Warsztat Pracy Nauczyciela Edukacji Wczesnoszkolnej Zagadnienia PDF

Preview

Summary

NOTATKI...

Description

WARSZTAT PRACY NAUCZYCIELA EDUKACJI WCZESNOSZKOLNEJ 1. Droga do edukacji wczesnoszkolnej w Polsce: główne założenia reformy edukacji z lat: 

1999- najważniejsze zmiany, rewolucyjne zmiany, powstało nauczanie zintegrowane, mówimy o edukacji zintegrowanej, mamy np. edukację polonistyczną, edukację matematyczną, edukację przyrodniczą, większe pole do manewru nauczycielom, nie obowiązują dzwonki- on decyduje ile nauczyciel pracuje i kiedy przerwa, zmiana przestrzeni klasowej- miały być 2 sfery ( dywan i krzesła), ocena opisowa z wyjątkiem religia i język obcy, WSO (wewnątrzszkolny system oceniania).



2007- oficjalnie wprowadzona nazwa edukacja wczesnoszkolna, mamy- edukacja polonistyczna, edukacja matematyczna, edukacja muzyczna, edukacja techniczna, edukacja przyrodnicza, edukacja społeczna, wf, zajęcia komputerowe.



2008/2009- pojawia się język obcy, obowiązek nauczania języka obcego od klasy I, 2h tygodniowo, najlepiej język angielski.



2009/2010- możliwość zostawiania przyborów w sali, każde dziecko ma mieć zapewnioną szafkę.

2. Podstawowe dokumenty w edukacji wczesnoszkolnej:  podstawa programowa:  „akt prawny o charakterze rozporządzenia, który stanowi właściwy minister do spraw edukacji”, regulujący proces kształcenia w przedszkolach oraz szkołach publicznych i niepublicznych;  Zawiera: 1. Kanon podstawowych treści nauczania i uczenia się. 2. Precyzuje zakres i rodzaj sprawności oraz umiejętności, które powinni nabyć uczniowie w toku edukacji. 3. Wskazuje na podstawy i wartości, którym powinno sprzyjać wychowanie i kształcenie.  Podstawa programowa kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej (w tym edukacja wczesnoszkolna) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów

z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej



programy nauczania;

 Jest dopuszczony do użytku w danej szkole przez dyrektora na wniosek nauczyciela lub nauczycieli,  Traci status ministerialny,  Pozostaje w gestii i kompetencji szkoły  Stanowi opis sposobu realizacji celów kształcenia i zadań edukacyjnych ustalonych w podstawie programowej  Dobry program nauczania: o ma wyrazistą strukturę o uwzględnia podstawę programową o jest przydatny dydaktycznie o jest możliwy do zrealizowania z określonymi uczniami o jest poprawny merotorycznie, elastyczny i otwarty, o ma odpowiednią obudowę dydaktyczną: podręczniki, przewodniki metodyczne dla nauczycieli, zestaw ćwiczeń dla ucznia, różne środki dydaktyczne itd. 

plany wynikowe:

Według B. Niemierko, PLANOWANIE WYNIKOWE opiera się na jasno i realistycznie określonych wymaganiach programowych. PLAN WYNIKOWY to zatem dokument, będący hierarchicznym opracowaniem wymagań programowych. Opracowywanie przez nauczycieli planów wynikowych nie jest uregulowane żadnymi rozporządzeniami, co oznacza, że ewentualny obowiązek jego przygotowania wynika z zapisów zamieszczonych w statucie danej placówki. 

rozkłady materiału:

ROZKŁAD MATERIAŁU to zapis kolejnych tematów realizowanych według programu nauczania, jest swego rodzaju planem realizacji kolejnych jednostek lekcyjnych. PAMIETAJ!! Gaden akt prawny nie nakłada na nauczyciela obowiązku dosłownej realizacji przewidzianych w rozkładzie materiału tematów. NAUCZYCIEL ODPOWIADA ZA REALIZACJE PODSTAWY PROGRAMOWEJ, dlatego ma prawo w ciągu roku szkolnego modyfikować rozkład materiału. 3. Współpraca rodziców z nauczycielami.

PODSTAWY PRAWNE:  Powszechna Deklaracja Praw Człowieka;  Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności z dn. 20.03.1952, a ratyfikowana 8.04.1994;  Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych z 1966 r., ratyfikowany przez Polskę w 1977 r. (art. 18.4);  Europejska Konwencja Praw Człowieka;  Karta Praw Rodziny (art. 5);  Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej (art. 48);  Ustawa o systemie oświaty z dn. 7.09.1991;  Ustawa prawa oświatowego z dn. 14.12.2016 r. (rodz. 3, art. 44);  Statuty, Programy, etc.  „W gospodarce opartej na wiedzy, zapamiętywanie faktów i procedur jest kwestią kluczową, lecz nie wystarcza, by zapewnić postęp i sukcesy. W naszym szybko zmieniającym się społeczeństwie istotniejsze niż kiedykolwiek wcześniej są takie umiejętności jak, umiejętność rozwiązywania problemów, krytycznego myślenia, zdolność do współpracy, umiejętność kreatywnego myślenia (...) i samoregulacji. Są to narzędzia pozwalające to, czego się nauczono, wprowadzać w życie w czasie rzeczywistym, by generować nowe idee, nowe teorie, nowe produkty i nową wiedzę”. WYBRANE FORMY WSPÓŁPRACY Z RODZICAMI:  codzienny kontakt,  zajęcia otwarte,  spotkania związane z „pedagogizacją” rodziców,  zebrania z rodzicami,  uroczystości z udziałem rodziców (festyn szkolny, Dzień Rodzinki, Dzień Sportu, biesiady, itp.)  teatr rodziców w szkole,  pomoc rodziców w czasie realizacji zajęć, np. rodzice specjaliści – opowiadają o swojej pracy, przygotowują zajęcia pokazowe/tematyczne. ZASADY WŁAŚCIWEJ WSPÓŁPRACY Z RODZICAMI: 1. Pozytywne nastawienie i motywacja 2. Dobrowolność oraz chęć współdziałania 3. Partnerstwo – rodzic i nauczyciel „na równi” (obowiązki, ale i prawa) 4. Rzetelne i systematyczne przekazywanie informacji (wykorzystanie różnych źródeł informacji) 5. Jedność działania – wspólny cel 6. Systematyczna współpraca oparta na stałym zaangażowaniu stron 7. Refleksyjność 8. Poczucie bezpieczeństwa, zaufania, komfortu PORZĄDANE EFEKTY WSPÓŁPRACY NAUCZYCIELA Z RODZICEM:  Wzrost poczucia własnej wartości wśród rodziców.  Lepsze zrozumienie potrzeb dziecka przez rodziców i nauczycieli wynikające ze współpracy obu stron  Pedagogizacja rodziców, przekazanie im pomocnej w procesie wychowania wiedzy z dziedziny metodyki i pedagogiki

  

Zintegrowanie grupy rodziców, stworzenie zespołu wspólnymi siłami angażującego się w działalność placówki. Poprawa relacji między nauczycielem oraz dyrekcją a rodzicami, pogłębienie i zwiększenie częstotliwości kontaktów, wytworzenie przyjaznej atmosfery. Wspólne tworzenie planu wychowawczego na danym etapie kształcenia – ujednolicenie zasad postępowania w sprawach wychowawczych.

RODZIC NIECHETNY DO WSPÓŁPRACY:  Zbyt małe zaangażowanie w sprawy szkoły.  Postawa roszczeniowa.  Bierność w trakcie spotkań.  Brak wsparcia działań w procesie dydaktycznym.  Przenoszenie odpowiedzialności za dziecko na nauczyciela.  Brak odpowiedniej motywacji dla dziecka.  Opóźnione reakcje rodziców- interwencja dopiero na etapie poważnych trudności.  Kwestionowanie wymagań i podejmowanych działań wychowawczych. WSPÓŁPRACA PRZEDSZKOLA Z RODZICAMI – „METAPLAN” Jak jest? Nie okazują zainteresowania problemami szkoły, przychodzą tylko na wyznaczone spotkanie, przychodzą kiedy dziecku grozi jedynka, kiedy mają korzyści osobiste, przy okazji uroczystości, gdy są problemy wychowawcze, oddają dzieci do przedszkola i mają spokój, nie wszyscy rodzice współpracują, niektórzy rodzice preferują spotkania indywidualne, nie przyjmują słów krytyki, usprawiedliwiają wagary dzieci, w obecności uczniów krytykują nauczycieli, sposób oceniania, wymagania stawiane uczniom przez przedszkole, zebrania, spotkania indywidualne, dni otwarte w szkole, zajęcia otwarte, uroczystości szkolne i klasowe. Jak powinno być? Rodzice interesują się problemami szkoły, pomagają przy organizacji imprez - wycieczek, pozyskują sponsorów, wykonują prace na rzecz placówki, sponsorują, wychodzą z propozycjami, wykazują chęć współpracy, regularne kontakty, szczerość w kontaktach z wychowawcą, współodpowiedzialność za życie przedszkola, kontakty z rodzicami rozpoczynać od wskazania dobrych i mocnych stron uczniów, klasy, nauczycieli, lepsza frekwencja na zebraniach, częstsze spotkania z rodzicami dzieci mających trudności, większe zaangażowanie rodziców w sprawy przedszkola, pomoc materialna ze strony rodziców. Dlaczego nie jest tak jak powinno być? Rodzice nie mają czasu, mają swoje problemy, wstydzą się za swoje dzieci, liczą, że inni zrobią za nich, nie dojrzeli do roli rodzica, nie darzą nauczyciela sympatią, wstydzą się swojego ubóstwa, są bezradni, rodziny patologiczne, konflikty między rodzicami, zbyt wygórowane oczekiwania rodziców wobec placówki, są mało krytyczni wobec własnych dzieci, przykre doświadczenia rodziców związane z przedszkolem, sytuacja społecznoekonomiczna rodziców. 4. Współpraca 5rodowiska szkolnego ze 5rodowiskiem lokalnym. PARTNERSTWO:  

WSPÓŁPRACA WZAJEMNOŚĆ

        

RÓZNORZEDNOŚĆ STRON WCHODZĄCYCH W RELACJE; RÓWNORZEDNOŚĆ PARTNERÓW ODPOWIEDZIALNOŚĆ SZACUNEK ZAUFANIE DIALOG KONFLIKT POROZUMIENIE WSPÓLNY CEL

WYBRANE KORZYŚCI WYNIKAJĄCE Z PARTNERSTWA:  Zaangażowanie i aktywność.  Integracja uczestników/środowisk.  Budowanie relacji.  Wzmacnianie zaufania.  Wypracowanie zasad współdziałania.  Wzajemne wsparcie.  Wzbogacanie zasobów.  Dzielenie się wiedzą i doświadczeniem.  Realizacja wspólnych celów/działań.  Rozwój. WYBRANE WYMIARY PARTNERSTWA EDUKACYJNEGO:  ELACJE MIEDZY UCZNIAMI- RELACJE NAUCZYCIEL  UCZNIOWIE- RELACJE NAUCZYCIEL  RODZICE- RELACJE MIEDZY  PLACÓWKAMI- RELACJE  PLACÓWKA – WŁADZE LOKALNE  RELACJE PLACÓWKA –PRZEDSIEBIORSTWA LOKALNE RELACJE PLACÓWKA -...................... INSTYTUCJE:  SZKOŁY  PRZEDSZKOLA  BIBLIOTEKI  OŚRODKI ZDROWIA  POLICJA  STRAG POGARNA  MEDIA  SAMORZĄD LOKALNY  PORADNIA PSYCHOLOGICZNO-PEDAGOGICZNA  UNIWERSYTETY  PARAFIE  OŚRODKI DOSKONALENIA NAUCZYCIELI,  ZWIĄZKI NAUCZYCIELSTWA POSLKIEGO  STOWARZYSZENIA I FUNDACJE MODELE WSPÓŁPRACY ŚRODOWISK:

 A. Najam – „MODEL CZTERECH C”  kooperacja (cooperation)  konfrontacja (confrontation)  komplementarność (complementarity)  kooptacja (co-optation)  R. Dorczak – modele współpracy instytucji edukacyjnych z innymi podmiotami

 MODEL WSPÓŁPRACY ŚRODOWISK: RODZINNEGO, LOKALNEGO I PRZEDSZKOLNEGO – wg A. Schmidt

5. Ocenianie w edukacji wczesnoszkolnej: 

rodzaje ocen bież8cych:

Ocena szkolna to informacja o wyniku uczenia się wraz z komentarzem. Nauczyciel posługuje się w ocenianiu umowną skalą, na której określone symbole odnoszą się do poziomu osiągnięć uczniów. Mowa w tym miejscu o tzw. OCENIE BIEŻĄCEJ. Mogą to być symbole: o LICZBOWE- np. 1-6 o LITEROWE- np. A-F o SŁOWNE- np. celujący o IKONICZNE- np. buźki, słoneczka o RUCHOWE- np. ruchy rąk, głowy o DŹWIĘKOWE- np. sygnały muzyczne 

funkcje oceny opisowej:

o INFORMACYJNA- informacje szczegółowo odnoszą się do tego, co dziecko już umie, czego się nauczyło o KOREKCYJNA- określenie tych obszarów, które sprawiają uczniowi trudność, wskazanie co powinien zmienić. o MOTYWUJĄCA- naprowadza na drogę zmian, podtrzymuje zaangażowanie. o PROGNOSTYCZNA- zwrócenie uwagi na aktywność poznawczą podmiotu. o WYCHOWAWCZA- zapewnia poczucie bezpieczeństwa, pełniejszą informację o osiągnieciach i indywidualizacji pracy. 

cechy oceny opisowej:

o określa funkcjonowanie dziecka nie tylko w zakresie zdobywanej wiedzy i umiejętności typowo szkolnych, lecz także w sferze rozwoju społecznoemocjonalnego, fizycznego, artystycznego; o motywuje do dalszej pracy; o przedstawia postępy w nauce; o uwzględnia szczególne zainteresowania i uzdolnienia ucznia; o zawiera wskazówki dla ucznia i rodziców do dalszych działań 

schemat oceny opisowej:

6. Wybrane metody pracy z dzieckiem w edukacji wczesnoszkolnej: 

metoda dobrego startu - „Metodę Bon-Départ, czyli Dobrego Startu opracowała Holenderka Thea Bugnet. Zgodnie z założeniami, sformułowanymi w okresie I Wojny Światowej metoda ta przeznaczona była do rehabilitacji osób z nabytymi zaburzeniami ruchowymi a następnie przystosowano ją do pracy z dziećmi. Do Polski informacje na temat Bon-Départ dotarły w latach 60-tych za pośrednictwem lekarzy zwiedzających ośrodki neuropsychiatrii dziecięcej we Francji. Pierwszej próby adaptacji tej metody do warunków polskich, dla dzieci z trudnościami w pisaniu i czytaniu, dokonała prof. Marta Bogdanowicz, opracowując osnowy zajęciowe na cały rok i sporządzając zestawy wzorów wraz z odpowiadającymi rytmicznie piosenkami polskimi”. ZAŁOGENIA: - Wielozmysłowe uczenie się, - Usprawnianie i integrowanie pracy różnych analizatorów. CELE: - Wspomaganie rozwoju dziecka, - Diagnozowanie zaburzeń rozwoju dziecka, - Korekcja zaburzeń dziecka - Wczesna edukacja

NAUKA – PROFILAKTYKA – DIAGNOZA – TERAPIA – OPTYMALIZACJA WAGNE ELEMENTY: • „element motoryczny to ćwiczenia ruchowe, ruchowosłuchowe, a także ruchowosłuchowo-wzrokowe czyli ruchy zharmonizowane z rytmem piosenki, wykonywane podczas reprodukowania znaków graficznych; • element słuchowy to piosenki, wierszyki, zdania, wyrazy; • element wzrokowy to znaki graficzne (łatwe wzory, wzory literopodobne, litery i znaki matematyczne)”. STAŁY SCHEMAT ZAJEĆ 1. Zajęcia wprowadzające. 2. Zajęcia właściwe: - Ćwiczenia ruchowe - Ćwiczenia ruchowo-słuchowe - Ćwiczenia ruchowo-słuchowo-wzrokowe. 3. Zakończenie zajęć 

kinezjologia edukacyjna - Kinezjologia Edukacyjna wykorzystuje naturalny ruch fizyczny człowieka, niezbędny do organizowania pracy mózgu i ciała, w celu zdobywania nowych doświadczeń (szeroko rozumianego uczenia się) i twórczej samorealizacji jednostki. Jest przykładem terapii, powstałej na podstawie badań z zakresu psychologii rozwojowej i eksperymentalnej oraz badań humanistów. Dr Paul Dennison jest twórcą kinezjologii edukacyjnej. Jest to prosta i skuteczna metoda wspomagająca naturalny rozwój każdego nas. Podstawowym jej zadaniem jest integracja myśli i działań ,czyli idealna współpraca umysłu i ciała. Kinezjologia edukacyjna staje się coraz bardziej popularna w terapii dzieci ze specyficznymi trudnościami dyslektycznymi,

nauce czytania. Metoda ta sprawdza się w pracy z dziećmi dysortograficznymi

i

innymi

problemami

dysfunkcjami wynikającymi z różnych wad rozwojowych.

szkolnymi

oraz

W Polsce pod nazwą „Gimnastyka Mózgu” metoda ta jest znana od 1993 roku i obecnie posługuje się nią wielu psychologów, pedagogów i logopedów. Największe ośrodki prowadzące szkolenia i badania funkcjonują w Warszawie, Zielonej Górze, Wrocławiu, Lublinie, Białymstoku, Częstochowie i in. Ta uniwersalna metoda pozwala: 1.Pokonywać stresy i napięcia. 2.Komunikować się z innymi ludźmi. 3.Przezwyciężać trudności związane z dysleksją, dysgrafią i dysortografią. Dr Paul Dennison (amerykański pedagog) opracował metodę mającą na celu zintegrowanie pracy mózgu. Jak wiemy mózg jest narządem symetrycznym, a każda półkula ma inne zadania. Prawa półkula mózgu jest odpowiedzialna za uczucia, uczenie się, percepcję przestrzeni, pamięć długotrwałą. Lewa półkula mózgowa (u osób praworęcznych) odpowiada za: myśli, analizę, widzenie szczegółów, kontrolę nad słowem. Dzięki harmonijnej współpracy obu półkul dzieci z łatwością przyswajają sobie nowa wiedzę i umiejętności. Jeśli natomiast występuje brak równowagi między pracą obu półkul powstają wówczas różnego rodzaju zakłócenia. Uczeń może mieć wtedy problemy w nauce czytania i pisania, a nawet z wyrażaniem własnych emocji. Powstałe

zaburzenia

można

zlikwidować poprzez

ruch.

Dennison proponuje ćwiczenia, które prowadza do integracji obu półkul mózgu , czego efektem może być np.: płynne czytanie lub poprawa koncentracji. Działania kinezjologii edukacyjnej powodują dość szybkie i długotrwałe zmiany, poprzez rzeczywiste budowanie powiązań nerwowych w obrębie mózgu i ciała, dzięki czemu uczenie przebiega szybciej, efektywniej, a co istotne bezstresowo. Zestaw ćwiczeń mózgu można podzielić na: I. Podstawowy schemat ćwiczeń wprowadzających - Pierwsza grupa ćwiczeń to ćwiczenia na przekraczanie linii środka, utworzonej przez prawą i lewą część ciała i mózgu. Autorzy tworząc te ćwiczenia, oparli się na badaniach zapoczątkowanych przez R. Sperry’ego, mówiącym o komplementarnym działaniu obu półkul mózgowych. Badania te wskazują, że każda z półkul mózgowych działa i przetwarza bodźce odmiennie i dopiero wzajemne porozumienie (przekaz impulsu nerwowego) daje całościowy obraz. Ogólnie półkulom mózgowym przypisuje się następujące funkcje:

– lewa półkula odpowiedzialna jest za analizę (widzi poszczególne części obrazu); język, analizę liniową, sekwencje (krok po kroku), różnicowanie, liczby, organizację, planowanie, litery, zadania, ukierunkowanie na przyszłość, syntaktykę (składnię), semantykę; – prawa półkula mózgu kontroluje syntezę (widzi cały obraz); uczucia, doświadczenie, wgląd, całościowy ogląd, podobieństwa, obraz, intuicję, spontaniczność, rytm, płynność, ukierunkowanie na chwilę obecną, emocje, znaczenie. Prawa półkula nazywana jest artystyczną a lewa logiczną. Każda półkula mózgowa rozwija się i przetwarza informacje w specyficzny dla niej sposób. Spoidło wielkie mózgu łączy dwie półkule mózgowe i przesyła informacje z jednej półkuli do drugiej. To ważne połączenie działa jak „autostrada” umożliwiająca zintegrowanie myśli i działań. Te połączenia nerwowe kształtuje „mechanizm jedności myśli i ruchu”. Ćwiczenia te powinny być stosowane w ciągu dnia możliwie jak najczęściej w sposób urozmaicony. Przykłady: Ruchy naprzemienne, punkty na myślenie, pozycja Cooc’a. II. Ćwiczenia na przekroczenie linii środka – Druga grupa ćwiczeń to ćwiczenia rozciągające i wydłużające mięśnie, które mają na celu zminimalizować wpływ stresu, a tym samym poprawić koncentrację i myślenie abstrakcyjne. Na skutek sytuacji stresowych wytwarza się adrenalina i noradrenalina; następuje przyspieszenie akcji serca, krew przesuwa się głównie do płuc, dużych mięśni rąk i nóg, pomijając układ trawienny i mózg. Mięśnie i ścięgna kurczą się, zmysły stają się nadwrażliwe, oczy poruszają się po obwodzie, źrenice rozszerzają się. Nie można wtedy skupić się na jednym, przetworzyć informacji, zapamiętać, myśleć ani uczyć się. Ćwiczenia z tej grupy rozciągają mięśnie ciała, a zwłaszcza mięśnie łydek i dolnej części kręgosłupa. Pomagają w uczeniu się, lepszym zapamiętaniu, koncentracji, myśleniu abstrakcyjnym. Są wskazane dla dzieci z trudnościami w uczeniu się, stale napiętych, przeżywających stres. Przykłady: leniwe ósemki dla oczu, słoń, leniwa ósemka alfabetyczna, motyl na suficie, kołyska, rowerek, krążenie szyją. III. Ćwiczenia wydłużające (rozciągające) – Trzecia grupa ćwiczeń to ćwiczenia stabilizujące, wpływające na uzyskanie wewnętrznego spokoju i wyciszenia. Stymulują układ limbiczny, który kieruje naszymi emocjami. A ten z kolei, poprzez liczne połączenia z innymi wyższymi strukturami mózgu stabilizuje i rytmizuje procesy nerwowe. Służy temu tzw. „pozycja Cooka” – stosuje się ją w celu kierowania impulsów nerwowych z ośrodków przetwarzania (w tylnej części mózgu) do przedniej części ukierunkowanej na racjonalne myślenie. Przez to zmniejsza się produkcja adrenaliny, co prowadzi do uspokojenia i wyciszenia. Przykłady: przyciskanie dzwonka, sowa, aktywna ręka, wypady, luźne skłony – sięgamy po piłkę, zginanie stopy, kobra. IV. Ćwiczenia energetyzujące – Czwarta grupa ćwiczeń to ćwiczenia energetyzujące ciało, czyli zapewniające odpowiednią prędkość impulsów nerwowych przesyłanych między komórkami nerwowymi. Optymalne funkcjonowanie nerwów i mięśni zależy od właściwego potencjału błony komórkowej (polaryzacji). W utrzymaniu właściwej polaryzacji pomaga dostarczona organizmowi woda. Woda w organizmie sprawia, że cząsteczki soli (np. NaCl) rozpadają się na jony, które mają zdolności do przewodzenia impulsu nerwowego. Woda wspomaga trawienie, jest nośnikiem i rozpuszczalnikiem enzymów trawiennych, wspomaga oddychanie, zwiększa zdolność

hemoglobiny do przenoszenia tlenu, utlenia pokarm – ma więc wpływ na wiele funkcji organizmu, dlatego dobrze nawodniony organizm lepiej funkcjonuje. W przerwach między ćwiczeniami zaleca się picie...