Dermatologia ćwiczenia nr.2 PDF

Preview

Summary

Dermatologia ćwiczenia nr.2...

Description

Budowa i funkcje skóry w odniesieniu do najczęstszych chorób dermatologicznych Skóra jest łącznikiem między środowiskiem i człowiekiem , ochrania narządy wewnętrzne przed negatywnymi wpływami środowiska zewnętrznego , utrzymuje równowagę między ustrojem a otoczeniem . Jest organem bardzo dynamicznym , nie mniej ważnym niż płuca czy serce . Jej zdrowie ma istotne znaczenie nie tylko dla ogólnego stanu naszego zdrowia ale także dla naszego samopoczucia . I odwrotnie – stan ogólny naszego zdrowia , nasze samopoczucie mają wpływ na stan naszej skóry . Skóra działa jako pierwsza linia obrony organizmu przed bakteriami i wirusami , współuczestniczy w utrzymaniu równowagi płynów w organizmie , pomaga w regulacji ciepłoty ciała .Cechuje się wysoką wrażliwością , odbiera nawet najdelikatniejsze bodźce zewnętrzne . Ogólna jej powierzchnia to około 2 m2 , grubość od 0,5 do 5 mm ( grubość skóry zależna jest od lokalizacji , cienka jest np. na powiekach i w fałdach skóry, gruba na podeszwach ) . Na różnice w wyglądzie skóry u różnych osób wpływ ma szereg czynników, wśród których wyróżniamy : - czynniki genetyczne , właściwości osobnicze , ogólny stan zdrowia - czynniki hormonalne - warunki środowiskowe – klimat , ekspozycja na promieniowanie słoneczne , wykonywany zawód ( w tym narażenie na niekorzystne czynniki chemiczne , termiczne , atmosferyczne ) , możliwości organizacyjne ( i finansowe ) pielęgnacji skóry , stopień rozwoju mięśni i ścięgien wynikający z aktywności fizycznej . Barwa skóry zależy do grubości naskórka , unaczynienia i zawartości i układu melaniny czyli barwnika skórnego . Skóra zbudowana jest z naskórka , skóry właściwej i tkanki podskórnej . Każda z tych warstw odgrywa znaczącą rolę w prawidłowym funkcjonowaniu naszego organizmu . W swojej strukturze zawiera przydatki ( gruczoły łojowe , potowe ) , mieszki włosowe , paznokcie , zakończenia nerwowe , naczynia krwionośne i chłonne . Jej powierzchnia pokryta jest płaszczem lipidowym ( zawiesina olejowo – wodna ) i złuszczającą się keratyną warstwy rogowej .

Naskórek - warstwa zewnętrzna . Na większości powierzchni ciała grubość naskórka wynosi zaledwie około 0,1 mm ale na skórze wokół oczu naskórek jest wyjątkowo cienki (ok. 0,05 mm) a na podeszwach stóp wyjątkowo gruby (od 1 do 1,5 mm). Jest strukturą wielowarstwową , samodnawiającą się . Zbudowany jest z komórek keratynocytów , które w kolejnych warstwach naskórka - od podstawnej do rogowej ulegają procesowi keratynizacji / rogowacenia / i ostatecznie złuszczają się . Komórki naskórka przylegają do siebie dzięki desmosomom ( włókna białkowe tworzące strukturę podobną do budowy jaką ma zatrzask ) . Gdy desmosomy ulegają uszkodzeniu dochodzi do rozejścia się spójni komórek .

Warstwy naskórka - podstawna , kolczysta , ziarnista , jasna i rogowa - warstwa podstawna - najniżej położona warstwa komórek , zwana także warstwą rozrodczą , figury podziału komórek są w niej najliczniejsze . Komórki warstwy podstawnej w wyższych warstwach przechodzą różnicowanie w procesie keratynizacji – czyli rogowacenia , aż do komórek warstwy rogowej na powierzchni skóry w , które złuszczają się . W warstwie podstawnej znajdują się melanocyty ( komórki syntetyzujące melaninę ). Okres przejścia komórek z warstwy podstawnej do rogowej wynosi około 26 - 30 dni / „ turnover time „ /. W chorobach skóry z zaburzeniami rogowacenia np. w łuszczycy czas ten jest skrócony ( w łuszczycy znacząco , bo aż 8-krotnie ). Zaburzenia procesu keratynizacji - przechodzenia komórek z warstwy podstawnej do rogowej , jest podstawą wielu chorób skóry - np. łuszczycy , rybiej łuski , rogowca dłoni , stóp . - warstwa kolczysta - leży ponad warstwą podstawną , na jej poziomie dochodzi do zanikania procesu podziału komórek . Tylko warstwa podstawna i kolczysta naskórka są warstwami żywymi - biorącymi czynny udział w odnowie naskórka . - warstwa ziarnista - jest powyżej warstwy kolczystej , rozpoczyna się w niej proces keratynizacji / rogowacenia / , jądra komórkowe zanikają , komórki nie mnożą się. następnie jest strefa pośrednia / warstwa jasna / podeszw .

widoczna jedynie w obrębie dłoni i

- warstwa rogowa - najbardziej zewnętrznie położona warstwa w której komórki pozbawione są jąder , stale złuszczają się - jest warstwą chroniącą niżej położone warstwy naskórka przed czynnikami mechanicznymi , chemicznymi , promieniowaniem . Warstwa ta odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu wilgoci w głębszych warstwach skóry i w regulowaniu naturalnego przepływu wody na powierzchnię. Normalnie , fizjologicznie , naskórek złuszcza się stale w sposób niedostrzegalny , w różnych stanach chorobowych z zaburzeniami rogowacenia występować może nawarstwienie łuski . Naskórek pokryty jest naturalną emulsją składającą się z wody i lipidów (tłuszczów), zwaną płaszczem wodno – lipidowym . „ Płaszcz „ ten złożony jest z wydzieliny gruczołów potowych i łojowych , chroni skórę przed utratą wody , wnikaniem drobnoustrojów i substancji drażniących . Niszcząco na płaszcz działają mydło i detergenty , rozpuszczalniki . Pomiędzy naskórkiem i skórą właściwą jest błona podstawna - cienka warstwa o falistym układzie zbudowana głównie z różnych typów kolagenu oraz z włókien tkanki łącznej . Błona podstawna jest granicą skórno - naskórkową utrzymującą łączność między tymi strukturami .

melanocyty - komórki barwnikotwórcze wytwarzające barwnik skóry - melaninę w procesie melanogenezy . Występują w warstwie podstawnej naskórka , także w tęczówce oka . Nie występują na dłoniach , podeszwach stóp i śluzówkach .Uczestniczą w naturalnej fotoprotekcji ( ochrona skóry

przed szkodliwym działaniem promieni UV ) - pod wpływem promieni ultrafioletowych syntetyzują melaninę która chroni skórę przed ich szkodliwym działaniem . Biorą także udział w procesach odpornościowych . U różnych ras ilość melanocytów nie różni się znacząco , ale różna jest intensywność syntezy melaniny - u rasy czarnej proces melanogenezy jest bardzo aktywny , a melanina rozmieszczona jest we wszystkich warstwach naskórka , nie tylko w warstwie podstawnej jak u rasy białej . Prawdopodobnie jest to wynik adaptacji do intensywnego nasłonecznienia . Melanina - barwnik syntetyzowany w melanocytach - pełni rolę naturalnego filtra UV ( chroni głębsze warstwy skóry przed działaniem UV ) , hamuje też namnażanie się bakterii , grzybów , ma działanie przeciwutleniające. Skóra właściwa zbudowana jest z włókien tkanki łącznej - włókien kolagenowych , sprężystych ( odpowiedzialnych za sprężystość skóry ) , retikulinowych , z komórek łącznotkankowych ( fibroblasty) , oraz komórek - histiocytów, mastocytów , limfocytów, granulocytów, komórek plazmatycznych Włókna kolagenowe , sprężyste i retikulinowe tworzą tzw podścielisko łącznotkankowe . Włókna kolagenowe są głównym składnikiem budulcowym skóry właściwej ( stanowią one 72% suchej masy skóry ), są rusztowaniem dla skóry właściwej, podporą skóry i ochroną dla włókien sprężystych . Cechuje je rozciągliwość i odporność na urazy mechaniczne. Zbudowane są z białka zwanego kolagenem . Wyróżniamy ok. 14 typów kolagenu w organizmie z czego znaczenie dla skóry mają 2 typy kolagenu : I i III - kolagen typ I przeważa u osób dorosłych , kolagen typ III buduje głównie włókna kolagenowe u dzieci i osób młodych. Włókna sprężyste (elastyczne) zbudowane z białka zwanego elastyną , występują w mniejszej ilości niż włókna kolagenowe. Stanowią zaledwie 2% suchej masy skóry. Tworzą siatkę oplatającą włókna kolagenowe. Od ich rozciągliwości – a ta jest znaczna : do 50% - zależy rozciągliwość i sprężystość skóry (po rozciągnięciu mają zdolność powrotu do swej pierwotnej formy). Inną , ważną substancją występującą w skórze właściwej jest kwas hialuronowy ( glikozoaminoglikan , rodzaj polisacharydu). Jest to związek który wiąże wodę przez co pełni rolę naturalnego czynnika nawilżającego, odpowiedzialnego także za rezerwę wilgoci w skórze. Z wiekiem ilość kwasu hialuronowego maleje, skóra traci zdolność wiązania wody . W skórze właściwej znajdują się liczne naczynia krwionośne , limfatyczne i zakończenia nerwowe zapewniające między innymi czucie dotyku, ucisku , zimna, ciepła oraz bólu . Naczynia krwionośne tworzą w skórze właściwej i tkance podskórnej sieć głęboką , u podstawy brodawek sieć podbrodawkową i najbardziej powierzchowne - sieć powierzchowną . Naczynia krwionośne dostarczają do skóry , jak wszędzie , tlen , produkty odżywcze , usuwają produkty przemiany materii . Chorobowe procesy zapalne toczą się w obrębie skóry właściwej i niżej leżącej tkanki podskórnej ( obce antygeny , organizmy docierają tutaj skomplikowaną , gęstą siecią naczyń krwionośnych ) . Naczynia krwionośne skóry właściwej nie wnikają do naskórka .W skórze właściwej lokalizują się też mięśnie tworzące mięśnie mimiczne twarzy i mięśnie przywłośne .

Tkanka podskórna zbudowana jest ze zrazików tłuszczowych ( skupiska przypominające poduszeczki zbudowane z komórek tłuszczowych ) przedzielonych tkanką łączną włóknistą , przez jej obszar przechodzą do wyższych , bardziej powierzchownych warstw , naczynia krwionośne , włókna nerwowe , w jej obszarze jest też część wydzielnicza gruczołów potowych . Jest to najbardziej wewnętrzna warstwa naszej skóry, magazynująca energię, a jednocześnie zapewniająca ochronę i izolację wewnętrznych narządów . Liczba komórek tłuszczowych w tkance podskórnej jest różna i charakterystyczna dla każdej części ciała. Rozkład komórek tłuszczowych różni się również u mężczyzn i kobiet . Z anatomicznego punktu widzenia skórę różnicujemy na 2 typy: - skóra głowy, kończyn i tułowia- z 3 warstwową budową ( naskórek , skóra właściwa , tkanka podskórna ) , obfitym unaczynieniem oraz znaczną przesuwalnością , - skóra dłoni i podeszew – z charakterystycznym brakiem tkanki podskórnej , praktycznie nieprzesuwalna względem tkanek głębiej położonych , charakterystyczny jest też brak w tej lokalizacji gruczołów łojowych , brak włosów, znaczne zgrubienie warstwy rogowej naskórka.

Błony śluzowe mają budowę podobną , nie mają przydatków skóry , okres przejścia keratynocytów z błony podstawnej jest znacznie krótszy / trwa około 5 dni / . Przydatki skóry - mieszki włosowe , gruczoły potowe i łojowe Gruczoł łojowy – gruczoł wydzielający łój uchodzący do mieszka włosowego , natłuszczający włosy i naskórek . Gruczoły łojowe aktywne są już w okresie życia płodowego tworząc maź płodową . Ich późniejszy rozwój i aktywność reguluje głównie poziom hormonów płciowych - androgeny i progesteron pobudzają wydzielanie łoju , estrogeny hamują . Znajdują się na całej powierzchni naszego ciała, poza wewnętrznymi stronami rąk i podeszwami stóp. Liczba gruczołów łojowych nie zmienia się w ciągu życia, zmienia się natomiast ich aktywność i a przez to wielkość. W okresie wczesnodziecięcym ich aktywność jest minimalna , w okresie dojrzewania znacznie wzrasta i wygasa w okresie przekwitania . Gruczoły łojowe są ściśle związane z mieszkami włosowymi prócz takich miejsc jak wargi , brodawki sutkowe i narządy płciowe - wargi sromowe mniejsze i wewnętrzna blaszka napletka . Wydzielany łój tworząc barierę antybakteryjną spełnia funkcję ochronną . Uważa się, że poza tworzeniem bariery ochronnej jest także bakteriostatykiem i grzybostatykiem ( hamuje rozwój bakterii i grzybów ). Zagęszczenie gruczołów w ciele ludzkim wynosi 100-800/cm². Najwięcej jest w tzw rynnie łojotokowej - na twarzy - w okolicy międzybrwiowej , na nosie , brodzie i na tułowiu - w okolicy nadmostkowej i międzyłopatkowej . Łojotok – zwiększona czynność gruczołów łojowych z nadmiernym wydzielaniem łoju na powierzchnię skóry. Jest to czynnik etiopatogenetyczny w łojotokowym zapaleniu skóry, a także łojotoku dziecięcym ( wyprysk łojotokowy ) i trądziku . Ze względu na pobudzający wpływ androgenów i progesteronu na aktywność gruczołów łojowych - łojotok jest szczególnie nasilony w okresie dorastania , także przy zaburzeniach hormonalnych . Łojotok nasilony jest także w niektórych chorobach neurologicznych .Nasilony jest na skórze owłosionej głowy ( łupież łojotokowy) i skórze gładkiej głównie w okolicy czoła , nosa i okolicy międzyłopatkowej .

Gruczoły potowe – są dwa typy gruczołów potowych - gruczoły ekrynowe - znajdują się na powierzchni prawie całego ciała , jest ich od 2 do 5 milionów, średnio 144 – 339/cm². Rozmieszczone są na skórze wszędzie , prawie równomiernie , trochę więcej na dłoniach i podeszwach stóp , w okolicy pachowej , na czole . Gruczołów potowych nie ma na łechtaczce, wargach sromowych , żołędzi . Wydzielają pot od momentu urodzenia . Uchodzą bezpośrednio na powierzchnię skóry . Pełnią głównie funkcję regulatorów temperatury - pod wpływem wysokiej temperatury otoczenia lub intensywnego wysiłku fizycznego produkowany jest w większej ilości . Pot składa się głównie z wody (98%) , jest płynem o odczynie kwaśnym , zawiera ok. 0,8% roztworu fizjologicznego NaCl oraz niewielką ilość mocznika , kwasu moczowego i amoniaku . Z potem usuwamy również różne toksyny . - gruczoły apokrynowe - występują pod pachami , oraz w okolicach narządów płciowych i odbytu , uchodzą do mieszków włosowych . Uaktywniają się w czasie dojrzewania płciowego. Pot wydzielany przez gruczoły apokrynowe jest bezwonny ale na skutek przemian zależnych od flory bakteryjnej skóry staje się nieprzyjemny .

Mieszki włosowe - wąskie kanały z których wyrastają włosy . Zbudowane są z wrastających w głąb skóry właściwej komórek naskórka . Włos jest uformowany z martwej tkanki, ale zachowuje sprężystość dzięki swej budowie chemicznej i zawartości keratyny. Wzrasta około 1cm miesięcznie . Do mieszka włosowego przyczepione są mięście gładkie które kurcząc się regulują pochylenie włosa dając efekt tzw gęsiej skórki . Włosy znajdują się na całej skórze, z wyjątkiem wewnętrznej strony dłoni, warg , podeszew i powierzchni zgięć stawów. Owłosienie ciała zasadniczo pełni rolę termoregulacyjną i ochronną , jednak u człowieka tylko w ograniczonym zakresie . Obecność i stan włosów zależy głównie od czynników dziedzicznych , hormonalnych ale jest też odzwierciedleniem ogólnej kondycji zdrowotnej organizmu .

Paznokcie - spełniają wiele funkcji - głównie spełniają funkcję ochronną chronią mocno unerwionych opuszek palców przed urazami , ale ułatwiają też posługiwanie się drobnymi przedmiotami . W sytuacjach ekstremalnych mogą pełnić też funkcje obronną . Zbudowane są z macierzy, płytki paznokciowej , łożyska łącznotkankowego oraz hyponychium . Części skierowane ku nasady palców i boczne płytek paznokciowych tkwią w fałdzie naskórkowym zwanym wałem paznokciowym . Tylna część łożyska leżąca pod wałem to miejsce wzrostu płytki zwane macierzą . Obrąbek naskórkowy ( „skórka", „oskórek” ) pokrywa płytkę od strony wału i chroni przed urazami . W części tylnej płytki znajduje się zbielenie w kształcie półksiężyca ( „obłączek „). Część wolna płytki połączona jest z łożyskiem przez hyponychium ( obrąbek naskórkowy podpaznokciowy ). Wzrost płytek paznokciowych wynosi ok. 2 mm miesięcznie ; jest wolniejszy w obrębie palców nóg niż rąk. Grubość i kształt płytek wykazują znaczne różnice indywidualne. Zmiany w obrębie płytek paznokciowych występują w rozmaitych chorobach skóry oraz w schorzeniach ogólnoustrojowych.

Funkcje skóry Skóra spełnia bardzo ważne dla życia funkcje : 1 / ochronną przed czynnikami mechanicznymi , fizycznymi , chemicznymi i bakteryjnymi Funkcję ochronną spełniają : - warstwa rogowa - przez stałe jej złuszczanie usuwane są z powierzchni skóry czynniki szkodliwe , - włókna sprężyste - zapewniają elastyczność skóry chroniąc przed nadmiernym rozciąganiem , rozerwaniem - włókna kolagenowe - zapewniają także wytrzymałość , elastyczność skóry - tkanka tłuszczowa - chroni przed urazami mechanicznymi i przed utratą ciepła , jest też źródłem energii - melanocyty - wytwarzając melaninę chronią przed działaniem promieni ultrafioletowych - unerwienie czuciowe pozwalające na odczuwanie wielu bodźców - dotyk , ciepło , zimno 2 / bierze udział w regulacji cieplnej przez - wydzielanie potu i przez parowanie ( woda przechodzi przez skórę jako para ) - czynność naczyń krwionośnych - pod wpływem wysokiej temperatury poszerzają się dzięki czemu zwiększa się przepływ krwi ulegającej ochłodzeniu a przy spadku temperatury skurcz pozwala zredukować utratę ciepła przez skórę 3 / w gospodarce wodno – oddechowej , - magazynuje wodę , sód , potas , magnez i wapń które mogą być uwalniane przez dyfuzję i pocenie 4 / w czynności resorpcyjnej / wchłaniania przez skórę / - ta zdolność skóry wykorzystywana jest w celach terapeutycznych głównie w dermatologii , przy stosowaniu preparatów zewnętrznych 5 / w procesach odpornościowych ustroju - przez komórki Langerhansa , makrofagi ( fagocytujące / wychwytujące obcy materiał ) , immunoglobulinę E i eozynofile ( komórki kwasochłonne ) które biorą udział w reakcjach alergicznych ....