Wykład 6, notatki PDF

Preview

Summary

Zajęcia na kierunku Psychologia prowadzone przez Marię Lewicką...

Description

UCZENIE'SIĘ'I'WARUNKOWANIE' ' 1. Uczenie'się'–'proces,'w'wyniku'którego'dzięki'ćwiczeniom'lub'doświadczeniom' zachodzą'stałe'zmiany'zachowania'à'wpływ'na'naukę'ma'oddziaływanie'środowiska' • Nie'są'to'zmiany'chwilowe' • Nie'są'to'zmiany,'które'są'wynikiem'zmian'biologicznych' • Nabywana'jest'nowa'wiedza'lub'nowe'umiejętności' 2. Odkrycie'praw'uczenia'zawdzięczamy'przede'wszystkim'psychologom'i'fizjologom'o' orientacji'behawiorystycznej' - Ivan'Pavlov' - John'Watson' - Edward'Lee'Thorndike' - Burrhus'Skinner' 3. Nurt'behawiorystyczny'negował'wnikanie'w'umysł'człowieka'à'INTROSPEKCJA' 4. Warunkowanie'klasyczne'' A. Ivan%Pawłow'' - Warunkowanie'='uczenie'się'związku'[jeżeli'x'to'y,'jeżeli'nastąpi'bodziec'to'wystąpi' reakcja]' - WARUNKOWANIE'KLASYCZNE'à'wiedza'nabywana'poprzez'skojarzenie,'będące' wynikiem'reakcji'na'określony'bodziec' ¨ Bodziec'bezwarunkowy'–'bodziec,'który'automatycznie,'bez'uprzedniego' uczenia,'wywołuje'określoną'reakcję'' np.'Ślina'na'widok'jedzenia' np.'Pająk'i'strach' ¨ Reakcja'bezwarunkowa'–'automatyczna,'niewyuczona'reakcja'na'dany' bodziec,'reakcja'wrodzona' np.'Ślina'na'widok'jedzenia' np.'Strach'na'widok'pająka' ¨ Bodziec'warunkowy'–'bodziec,'który'sam'z'siebie'nie'wywołuje'reakcji,'ale' który'może'zostać'skojarzony'z'bodźcem'bezwarunkowym' np.'Dźwięk'dzwonka'sygnalizujący,'że'zaraz'będzie'jedzenie' ¨ Reakcja'warunkowa'–'reakcja'wyuczona'na'bodziec'skojarzony'z'bodźcem' bezwarunkowym' np.'Ślina'na'sam'dźwięk'dzwonka' EKSPERYMENT'PAWŁOWA'' Bodziec'bezwarunkowy'à'reakcja' Bodziec'bezwarunkowy'+'bodziec'neutralny'à 'reakcja' ' bodziec'warunkowy'à 'reakcja' 5. Warunkowanie'klasyczne'' A. Warunkowanie%odroczone'-'bodziec'neutralny'występuje'przed'bodźcem' odruchowym' B. Warunkowanie%równoczesne'-'bodziec'neutralny'występuje'równocześnie'z' bodźcem'naturalnym' C. Warunkowanie%śladowe'–'duża'różnica'między'bodźcem'warunkowym'a' bodźcem'bez'warunkowym'

D. Warunkowanie%wsteczne'–'bodziec'warunkowy'występuje'po'bodźcu' bezwarunkowym' Najskuteczniejsze'jest'WARUNKOWANIE'ODROCZONE' Bodziec'bezwarunkowy'musi'poprzedzać'warunkowy'à'musi'zapowiadać'bodziec' warunkowy'[dzwonek'PRZED'widokiem'jedzenia]' Odległość'między'oboma'bodźcami'nie'może'być'za'duża' A. John%Watson# - Eksperyment'wytworzenia'reakcji'strachu'u'małego'dziecka'' - Uogólnienie'reakcji'na'wszystko,'co'ma'na'sobie'futerko' - Generalizacja'bodźca'ma'swoje'warunki' 6. Różnicowanie'bodźców' • Proces'uczenia'się'odróżniania'bodźców'podobnych,'które'wywołują'reakcję' warunkową,'a'które'nie'(np.'nie'wszystko'co'ma'kolor'czerwony'czy'futro)' • Elipsa'i'koło'pokazywał'psu'[bodźce'bardzo'różne'–'efekt'dobry,'nieco'różne'–' nerwica'eksperymentalna,'podobne]' 7. Czy'wszystkie'bodźce'mogą'stać'się'bodźcami'warunkowymi' • Watson'pokazywał'latarkę'i'człowiek'się'nie'mógł'na'to'uwarunkować,' dlaczego?'à' • Istnieją'uwarunkowania'ewolucyjne,'które'ułatwiają'wytworzenie'odruchów' warunkowych'na'pewne'bodźce'à'naturalne,'towarzyszące'ludziom'od' wieków' • Trudniej'jest'wytworzyć'reakcję'strachu'na'bodźce'sztuczne,'będące' wytworem'człowieka'' 8. Warunkowanie'wyższego'rzędu' - Można'skojarzyć'bodziec'warunkowy'(np.'dźwięk'dzwonka)'z'innym'bodźcem' neutralnym'(np.'błysk'światła)'à'wywołać'reakcje'warunkowa'na'sam'błysk' światła'' - Stosowane'w'reklamie' - efekt'placebo' 9. Wygaszanie'reakcji'warunkowej' • Reakcja'ulega'wygaszeniu,'gdy'po'bodźcu'warunkowym'przez'dłuższy' czas'nie'występuje'bodziec'bezwarunkowy' • Wygaszanie'poprzez' - Zatapianie'–'eksponowanie'lękotwórczego'bodźca'tak'długo,'aż'osoba' przestanie'się'go'bać' - Systematyczne'odwrażliwianie'–'stopniowe'eksponowanie'coraz'bardziej' lękotwórcze'bodźce'(zaczyna'się'od'tych'neutralnych'np.'Lęk'przed' publicznością'à'mówi,'kiedy'nie'widzi'publiki,'uczy'się'ją'kontaktu'z'ludźmi,' do'których'mówi)' • Przeciwwarunkowanie'–'połączenie'bodźca'wywołującego'lęk'z'reakcja' konkurencyjną'(apetytywną)'–'np.'widok'bodźca'lekowego'z'reakcja' jedzenia'słodyczy' 10. Czy'warunkowanie'to'tylko'S-R?' Rola'procesów'poznawczych-oczekiwań'à'organizm'oczekuje'pojawienia'się'bodźca' bezwarunkowego,'gdy'posiada'informację'o'zadziałaniu'bodźca'warunkowego' 'To'jest'coś'pomiędzy'czyli'istnieje'proces'poznawczy!' 11. WARUNKOWANIE'INSTRUMENTALNE/SPRAWCZE'

A. Edward%Thorndike' - Uczenie'się'reakcji'a'nie'bodźca'(jak'w'warunkowaniu'klasycznym)' - Uczenie'zachodzi'metodą'prób'i'błędów' - PRAWO'EFEKTU'–'utrwalają'się'reakcje'nagradzane' B. Burrhus%Skinner% - Psychologia'bada'tylko'to,'co'daje'się'zaobserwować'à'zachowanie' - Psychologia'nie'zajmuje'się'„czarna'skrzynka”' - Psychologia'nie'posługuje'się'introspekcja' - Psychologia'bada'czynniki'środowiskowe,'które'zmieniają'ludzkie'zachowanie' - Badania'nad'szczurami'i'gołębiami' 12. Warunkowanie'sprawcze' § ZACHOWANIE'SPRAWCZE'–'aktywność,'za'pomocą'której'organizm'oddziałuje' na'swoje'środowisko' § Warunkowanie'sprawcze'='uczenie'się'reakcji,'która'jest'odpowiednio' wzmacniania' Þ wzmocnieniem'może'być'nagroda'à'wzmocnienie'pozytywne' Þ wzmocnieniem'może'być'brak'kary'à'wzmocnienie'negatywne' Þ wzmocnienie'nieregularne'à'nie'ma'reguły,'kiedy'dostaniemy' nagrodę,'ale'to'jest'najlepsza'wersja'wzmocnienia'(hazard)' Zjawisko'przesądności'u'gołębi'---'jeżeli'przypadkowa'reakcja'skojarzy'się'gołębiowi'z' nagrodą,'to'zaczyna'gołąb'powtarzać'tę'czynność/'przypadkowe'zachowanie'skojarzone'z' nagrodą'zaczynamy'powtarzać' ' Wolna'wola'nie'istnieje,'a'my'ją'nazywamy'tylko'dlatego,'że'nie'znamy'pochodzenia'naszego' zachowania,'nie'analizujemy'go'–'Skinner' 13. Gradienty'dążenia'i'unikania:'gradient'dążenia'mniej'stromy'niż'gradient'unikania'(za:' Neil'Miller)'–'wzmocnienia'negatywne'mają'większą'wagę'niż'pozytywną' 14. Wzmocnienia'natychmiastowe' § są'bardziej'skuteczne'niż'odroczone' § Krzywe%dyskontowania'–'krzywe'użyteczności,'które'wskazują'jak'bardzo' nagroda'traci'na'wartości'wraz'z'czasem'odroczenia' dyskontowanie'–'nagroda'traci'na'swojej'użyteczności'z'czasem'odroczenia' § Osoby'impulsywne'szybciej'dyskontują' 15. Wzmocnienie%pierwotne'–'nagrody'związane'z'biologicznymi'potrzebami'organizmu' (pokarm)' 16. Wzmocnienie%wtórne'–'nagrody'skojarzone'z'nagrodami'pierwotnymi'(np.'pieniądze,' za'które'można'kupić'jedzenie)' 17. Schematy'wzmocnień' - Wzmocnienie'CIĄGŁE'–'wzmocnienie'następuje'za'każdym'razem,'gdy'pojawia' się'reakcja'–'dobre'na'początku'uczenia'się' - Wzmocnienie'CZĘŚCIOWE'' à'stała'proporcja'(po'zawsze'tej'samej'liczbie'reakcji)'vs'zmienna'proporcja' (nieregularne'po'zmiennej'liczbie'reakcji)' à'stały'przedział'czasowy'vs'zmienny'przedział'czasowy' Przykłady'schematów:' - STAŁE:'wypicie'wody'à'ugaszenie'pragnienia' - Stała'proporcja:'zapłata'za'określoną'ilość'wykonanych'produktów'

- ZMIENNA'proporcja:'hazard,'automaty'do'gry' - Stałe'interwały:'wzmocnienie'zachowań'przed'upływem'ustalonego'terminu,' poszukiwanie'jedzenia,'gdy'zbliża'się'czas'posiłku' - Zmienne'interwały:'np.'uczenie'się,'gdy'prowadzący'robi'niezapowiedziane'kartkówki' 18. Różnicowanie'warunków'(bodźców),'w'których'należy'wykonać'reakcję,'a'w'których' nie'à'uczenie'się'kontroli'nad'zachowaniem' 19. Zjawisko'wyuczonej'bezradności'jako'wyjaśnienie'depresji:' - Abramson,'Seligman'i'Teasdale'[1978]:'brak'spostrzeganego'związku'między' zachowaniami'a'wzmocnieniem'jest'źródłem'depresji'(zerowa'korelacja)' - Późniejsze'teorie:' Ważna'jest'atrybucja'przyczyn'porażek'à'depresyjny'styl'atrybucyjny' Istnieją'różnice'indywidualne'(np.'teoria'hardiness,'teoria'salutogenezy' Antonovsky’ego)' 20. Utajone'uczenie'i'mapy'poznawcze' - Uczenie'poprzez'eksplorację,'a'nie'w'wyniku'otrzymania'wzmocnienia' - Dwa'eksperymenty:' Þ Szczury'nienagradzane'pokarmem,'eksplorujące'labirynt'uczą'się' labiryntu'w'sposób'ukryty' Þ W'trakcie'eksploracji'szczury'nabywają'mapę'poznawczą'labiryntu' 21. Modelowanie:'uczenie'przez'naśladowanie'[Albert#Bandura]' - Przejmowanie'zachowań'modela' - Wzmocnienie%zastępcze'–'gdy'zachowanie'obserwowanego'modela'jest'nagradzane' - Karanie%zastępcze'–'gdy'zachowanie'obserwowanego'modela'jest'karane' - Modelowanie'zachowań'agresywnych'–'czy'zawsze'obserwacja'agresji'wzmacnia' zachowania'agresywne?' 22. Rola'procesów'poznawczych'w'procesach'uczenia' § Warunkowanie'klasyczne'à'rola'oczekiwania'bodźca'bezwarunkowego,'gdy'pojawi' się'bodziec'warunkowy' § Wyuczona'bezradność'à'rola'procesów'interpretacyjnych'(atrybucji'przyczyn)'w' wywołaniu'lub'nie'–'depresji' § Uczenie'utajone'przez'eksplorację'pod'nieobecność'nagrody'zewnętrznej' § Zjawisko'„aha”'–'nagłego'wglądu'w'rozwiązanie'problemu' Paradygmat'niedostatecznej'nagrody'Leona#Festingera:' ' NUDNE'ZADANIE'à'POMIAR'POSTAWY'I' '''''''''''''''''''' OBIETNICA'NAGRODY' ''''''''''''''' KŁAMSTWO'' ''''''''''''''''''''''''' NAGRODA'''NAGRODA''è'POMIAR'POSTAWY'II' ''''''1$'''''''''''''''''20$' Wnioski'z'badania'' • Niska'zapłata'à'silny'dysonans'à'zmiana'postawy'(uzasadnienie' zachowania)' • Wysoka'zapłata'à'brak'dysonansu'à'brak'zmiany'postawy' '

Teoria'motywacji'wewnętrznej'E.'Deci'i'R.'Ryana' Þ Dwa'systemy'motywacyjne' - Motywacji'zewnętrznej'(instrumentalnej)'à'wzmacniana'przez'zewnętrzne' nagrody' - Motywacji'wewnętrznej'à'wzmacniana'przez'ciekawość,'wygaszana'przez' zewnętrzne'nagrody' Þ Czynniki'wygaszające'motywację'wewnętrzną' - Pieniądze' - Terminy' - Stopnie'i'punkty' - Rywalizacja' Nie'zawsze'brak'wzmocnień'wygasza'zachowanie'à'zbyt'wiele'zainwestowałem,'by'teraz'się' wycofać' Czekanie'na'autobus,'trwanie'w'nieudanym'związku,'pozostawanie'w'pracy,'która'nie'daje' satysfakcji' '...