Referat pedagogika tradycyjna PDF

Preview

Summary

Download Referat pedagogika tradycyjna PDF

Description

SZKOŁA TRADYCYJNA Johann Friedrich Herbart (przełom XVIII i XIX w.) Johann Friedrich Herbart- twórca systemu szkoły tradycyjnej Jan Fryderyk Herbart (1776-1841) był niemieckim psychologiem, filozofem i pedagogiem. Nazywany jest „Ojcem naukowej pedagogiki”, ponieważ jako pierwszy oderwał pedagogikę od filozofii, nadając jej naukowy charakter. Herbart stworzył własny system pedagogiczny, oparty na etyce i psychologii (naukach pomocniczych). Etyka była podstawą do sformułowania celów wychowania, a psychologia uzasadniała środki wychowawcze potrzebne do osiągnięcia celu. Swoje podstawowe idee pedagogiczne zawarł w dwóch książkach: Pedagogika ogólna wywiedziona z celu wychowania oraz Zarys wykładów pedagogicznych. Poglądy Herbarta- psychologia Herbart twierdził, że różnorodność świata wynika z wielkiej ilości „realów”, które działają w świecie. Reala, zdaniem Herbarta, są to byty proste, które nie mają żadnych wewnętrznych zdolności, a działają na siebie przez ustawiczne zderzanie się ze sobą. Jeśli zaatakowanym realem jest dusza to wówczas akt samoobrony polega na wytworzeniu wyobrażenia (przedstawienia). Herbart postulował, że nie ma żadnych dziedzicznych czy nabytych dyspozycji psychicznych, a całe życie psychiczne powstaje z wyobrażeń, które również działają na siebie, tak jak między realami. Efektem tego splatania lub stapiania się jest łączenie się wyobrażeń w: MASY WYOBRAŻENIOWE. Masy te zaczynają odgrywać w świadomości czynną rolę dzięki APERCEPCJI – czyli procesowi, w toku którego przyswajamy sobie nowe treści przez stare. Poglądy Herbarta- etyka Zdaniem Herbarta najważniejszym celem wychowania jest kształtowanie u wychowanka SIŁY MORALNEGO CHARAKTERU (cnoty). Podczas formułowania swoich poglądów Herbart wzorował się na ideach Kanta, według którego dobra wola oparta jest na posłuszeństwie wobec prawa dyktowanego przez rozum praktyczny. U Herbarta zaś dobra wola oparta jest na posłuszeństwie wobec sądów estetycznych. Herbart wyróżnił pięć idei moralnych, które razem wzięte określają ideał osobowości moralnej i najwyższy cel wychowania. Zaliczył do nich: 1)ideę wolności wewnętrznej, 2) ideę doskonałości, 3) ideę życzliwości, 4) ideę prawa, 5) ideę słuszności. W tym miejscu w poglądy Herbarta wkradła się pewna sprzeczność. Otóż, twierdził on, że początkowo dobra wola oraz charakter moralny wynikają z odpowiednio kierowanej mechaniki wyobrażeń – natomiast później, to właśnie charakter moralny ma panować nad wspomnianą mechaniką.

Proces przyswajania wiedzy ma przechodzić przez stadia: ● Jasność (analiza i synteza) ● Kojarzenie

● System ● Metoda Zostały one później nazwane przez Tuiskona Zillera (jeden z najwybitniejszych przedstawicieli szkoły Herbarta) stopniami formalnymi nauczania odnoszącymi się do każdego materiału. Przez wiele lat były one podstawą do nauczania podczas lekcji. Inny herbartysta Rein podzielił stopnie formalne na: „przygotowanie, przedstawienie nowego materiału, kojarzenie, uporządkowanie materiału pojęciowego, zastosowanie”.

ZAGŁĘBIANIE SPOCZYWAJĄCE pierwszy kontakt ucznia z nowym materiałem, uchwycenie szczegółów ZAGŁĘBIANIE POSTĘPUJĄCE umysł wędruje pomiędzy: wiem- nie wiem, uczeń ogarnia uwagą większą liczbę szczegółów OGARNIANIE SPOCZYWAJĄCE SYSTEM pojęciami, tworzy się nauczyciel dąży do usystematyzowania operowanie wiedzy poprzez uwydatnienie głównych wzbogacona masa wyobrażeniowa myśli OGARNIANIE POSTĘPUJĄCE METODA nauczyciel zadaje uczniom pracę w których odrabianie zadań, wykonywanie własnych sprawdza czy uczeń przyswoił nowe prac i poprawianie ich wiadomości

JASNOŚĆ nauczyciel prezentuje szczegółowe dane uczniowi KOJARZENIE nauczyciel prowadzi swobodną rozmowę lub uczeń powtarza mechanicznie

Główne cechy „szkoły tradycyjnej” System pedagogiki „szkoły tradycyjnej” można scharakteryzować przy pomocy zestawiania jej głównych cech. Są one następujące: 1. System jest wyraźnie związany z filozofią idealizmu niemieckiego. Dla Herbarta polegało ono na tym, że etyka i psychologia o charakterze racjonalnym były w tamtym okresie uważane za nauki filozoficzne, a pedagogika była osobną nauką posługującą się etyką i psychologią w zakresie wychowania. 2. System szkoły tradycyjnej jest systemem intelektualistycznym. Nacisk jest tu położony na procesy intelektualne, a troska o rozwój uczuć, woli i charakteru przypada rodzinie i najbliższemu otoczeniu ucznia. 3. Szkoła tradycyjna kładzie nacisk na dużą ilość i różnorodność materiału nauczania, czerpanego zwłaszcza z nauk humanistycznych, a w szczególności z dziedziny klasycyzmu łacińskiego i greckiego, natomiast nauki matematyczno-przyrodnicze były pozostawione na uboczu.

4. Wiedza tej szkoły miała wyraźnie charakter statyczny. Zasadą programu szkolnego było, aby zawierał on to, co „już w nauce jest ustalone”, trwałe i prawie niezmienne, „co przetrwało próbę czasu”. Dlatego kult języków starożytnych, wiedza i kultura w nich zawarta – wydawały się najwłaściwsze dla ogólnego wykształcenia. Wiedza współczesna, nowa i bieżąca, która się dopiero tworzy, nowe prądy w nauce i kulturze nie miały wstępu do programów szkolnych. 5. Ten charakter treści nauczanych prowadził do konserwatyzmu i dogmatycznego sposobu myślenia uczniów. Przez wiele lat nie zmieniane programy i podręczniki, zawsze ten sam sposób prowadzenia lekcji, wielka troska o pamięciowe opanowanie wiadomości w ustalonych sformułowaniach, jednostajny tryb życia szkolnego – wszystko to ograniczało samodzielność i krytycyzm myślenia uczniów i wdrażało ich do jednego i niezmiennego trybu myślenia. Konserwatyzm wytwarzany w procesie nauczania przenosił się na inne dziedziny życia, a zwłaszcza na dziedzinę myślenia i działania społeczno-politycznego. 6. Autorytet podręcznika i nauczyciela był bezwzględny. Odstępstwa od sformułowań treści nauczanych były niedozwolone. Tym bardziej były niedopuszczalne wszelkie odstępstwa od wartościowania zdarzeń, faktów, teorii naukowych. W wychowaniu moralnym decydowała moralność religijna każdego kraju, a więc też odpowiednie kościoły. Było to faktyczne utożsamienie państwa i religii. 7. Wychowanie właściwe pozostawiano kościołowi i domowi. Wychowanie właściwe pozostawiano kościołowi i domowi, a szkoła, zwłaszcza średnia, dbała o naukę i wiedzę uczniów. Była ona wówczas wyraźnie elitarna, przeznaczone dla warstw wyższych, rodowych lub sfer zamożnych. Główną troską wychowania domowego stało się więc wychowanie towarzyskie, umiejętność form zachowania się, uznawanych przez te sfery. 8. Pedagogika szkoły tradycyjnej nie uwzględniała w procesie wychowania indywidualności ucznia. Ogólny schemat edukacji składa się z dwu etapów: rządzenia dziećmi i kierownictwa. Pedagogika szkoły tradycyjnej dążyła ona do „urabiania” wszystkich według jednego wzoru. To kształtowanie jest ograniczone przez indywidualność dziecka oraz przez okoliczności czasu i położenia. W nowo narodzonym dziecku, według Herbarta, rodzi się niesforny pęd, który jest w kolizji z istniejącymi normami społecznymi. Ta jednakowość urabiania wzorowała się na wychowaniu wojskowym. Mimo to, że kary miały być tylko wyjątkowym środkiem wychowania, stały się one głównym. Cele rządzenia, według Herbarta, można realizować, wykorzystując m.in. następujące środki: ciągłe organizowanie zajęć dla dzieci, groźba, nadzór i związane z nim zakazy, nakazy i kary, autorytet osobowy nauczyciela, aprobata (miłość) dzieci do nauczyciela. Rządzenie uczniami jest niezbędne dla dobrego zarządzania klasą szkolną. Przy realizacji celów kierownictwa trzeba spełniać m.in. następujące postulaty: – relacja z uczniami powinna być odbiciem dobrej sztuki obchodzenia się z ludźmi; – kary powinny być wtórne wobec nagród; – nie wolno wypowiadać się lekceważąco o tym, co uczniowie cenią; – uczniowie powinni mieć przekonanie, że rządzenie uczniami jest silne; – uczniowie powinni mieć przekonanie, że nauczanie jest dobre; – nie powinno się stawiać jakiegoś ucznia za wzór dla innych; – przy lekceważeniu autorytetu nauczyciela należy raczej okazać siłę niż gniew, ale trzeba pamiętać o wyjątkach. 9. Pedagogika szkoły tradycyjnej prawie zupełnie nie zajmuje się wychowaniem społecznym. Pedagogika szkoły tradycyjnej troszczy się tylko o wychowanie moralne, którego nie łączy się z

wychowaniem społecznym. Wychowanie moralne bowiem określa stosunki między jednostką a innymi jednostkami ludzkimi, gdy wychowanie społeczne patrzy na te stosunki nie tylko od strony jednostkowych istot ludzkich, ale od strony grupy, społeczeństwa.

Systematyczny układ działów pedagogiki Układ mający objąć wszystkie działy problematyki pedagogicznej, dał Wilhelm Rein (poniżej).

Pedagogika

systematyczna historyczna

praktyczna (wychowanie i wykształcenie społeczeństwa)

teoretyczna

teleologia (teoria celów wychowania w oparciu o etykę)

metodologia (teoria środków wychowania w oparciu o psychologię)

1. dydaktyka a) cele nauczania b) środki nauczania (plany nauczania i metody) 2. hodogetyka: a) karność (rządzenie dziećmi) b) pielęgnacja (kierownictwo)

1. formy wychowania: a) domowe b) zakładowe c) szkolne 2. administracja szkolna a) ustawodawstwo b) kierownictwo c) zaopatrzenie d) kształcenie nauczycieli e) dokształcanie nauczycieli

Zapoczątkowany przez Herbarta kierunek dydaktyczny miał wielu kontynuatorów. Najbardziej znani to: ● Wilhelm Humbildt – przypisuje się mu zbudowanie podstaw rozwoju nowoczesnych nauk humanistycznych ● Wilhelm Wundt – powołał pierwszą pracownię badań psychologicznych ● Tuiskon Ziller ● Wilhelm Rein

udoskonalili stopnie formalne

● Otton Willmann BIBLIOGRAFIA: 1. J.F. Herbart, Pedagogika ogólna wywiedziona z celu wychowania, tłum. T. Stera, przedmowa i oprac. D. Stępkowski SDB, Warszawa 2007. 2. J.F. Herbart, Zarys wykładów pedagogicznych, tłum. B. Nawroczyński, [w:] J.F. Herbart, Pisma pedagogiczne, tłum. B. Nawroczyński, T. Stera, wybór, wstęp i oprac. B. Nawroczyński, Wrocław–Warszawa–Kraków 1967, s. 23–182. 3. J. Zubelewicz, Pedagogika ogólna Herbarta i jej znaczenie w zarządzaniu klasą szkolną, [w:] O niektórych wartościach podstawowych (w kręgu filozofii współczesnej), t. 2, Wydawnictwo Naukowe Sub Lupa, Truskaw 2015....