Metodyka Edukacji Przedszkolnej PDF

Preview

Summary

wykład prof cywińska...

Description

METODYKA EDUKACJI PRZEDSZKOLNEJ Cele i zadania edukacji przedszkolnej Przedszkole – placówka opiekuńczo wychowawcza (3-6lat) 1. Funkcje przedszkola. - edukacyjna - opiekuńcza - wychowawcza - diagnostyczna - korekcyjno- kompensacyjna 2. Cele wychowania przedszkolnego = kierunek -> dążenie -> działanie -przygotowanie do edukacji wczesnoszkolnej - wspomaganie i ukierunkowanie rozwoju dziecka - socjalizacja - danie szansy na odkrywanie własnych umiejętności - wsparcie dziecka Zasady pracy pedagogicznej w przedszkolu: - zawierają ogólne normy postępowania pedagogiczne - zasady kształcenia to ogólne normy postępowania dydaktycznego Zasady wg M. Kwiatkowskiej: 1) zaspokajanie potrzeb dziecka, 2) aktywności (zaspokajanie potrzeb ruchu) 3) indywidualizacji (dostosowanie poziomu trudności do dziecka) 4) organizowania życia społecznego dzieci (przestrzeganie norm i zasad) 5) integracja (treści wychowania i kształcenia wszystkich sfer rozwoju, integrowanie przedstawionych treści) Podstawa programowa i programy wychowania przedszkolnego (kto wydaje rozporządzenia, co zawiera podstawa!) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej 14.02.2017r. Podstawa zawiera: - cel - zadania - osiągnięcia dziecka na koniec wychowania przedszkolnego - warunki i sposób realizacji Minister Edukacji Narodowej- Anna Zalewska Kurator oświaty Poznań- Elżbieta Leszczyńska

Charakterystyka dziecka w wieku przedszkolnym (!) I- Fizyczny obszar rozwoju dziecka II- Emocjonalny obszar rozwoju dziecka III- Społeczny obszar rozwoju dziecka IV- Poznawczy obszar rozwoju dziecka Rozwój psychiczny MYŚLENIE - typ myślenia: animistyczny (3-7 lat)- dziecko przypisuje własne cechy przedmiotom - stadium przedoperacyjne (2-7 lat) - posługiwanie się symbolami (słowami, obrazami umysłowymi) - zabawa oparta na wyobraźni - potrafią odróżnić fantazję od rzeczywistości (5-6 lat) - charakter egocentryczny myślenia (początkowo) PROCESY POZNAWCZE spostrzeganie wzrokowe - spostrzega dość chaotycznie, w sposób nieuporządkowany, przypadkowy - na obrazkach spostrzega do kilkunastu elementów, niektóre czynności (na podstawie zależności między czynnościami) nie spostrzega jeszcze zależności przestrzennych między elementami obrazka - spostrzega w sposób na tyle analityczno- syntetyczny… - 5-latek spostrzega od 5 do około 8 różnic między podobnymi obrazkami spostrzeganie słuchowe 5latek - rozumie czytany tekst- lubi słuchać, kiedy mu się czyta - w wyuczonym wierszu odtwarza rymy - potrafi podzielić (po ćwiczeniach) zdania trzy/cztero wyrazowe - potrafi wydzielić samogłoskę i spółgłoskę w wygłosie - nie wyodrębnia jeszcze głosek w wygłosie PAMIĘĆ - mimowolna- zapamiętuje przypadkowo to, co je ciekawi, to co się zdarzyło, a nie to co jest obiektywnie ważne; nie zawsze jest w stanie zapamiętać to, czego od niego wymagamy, „wiek pytań” - mechaniczna- dziecko zapamiętuje w sposób dosłowny, w tej samej kolejności, w tym samym układzie, nie potrafi… - krótkotrwała… - świeża i trwała- dość szybko uczą się na pamięć wielu informacji, ale stosunkowo szybko zapominają… 10-15 minut- zajęcia dla 3-latków 15-20 minut- zajęcia dla 4-latków do 30 minut- 5-latki 30-35 minut- 6-latki

UWAGA - mimowolna- zmiany w otoczeniu sterują uwagę… - krótkotrwała - niepodzielna- skupienie na 1 bodźcu - koncentracja uwagi jest silna MOWA 5-latek - prawidłowo wymawia głoski - nazywa przedmioty, czynności, sytuacje, duży zasób słownictwa - 4, 5 lat słownik bierny i czynny znacznie powiększa się i jest uwarunkowany kulturowo - więcej słów te dzieci z którymi się rozmawia, którym się czyta I. ROZWÓJ FIZYCZNY 3 r.ż.- nieporadność ruchowa 4 r.ż.- sprawniejsze motorycznie od 5 r.ż.- wzrastają mięśnie… kościec- miękki, elastyczny, zbudowany w znacznej mierze z tkanki chrzęstnej MOTORYKA DUŻA - 5-latek: zwinnie biega, sprawnie łączy klocki, wylepia z plasteliny, cięcie nożyczkami, darcie papieru sprawność grafomotoryczna - samoobsługa (łyżka, widelec, rozbiera się, myje) II EMOCJE I POTRZEBY - silne, gwałtowne, trudne do opanowania przez dziecko - krótkotrwała, zmienne, spontaniczne i wyraziste - pokonuje trudności i odczuwa radość ze zwycięstwa - spokojnie reaguje na rozstanie z rodzicami III. ROZWÓJ SPOŁECZNY - współdziałanie - wspaniałomyślność - współczucie - empatia - zależność od innych - życzliwość - bezinteresowność

3 lata: -chodzi i biega pewnie, stoi na jednej nodze, -maszeruje w rytm muzyki -naśladuje rysowanie kropek i kresek, -stawia wieże z 6-8 klocków -próbuje kolorować na ograniczonej przestrzeni -je samodzielnie, używa widelca -zdejmuje i ubiera proste części ubioru -potrafi wskazać 5 części ciała na rysuku -zadaje pytnia, -zna 300 słów

4 lata: -je, myje, ubiera i rozbiera się samodzielnie-drobna pomoc -myje zęby pod nadzorem -sprząta zabawki z pomocą, -emocje silne i krótkotrwałe, -pragnie skupić uwagę na sobie, -rysuje koło, -tnie nożyczkai papier - coraz lepiej współdziała z zabawie -lubi pomagać rodzicom, -reaguje na polecenia kierowane indywidualnie, -uwaga mimowolna, skupia się na około 15 minut, -składa obrazek rozcięty na 2 części, -komentuje wybrane czynności, -wypowiada się prostymi zdaniami, -jeździ na 3-kołowym rowerku, -kopie piłkę do celu

5 lat: -wykonuje elementarne ćwiczenia gimnastyczne i sportowe, -posługuje się ręką dominującą, -wycina proste kształty - buduje trójwymiarowe budowle z klocków, -wspina się na drabinkę -wykonuje 5 podskoków jeden za drugim, -prawidłowo je sztućcami, -potrafi nożem kroić kruche przedmioty, -sprząta swoje zabawki -mniej przeżyć lękowych -bywa egocentryczny, -lubi kontakty z rówieśnikami,

-bawi się w grupach 3-5 osobowych -gotowy do współzawodnictwa, -lubi zabawy fantastyczne -zna około 400 słów, -słyszy różnicę miedzy głoskami, -mowa zrozumiała dla otoczenia, -zaczyna poprawnie stosować formy gramatyczne

Nauczyciel edukacji przedszkolnej 1. Kwalifikacje i kompetencje nauczyciela Wg W. Okonia- kwalifikacje zawodowe- zakres i jakość przygotowania niezbędnego do wykonywania jakiegoś zawodu. Na nie składają się czynniki takie jak: poziom wykształcenia ogólnego, wiedza zawodowa, umiejętności zawodowe, stopień w pracy oraz umiejętność organizowania i usprawniania pracy, uzdolnienia i zainteresowania. Kompetencje= wiedza, umiejętność, doświadczenie 2. Kompetencje nauczyciela S. Dylak (1995) wskazał 3 grupy kompetencji: - kompetencje bazowe, odnoszące się do umiejętności porozumiewania się nauczyciela z dziećmi, młodzieżą jak i współpracownikami - kompetencje konieczne, niezbędne do pełnienia funkcji nauczyciela, bez których osoby te nie byłyby w stanie wypełniać skutecznie powierzonych im zadań edukacyjnych - kompetencje pożądane, czyli te, które nie są niezbędne do pełnienia funkcji nauczyciela, jednakże są one niezwykle pomocne i przydatne w różnych codziennych sytuacjach Cechy osobowościowe -wykształcony -empatyczny -wyrozumiały - troskliwy -kreatywny - sprawiedliwy - z poczuciem humory - łatwość z nawiązywaniu kontaktu z dzieckiem

Organizacja przestrzeni sprzyjającej realizacji podstawy programowej w przedszkolu i szkole (sale, place zabaw) - dywan -szafy - zabawki -materiały dydaktyczne - stoliki i krzesełka - leżaczki - plac zabaw - szafki na ubrania - naklejki/ znaczki - tablica/ gazetka

Adaptacja dziecka do środowiska przedszkolnego 1. Adaptacja - wprowadzenie - oswojenie - przystosowanie - nowe środowisko - przystosowanie organizmów do warunków środowiska - przystosowanie się jednostki społecznej, instytucji lub grupy do nowych warunków społecznych i kulturowych 2. Czynności samoobsługowe przed pójściem do przedszkola: - samodzielne jedzenie łyżką - samodzielnie korzysta z toalety - mycie rąk - samodzielnie korzysta z toalety - zdejmowanie i ubieranie podstawowych części garderoby - rozpoznawanie swoich rzeczy - czyszczenie nosa - znajomość swojego imienia i nazwiska 3. Czynniki trudności - zmiana środowiska dziecka - zmiana stylu, systemu wychowawczego - możliwości rozwojowe dzieci w wieku przedszkolnym - słabo ukształtowany system własnego „ja” i emocjonalne uzależnienie od rodziców - możliwości poznawcze (spostrzeganie, mowa, uwaga) - brak poczucia czasu - emocje (przewaga pobudzenia nad hamowaniem?) - brak orientacji społecznej (nie rozumieją dlaczego muszą iść do przedszkola) 4. Co jest najtrudniejsze? - leżakowanie - leżenie - korzystanie z toalety (cielesność dziecka) - zmiana miejsca pobytu: zmiana sali (wyjście na zajęcia, do ogrodu), zmiana nauczyciela (również odwiedziny gości)

5. Trudności adaptacyjne (reakcje) - płacz - zaburzenia wegetatywne (fizjologiczne)- łaknienia, snu, wtórne moczenie się - blokady emocjonalne (izolacja od otoczenia) - regres

6. Nauczyciel - wiedza na temat potrzeb 3-latka - skorzystanie z doświadczeń innych nauczycieli - przygotowanie własnych zasobów emocjonalnych - zerwanie ze stereotypami i rutyną (rezygnacja z leżakowania, z realizacji programu na korzyść budowania bezpieczeństwa i zaufania) - tworzenie w przedszkolu okazji do wysłuchania dziecka Ramowy rozkład dnia w przedszkolu: 6:00 – 8:30 Schodzenie się dzieci do przedszkola. Zajęcia opiekuńcze. Inicjowanie rozmów z dziećmi, zabawy dowolne. 8:30 – 9:00 Poranne ćwiczenia gimnastyczne. Przygotowanie do śniadania- czynności porządkowe, higieniczne i samoobsługowe w łazience. 9:00 – 9:30 Śniadanie. Realizacja założeń programowych z zakresu kształtowanie nawyków higienicznych i kulturalnych oraz dbałości o zdrowie. 9:30 – 10:00 Realizacja zajęć edukacyjno- wychowawczych z całą grupą w oparciu o podstawę programową. Organizowanie zabaw twórczych, ruchowych zgodnie z tematyka zajęć. 10:00 -10:45 Swobodne zabawy dzieci przy niewielkim udziale nauczyciela. 10:45 – 11:45 Czynności samoobsługowe przed wyjściem (nauka ubierania się, zajęcia ruchowe, wycieczki, spacery) 11:45 – 12:00 Przygotowanie do obiadu. Czynności samoobsługowe. 12:00 – 12:30 Obiad. Realizacja założeń programowych w zakresie prawidłowego posługiwania się sztućcami. Kulturalne zachowanie się przy stole. 12:30 – 13:00 Zabiegi higieniczne , przygotowanie do relaksu- nabywanie umiejętności samoobsługowych w zakresie zdejmowania i zakładani części garderoby 13:00 – 14:30 Leżakowanie, relaks, słuchanie bajek, muzyki- wyciszenie 14:30 – 15:00 Czynności przygotowawcze do podwieczorku. 15:00 – 15:30 Podwieczorek 15:30 – 16:30 Zabawy inspirowane przez dzieci, zabawy edukacyjne, porządkowanie sali. 16:30 – 17:00 Rozchodzenie się dzieci do domu. - atmosfera –przede wszystkim przyjazna i bezpieczna - po co? - jaką przyjmuje formę? - cele?

Partnerstwo edukacyjne 1. Partnerstwo - współpraca - wspólny cel - porozumienie - konflikt - dialog

2. Korzyści z partnerstwa - zaangażowanie i aktywność - integracja uczestników - budowanie relacji - wzmacnianie zaufania - wypracowanie zasad współdziałania - wzajemne wsparcie - wzbogacenie zasobów 3. Wymiary partnerstwa edukacyjnego - relacje miedzy uczniami - relacje nauczyciel- uczniowie - relacje nauczyciel- rodzice - relacje między placówkami - relacje placówka- władze lokalne - relacje placówka- przedsiębiorstwa - relacje lokalne itd. 4. Współpraca z rodzicami PARTNERSTWO WSPÓŁUDZIAŁ | | WSPÓŁODPOWIEDZIALNOŚĆ AKTYWNA OBECNOŚĆ RODZICÓW | | PEŁNIENIE FUNKCJI POMOCNICZNYCH RODZIC W ROLI SPECJALISTY I ASYSTENTA | | CZYNNY UDZIAŁ

5. Formy współpracy z rodzicami - codzienny kontakt - zajęcia otwarte - spotkania związane z pedagogizacją rodziców - zebrania z rodzicami - uroczystości z udziałem rodziców (Festyn szkolny, Dzień rodzinki, Dzień sportu itp.) - teatr w przedszkolu - pomoc rodziców w czasie realizacji zajęć, np. rodzice- specjaliści opowiadają o swojej pracy, przygotowują zajęcia pokazowe/tematyczne

indywidualne indywidualne plany rozwoju raporty rozmowy rozwojowe dokumentacja grupowe formalne spotkania grup, rodziców cotygodniowe maile rada rodziców

dialog podejście- stosunek-atmosfera rozmowy rozwojowe dokumentacja nieformalne rozmowy na korytarzach pikniki, spotkania na kawę rodzinne obiady

6. Relacje nauczyciel- rodzic - zaufanie - mówienie, słuchanie - pozytywne myślenie i właściwe nastawienie - dobra atmosfera oraz integracja - wytrwałość - działanie i zaangażowanie itp. 7. Zasady właściwej współpracy z rodzicami - pozytywne nastawienie i motywacja - dobrowolność oraz chęć współdziałania - partnerstwo- rodzic i nauczyciel „na równi” (obowiązki, ale i prawa) - rzetelne i systematyczne przekazywanie informacji (wykorzystanie różnych źródeł informacji) - jedność działania- wspólny cel - systematyczna współpraca oparta na stałym zaangażowaniu stron - refleksyjność - poczucie bezpieczeństwa, zaufania i komfortu 8. Rodzic niechętny do współpracy - postawa roszczeniowa - zbyt małe zaangażowanie - bierność - brak wsparcia - brak motywacji dziecka itp. 9. Współpraca z rodzicami- „metaplan” jak jest, jak powinno być, dlaczego nie jest tak jak powinno być, wnioski

Współpraca z placówkami : - Miejscowy Ośrodek Zdrowia - dbałość o zdrowie i bezpieczeństwo, przestrzeganie terminów badań, kalendarza szczepień - Poradnia Psychologiczna Pedagogiczna -wykrywanie zaburzeń i opóźnień w rozwoju intelektualnym i psychomotorycznym wychowanków - współpraca z Gminnym Ośrodkiem Pomocy Społecznej w zakresie pomocy materialnej i finansowej dzieciom z rodzin o najniższych dochodach (refundacją kosztów żywienia i opłat), - współpraca z Komendą Policji polegająca na organizowaniu spotkań z policjantami w przedszkolu, wycieczki do komisariatu, kontrola pojazdów przed wyjazdami dzieci, -współpraca z Ochotniczą Strażą Pożarna- udział w pokazach organizowanych na terenie przedszkola lub remizy, - współpraca z Miejską Biblioteką – udział przedszkolaków w zajęciach bibliotecznych, w ogłaszanych konkursach, czytanie bajek przez bibliotekarkę w przedszkolu, - współpraca z Zespołem Szkół, wspólne wystawianie jasełek, udział przedszkolaków we wspólnej akcji „ Sprzątanie Świata”, - Wojewódzki Ośrodek Ruchu Drogowego – bezpieczeństwo na drodze - współpraca z rodzicami poprzez diagnozowanie środowiska rodzinnego, prowadzenie pedagogizacji rodziców, (zajęcia otwarte dla rodziców, prelekcje, spotkania z lekarzem, psychologiem, pedagogiem, pielęgniarką, specjalistami innych dziedzin) w zależności od potrzeb, kontakty indywidualne z rodzicami, doradztwo indywidualne, udzielanie pomocy rodzicom dzieci, które wykazują zaburzenia i wady rozwojowe, mikrodefekty funkcji pozaintelektualnych,

METODY I FORMY PRACY Z DZIECKIEM: Pedagogika Marii Montessori: - uczenie się przez działanie -samodzielność i koncentracja - lekcje ciszy - społeczne reguły - indywidualny tok rozwoju każdego dziecka-każde dziecko jest inne i powinno rozwijać się według stworzonych przez siebie indywidualnych planów rozwojowych, -podstawową formą jest zabawa i indywidualne zdobywanie doświadczeń przez dziecko, - brane pod uwagę potrzeby dziecka

Metoda ruchowej ekspresji Rudolfa Labana: - ruch podejmowany zgodnie z własną inwencją, - nauczyciel jako współpartner w zabawie - posługujemy się różnymi formami ruchu, takimi jak odkrywanie, naśladowanie, inscenizacja, pantomima, gimnastyka wykorzystująca ruch naturalny, ćwiczenia muzyczno/ruchowe, taniec, opowieść ruchowa, sceny dramatyczne

Metoda wychowania muzycznego- Carl Orf - skupia się na tym, aby rozbudzić u dzieci i młodzieży zamiłowania i zainteresowania muzyczne przez tworzenie muzyki - kładzenie nacisku na kształcenie poprzez zabawę, rozwijanie muzykalności dzieci, integracja muzyki, słowa i ruchu

Program aktywności – Metoda Knillów -droga do nawiązania porozumienia z osobami, które nie mają kontaktów społecznych, problem z komunikowaniem się - stosowany w placówkach terapeutycznych - dotyk i ruch budują podstawy emocjonalnego rozwoju,

Metoda Marianne Frostig- program rozwijający percepcję wzrokową- wzory i obrazki -rozwijanie zdolności gałek ocznych z ruchami ciała - ćwiczenie motoryki małej - koncentracja wzrokowo-ruchowa- zharmonizowanie ruchów gałek ocznych z ruchami całego ciała lub jego części - stałość spostrzegania Metoda globalnego czytania – Glenn Doman 60 lata - dzieci nie znają liter, -zapis wyrazu jako całości - plansze z wyrazami- zapamiętują ich wygląd, - brak sztywnych zasad, - dziecko powinno być skupione podczas prezentacji

Metoda dobrego startu – Maria Bogdanowicz -metoda wspomagania rozwoju psychometrycznego, edukacji i terapii, -kształci mowę, przygotowuje do pisania i czytania, -ćwiczenia pięści, dłoni, palców, -powtarzanie zadań usprawniających- litera w powietrzu, na tacce z piaskiem, na ziemi, na plecach itd.,

Metoda kinezjologii edukacyjnej – Dennison -zajmuje się wpływem ruchu na naukę, -podstawą jest praca obu półkul mózgowych - dla dzieci z trudnościami, specjalne potrzeby edukacyjne.

Metoda aktywnego słuchania muzyki – Strauss -przygotowuje do gry na instrumentach perkusyjnych, - zaznajomienie dziecka z muzyką klasyczną, -kształtuje wyobraźnie dźwiękową, -wskazuje w sposób niewerbalny na różne elementy dzieła muzycznego

Metoda krakowska- Jagoda Cieszyńska -terapia funkcji poznawczych - stymulacja rozwoju intelektualnego dziecka z zaburzeniami rozwojowymi i genetycznymi

Pedagogika zabawy- Klanza -zabawa jest podłożem, na którym prowadzone są różne działania oparte na ruchu, geście, śpiewu, tańcu, muzyce, ekspresji werbalnej, plastycznej i konstrukcyjnej -metodyka pracy z jednostką i grupą, jest metodyką działań aktywnych, opartych na zabawie -zakłada dostarczanie najbogatszej oferty działań, które mają wpływ na wszechstronny rozwój jednostki,

Innowacyjność: -nowe metody w nauczaniu, -odejście od utartych schematów, -poszerzanie podstawy programowej, -samodzielna inicjatywa w organizowaniu zajęć Dlaczego ważna? Urozmaica pracę i przynosi korzyści rozwojowe zaróno dzieciom jak i nauczycielom....