Czynniki i bariery rozwoju regionalnego PDF

Preview

Summary

dr Klemens...

Description

Czynniki rozwoju regionalnego: Społeczne: • Zmiany demograficzne • Procesy urbanizacji • Przemiany w poziomie i sposobie życia społeczeństwa • Rozwój turystyki, sportu, kultury • Czynność i zaangażowanie władz oraz społeczności lokalnej • Funkcjonowanie samorządów terytorialnych Ekologiczne: • Dostęp do zasobów naturalnych • Gospodarowanie zasobami środowiska naturalnego • Pobudzenie produkcji zdrowej żywności • Rozwój w edukacji ekologicznej • Wprowadzanie nowych instrumentów ochrony środowiska Ekonomiczne: • Działania lokalnego rynku dóbr i usług • Przemiany w lokalnym rynku pracy • Przemiany dochodów • Przedsiębiorczość oraz innowacyjność • Inwestycje krajowe i zagraniczne • Jakość marketingu lokalnego Techniczno-technologiczne: • Ilość i jakość kapitału trwałego • Unowocześnienie struktury rzeczowej aparatu wytwórczego • Wzrost działania badawczo-rozwojowego • Poprawa jakości produkcji • Przysposobienie terenów pod inwestycje Polityczne: • Wynikają z poglądów politycznych rządzących partii lub ugrupowań, charakteru władzy i zakresu jej kompetencji, sposobu sprawowania władzy i stopnia jej akceptacji przez społeczeństwo. Bariery rozwoju regionalnego: Ekologiczne: Do tych barier zaliczamy ograniczenia wynikające z braku lub niedostatecznej jakości zasobów naturalnych (surowców mineralnych, wód, gleb, i in.) oraz surowców pochodzenia rolniczego i leśnego. W tej grupie do najważniejszych należy bariera braku równowagi ekologicznej. Ekonomiczne: Obejmują bardzo zróżnicowany kompleks przeszkód i ograniczeń związanych przede wszystkim z niedostatecznym poziomem produkcji regionalnej, wysokim bezrobociem, niedostatkiem kapitału, wadliwym funkcjonowaniem mechanizmu rynkowego, niedoinwestowaniem gospodarki regionalnej, brakiem środków finansowych i rzeczowych.

Techniczne i technologiczne: Do tych barier należą m.in.: niewłaściwa struktura rzeczowa i wysoki stopień zużycia aparatu wytwórczego, przestarzałe metody techniczne i technologiczne, niedostateczny rozwój przemysłów wysokiej techniki, zbyt słabo rozwinięte zaplecze badawczorozwojowe, braki w infrastrukturze technicznej. Społeczne: Obejmują braki w przedsiębiorczości i innowacyjności, błędne unormowania prawnoadministracyjne, nieprawidłowości instytucjonalno-organizacyjne, nieudolność układu samorządowego itd. W tej grupie można umieścić bariery demograficzne (niekorzystna struktura ludności według wieku i płci, negatywne tendencje w ruchu naturalnym ludności itp.), a także ograniczenia wynikające z niskich kwalifikacji pracowników. Z punktu widzenia charakteru ograniczeń: • bariery ilościowe, jakościowe, strukturalne i funkcjonalne, Ze względu na współzależność zjawisk społeczno-ekonomicznych: • bariery elementarne i złożone, Z punktu widzenia kryterium rodzajowego: • bariery naturalne, demograficzne, ekonomiczne, społeczne, organizacyjne i instytucjonalne, Z punku widzenia hierarchii układów przestrzennych: • bariery lokalne, regionalne i krajowe, Ze względu na wymiar czasowy: • bariery istniejące potencjalnie, bariery okresowe, jednorazowe i stałe, Ze względu na sposób powstawania i oddziaływania: • bariery deterministyczne i stochastyczne. Analiza rozwoju województwa opolskiego: Region o silnie rozwiniętym sektorze przemysłowym: • przemysł spożywczy • przemysł chemiczny • sektor budowlany • sektor energetyczny • Region stawiający na rolnictwo i agroturystykę • Edukacja • Jakość życia Przemysł spożywczy: • przetwórstwo owoców i warzyw (Zakłady Nutricia w Opolu) • produkcja wyrobów mleczarskich (Zot Polska w Opolu, Okręgowe Spółdzielnie Mleczarskie w Prudniku i Głubczycach) • produkcja wyrobów piekarskich, ciastkarskich i cukierniczych (Zakłady Przemysłu Cukierniczego w Otmuchowie, Cukry Nyskie w Nysie, Kraft Food w Skarbimierzu) • produkcja cukru (cukrownia w Polskiej Cerekwi)

Przemysł chemiczny: • produkcja chemikaliów i chemii gospodarczej (np. Zakłady Azotowe, Petrochemia Blachownia w Kędzierzynie-Koźlu) • parki przemysłowe i technologiczne (np. Park Przemysłowy Metalchem, Park NaukowoTechnologiczny) Sektor budowlany: • produkcję materiałów budowlanych wraz z przemysłem wydobywczym (kamień wapienny, bazalt, kruszywa, gliny) • specjalistyczne szkolnictwo zawodowe, uczelnie wyższe (Wydział Budownictwa Politechniki Opolskiej z 7 Katedrami) • ośrodki i instytucje naukowo-badawcze (Instytut Ceramiki i Materiałów Budowlanych) • przedsiębiorstwa budowlanymi, firmy logistyczne • zakłady produkujące materiały dla budownictwa Sektor energetyczny: • odnawialne źródła energii (słońce, wiatr, geotermia, odpady organiczne, biomasa) • sektor leśny regionu (drewno, słoma, siano, liście, osady ściekowe, makulatura, itp.) • biogaz Region stawiający na rolnictwo i agroturystykę: • Strategia rozwoju województwa opolskiego • rozwój obszarów wiejskich • dogodne ukształtowanie terenu, sprzyjające warunki klimatyczne, wysoka jakość gleb • rolnictwo wysokoefektywne, intensywne • specjalizacja produkcji rolnej (wysokiej jakości żywność ekologiczna) • mechanizacja, automatyzacja produkcji • rozwój turystyki (agroturystyki) Potencjał edukacyjny: • innowacyjność • gęsta, równomiernie rozmieszczona sieć szkół i placówek edukacyjnych Jakość życia: • korzystne warunki zamieszkania • wysoka jakość życia • dogodna lokalizacja • sprzyjające warunki klimatyczne • możliwości finansowe • wysoki poziom wydatków • dostęp do placówek opiekuńczo-wychowawczych Czynniki rozwoju województwa opolskiego: • Korzystne uwarunkowania komunikacyjne ( np. autostrada A4, bliskość A1) • Położenie województwa między 2 dużymi aglomeracjami – górnośląską i dolnośląską • Dobrze przygotowane, atrakcyjne tereny inwestycyjne w stosunkowo niskich cenach w porównaniu do sąsiednich województw • Istotność przemysłu (spożywczy, chemiczny, budowlany) • Gęsta, równomiernie rozmieszczona sieć szkół i placówek edukacyjnych • Zróżnicowana oferta edukacyjna w zakresie szkolnictwa wyższego

• Inwestycje oraz budowa fabryk przez zagranicznych inwestorów • Bliskość granicy z Czechami i Słowacją Bariery rozwoju województwa opolskiego: • Brak dostępności wykwalifikowanej siły roboczej związane m.in. z migracjami zarobkowymi • Niezadowalający poziom przygotowania praktycznego absolwentów szkół • Obawy przed zalaniem terenu przez powódź – ograniczona ilość zmodernizowanych wałów przeciwpowodziowych • Brak dostępności w województwie do międzynarodowego lotniska • Brak szkół międzynarodowych • Niedostateczna liczba terenów inwestycyjnych objętych miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego Czynniki rozwoju województwa dolnośląskiego: • Korzystne uwarunkowania komunikacyjne (np. A4,A8,A18,S5,S3 ) • Położenie województwa pomiędzy dwoma mniejszymi województwami - woj. lubuskie i opolskie i województwem drugim największym w kraju - woj. wielkopolskie • Gęsta sieć linii kolejowych • Port Lotniczy - Wrocław • Duża liczba miast (91) , wysoki wskaźnik urbanizacji • Atrakcyjna lokalizacja dla inwestycji zagranicznych • Bliskość granicy z Niemcami i Czechami • Zróżnicowana oferta kulturalna Bariery rozwoju województwa dolnośląskiego: • Brak dostępności wykwalifikowanej siły roboczej związane z starzejącą się społecznością • Niski poziom aktywności zawodowej • Dysproporcje w poziomie jakości i dostępności do świadczeń służby zdrowia • Frekwencja wyborcza niższa niż średnia w Polsce • Duża rozbieżność w płacach w podregionach woj. dolnośląskiego • Słabe szkolnictwo zawodowe na poziomie średnim Czynniki rozwoju województwa śląskiego: • Katowicka Specjalna Strefa Ekonomiczna (KSSE) • Korzystne uwarunkowania komunikacyjne (A1,A4,S1) • Bliskość granicy z Czechami i Słowacją • Dostęp do kolei szerokotorowej oraz międzynarodowego lotniska Katowice-Pyrzowice • Zróżnicowanie pod względem turystycznym • Śląskie jest ważnym ośrodkiem wystawienniczo-targowym oraz konferencyjnym Bariery rozwoju województwa śląskiego: • Braki w infrastrukturze ochrony środowiska oraz nieuporządkowana gospodarka wodnościekowa • Przestarzała struktura gospodarcza • Pogarszająca się sytuacja demograficzna regionu • Wysokie zanieczyszczenie powietrza • Duża liczba obszarów poprzemysłowych i zdegradowanych

Porównanie województwa opolskiego z dolnośląskim i śląskim: • Województwo opolskie jest mniej atrakcyjne pod względem uwarunkowania komunikacyjnego oraz turystycznego od województwa śląskiego i dolnośląskiego • Województwo opolskie w porównaniu z województwem śląskim i dolnośląskim nie posiada lotniska • Wszystkie te województwa posiadają atrakcyjne lokalizacje dla inwestorów zagranicznych oraz są położone blisko granicy z innymi państwami. Natomiast borykają się ze starzejącym społeczeństwem oraz z małą liczbą wykwalifikowanej siły roboczej. Podsumowanie: • Czynniki są to zdarzenia wywierające wpływ na rozwój społeczno-gospodarczy regionu. • Istotnymi czynnikami rozwoju województwa opolskiego są: korzystne uwarunkowanie komunikacyjne, inwestycje i budowana fabryk przez zagranicznych inwestorów oraz położenie województwa między dwoma dużymi aglomeracjami- dolnośląską oraz śląską. • Bariery to zdarzenia hamujące rozwój społeczno-gospodarczy regionu. • Barierami rozwoju województwa opolskiego są : brak dostępności wykwalifikowanej siły roboczej związane m.in. z migracjami zarobkowymi, obawy przed zalaniem terenu przez powódź – ograniczona ilość zmodernizowanych wałów przeciwpowodziowych oraz brak dostępności w województwie do międzynarodowego lotniska....