Prawo administracyjne PDF

Preview

Summary

Download Prawo administracyjne PDF

Description

DEFINICJA Prawo administracyjne to jedna z gałęzi prawa, zalicza się je do tzw. prawa publicznego, bowiem reguluje działalność organów publicznych (organów władzy publicznej).  Prawo administracyjne nie posiada swej definicji legalnej. W żadnym przepisie prawnym pojęcie to nie zostało sprecyzowane.  Jest to zespół norm regulujących działalność administracji, jest to prawo, które normuje administrację publiczną. Prawo administracyjne to taka gałąź prawa, która normuje: 1. tworzenie, strukturę organizacyjną, zadania i zasady działania administracji publicznej oraz innych osób i jednostek wykonujących dla dobra wspólnego i dobra jednostki zadania z zakresu administracji publicznej (podmiotów administracji) 2. relacje zachodzące pomiędzy tymi podmiotami 3. prawa i powinności podmiotów administrowanych przez podmioty administrujące, w tym poddanych kontroli lub nadzorowi administracyjnemu W znaczeniu szerokim (sensu largo) prawo administracyjne obejmuje wszelkie normy odnoszące się do ustroju, organizacji lub administracji bez względu na to, czy są to normy prawa publicznego czy prywatnego. W znaczeniu wąskim (sensu stricto) prawo administracyjne ogranicza się do norm publicznoprawnych, dostosowanych specjalnie do potrzeb i wymagań administracji, administrowania i swoistości tej płaszczyzny stosunków prawnych.

W ramach gałęzi prawa administracyjnego wyróżniamy: 1. prawo ustrojowe – reguluje organizację i zadania aparatu administracyjnego i administracji publicznej. Zawiera normy bezpośrednio dotyczące organizacji aparatu administracyjnego. 2. prawo materialne – normuje wzajemne obowiązki i prawa administracji publicznej oraz podmiotów znajdujących się na zewnątrz tej administracji. Jest to szereg ustaw regulujących problematykę konkretnych działów administracji publicznej.

3. prawo proceduralne – wyznacza tryb i zasady postępowania administracyjnego, a zatem zawiera normy dotyczące toku działania organów administracji. Jego celem jest urzeczywistnianie (wykonywanie) norm prawa ustrojowego i materialnego. Cechy prawa administracyjnego 1. jest integralną częścią systemu prawa – to jedna z gałęzi prawa w tym systemie 2. stanowi gałąź prawa publicznego – bowiem administracja ma współcześnie charakter publiczny, ma służyć interesom społeczeństwa 3. jest to nieskodyfikowana gałąź prawna – przedmiot regulacji jest tak rozległy, że nie sposób ująć tej materii jednym aktem normatywnym 4. nie ma równości stron w relacjach administracyjnoprawnych – wiąże się to ze specyfiką stosunku administracyjno-prawnego, w którym jedną ze stron jest zawsze organ administracji 5. jest to prawo pozytywne – nie opiera się ono np. na zwyczajach, prawie zwyczajowym, normach moralnych, składa się z wielu normatywnych nakazów, zakazów, upoważnień czy ograniczeń, jest prawem pisanym 6. organy administracji wyposażone są w kompetencję prawotwórczą 7. reguluje sposób realizacji procesów administrowania w państwie za pomocą instytucji, które te procesy realizują – istnieje szereg takich instytucji zarówno obsługujących Radę Ministrów (wykonujących administrację rządową) jak i samorząd terytorialny (wykonujących administrację samorządową) 8. organy realizujące proces administrowania mogą zastosować przymus administracyjny w sytuacjach prawnie określonych

7. podmioty administrujące są uprawnione do działań w sferze prywatnej 8. prawo administracyjne ma charakter kogentywny (ius cogens), tzn. bezwzględnie obowiązujący – bo jego norm nie można wyłączyć ani ograniczyć wolą stron 9. ma charakter obywatelski – bo służy obywatelom do realizacji ich potrzeb Zasada trójpodziału władzy „Ustrój Rzeczypospolitej Polskiej opiera się na podziale i równowadze władzy ustawodawczej, władzy wykonawczej i władzy sądowniczej. Władzę ustawodawczą sprawuje Sejm i Senat, władze wykonawczą Prezydent RP i Rada Ministrów, a władzę sądowniczą sądy i trybunały”. Prawo administracyjne stanowi jednak przykład zamazywania się zasady trójpodziału władz. Wynika to z faktu, że administracja wykonuje zadania „paraustawodawcze” przez stanowienie prawa (co prawda tylko typu wykonawczego – rozporządzenia), oraz „parasądownicze” przez stosowanie prawa (działalność orzecznicza wójtów, Samorządowe Kolegia Odwoławcze). Stanowienie i stosowanie prawa Stanowienie prawa administracyjnego rangi ustawy należy do kompetencji parlamentu. Prawo administracyjne rangi podstawowej tworzą organy administracji publicznej. Stosowanie norm prawa administracyjnego leży w kompetencji zarówno organów administracji publicznej, jak i sądów. Niektóre organy administracji publicznej jednocześnie stanowią i stosują prawo (np. ministrowie). Zarówno stanowienie, jak i stosowanie prawa są formami działania administracji, przy czym zarówno akty stanowienia, jak i akty stosowania prawa mogą stanowić źródła prawa administracyjnego.

WAŻNE! Administracja, stanowiąc i stosując prawo, musi respektować porządek konstytucyjny, czyli musi uwzględniać hierarchię systemu źródeł prawa i zasadę prymatu ustawy. Normy występujące w aktach stanowienia prawa to przede wszystkim normy generalne i abstrakcyjne, podczas gdy normy w aktach stosowania prawa to przede wszystkim normy indywidualne i konkretne. Etapy stanowienia Na etapie tworzenia prawa administracyjnego należy uwzględnić kilka istotnych postulatów: potrzeba eliminowania z tekstów prawnych norm 1. zadaniowych konieczność usuwania z tekstów prawnych 2. określania wartości organizacyjnych 3.

odstąpienie od konstrukcji pojęcia niedookreślonego

zakaz „dublowania” oraz „nachodzenia” na 4. siebie różnych prawnych form działania administracji publicznej jednoznaczne określenie statusu prawnego działających 5. podmiotów Etapy stosowania prawa 1. ustalenie stanu faktycznego, czyli zebranie materiału dowodowego o faktach, z którymi mają być wiązane skutki prawne 2. odpowiedź na pytanie, czy i jakie przepisy i ewentualnie zawarte w nich normy odnoszą się do ustalonego stanu prawnego 3. interpretacja obowiązujących przepisów prawnych w celu ustalenia znaczenia normy prawnej (tj. wykładnia prawa)

4. podjęcie decyzji lub – w sądowym stosowaniu prawa – wydanie orzeczenia Systematyka norm Z punktu widzenia regulowanego przedmiotu, normy prawne zaliczane do prawa administracyjnego dzielą się na:  normy ustrojowe – ich adresatami są wyłącznie podmioty administracji publicznej. Określają one status prawny poszczególnych organów administracji i wzajemne powiązania między tymi organami.  normy materialne – ich adresatami są zazwyczaj podmioty znajdujące się poza administracją publiczną, określają one treść ich uprawnień i obowiązków  normy proceduralne (procesowe) – wspomagają wydanie aktu administracyjnego, wprowadzają sformalizowane reguły w tym zakresie i dają adresatowi aktu możliwość obrony Rodzaje norm ustrojowych określające właściwość – umożliwiają przypisanie organowi 1. lub innej jednostce organizacyjnej, względnie osobie fizycznej, określonego uprawnienia lub obowiązku ustanawiające zadania – określają kierunki działania 2. administracji oraz wskazują na wartości, którymi powinna się ona kierować regulujące prawne formy działania i wskazujące 3. na kompetencje – zezwalają podmiotom administracji publicznej na zastosowanie określonej w prawie formy lub na podjęcie działania w sposób określony prawem i z wynikającymi z prawa konsekwencjami. regulujące organizację administracji – mają na celu 4. wyznaczenie stosunku zależności (nadrzędności i podporządkowania) między organami, oraz między organami i innymi jednostkami organizacyjnymi. Dokonują podziału czynności między organami i podległymi im jednostkami organizacyjnymi,

określają przedmiot i tryb porozumiewania się organów, jednostek organizacyjnych oraz zasady ich współdziałania. Rodzaje norm materialnych merytoryczne – nakazują lub zakazują określonym 1. podmiotom (adresatom) zachowywać się w określonych sytuacjach we wskazany sposób blankietowe – wskazują jedynie sposób, w jaki mogą być 2. podjęte czynności organu, nie określają natomiast ich treści. Są przeciwieństwem norm merytorycznych 3.

generalne – nie mają indywidualnie wyznaczonego adresata

abstrakcyjne – nie określają konkretnie okoliczności 4. (warunków), od których zależy uprawnienie lub obowiązek adresata Rodzaje norm proceduralnych normy postępowania administracyjnego – określają 1. czynności podmiotów postępowania normy postępowania sądowo-administracyjnego – są to 2. normy zdeterminowane przepisami regulującymi postępowanie sądowo-administracyjne normy postępowania skargowo-wnioskowego – celem ich 3. jest dokonanie urzędowej oceny stanu faktycznego wskazanego w skardze lub we wniosku i skonfrontowanie go z aktualnym stanem prawnym oraz określenie sposobu urzeczywistniania sprawy będącej przedmiotem skargi lub wniosku normy postępowania kontrolnego – określają one 4. jedynie zachowanie się podmiotu uprawnionego do kontroli oraz prawa i obowiązki kontrolowanych

Rodzaje norm Dla prawa administracyjnego istotne znaczenie mają również normy sankcjonujące – określają one następstwa (sankcje)

niewykonania normy nakazującej określone postępowanie (zachowanie się) w danych okolicznościach. W doktrynie prawa administracyjnego wyróżniamy ponadto normy:  finalne – stanowiące o zakończeniu pewnego stosunku administracyjnoprawnego ze względu na konieczność ochrony prawa czy interesu społecznego  kauzalne – uzależniają one podejmowanie konkretnych czynności i zakresu prawa administracyjnego od spełnienia przewidzianych warunków (np. norma stanowiąca o tym, kto i w jakich okolicznościach może nadać budynkowi status zabytku) Stosunek administracyjnoprawny Możemy tu wyróżnić dwojakiego typu sytuację: 1. organy administracji publicznej jednostronnie nakładają na określone jednostki obowiązki lub ustalają ich uprawnienia 2. jednostki inne niż organy administracji domagają się od tych organów rozstrzygnięć, w których orzeka się o ich obowiązkach lub uprawnieniach Oba te przypadki łączy jedna istotna cecha: organ administracji w sposób władczy (autorytatywny) dokonuje konkretyzacji prawa. Istnieje przy tym obowiązek podporządkowania się jednostki lub innego podmiotu rozstrzygnięciom organu administracji.

Elementy stosunku administracyjnoprawnego: 1. przedmiot stosunku (konkretne uprawnienie lub obowiązek) 2. podmioty stosunku (gdzie zawsze jednym z nich będzie organ administracji, bądź podmiot, któremu zlecono funkcje tej administracji)

Stosunek administracyjnoprawny: ORGAN ADMINISTRACJI  DRUGA STRONA dla porównania: SĄD – superarbiter OSKARŻYCIEL OSKARŻONY Rodzaje stosunków administracyjnoprawnych stosunki materialne – są oparte na przepisach rangi 1. ustawowej, bo tylko ustawa może regulować sferę praw i obowiązków obywatela lub jednostek zrównanych z nim w obrocie prawnym stosunki procesowe – powstają na tle stosunków 2. materialnych i trwają przez okres postępowania administracyjnego stosunki egzekucyjne – ich następstwem jest 3. zastosowanie określonych środków przymusu; są nawiązywane pomiędzy organem egzekucyjnym a zobowiązanym wierzycielem stosunki oparte na układach zależności organizacyjnej – 4. są to stosunki służbowe nawiązywane na podstawie podporządkowania pracownika względem przełożonego; stosunki te są z reguły precyzyjnie określone w statutach, regulaminach stosunki nadzoru – są to takie stosunki, w ramach których 5. organ sprawujący nadzór może oddziaływać na podmioty nadzorowane za pomocą ustawowo przewidzianych środków stosunki spornoadministracyjne – są to szczególne 6. stosunki procesowe, pojawiają się wówczas, gdy istnieje możliwość zaskarżenia aktów administracyjnych do sądu administracyjnego; ich cechą charakterystyczną jest zrównanie pozycji podmiotów występujących przed sądem jako arbitrem...