osobistych  Inicjatywa i kontakty towarzyskie  Wyrażanie i przyjmowanie krytyki i pochwał  Wyrażanie próśb  Wyrażanie uczuć  Wyrażanie opinii  Wystąpienia publiczne  Kontakty z autorytetem  Naruszenie cudzego terytorium 22. W których obszarach uwzględnionych w Mapie Asertywności radzisz sobie dobrze?  Obrona swoich praw poza sferą osobistą  Obrona swoich praw w kontaktach osobistych  Wyrażanie opinii  Naruszenie cudzego terytorium 23. Które obszary uwzględnione w Mapie Asertywności sprawiają Ci trudności?  Inicjatywa i kontakty osobiste  Wyrażanie i przyjmowanie krytyki i pochwał  Wyrażanie uczuć  Wystąpienia publiczne 24. Co może pomóc w opanowaniu sztuki efektywnych wystąpień publicznych?  Próby przed lustrem  Wystąpienia przed rodziną  Rozmowa samym z sobą  Skondensowania treść wystąpienia  25. W jakim sensie asertywność może być pułapką?  Narzucenie na siebie jednej i obowiązkowej formy bycia – poszukując prawdziwości, staje się nieprawdziwy  Nadmierna koncentracja na sobie  Budowanie muru, który skutecznie broni i skutecznie oddziela od innych  Przeświadczenie, że asertywność jest wartością autonomiczną, prawem moralnym, wewnętrznym obowiązkiem – nadmierna asertywność może przynieść samotność...