Psychologia Społeczna PDF

Preview

Summary

Wszystkie wykłady...

Description

PSYCHOLOGIA SPOŁECZNA 1.

-

●

Wprowadzenie do psychologii społecznej

● Czym jest psychologia społeczna? Psychologia społeczna bada to, co się dzieje w sercach i umysłach istot ludzkich. Mimo wielu różnic przykłady te mają jedną wspólną cechę: ZJAWISKO nazywane WPŁYWEM SPOŁECZNYM. Uczucia lub zachowania ludzi są wywoływane przez innych. Jest to centralne zagadnienie psychologii społecznej, które można określić jako naukowe badanie sposobu, w jaki ludzkie myśli, uczucia i zachowania wpływa rzeczywista bądź wyobrażona obecność innych. Skąd pochodzą konstrukty: podstawowe motywy człowieka:

Konstrukt- sposób, w jaki ludzie postrzegają, pojmują i interpretują świat społeczny. Jesteśmy organizmami złożonymi: w każdej chwili niezliczone liczby krzyżujących się motywów wpływają na nasze myślenie i zachowanie. Z upływem czasu psychologowie społeczni stwierdzili, iż dwa z nich są szczególnie ważne: potrzeba bycia tak adekwatnym (jak to możliwe) i potrzeba takiego usprawiedliwienia naszych myśli i działań by mieć o sobie dobre mniemanie.

2. KONFORMIZM - WPŁYW NA ZACHOWANIE ● Konformizm - kiedy i dlaczego? Konformizm- Zmiana zachowania na skutek rzeczywistego lub wyimaginowanego wpływu innych ludzi. Ludzie dają się złapać w pułapkę wpływu społecznego. W odpowiedzi na żądania wyrażone wprost albo i nie, ludzie zmieniają swoje zachowanie i podporządkowują się oczekiwaniom innych. Informacyjny wpływ społeczny- wpływ innych ludzi prowadzący do konformizmu bo spostrzegamy te osoby jako źródło informacji dające wskazówki dla naszego zachowania. Normatywny wpływ społeczny- wpływ innych ludzi, który prowadzi nas do konformizmu, ponieważ chcemy być przez nich lubiani i akceptowani. Posłuszeństwo autorytetowi- eksperyment Milgrama (ten z wstrząsami dla uczniów)

3. WPŁYW SPOŁECZNY Naśladownictwo- zachodzący podczas socjalizacji proces uczenia się zachowań, polegający na powtarzaniu przez jednostkę zaobserwowanych zachowań innych. W węższym znaczeniu odnosi się ono do powtarzania zachowań przedstawicieli własnego gatunku i wykorzystywania ich do tych samych celów. Konformizm- zmiana w zachowaniu na skutek rzeczywistego lub wyimaginowanego wpływu innych ludzi. ● Wywieranie wpływu na ludzi. 6 reguł cialdiniego 1. Reguła wzajemności- staramy się odwdzięczyć osobie, która nam coś dała. 2. Społeczny dowód słuszności- punktem odniesienia naszego zachowania są reakcje na zachowanie innych. 3. Reguła lubienia i sympatii- jesteśmy bardziej skłonni powiedzieć ‘tak’ osobom, które lubimy. 4. Reguła autorytetu- ufamy i bierzemy przykład z ludzi, którzy z reguły mają większe doświadczenie. 5. Reguła niedostępności- człowiek pragnie tego co jest niedostępne, tego,czego jest mało. 6. Reguła zaangażowania i konsekwencji- zaangażowanie odbiorcy w określoną czynność, która ma sprawić, aby później wykonał on określone działanie. ● Techniki wpływu społecznego według Dolińskiego

Stopa w drzwiach- Jeśli chcesz, żeby ktoś spełnił twoją właściwą prośbę, to poprzedź ją inna mniejszą prośbą, która na pewno zostanie spełniona. Drzwiami w twarz- Jeśli chcesz, by ktoś spełnił twoją właściwą prośbę, to poprzedź ją inną wygórowaną prośbą, której na pewno ta osoba nie spełni. Karate- między młotem a kowadłem- osaczenie ofiary bez względu na to, co zrobi z pierwszą prośbą i tak będzie musiała poddać się i spełnić drugą. Niskiej piłki- początkowe przedstawienie niezwykle korzystnej oferty, a gdy ofiara ją ‘chwyci’ okazuje się, że oferta wcale nie nie jest taka atrakcyjna.

4. POTRZEBA UZASADNIENIA SWOICH ZACHOWAŃ Podtrzymywanie poczucia własnej wartości -teoria, która głosi, że wyobrażenie o nas może być zagrożone zachowaniem drugiej osoby i że na wielkość tego zagrożenia wpływa zarówno to, jak i bliska jest nam ta osoba, jak i znaczenie jej zachowania dla pojęcia Ja. ● Samousprawiedliwianie Teoria dysonansu poznawczego- uczucie przykrego napięcia spowodowane informacja, która jest sprzeczna z naszym wyobrażeniem siebie jako osoby rozsądnej i sensownej. Dysonans można redukować przez: - Przez zmianę naszego zachowania (tak aby było ono zgodne z dysonansowym elementem poznawczym) - Przez uzasadnienie naszego zachowania- zmieniając jeden z elementów poznawczych tak, aby był bardziej zgodny z zachowaniem. - Przez uzasadnienie naszego zachowania- dodając nowe elementy poznawcze, które są zgodne z zachowaniem i je wspierają ● Podejmowanie decyzji: Dysonans podecyzyjny- dysonans, który zostaje nieuchronnie wzbudzony po podjęciu decyzji. W takiej sytuacji dysonans jest najczęściej likwidowany przez podwyższenie atrakcyjności wybranej alternatywy i zdewaluowanie alternatywy odrzuconej. Ważną decyzje można zdefiniować jako decyzje, która jest kosztowna, trudna do zmiany, wymaga odpowiedniego wysiłku i powoduje negatywne konsekwencje dla drugiej osoby. Uzasadnienie wysiłku- występująca u ludzi tendencja, do podwyższonego oceny tego, na co ciężko pracowali, aby to osiągnąć. ( np: zdałam biolke bo uczyłam się dni i noce.)

5. POZNANIE SPOŁECZNE- W JAKI SPOSÓB MYŚLIMY O ŚWIECIE SPOŁECZNYM JAK DOCHODZIMY DO ROZUMIENIA INNYCH LUDZI Poznanie społeczne- sposób, w jaki ludzie myślą o sobie samych i o świecie społecznym; a dokładniej jak selekcjonują, interpretują, zapamiętują i wykorzystują informacje społeczną w wydawaniu sądów i w podejmowaniu decyzji. Schematy- struktury poznawcze, za pomocą których ludzie organizują swoją wiedzę o świecie, według pewnych tematów; schematy silnie wpływają na to, co z otrzymanej informacji zauważymy, o czym myślimy i co później pamiętamy. Zachowania niewerbalne- sposób, w jaki ludzie komunikują, intencjonalnie bądź nieintencjonalnie, bez słów; wskaźniki niewerbalne obejmują mimikę, ton głosu, gesty, pozycje i ruchy ciała, dotyk i spoglądanie. Przesłanki niewerbalne pełnią wiele funkcji w procesie komunikowania się. Zachowania niewerbalne służą przede wszystkim do wyrażania emocji (zawężasz usta, opuszczasz brwi, zaciskasz usta i wpatrujesz się intensywnie- jesteś zły) przenoszeniu postawy (np ‘Lubię cię’ - uśmiechasz się, nasilasz kontakt wzrokowy albo ‘nie lubię cię’ - odwracasz wzrok, ton głosu staje się bezbarwny, stajesz tyłem). Informowaniu o cechach osobowości ( ‘Jestem otwarty’- twoje gesty są szerokie, modulujesz głos podczas mówienia, zdecydowany ton głosu. Ułatwianiu komunikacji werbalnej (obniżasz głos i spoglądasz przed siebie, gdy kończysz wypowiedź, by wskazać partnerowi, że teraz on może mówić). ● Atrybucja przyczyn kultura a atrybucje Teoria atrybucji- określenie sposobu, w jaki ludzie wyjaśniają przyczyny tak swego zachowania, jak i zachowania innych ludzi. Atrybucje wewnętrzne- wnioskowanie, że jakaś osoba zachowała się w określony sposób zarówno ze względu na swe właściwości, jak i postawy, charakter czy osobowość np (Sebastian zdał kiepsko egzamin z biolki bo jest głupi) Atrybucja zewnętrzna- wnioskowanie, że jakaś osoba zachowała się w określony sposób ze względu na właściwości sytuacji, w której się znalazła; zakłada się tu, że większość ludzi zareagowałby podobnie np ( Sebastian zdał kiepsko egzamin z biolki bo pytania były trudne) Podstawowy błąd atrybucji- tendencja do przeceniania czynników wewnętrznych przynależących do dyspozycji a niedocenieniu roli sytuacji.

● HEURYSTYKI Heurystyka- uproszczone  metody wnioskowania, które są powszechne oraz przydatne, jednak niestety bywają zawodne. W poniższym artykule opisane są trzy najbardziej znane typy heurystyk: dostępności, zakotwiczenia – dostosowania oraz reprezentatywności. Na końcu każdej charakterystyki znajdują się błędy poznawcze, które mogą być wynikiem używania opisywanych dróg na skróty. Heurystyki wydawania sądów- uproszczone reguły wnioskowania, którymi posługują się ludzie, by wydawać sądy w sposób szybki i efektowny. Heurystyka dostępności- nieformalna reguła umysłowa, na mocy której ludzie wydają sąd, kierując się tym, jak łatwo mogą coś przywołać do świadomości. Heurystyka reprezentatywności- uproszczona metoda wnioskowania polegająca na tym, że klasyfikacji czegoś dokonuje się na podstawie stopnia podobieństwa do przypadku typowego. Heurystyka zakotwiczenia/dostosowania- uproszczona metoda wnioskowania, która polega na posłużeniu się jakąś liczbą czy wartością jako punktem wyjściowym i następnie na sformułowaniu odpowiedzi na pytanie przez zmodyfikowanie tej wartości stanowiącej zakotwiczenie; ludzie często nie modyfikują jej w stopniu wystarczającym. Ukryta teoria osobowości- schematy, które ludzie stosują by pogrupować różne rodzaje cech osobowości np HOJNY=UPRZEJMY Jeśli wiemy, że ktoś jest grzeczny stosujemy ważny typ schematu (ukryta teoria osobowości) by określić jaka jest dana osoba. Teorie te składają się z naszych własnych przekonań o zasadach współwystępowania cech osobowości. Jeżeli, ktoś jest uprzejmy, ta ukryta teoria osobowości podpowiada nam, że jest on również wspaniałomyślny; jeżeli jest zgryźliwy, to sądzimy, iż jest prawdopodobnie również irytujący.

6. POSTAWY I ZMIANA POSTAW ● Definicja, cechy i właściwości postaw Postawa- trwała ocena- pozytywna lub negatywna- ludzi, obiektów lub pojęć. Postawy są trwałe w tym sensie, że często utrzymują się przez dłuższy czas. Chwilowa irytacja z powodu czegoś, co ktoś powiedział, nie jest postawą, ale trwały, negatywny obraz tej osoby jest postawą. Postawy są oceną, tzn, że są one pozytywną lub negatywną reakcja na coś. Ludzie nie są neutralnymi obserwatorami świata, ale stale oceniają to, co widzą.

Emocjonalny komponent postawy- emocje i uczucia, jakie ludzie kojarzą z obiektem postawy Poznawczy komponent postawy- przekonania ludzi na temat właściwości obiektu postawy Behawioralny komponent postawy- działania ludzi wobec obiektu postawy ● Natura i pochodzenie postaw Postawy bywają różnej natury i intensywności. Jedne są silniejsze od drugich, niektóre, jak postawy ludzi wobec przestępczości oparte są bardziej na strachu i emocji niż na logicznej analizie faktów Postawy oparte na poznaniu- postawa przede wszystkim oparta na przekonaniach ludzi na temat właściwości obiektu postawy. Postawy oparte na emocjach- postawa oparta bardziej na uczuciach i wartościach ludzi niż na przekonaniach o naturze obiektu postawy. Postawa oparta na zachowaniu- postawa oparta na obserwacji, jak zachowujemy się wobec obiektu postawy. Postawy te można tworzyć przez klasyczne i instrumentalne warunkowanie Kształtowanie i zmiana postaw Model wypracowania prawdopodobieństw- teoria, w której zakłada się, że istnieją dwa sposoby zmiany postaw za pośrednictwem komunikatów perswazyjnych; centralna strategia pojawia się, gdy ludzie mają motywację i zdolność do skupienia uwagi na argumentach zachowanych w komunikacie; peryferyczna strategia występuje, gdy ludzie nie skupiają swojej uwagi na argumentach, lecz pod wpływem charakterystyk powierzchownych (np. kto jest nadawcą) Centralna strategia perswazji- przypadek, w którym ludzie analizują komunikat perswazyjny, uważnie słuchając i rozważając argumenty; strategia ta pojawia się, gdy ludzie posiadają zarówno zdolności, jak i motywację do uważnego słuchania komunikatu. Znaczenie osobiste- stopień w jakim dana sprawa ma istotne konsekwencje dla samopoczucia ludzi. Jak osiągnąć długotrwała zmiane postaw? Komunikat perswazyjny może zmienić postawy ludzi na dwa sposoby- przez strategie centralną lub strategie peryferyczną.

● Środki masowego przekazu propaganda i przekonywanie Dlaczego reklama jest skuteczna? Jeżeli postawa jest oparta na emocjach, tak jak w przypadku wielu postaw politycznych, to lepiej jest walczyć z emocjami niż stosować kampanię reklamową opartą na faktach. Jeśli postawa jest bardziej związana z poznaniem i dana sprawa ma duże znaczenie osobiste, to kampania reklamowa oparta na faktach będzie skuteczna.Co jednak zrobić, gdy postawy ludzi wobec twojego produktu nie opierają się na emocjach i twój towar nie ma dla nich dużego znaczenia osobistego? W takim przypadku kampania reklamowa będzie skuteczna, jeśli wykreuje potrzebę posiadania danego artykułu, przekonując ludzi, że ma on istotne, osobiste znaczenie. Propaganda- celowe działanie zmierzające do ukształtowania określonych poglądów i zachowań zbiorowości  ludzkiej lub j ednostki.

7. UPRZEDZENIA, STEREOTYPY, DYSKRYMINACJA Stereotyp- KOMPONENT POZNAWCZY generalizacja, odnosząca się do grupy, w ramach której identyczne charakterystyki zostają przypisane wszystkim bez wyjątku jej członkom, niezależnie od rzeczywistych różnic między nimi. Uprzedzenie- KOMPONENT AFEKTYWNY wroga bądź negatywna postawa dotycząca wyróżniającej się grupy ludzi, oparta wyłącznie na ich przynależności do tej grupy Dyskryminacja- KOMPONENT BEHAWIORALNY nie usprawiedliwione, negatywne lub krzywdzące działanie skierowane przeciwko członkowi danej grupy, wyłącznie dlatego, iż do niej należy. Przyczyny uprzedzeń - Strach przed obcym i nieznanym - Niewiedza - Socjalizacja - Skłonność do dzielenia osób na grupy

● Sposób zmiany stereotypów Model buchalteryjny- informacja niezgodna ze stereotypem, prowadząca do przekształcenia tego stereotypu. Model przekształcający- informacja niezgodna ze stereotypem, prowadząca do radykalnej zmiany stereotypu. Model wykształcania stereotypu niższego rzędu- informacja niezgodna ze stereotypem, prowadząca do stworzenia stereotypu niższego rzędu, w celu przyswojenia tej informacji, bez konieczności zmieniania początkowego stereotypu. ● Sposoby ograniczania uprzedzeń Najważniejszą drogą jest doprowadzenie do kontaktu- zebrania razem grupy własnej i grupy obcej. Jednakże doprowadzenie wyłącznie do kontaktu jak wówczas gdy szkoły publiczne zostały pierwszy raz zdezagregowane, nie jest wystarczające, a nawet może rozjątrzyć istniejące negatywne postawy. Taki kontakt musi spełniać następujące warunki: Wzajemna zależność; wspólny cel; jednakowy status; nieformalny; międzyosobowy kontakt; wielość kontaktów; normy społeczne uznające równość. Klasa mieszana- sposób nauczania, w ramach którego dzieci muszą polegać na sobie nawzajem i razem pracować podczas uczenia się i dążenia do wspólnych celów, Pozwala na redukowanie stereotypizacji i uprzedzeń istniejących między dziećmi o różnym pochodzeniu etnicznym ● Sposoby zapobiegania i radzenia sobie z dyskryminacją Zinstytucjonalizowany rasizm- rasistowskie postawy uznawane przez większość z nas, ponieważ żyjemy w społeczeństwie, gdzie stereotypy i dyskryminacja są normą. UPRZEDZENIE TO MYŚLI/ODCZUWANIE A DYSKRYMINACJA TO DZIAŁANIE ● Jak walczyć z dyskryminacją: 1. monitorowanie, czyli regularna obserwacja i analiza zjawisk, których przyczyny mogą wynikać z nietolerancji wobec mniejszości w Polsce; 2. reagowanie, czyli podejmowanie działań przez instytucje państwowe oraz przedstawicieli społeczeństwa obywatelskiego w celu usunięcia skutków działań związanych z rasizmem i ksenofobią; 3. świadczenie, czyli dawanie dobrego przykładu, wspieranie działań innych instytucji;

4. edukowanie, czyli kształcenie, wychowywanie, promowanie postaw poprzez organizowanie konferencji, szkoleń, warsztatów.

7. PROCESY GRUPOWE ● Jednostka w grupie Konformizm to postawa jednostki wobec grupy, wyrażająca się całkowitą akceptacją przez jednostkę norm, wartości, wzorców postępowania obowiązującej w danej grupie społecznej. Postawa taka jest postawą oczekiwaną przez grupę, ponieważ umożliwia utrzymanie porządku w grupie społecznej. Pośród postaw konformistycznych mamy do czynienia z legalizmem, gdy członkowie grupy przestrzegają zasad bez względu na treść, a ich zachowanie wynika z przekonania, że przestrzeganie zasad jest konieczne dla dobra grupy. Gdy członkowie grupy przestrzegają zasad mimo przekonania o ich niezasadności w imię spokoju, czy obawy przed sankcjami, to mówimy o oportunizmie.

● podstawowe cechy grupy: cele, interakcje, normy, struktury, poczucie przynależności

Grupa społeczna- grupa, w której dwie lub więcej osób współdziała ze sobą oraz współzależy od siebie, w tym sensie, że w zaspokajaniu potrzeb i osiąganiu celów musi na sobie polegać Grupa niespołeczna- grupa, w której dwie osoby lub więcej osób znajduje się w tym samym miejscu, w tym samym czasie, lecz nie współdziała ze sobą (np. kibice na meczu) Istnienie interakcji między członkami grupy to jedna z głównych cech kształtujących grupę. Wszelkie procesy grupowe mogą zachodzić jedynie przez sieć interakcji, powiązań społecznych, kontaktów i znajomości; tylko dzięki nim można osiągnąć określone cele, materialne czy kulturalne. Sieć interakcji to swoisty kapitał społeczny każdej jednostki i gwarant jej prawidłowego funkcjonowania w ramach grupy i społeczeństwa. Aby jakąś zbiorowość w ogóle można było nazwać grupą, musi w jej ramach występować duże zagęszczenie interakcji, a więc istnienie bezpośrednich, częstych, bliskich relacji między wszystkimi członkami danej grupy.

● PROCESY GRUPOWE

to szereg zmian, które zachodzą między uczestnikami grupy (z prowadzącym włącznie) w trzech obszarach: • Behawioralnym - grupa reguluje przez swoje normy sposób naszego zachowania • Poznawczym - obecność w grupie wpływa na nasz sposób postrzegania świata i jego interpretację. • Emocjonalnym - współpraca może układać się pomyślnie lub może być przyczyną emocjonalnego dyskomfortu. Facylitacja społeczna- napięcie wynikające z obecności innych osób i możliwości oceny naszego działania, czego rezultatem jest lepsze wykonanie łatwiejszych zadań, lecz gorsze wykonanie zadań trudniejszych. Próżniactwo społeczne- uspokojenie wywołane przekonaniem, że przebywanie w grupie utrudnia ocenę indywidualnego działania; uspokojenie osłabia wykonanie zadań prostych, lecz ułatwia wykonanie zadań trudniejszych. Deindywiduacja- utrata normalnej kontroli nad zachowaniem, co prowadzi do wzrostu i impulsywności i patologicznych czynów. Metapodstawy- Badania prowadzone w obrębie psychologii społecznej sugerują, że postawy wobec grup obcych mogą być przynajmniej w części wyjaśniane przez metapostawy, czyli przekonania na temat nastawienia przedstawicieli grupy obcej do grupy własnej. Innymi słowy, jeśli dana osoba sądzi, że jej grupa jest nielubiana przez grupę obcą, może skłaniać ją to do nabrania negatywnego stosunku do tej grupy obcej.

● Zjawisko grupowego myślenia

Rodzaj myślenia, w którym bardziej liczy się dążenie do zachowania spójności i solidarności grupy niż realistyczne uwzględnianie faktów. Polaryzacja grupy- tendencja grupy do podejmowania decyzji, które są bardziej skrajne niż początkowe inklinacje członków

● Kierowanie grupą

Zwykle na czele grupy stoi jej przywódca, czyli osoba mająca duży wpływ na podwładnych, wykonujących polecenia pożądane przez szefa ze względu na więzi, jakie ich łączą. Przywódca powinien podejmować działania związane z celami grupy i podtrzymujące trwałość grupy. Grupa poprawnie funkcjonuje, gdy przywódca pełni dwie podstawowe funkcje: -rozwiązuje problemy, -podtrzymuje trwałość grupy. Przywództwo może być realizowane na wiele sposobów kierowania grupą: -autokratyczny - w którym łatwo zidentyfikować przywódcę i podwładnych, a przywódca, a przywódca sam podejmuje decyzje nie licząc się ze zdaniem jej członków; -demokratyczny - w którym przywódca jest najważniejszy w grupie, podejmuje decyzje, ale liczy się ze zdaniem grupy, zaś członkowie grupy posiadają dość dużą samodzielność; -liberalny - w którym przywódca tylko sugeruje rozwiązania, a członkowie grupy mają całkowitą samodzielność w podejmowaniu decyzji.

8. ATRAKCYJNOŚĆ INTERPERSONALNA

● Co jest przyczyną atrakcyjności?

Wiele przyczyn zjawiska atrakcyjności można wyjaśnić za pomocą teorii wymiany społecznej zgodnie, z którą ludzie oceniają własne związki uczuciowe w zależności od tego, jak spostrzegają nagrody (np. pochwały) i koszty będące ich udziałem. Aby przewidywać, czy dany związek będzie kontynuowany, powinniśmy poznać poziom odniesienia ludzi w ten związek zaangażowanych (ich oczekiwania co do rezultatów tego związku) oraz porównawczy poziom odniesienia (czyli oczekiwania co do tego, jak udany mógłby być związek alternatywny).

● Związki uczuciowe

Miłość braterska- uczucie zaangażowania, bliskości w stosunku co do drugiej osoby, któremu nie towarzyszy namiętność ani pobudzenie fizyczne. Miłość erotyczna- intensywna tęsknota za drug...